مشفق خواجہ
مشفق خواجہ Mushfiq Khwaja | |
---|---|
جم | خواجہ عبد الحئی دسمبر 19, 1935 ء لاہور، برطانوی ہندوستان موجودہ پاکستان |
موت | فروری 21, 2005 ء کراچی، پاکستان |
قلمی ناں | مشفق خواجہ |
کم کِتہ | محقق، شاعر، کالم نگار، نقاد |
بولی | اردو |
نسل | پنجابی |
شہریت | پاکستانی |
صنف | تحقیق، شاعری، تنقید، کالم |
وڈے کم | خوش معرکہ زیبا سخن در سخن غالب تے صفیر بلگرامی جائزۂ مخطوطات اُردو |
وڈے اعزاز | صدارتی تمغا برائے حسن کارکردگی |
مشفق خواجہ (پیدائش: 19 دسمبر،1935ء - وفات: 21 فروری، 2005ء) پاکستان نال تعلق رکھنے والے ممتاز محقق، شاعر، نقاد تے کالم نگار سن ۔
حالات زندگی
[سودھو]مشفق خواجہ 19 دسمبر،1935ء نوں لاہور، برطانوی ہندوستان موجودہ پاکستان وچ پیدا ہوئے۔ انہاں دا اصل ناں خواجہ عبد الحئی سی۔[۱][۲]۔ انہاں نے کراچی یونیورسٹی توں اردو وچ ایم اے کیتا۔ انہاں دے والد خواجہ عبد الوحید علامہ اقبال دے اسيں جلیس تے کئی علمی کتاباں دے مصنف سن جدوں کہ انہاں دے چچا خواجہ عبد المجید اردو دی معروف لغت "جامع اللغات" دے مؤلف سن [۱]۔ چچا زاد بھائی خواجہ خورشید انور نے موسیقی وچ ناموری حاصل ورگی۔
انجمن ترقی اردو پاکستان توں وابستگی
[سودھو]خواجہ صاحب 1957ء توں 1973ء تک انجمن ترقی اردو پاکستان توں وابستہ رہے۔ انہاں دی خوش قسمتی سی کہ انہاں نوں مولوی عبدالحق جداں پارکھ دی شفقت نصیب ہوئی، جنہاں نے مشفق خواجہ دے جوہر قابل نوں پہچبن کے اسنوں سامنے لیانے وچ پوری مدد کيتی۔ اوہ انجمن وچ علمی و ادبی شعبے دے نگراں رہے۔[۳]۔
ادبی خدمات
[سودھو]مشفق خواجہ بہ حیثیت مدیر قومی زبان تے سہ ماہی اردو توں وابستہ رہے۔ خامہ بگوش انہاں دا قلمی ناں سی۔ اوہ اک نامور محقق سن، لیکن نال ہی بہترین طنز نگار، کالم نویس تے نقاد وی سن ۔ حالانکہ خواجہ صاحب نے طنز و مزاح دا میدان صرف ادبی کالم نویسی دے لئی اپنایا سی۔ انہاں دے ادبی کالم اپنے تنوع، برجستگی تے کٹیلے جملےآں دی وجہ توں اپنا اک وکھ تے بلند مقام رکھدے نيں۔ انہاں دے چار کالماں دے مجموعے کتابی شکل وچ موجود نيں۔ خامہ بگوش دے قلم توں ، سخن در سخن، سخن ہائے گسترانہ، سخن ہائے ناگفتنی۔ انہاں دے علاوہ تذکرہ خوش معرکہ زیبا، غالب تے صغیر بلگرامی، جائزہ مخطوطات اردو، کلیات یگانہ (ترتیب و تدوین)۔ تحقیقی مضامین پہ مشتمل مجموعہ تحقیق نامہ وی انہاں دی اک گراں قدر تصنیف اے۔ خواجہ صاحب نے ریڈیو دے لئی مختلف موضوعات پہ پنجاہ توں ودھ فیچر وی لکھے۔[۳]
لکھتاں
[سودھو]- جائزۂ مخطوطات اُردو
- خوش معرکہ زیبا (دو جلدیں)
- غالب اور صفیر بلگرامی
- سخن در سخن ( کالموں کا مجموعہ)
- خامہ بگوش کے قلم سے ( کالموں کا مجموعہ)
- اقبال از مولوی احمد دین
- کلیات ِ یگانہ
- سخن ہائے گفتنی ( کالموں کا مجموعہ)
- سخن ہائے گسترانہ ( کالموں کا مجموعہ)
- خونناب (مرتب)
- تحقیق نامہ (تحقیقی مضامین)
نمونہ کلام
[سودھو]غزل
نقش گزرے ہوئے لمحوں کے ہیں دل پر کیا کیا | مڑ کے دیکھوں تو نظر آتے ہیں منظر کیا کیا | |
کتنے چہروں پہ رہا عکس مری حیرت کا | مہرباں مجھ پہ ہوئے آئینہ پیکر کیا کیا | |
رہگذر دل کی نہ پل بھر کو بھی سنسان ہوئی | قافلے غم کے گذرتے رہے اکثر کیا کیا | |
پاؤں اٹھتے تھے اسی منزلِ وحشت کی طرف | راہ تکتے تھے جہاں راہ کے پتھر کیا کیا | |
اور اب حال ہے یہ خود سے جو ملتا ہوں کبھی | کھول دیتا ہوں شکایات کے دفتر کیا کیا |
غزل
کوئی دل تو نہیں ہے کہ ٹھہر جائے گا | وقت اک خوابِ رواں ہے سو گزر جائے گا | |
ہر گزرتے ہوئے لمحے سے یہی خوف رہا | حسرتوں سے مرے دامن کو یہ بھر جائے گا | |
شدتِ غم سے ملا زیست کو مفہوم نیا | ہم سمجھتے تھے کہ دل جینے سے بھر جائے گا | |
چند لمحوں کی رفاقت ہی غنیمت ہے کہ پھر | چند لمحوں میں یہ شیرازہ بکھر جائے گا | |
یادیں رہ جائیں گی اور یادیں بھی ایسی جن کا | زہر آنکھوں سے رگ و پے میں اتر جائے گا |
اعزازات
[سودھو]مشفق خواجہ نوں انہاں دی ادبی خدمات دے اعتراف وچ 1993ء نوں حکومت پاکستان نے صدارتی تمغا برائے حسن کارکردگی توں نوازیا۔
وفات
[سودھو]مشفق خواجہ 21 فروری، 2005ء نوں کراچی، پاکستان وچ انتقال کر گئے تے سوسائٹی دے قبرستان وچ سپردِ خاک ہوئے۔[۱][۲]
حوالے
[سودھو]- ↑ ۱.۰ ۱.۱ ۱.۲ ص 943، پاکستان کرونیکل، عقیل عباس جعفری، ورثہ / فضلی سنز، کراچی، 2010ء
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ مشفق خواجہ،سوانح و لکھتاں ویب، پاکستان
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ خامہ بگوش دی یاد وچ ، رئیس فاطمہ، روزنامہ ایکسپریس، کراچی، 22 فروری 2015ء
- مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے
- 1935 دے جم
- 2005 دیاں موتاں
- اردو ادبی ناقد
- اردو تنقید نگار
- اردو شاعر
- اردو کالم نگار
- اردو محققاں
- اردو نثر نگار
- ویہويں صدی دے شاعر
- پاکستانی اردو شاعر
- پاکستانی شاعر
- پاکستانی کالم نگار
- پاکستانی محققاں
- پاکستانی مدونین
- پاکستانی مسلم شخصیتاں
- پاکستانی مصنفاں
- پاکستانی مصنف
- پاکستانی نثر نگار
- کراچی دیاں شخصیتاں
- تمغائے حسن کارکردگی وصول کنندگان