ملکہ وکٹوریا

صاحب جلال
ملکہ وکٹوریا
(انگریزی وچ: Victoria)،(انگریزی وچ: Alexandrina Victoria)
پیدائشی نام	(انگریزی وچ: Princess Alexandrina Victoria of Kent)
جم	24 مئی 1819   کنسنگٹن محل
وفات	22 جنوری 1901 (82 سال)
وجہ وفات	دماغی جریان خون
طرز وفات	طبعی موت
رہائش	کنسنگٹن محل بکنگھم محل قلعہ ونڈسر
شہریت	متحدہ مملکت برطانیہ عظمی و آئر لینڈ
قد	142.24 سینٹی میٹر
رکنیت	رائل سوسائٹی
عارضہ	ہیموفیلیا
شریک حیات	شہزادہ البرٹ کونسرٹ
اولاد	وکٹوریہ ،  ایڈورڈ ہشتم
خاندان	خاندان ہانوور
نسل	وکٹوریہ، جرمن ملکہ ایڈورڈ ہفتم شہزادی ایلس شہزادہ الفریڈ شہزادی ہیلینا شہزادی لوئیس شہزادہ آرتھر شہزادہ لیوپولڈ شہزادی بیٹریس
ہور معلومات
پیشہ	شاہی حکمران ،  مصور ،  لکھاری ،  روزنامچہ نگار ،  آپ بیتی نگار ،  ارستقراطی
پیشہ ورانہ زبان	انگریزی ،  جرمن ،  فرانسیسی ،  اطالوی ،  لاطینی ،  اردو
اعزازات
تمغا البرٹ (۱۸۸۷)  آرڈر آف چالس سوم  آرڈر آف گارٹر  گرینڈ کراس آف دی لیگون آف ہانر  آرڈر آف لویزی  نشان فیل سفید  رائل وکٹورین آرڈر  آرڈر آف میرٹ  آرڈر آف دی اسٹار آف انڈیا  آرڈر آف تھیسلے  آرڈر آف سینٹ پیٹرک  آرڈر آف سولومن  آرڈر آف دا بلیک ایگل  آرڈر آف سینٹ مائیکل اور سینٹ جارج  آرڈر آف پرنس ڈانیلو I  آرڈر آف دی باتھ  آرڈر آف کوئین ماریہ لیوسہ  آرڈر آف سینٹ کیتھرین
دستخط
	IMDB اُتے صفحہ

ملکہ وکٹوریہ (پیدائش: 24 مئی 1819ء– وفات: 22 جنوری 1901ء) سلطنت برطانیہ د‏‏ی ملکہ سی۔ ملکہ وکٹوریہ انیہويں صدی عیسوی وچ دنیا د‏‏ی با اثر ترین حکمراناں وچ شمار کيتی جاندی نيں۔ ملکہ وکٹوریہ دا شمار برطانیہ د‏‏ی تاریخ وچ انتہائی با اثر حکمراناں وچ ہُندا ا‏‏ے۔ 1858ء وچ اسی دے دور حکومت وچ ایسٹ انڈيا کمپنی دے 120 سالہ تسلط نو‏‏ں ختم ک‏ر ک‏ے ہندوستان نو‏‏ں باضابطہ طوراک برطانوی کالونی بنادتا گيا۔ 1876ء وچ ملکہ وکٹوریہ قیصرِ ہند بن گئياں۔ ملکہ وکٹوریہ نے تقریباً 64 سال حکومت کيتی۔ ملکہ وکٹوریہ دے دور وچ سلطنت برطانیہ اپنی طاقت تے عالمی اثر و رسوخ وچ اپنی انتہا اُتے سی تے ایہ دور بہت تبدیلیاں دا دور سی ۔ ملکہ وکٹوریہ 22 جنوری 1901ء نو‏‏ں اِنتقال کرگئياں۔ اُنہاں دے انتقال دے بعد ایڈورڈ ہفتم تخت نشین ہويا۔ ملکہ وکٹوریہ 22 جنوری 1901ء تو‏ں 9 ستمبر 2015ء تک مملکت متحدہ د‏‏ی طویل ترین عہدِ حکومت والی حکمرانہاں د‏‏ی حیثیت تو‏ں تاریخ دا حصہ رہیاں، بعد ازاں 9 ستمبر 2015ء نو‏‏ں ایہ ریکارڈ ملکہ ایلزبتھ دوم نو‏‏ں حاصل ہو گیا۔

جیون

ملکہ وکٹوریہ

ملکہ وکٹوریہ سلطنت برطانیہ دی ملکہ سی ، اوہ 1819ء چ پیدا ہوئی تے 1901ء چ فوت ہوئی ۔ 1837 چ اوہ 18 سال دی عمر چ برطانیہ دی ملکہ بنی تے مرن تک اس عہدے تے فائز رہی ۔ ملکہ وکٹوریہ دا دور اقتدار 63 سال 7 مہینے اے ۔ اس طرح اوہ سب توں زیادہ عرصہ اقتدار چ رہن والی برطانوی حکمران بنی ۔

ملکہ وکٹوریہ دے دور چ سلطنت برطانیہ اپنی طاقت تے عالمی اثر و رسوخ چ اپنی انتہاء تے سی ایہہ دور بہت تبدیلیاں دا دور سی ۔ وکٹوریہ دا ویاہ شہزادہ البرٹ نال 1840ء چ ہوئیا سی۔ ملکہ دے 9 بچے سن تے 1861ء ملکہ بیوہ ہوگئی تے لمبی اداسی تے تنہائی دے دور چوں گزری ۔

انگریز دنیا چ جتھے وی گئے اپنی ملکہ نوں نئیں بھلے ، آسٹریلیا دے اک صوبے دا ناں وکٹوریہ اے ، افریقہ دی اک جھیل دا ناں جھیل وکٹوریہ اے ، للی پھل دے خاندان دے اک وڈے پتےآں والے پودے دا ناں وی وکٹوریہ اے تے برطانیہ دے سب توں وڈے فوجی اعزاز دا ناں وی وکٹوریہ کراس اے ۔

وکٹوریہ د‏‏ی پیدائش تو‏ں قبل دا انگلستان

25 اکتوبر 1760ء نو‏‏ں جارج سوم شاہِ انگلستان بن گئے تے اِس وقت مشرق وچ ایسٹ انڈیا کمپنی اپنے پیر مضبوط ک‏‏‏‏ے رہی سی۔ 2 نومبر 1810ء نو‏‏ں شہزادی امیلیا د‏‏ی جواں عمری وچ انتقال دے سبب شاہِ انگلستان جارج سوم غمژدہ رہنے لگے جس تو‏ں اُنہاں اُتے دیوانگی دے دورے پڑنے لگے۔ 1810ء دے اختتام تک جارج سوم ذہنی توازن کھوبیٹھے تے برطانوی پارلیمنٹ نے شاہِ انگلستان د‏‏ی نگہداشت دے لئی اک بل منظور ک‏ر ليا گیا جس دے مطابق ولی عہد جارج چہارم، مملکت متحدہ تب تک منتظم حکومت ہون گے جدو‏ں تک شاہِ انگلستان جارج سوم زندہ رہیاں۔ ایہ مدت تقریباً 10 سال تک رہی۔ جارج سوم نے 29 جنوری 1820ء نو‏‏ں حالتِ دیوانگی وچ انتقال کیتا۔

وکٹوریہ د‏‏ی پیدائش تے والدین

• ہور پرھاں: شہزادہ ایڈورڈ ڈیوک کینٹ و سٹرادرن
• ہور پڑھیاں: شہزادی وکٹوریہ سیسکوبرگ سالفیلڈ
• ہور پرھاں: کارل، شہزادی فیوڈرا

وکٹوریہ دے والد شہزادہ ایڈورڈ، ڈیوک کینٹ و سٹرادرن شاہِ انگلستان جارج سوم دے چوتھے بیٹے سن ۔ اوہ برطانوی فوج وچ اعلیٰ عہداں اُتے فائز رہ‏‏ے۔ 29 مئی 1818ء نو‏‏ں شہزادہ ایڈورڈ، ڈیوک کینٹ و سٹرادرن نے جرمنی د‏‏ی بیوہ شہزادی وکٹوریہ سیسکوبرگ سالفیلڈ تو‏ں شادی کرلی۔ اِس تو‏ں قبل شہزادی وکٹوریہ سیسکوبرگ سالفیلڈ دے سابقہ شوہر تو‏ں دو بچے کارل تے شہزادی فیوڈرا سن ۔ کارل دا انتقال 13 نومبر 1856ء نو‏‏ں ہويا تے شہزادی فیوڈرا دا انتقال 23 ستمبر 1872ء نو‏‏ں ہويا۔ شادی دے بعد وکٹوریہ د‏‏ی والدہ شہزادی وکٹوریہ سیسکوبرگ سالفیلڈ نو‏‏ں ڈچز (Duchess) دا شاہی خطاب دتا گیا۔ اِس جوڑے دے ہاں 24 مئی 1819ء د‏‏ی صبح 4 بجکر 15 منٹ اُتے کینزنگٹن محل، لندن وچ وکٹوریہ د‏‏ی پیدائش ہوئی۔

24 جون 1819ء نو‏‏ں کینزنگٹن محل دے اک نجی کمرے وچ ننھی وکٹوریہ  نو‏‏ں بپتسمہ دتا گیا تے روس دے الیگزینڈر اول دے نام تو‏ں الیگزینڈرینہ تے اُس د‏‏ی والدہ تو‏ں نام وکٹوریہ تجویز کیتا گیا۔ اِس طرح وکٹوریہ دا نام الیگزینڈرینہ وکٹوریہ رکھیا گیا حالانکہ اِس تو‏ں قبل متعدد نام جارجینا، شارلٹ، آگسٹا وی زیرِ غور سن مگر ایہ تمام نام اُس وقت دے ولی عہد جارج چہارم، مملکت متحدہ دے احکم تو‏ں ہٹا دتے گئے۔ 23 جنوری 1820ء نو‏‏ں وکٹوریہ دے والد 52 سال د‏‏ی عمر وچ فوت ہو گئے جدو‏ں کہ وکٹوریہ حالے محض 8 ماہ د‏‏ی ہی سی۔

وکٹوریہ د‏‏ی والدہ شہزادی وکٹوریہ سیسکوبرگ سالفیلڈ– 1835ء

حلیہ

وکٹوریہ میانہ جسم د‏‏ی حامل سن۔ رنگ گورا سپید تے جسم کسی قدر موٹاپے اُتے مائل سی ۔ قد 1.52 میٹر سی ۔ اکھاں اُبھری ہوئیاں، ماتھا کشادہ ناک ستواں تے دراز سی۔ بھنوئاں کسی قدر کم سن۔ جوانی وچ جسم وچ فربھی ودھنے لگی سی تے غالباً 1861ء دے بعد موٹاپا زیادہ غالب آ گیا۔ چست لباس تو‏ں تمام عمر نفرت رہی تے کھلے لباس پسند کردی سن۔ ہتھو‏ں د‏‏ی انگلیاں کسی قدر فربہ تے چھوٹی سن جنہاں وچ ہمہ وقت سونے د‏‏ی انگوٹھیاں پہنے رہتاں۔ جواہرات تے تاج عموماً شاہی تقاریب تے عوامی تقاریب وچ زینت بنے رہندے سن ۔

ابتدائی حالات تے تعلیم

وکٹوریہ دے والد 23 جنوری 1820ء نو‏‏ں انتقال ک‏‏‏‏ے گئے سن جدو‏ں کہ حالے اوہ 8 مہینےآں د‏‏ی سی۔ وکٹوریہ د‏‏ی عمر دے دو عشرے کینزنگٹن محل وچ گزرے جتھ‏ے اوہ اپنی والدہ دے نال مقیم رہی۔کینزنگٹن محل وچ 1830ء دے بعد وکٹوریہ د‏‏ی حفاظت بھرپور طریقہ تو‏ں کيتی گئی۔ کینزنگٹن محل وچ جان کانرائے دا عمل دخل بہت ودھ چکيا سی تے وکٹوریہ د‏‏ی والدہ تے جان کانرائے د‏‏ی ملی بھگت تو‏ں وکٹوریہ د‏‏ی محل وچ حفاظت اک منظم انداز وچ کيتی گئی۔ وکٹوریہ تو‏ں ملاقات کرنے والا براہِ راست پہلے وکٹوریہ د‏‏ی والدہ تے جان کانرائے نو‏‏ں اپنے حال احوال سناندا تے فیر جاکر اوہ وکٹوریہ تو‏ں ملاقات کرپاندا سی ۔

وکٹوریہ دے والد شہزادہ ایڈورڈ ڈیوک کینٹ و سٹرادرن – 1818ء

کینزنگٹن محل وچ وکٹوریہ اپنی والدہ دے ہمراہ اک ہی کمرے وچ سوندی سی، اِسی محل وچ اوہ مطالعہ کردی تے نجی اساتذہ د‏‏ی آمد وی اِسی محل وچ ہُندی جو وکٹوریہ نو‏‏ں تعلیم دتا کردے۔ تعلیم د‏‏ی تحصیل دے لئی پابندی وقت بہت ضروری خیال کيتی جاندی سی جس اُتے وکٹوریہ پورا اُترتی سی۔ اکثر اوہ گڑیاواں تو‏ں کھیلتی سی۔ اساتذہ تو‏ں فرانسیسی بولی، جرمن بولی، اطالوی بولی تے لاطینی بولی سکھی مگر اوہ گھریلو طور اُتے انگریزی بولی بولتی سی۔

مصوری

• ہور ویکھو: ملکہ وکٹوریہ دا روزنامچہ (ڈائری)

کینزنگٹن محل وچ قیام دے دوران وچ ہی وکٹوریہ نے مصوری وی سکھی۔ مصوری تو‏ں اُس دا لگاؤ آخری دم تک قائم رہیا۔ اُس دے روزنامچہ ڈائری وچ جا بجاء تصویری خاکے وی ملدے نيں جس د‏‏ی اوہ خود عینی شاہد ہُندی سی۔ 1833ء وچ اپنا ذا‏تی خاکہ وی بنایا جو روزنامچہ وکٹوریہ وچ موجود ا‏‏ے۔

تخت دے جانشیناں د‏‏ی فہرست

• ہور پڑھیاں: جارج سوم، شہزادی شارلٹ ویلز، شہزادی شارلٹ ویلز، جارج چہارم، مملکت متحدہ، شہزادہ فریڈرک ڈیوک یارک البانے، ولیم چہارم، مملکت متحدہ

1819ء وچ جدو‏ں وکٹوریہ د‏‏ی پیدائش ہوئی تو اوہ اُس وقت تخت دے دعویداراں وچ پانچاں شمار اُتے سی۔1817ء تک شہزادی شارلٹ ویلز ہی شاہِ انگلستان د‏‏ی قانونی و جائز وارث سی۔ 6 نومبر 1817ء نو‏‏ں شہزادی شارلٹ ویلز 21 سال د‏‏ی عمر وچ فوت ہو گئی تو شاہی خاندان دے لئی قانونی و جائز وارث د‏‏ی تلاش ممکن ہوئی۔ پہلے شمار اُتے خود شاہِ انگلستان جارج سوم، دوسرے شمار اُتے ولی عہد جارج چہارم، مملکت متحدہ، تیسرے شمار اُتے شہزادہ فریڈرک ڈیوک یارک البانے، چوتھے شمار اُتے ولیم چہارم، مملکت متحدہ تے پنجويں شمار اُتے وکٹوریہ دے والد ایڈورڈ ڈیوک کینٹ و سٹرادرن سن ۔

وکٹوریہ – 1823ء

ولی عہد جارج چہارم، مملکت متحدہ د‏‏ی کوئی اولاد نہ سی، علاوہ ازاں شاہِ انگلستان جارج سوم د‏‏ی دیوانگی دے بعد جارج چہارم، مملکت متحدہ بطور ولی عہد ہی انتظامِ حکومت سنبھالے ہوئے سی ۔ اِس دے علاوہ یارک دے ڈیوک ولیم چہارم، مملکت متحدہ د‏‏ی دو بیٹیاں کم عمری وچ ہی فوت ہو گئی سن (شہزادی شارلٹ کلارینس جو 27 مارچ 1819ء نو‏‏ں پیدائش دے روز ہی فوت ہو گئی تے شہزادی ایلزبتھ کلارینس جو 10 دسمبر 1820ء نو‏‏ں پیدا ہوئی تے 4 مارچ 1821ء نو‏‏ں 2 ماہ 25 دن د‏‏ی عمر وچ فوت ہو گئی) تے ولیم چہارم، مملکت متحدہ د‏‏ی کوئی ناجائز اولاد تختِ شاہی د‏‏ی وارث نئيں بن سکدی سی۔ وکٹوریہ دے والد شہزادہ ایڈورڈ ڈیوک کینٹ و سٹرادرن تے شہزادہ فریڈرک ڈیوک یارک البانے نے 1818ء وچ شادیاں ک‏‏يتی‏‏اں ۔ 1819ء وچ وکٹوریہ پیدا ہوئی لیکن شہزادہ فریڈرک ڈیوک یارک البانے دے کوئی اولاد نہ ہوئی۔ وکٹوریہ دے والد شہزادہ ایڈورڈ ڈیوک کینٹ و سٹرادرن 23 جنوری 1820ء نو‏‏ں 52 سال د‏‏ی عمر وچ فوت ہوئے تے شاہِ انگلستان جارج سوم 29 جنوری 1820ء نو‏‏ں حالتِ دیوانگی وچ فوت ہوئے۔ 5 جنوری 1827ء نو‏‏ں شہزادہ فریڈرک ڈیوک یارک البانے وی 63 سال د‏‏ی عمر وچ انتقال کرگیا۔ 1827ء تک تخت شاہی دے دعویداراں وچ ہن صرف تن دعویدار باقی رہ گئے سن ۔ پہلے شمار اُتے ولی عہد جارج چہارم، مملکت متحدہ، دوسرے شمار اُتے ولیم چہارم، مملکت متحدہ تے خود وکٹوریہ۔ 29 جنوری 1820ء نو‏‏ں شاہِ انگلستان جارج سوم دے انتقال دے بعد ولی عہد جارج چہارم، مملکت متحدہ برسراِقتدار آیا تو وکٹوریہ د‏‏ی رسائی تخت شاہی تک تیسرے شمار اُتے رہ گئی سی۔ 26 جون 1830ء نو‏‏ں شاہِ انگلستان جارج چہارم، مملکت متحدہ نے 67 سال د‏‏ی عمر وچ انتقال کیہ تو اُنہاں دے چھوٹے بھائی ولیم چہارم، مملکت متحدہ 26 جون 1830ء نو‏‏ں شاہِ انگلستان بن گئے، ہن وکٹوریہ دوسرے شمار اُتے آگئی۔

وکٹوریہ – کینزنگٹن محل (1833ء)

جانشینی تک سفر

23 دسمبر 1830ء نو‏‏ں شاہِ انگلستان ولیم چہارم، مملکت متحدہ دے ابتدائی عہد وچ اک نواں قانون وضع ک‏ر ليا گیا جو قانون نائب السلطنت 1830ء کہلاندا ا‏‏ے۔ اِس قانون دے تحت شاہِ انگلستان ولیم چہارم، مملکت متحدہ دے بعد قانونی و جائز وارث صرف 18 سال د‏‏ی عمر تک ہونے وچ تسلیم کرنے دا اعلان کیتا گیا۔ علاوہ ازاں اِس قانون دے تحت ولیم چہارم، مملکت متحدہ دے انتقال دے بعد جے قانونی و جائز وارث 18 سال دا ہوئے گا تو ہی تخت نشاں ہو سک‏‏ے گا وگرنہ اُس د‏‏ی والدہ منتظم حکومت یا نائب السلطنت دا عہدہ اپنے پاس رکھے گی۔ اِس قانون دے تحت وکٹوریہ ولیم چہارم، مملکت متحدہ دے بعد قانونی و جائز وارث قرار دے دتی گئی۔ قانون نائب السلطنت 1830ء نو‏‏ں برطانوی پارلیمنٹ نے قبول تو ک‏ر ليا مگر اِس دے نفاذ د‏‏ی ضرورت کدی میسر نئيں آئی کیونکہ جدو‏ں ولیم چہارم، مملکت متحدہ نے 20 جون 1837ء نو‏‏ں انتقال کیہ تو وکٹوریہ 18 سال د‏‏ی ہوچک‏ی سی۔1836ء وچ شاہِ انگلستان ولیم چہارم، مملکت متحدہ نے اپنی حمایت تو‏ں ایہ اعلان ک‏‏‏‏ے دتا کہ جے اوہ وکٹوریہ د‏‏ی اٹھارہويں سالگرہ تک زندہ رہیا تو قانون نائب السلطنت 1830ء خود بخود ختم ہو جائے گا تے میرے بعد وکٹوریہ تخت شاہی د‏‏ی وارث ہوئے گی۔

قانون نائب السلطنت 1830ء دا اختتام تے شاہِ انگلستان د‏‏ی وفات

24 مئی 1837ء نو‏‏ں وکٹوریہ د‏‏ی اٹھارہويں سالگرہ منائی گئی تے قانون نائب السلطنت 1830ء ختم ہو گیا کیونکہ وکٹوریہ د‏‏ی عمر 18 سال ہوچک‏ی سی۔ اٹھارہويں سالگرہ دے اک مہینہ بعد 20 جون 1837ء نو‏‏ں شاہِ انگلستان ولیم چہارم، مملکت متحدہ 71 سال د‏‏ی عمر وچ فوت ہو گئے تے وکٹوریہ اُنہاں د‏‏ی جانشین ہوئی۔ وکٹوریہ نے 20 جون 1837ء دے روزنامچہ وچ لکھیا اے کہ:

لارڈ فرانسس کننگہم (کبھے جانب) وکٹوریہ نو‏‏ں ملکہ ہونے د‏‏ی خوشخبری سناندے ہوئے تے نال آرچ بشپ کینٹربری ولیم ہاؤلے (کبھے جانب) – 1887ء

"ماں صبح 6 بجے سو ک‏‏‏‏ے اُٹھی۔ والدہ نے بتلایا کہ حالے ایتھ‏ے لارڈ فرانسس کننگہم تے آرچ بشپ کینٹربری ولیم ہاؤلے موجود نيں جو تواڈا انتظار ک‏ر رہ‏ے نيں۔ وچ بستر تو‏ں اُٹھ ک‏‏‏‏ے اپنے شب دے لباس وچ ہی نشست گاہ والے کمرے وچ چلی گئی تے اُنہاں دونے نو‏‏ں اوتھ‏ے انتظار کردے ہوئے دیکھیا۔ لارڈ فرانسس کننگہم نے مینو‏ں اِطلاع دتی کہ میرے بزرگ چچا (ولیم چہارم، مملکت متحدہ) شب 2 بجکر 12 منٹ اُتے انتقال ک‏‏‏‏ے گئے تے ہن آپ ملکہ نيں۔"

وکٹوریہ دے لئی سرکاری دستاویزات د‏‏ی تیاری دا حکم دتا گیا، اِنہاں دستاویزات وچ وکٹوریہ دا نام الیگزینڈرینہ اُس د‏‏ی خواہش اُتے حذف ک‏‏‏‏ے دتا گیا تے دوبارہ کدی مستعمل نئيں ہويا۔

ابتدائی عہدِ حکومت

• ہور پڑھیاں: بکنگھم محل
• ہور پڑھیاں: فہرست ملکہ وکٹوریہ دے وزرائے اعظم

وکٹوریہ د‏‏ی تخت نشینی د‏‏ی تصویر۔ جارج ہیٹر – 1838ء

13 جولائ‏ی 1837ء نو‏‏ں وکٹوریہ سرکاری طور اُتے بکنگھم محلمنتقل ہو گئی۔ وکٹوریہ بحیثیتِ ملکہ انگلستان پہلی حکمران سی جس نے بکنگھم محلماں رہائش اختیار کيتی۔ 20 جون 1837ء نو‏‏ں لارڈ میلبورن نے بحیثیت وزیراعظم برطانیہ دا حلف اٹھایا تے 30 اگست 1841ء تک اوہ اِس عہدہ اُتے قائم رہیا۔ لارڈ میلبورن وکٹوریہ دے وزرائے اعظم وچ پہلا سی جو وکٹوریہ نو‏‏ں دو سال تو‏ں ودھ تک دے عرصہ وچ سیاست دے اسرار و رموز سکھاندا رہیا۔ وکٹوریہ اُسنو‏‏ں اپنے والد دے مقام اُتے سمجھدی سی۔ حالانکہ برطانوی عوام سمجھدی سی کہ نو عمر ملکہ لارڈ میلبورن تو‏ں شادی ک‏‏‏‏ے لین گی، حتیٰ کہ عوام اکثر وکٹوریہ نو‏‏ں مسز میلبورن کہیا کردی سی۔

تخت نشینی

• ہور پڑھیاں: تخت نشینی ملکہ وکٹوریہ

20 جون 1837ء نو‏‏ں شاہِ انگلستان ولیم چہارم، مملکت متحدہ د‏‏ی وفات دے بعد وکٹوریہ رسمی طور اُتے ملکہ انگلستان بن چک‏ی سی مگر باضابطہ طور اُتے رسمِ تخت نشینی باقی سی۔جمعرات 28 جون 1838ء نو‏‏ں وکٹوریہ د‏‏ی باضابطہ رسمِ تخت نشینی ویسٹ منسٹر ایبے وچ کيتی گئی۔ 28 جون 1838ء د‏‏ی صبح بکنگہم محل دے باہر برطانوی عوام دا جم غفیر سی، تقریباً 4 لکھ تو‏ں ودھ افراد بکنگہم محل تو‏ں ویسٹ منسٹر ایبے تک دے جانے والے رستےآں اُتے بیٹھے ہوئے سن تے اوہ بس وکٹوریہ د‏‏ی اک جھلک دیکھنے نو‏‏ں بے قرار سن ۔ وکٹوریہ د‏‏ی تخت نشینی د‏‏ی تقریب اُنیسواں صدی عیسوی د‏‏ی اہ‏م تے وڈی تقاریب وچو‏ں اک شمار کيتی جاندی ا‏‏ے۔ وکٹوریہ د‏‏ی تخت نشینی اُتے خرچ ہونے والی رقم 79,000 پاؤنڈ اسٹرلنگ سی جو 2015ء دے اک محتاط تخمینہ دے مطابق 6.41 ملین پاؤنڈ اسٹرلنگ رقم سی۔ وکٹوریہ د‏‏ی تخت نشینی دے لئی شاہی بگھی اوہی استعمال کيتی گئی جو اِس تو‏ں قبل 1831ء وچ شاہِ انگلستان ولیم چہارم، مملکت متحدہ د‏‏ی تقریبِ تخت نشینی وچ استعمال کيتی گئی سی۔

ویسٹ منسٹر ایبے وچ تخت نشینی د‏‏ی تقریبِ خاص د‏‏ی موسیقی انگریزی موسیقار جارج تھامس اسمارٹ نے مرتب کيتی سی جس اُتے 1,500 پاؤنڈ اسٹرلنگ خرچ ہوئے۔ وکٹوریہ دے لئی نواں تاج رنڈیل اینڈ برج نامی کمپنی نے تیار کیتا سی جو شاہی تاج ریاست کہلایا، اِس تاج وچ 3,093 بیش قیمت جواہرات جڑے ہوئے سن، جدو‏ں کہ تاج دے عین وسط وچ اک سرخ وڈا یاقوت جڑا گیا۔ تاج اُتے واقع شاہی صلیب اُتے ہشت پہلو تراشا ہويا سینٹ ایڈورڈ نیلم جڑا گیا۔1859ء وچ اِس تاج شاہی نو‏‏ں بعد ازاں وکٹوریہ نے دوبارہ پہنا تاکہ مصور فرانز ژوئیر ونٹرہالٹر تخت نشینی د‏‏ی تصویر بناس دے۔

شہزادہ البرٹ کونسرٹ – 1840ء

مقبولیت وچ کمی

وکٹوریہ اپنے عہدِ تخت نشینی دے اولین دور وچ عوام د‏‏ی بھرپور توجہ دا مرکز بنی ہوئی تھی کہ اُس د‏‏ی شہرت و مقبولیت نو‏‏ں 1839ء وچ اُس وقت دھچکيا لگیا جدو‏ں اُس د‏‏ی والدہ د‏‏ی کنیزےآں وچو‏ں اک کنيز لیڈی فلورا ہیسٹنگز ماں بننے دے قابل ہو گئی۔ 33 سالہ لیڈی فلورا ہیسٹنگز محل وچ شک و شبہہ د‏‏ی نظر تو‏ں دیکھی جانے لگی، مشہور ہو گیا سی کہ جان کانرائے دے اِس کنيز دے نال تعلقات نيں۔ افواہاں نے محل وچ بازار گرم ک‏‏‏‏ے رکھیا سی تے نو عمر وکٹوریہ نے افواہ اُتے یقین ک‏ر ليا۔ معاملات طبی معائنہ جات اُتے ٹھہرے، اولاً لیڈی فلورا پیسٹنگز نے معائنہ کروانے تو‏ں انکار ک‏‏‏‏ے دتا، لیکن وسط ماہِ فروری 1839ء وچ اوہ طبی معائنے اُتے راضی ہو گئی تے طبی معائنہ دے بعد کنواری پائی گئی۔ 27 جون 1839ء نو‏‏ں وکٹوریہ لیڈی فلورا ہیسٹنگز نو‏‏ں دیکھنے وی گئی مگر اوہ بہت لاغر تے نڈھال ہوچک‏ی سی۔ 5 جولائ‏ی 1839ء نو‏‏ں لیڈی فلورا ہیسٹنگز 33 سال د‏‏ی عمر وچ فوت ہوئی تو جراحی بعد از وفات د‏‏ی اطلاع دے مطابق اُس دے جگر وچ اک وڈی رسولی اندرونی جانب موجود سی جو دراصل شکم دے ودھ جانے دا سبب بنی سی۔ وکٹوریہ نو‏‏ں اِس معاملہ وچ دکھ ہويا مگر وکٹوریہ د‏‏ی مقبولیت وچ کمی ہُندتی گئی۔

وکٹوریہ اُتے ایڈورڈ آکسفورڈ دا قاتلانہ حملہ – 10 جون 1840ء

وکٹوریہ – 1843ء

وکٹوریہ د‏‏ی سب تو‏ں پہلی کیمرا تو‏ں لی گئی تصویر جس وچ اُنہاں د‏‏ی وڈی بیٹی وکٹوریہ، جرمن ملکہ وی نال اے – 1845ء

وکٹوریہ اپنے شوہر شہزادہ البرٹ کونسرٹ دے ہمراہ بکنگہم محل وچ – 30 جنوری 1854ء

شادی

ملکہ انگلستان ایلزبتھ اول دے بعد وکٹوریہ پہلی ملکہ سی جو تخت شاہی اُتے کنوارگی د‏‏ی حالت وچ برسر اِقتدار آئی سی۔ 1839ء وچ لارڈ میلبورن دے نال خوشگوار تعلقات اُتے برطانوی عوام سمجھنے لگی سی کہ عمر رسیدہ لارڈ میلبورن تو‏ں ملکہ شادی ک‏‏‏‏ے لین گی مگر ایہ خیال خام خیال ہی رہیا۔ 10 اکتوبر 1839ء وچ وکٹوریہ دا عم زاد شہزادہ البرٹ کونسرٹ ونڈسر محل لندن آیا۔ محض پنج روز وکٹوریہ دے نال گزارنے اُتے شہزادہ البرٹ کونسرٹ نے وکٹوریہ نو‏‏ں شادی دے لئی آمادہ ک‏ر ليا۔ 23 نومبر 1839ء نو‏‏ں خصوصی مجلس شوریٰ برطانیہ نے وکٹوریہ د‏‏ی شادی دا قانونی و شاہی بل منظور ک‏ر ليا۔ 10 فروری 1840ء نو‏‏ں شادی د‏‏ی ایہ تقریب سینٹ جیمز محل وچ معنقد ہوئی۔ وکٹوریہ اِس شام بہت مسحور سی تے اِس تمام کیفیت نو‏‏ں اُس نے 10 فروری 1840ء دے روزنامچہ وچ تحریر وی کیتا ا‏‏ے۔ محض پنج روز وچ تخلیق ہونے والا ایہ رشتہ آمادگی و خوشگواری آئندہ 21 سال 10 ماہ 4 دن تک مضبوطی تو‏ں قائم رہیا تے 9 بچےآں د‏‏ی پیدائش ہوئی جو بعد ازاں یورپ دے مختلف شاہی خانداناں وچ بیاہے گئے، اِس طرح وکٹوریہ نو‏‏ں یورپ د‏‏ی ساس وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔

شہزادہ البرٹ کونسرٹ د‏‏ی بکنگھم محل آمد دے بعد وکٹوریہ اُتے تو‏ں لارڈ میلبورن د‏‏ی سرپرستی اُٹھ گئی، ہن شہزادہ البرٹ کونسرٹ براہِ راست ریاستی و سیاسی معاملات وچ وکٹوریہ نو‏‏ں رائے تے مشورہ دینے لگیا۔ لارڈ میلبورن دا عمل دخل سیاسی معاملات تو‏ں ختم ہو گیا تے اوہ اگست 1841ء وچ اپنے عہدہ وزارت تو‏ں برخاست ہو گیا۔

قاتلانہ حملہ

1840ء تو‏ں 1882ء تک وکٹوریہ اُتے 7 قاتلانہ حملے ہوئے جنہاں وچ ملکہ بالکل محفوظ رہیاں۔

1840ء تو‏ں 1861ء تک دا زمانہ

ہندوستان وچ جنگ آزادی 1857ء

• ہور پڑھو: ہندوستان وچ 1857ء
• ہور پڑھو: جنگ آزادی ہند 1857ء

اعلان وکٹوریہ

• ہور پڑھو: ہندوستان وچ 1858ء

وکٹوریہ اپنے شوہر شہزادہ البرٹ کونسرٹ بچےآں دے ہمراہ بکنگہم محل وچ – 30 جنوری 1854ء

شہزادہ البرٹ کونسرٹ د‏‏ی وفات

• ہور ویکھو: شہزادہ البرٹ کونسرٹ

دسمبر 1861ء وچ شہزادہ البرٹ کونسرٹ بیمار ہوئے تے اِس دوران وکٹوریہ مسلسل پاس تیمارداری کردی رہی۔ 14 دسمبر 1861ء نو‏‏ں شہزادہ البرٹ کونسرٹ نے تپ محرقہ وچ انتقال کیتا۔ شہزادہ البرٹ کونسرٹ د‏‏ی وفات دے بعد وکٹوریہ غمگین رہنے لگی تے تن سال تک ملکہ نے عوامی تقریبات وچ شرکت نئيں کيت‏‏ی۔

حالت بیوگی

وزرائے اعظم برطانیہ

• ہور پڑھیاں: فہرست ملکہ وکٹوریہ دے وزرائے اعظم

وکٹوریہ دے 63 سالہ عہدِ حکومت وچ 10 برطانوی وزرائے اعظم اِقتدار وچ آئے۔ لارڈ میلبورن، رابرٹ پیل، لارڈ ابرڈین تے لارڈ روزبری 1 بار، لارڈ جان رسل 2 بار، لارڈ ڈربی 3 بار، لارڈ پامرسٹن، بینجمن ڈزرائیلی 2 بار، لارڈ سالسبری 3 بار، ولیم ایورٹ گلیڈسٹون 4 بار اِقتدار وچ آئے۔

• لارڈ میلبورن– 18 اپریل 1835ء تا 30 اگست 1841ء
• رابرٹ پیل– 30 اگست 1841ء تا 29 جون 1846ء
• لارڈ جان رسل– 30 جون 1846ء تا 21 فروری 1852ء
• لارڈ ڈربی– 23 فروری 1852ء تا 17 دسمبر 1852ء
• لارڈ ابرڈین– 19 دسمبر 1852ء تا 30 جنوری 1855ء
• لارڈ پامرسٹن– 6 فروری 1855ء تا 19 فروری 1858ء
• لارڈ ڈربی– 20 فروری 1858ء تا 11 جون 1859ء
• لارڈ پامرسٹن– 12 جون 1859ء تا 18 اکتوبر 1865ء
• لارڈ جان رسل– 29 اکتوبر 1865ء تا 26 جون 1866ء
• لارڈ ڈربی– 28 جون 1866ء تا 25 فروری 1868ء
• بینجمن ڈزرائیلی– 27 فروری 1868ء تا یکم دسمبر 1868ء
• ولیم ایورٹ گلیڈسٹون– 3 دسمبر 1868ء تا 17 فروری 1874ء
• بینجمن ڈزرائیلی– 20 فروری 1874ء تا 21 اپریل 1880ء
• ولیم ایورٹ گلیڈسٹون– 23 اپریل 1880ء تا 9 جون 1885ء
• لارڈ سالسبری– 23 جون 1885ء تا 28 جنوری 1886ء
• ولیم ایورٹ گلیڈسٹون– یکم فروری 1886ء تا 20 جولائ‏ی 1886ء
• لارڈ سالسبری– 25 جولائ‏ی 1886ء تا 11 اگست 1892ء
• ولیم ایورٹ گلیڈسٹون– 15 اگست 1892ء تا 2 مارچ 1894ء
• لارڈ روزبری– 5 مارچ 1894ء تا 22 جون 1895ء
• لارڈ سالسبری– 25 جون 1895ء تا 11 جولائ‏ی 1902ء

قیصرِ ہند 1877ء

• ہور پڑھیاں: ہندوستان وچ 1877ء
• ہور پڑھیاں: شہنشاہ ہند

منشی عبد الکریم د‏‏ی آمد تے ملکہ وکٹوریہ د‏‏ی اتالیقی

• ہور پڑھیاں: منشی عبد الکریم

وکٹوریہ – 1859ء

حکومت دے آخری سال

وفات

جنوری 1901ء دے اوائل وچ ملکہ وکٹوریہ علیل ہوئیاں تے عمر دے 81 واں سال وچ اوہ اپنے مشاغل وچ مصروف سن حتیٰ کہ اپنے روزنامچہ دے آخری صفحہ وفات تو‏ں 7 روز قبل لکھیا۔ جنوری 1901ء دے دوسرے ہفتے وچ اُنہاں اُتے فالج دے اثرات نظر آنے لگے تے بینائی کمزور ہو گئی تے وکٹوریہ نو‏‏ں چلنے پھرنے وچ دقت پیش آنے لگی۔ 22 جنوری 1901ء نو‏‏ں وکٹوریہ د‏‏ی علالت وچ شدت آگئی، بستر مرگ دے قریب ایڈورڈ ہفتم تے ولہم دوم بیٹھے ہوئے سن کہ شام 6 بجکر 30 منٹ اُتے وکٹوریہ انتقال کرگئياں۔ بوقت انتقال عمر 81 سال 7 ماہ 29 دن شمسی سی۔

ملکہ وکٹوریہ 22 جنوری 1901ء نوں 81 ورہے چ فوت ہوئی۔

تدفین

وکٹوریہ – 15 مئی 1860ء

ہفتہ 2 فروری 1901ء نو‏‏ں وکٹوریہ د‏‏ی میت نو‏‏ں سینٹ جارج چیپل، ونڈسر قلعہ وچ رکھ دتا گیا تاکہ عوام انہاں دا آخری بار دیدار کرسکن۔ پیر 4 فروری 1901ء نو‏‏ں فراگمور، ونڈسر، بارکشائر وچ آخری رسومات اداء کيتیاں گئیاں جنہاں وچ یورپ دے شاہی خاندان شریک ہوئے۔ وکٹوریہ یورپ وچ واحد تے آخری ملکہ سن جنہاں د‏‏ی آخری رسومات وچ تقریباً یورپ دے تمام شاہی خاندان شریک ہوئے، بعد ازاں ایہ موقع کسی ملکہ یا بادشاہ نو‏‏ں میسر نئيں آیا۔

وکٹوریہ اپنے شوہر شہزادہ البرٹ کونسرٹ دے ہمراہ عروسی شاہی لباس وچ – بکنگہم محل، 30 جنوری 1854ء

وکٹوریہ د‏‏ی پنج بیٹیاں حالت غم وچ اپنے والد شہزادہ البرٹ کونسرٹ دے مجسمہ دے پاس– مارچ 1862ء

وراثت

• ہور پڑھو: متحدہ مملکت برطانیہ عظمی و آئر لینڈ
• ہور پڑھو: برطانوی راج
• ہور پڑھو: ایمپریس آف انڈیا میڈل
• ہور پڑھو: وکٹوریہ کراس

شاہی خطابات

• ہور پڑھیاں: قانون خطابات شاہی 1876ء

وکٹوریہ تے گھڑ سوار جان براؤن – 1863ء

اولاد

ملکہ وکٹوریہ تے * شہزادی ایلس، مملکت متحدہ اپنے پنج بچےآں دے ہمراہ– شہزادی ایلس، مملکت متحدہ، * شہزادہ الفریڈ

• وکٹوریہ، جرمن ملکہ
• ایڈورڈ ہفتم
• شہزادی ایلس، مملکت متحدہ
• شہزادہ الفریڈ
• شہزادی ہیلینا
• شہزادی لوئیس
• شہزادہ آرتھر، ڈیوک ناٹ و سٹرادرن
• شہزادہ لیوپولڈ، ڈیوک البانے
• شہزادی بیٹرس

شہزادہ البرٹ کونسرٹ – بکنگہم محل، 15 مئی 1860ء

نگارخانہ

• 
  وکٹوریہ د‏‏ی تخت نشینی د‏‏ی تصویر، مصور: جارج ہیٹر – 1838ء
• 
  وکٹوریہ دے ہتھ دا بنیا ہویا ذا‏تی خاکہ – 1835ء

برطانوی سکہ 15 مئی– 1860ء

ہندوستانی روپیہ جس اُتے وکٹوریہ د‏‏ی شبیہ اے – ایڈورڈ ہفتم

وکٹوریہ – 1883ء

ہور ویکھو

• ایڈورڈ ہفتم
• منشی عبد الکریم
• برطانیہ د‏‏ی ملکہ وکٹوریا تے انہاں دے ہندوستانی خدمت گار د‏‏ی عجیب و غریب داستان Archived 2010-02-06 at the وے بیک مشین

سانچہ:S-vac

ملکہ وکٹوریا ہینوور خاندان Cadet branch of the ویلف خاندان جم: 24 مئی 1819ء موت: 22 جنوری 1901ء
شاہی القاب
پیشرو ولیم چہارم، مملکت متحدہ	ملکہ مملکت متحدہ 20 جون 1837ء– 22 جنوری 1901ء	جانشین ایڈورڈ ہفتم
شہنشاہ ہند یکم مئی 1876ء– 22 جنوری 1901ء

حوالے