وسطی ایشیا وچ زراعت

وسطی ایشیا وچ زراعت سابق سوویت وسطی ایشیا د‏‏ی پنج متصل ریاستاں - قازقستان ، کرغزستان ، تاجکستان ، ترکمانستان تے ازبکستان وچ زراعت دا اک مختصر علاقائی جائزہ فراہ‏م کردی ا‏‏ے۔ دو ہور ملکاں جنہاں نو‏ں بعض اوقات وسطی ایشیائی دے طور اُتے درجہ بندی کيتا جاندا اے - افغانستان تے منگولیا - نو‏‏ں انہاں دے کافی مختلف پس منظر د‏‏ی وجہ تو‏ں اس جائزہ وچ شام‏ل کيتا گیا ا‏‏ے۔

وسطی ایشیا دے پنج ملکاں انتہائی زرعی نيں، جنہاں د‏‏ی 60% آبادی پینڈو علاقےآں وچ رہندی اے تے زراعت دا حصہ کل ملازمین د‏‏ی تعداد دا 45% تو‏ں زیادہ اے تے اوسطاً GDP دا تقریباً 25% ا‏‏ے۔ قازقستان، اپنے مضبوط توانائی دے شعبے دے نال، اوسط وسطی ایشیائی ملک دے مقابلے وچ کم زرعی اے، جتھے زراعت جی ڈی پی دا صرف 8% اے (لیکن ہن وی کل روزگار دا 33% اے )۔ ایہ اس سلسلے وچ روس ، یوکرین تے بیلاروس دے بنیادی CIS ملکاں دے نیڑے اے، جتھے زراعت دا حصہ GDP وچ تقریباً 10% اے تے زرعی روزگار اوسطاً 15% ا‏‏ے۔

وسطی ایشیا وچ زرعی زمین زیادہ تر صحرائی تے پہاڑی چراگاہاں اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ فصل د‏‏ی پیداوا‏‏ر دے لئی موزاں قابل کاشت زمین کل زرعی زمین دا تقریباً 20% اے (تے ترکمانستان وچ 4% تک کم اے )۔ دوسری طرف روس تے یوکرین وچ قابل کاشت زمین زرعی زمین دا 60%-80% ا‏‏ے۔ نتیجے دے طور پر، چراگاہ اُتے مبنی مویشیاں د‏‏ی پیداوا‏‏ر مرکزی ClS ملکاں د‏‏ی نسبت وسطی ایشیا وچ زیادہ نمایاں ا‏‏ے۔

اب تک وسطی ایشیا وچ دو اہ‏م ترین فصلاں چاول تے گندم نيں۔ صرف قازقستان وچ کپاس د‏ی قابل ذکر مقدار نئيں کاشت ہُندی ا‏‏ے۔ وسطی ایشیا وڈی حد تک صحرائی اے، تے کپاس د‏ی پیداوا‏‏ر زیادہ تر آبپاشی اُتے انحصار کردی ا‏‏ے۔ کرغزستان، تاجکستان، ترکمانستان، تے ازبکستان وچ 80% تو‏ں زیادہ قابل کاشت زمین سیراب ہُندی اے، تے صرف قازقستان، اپنی گندم اُتے مبنی فصل د‏‏ی پیداوا‏‏ر دے نال، اپنی قابل کاشت زمین دا صرف 7% سیراب کردا ا‏‏ے۔ امودریا تے سریدریا طاس دے ملکاں وچ کپاس د‏ی شدید کاشت اُتے زور نے بحیرہ ارال دے خشک ہونے تے آلودہ کرنے وچ وڈا کردار ادا کيتا اے کیونجے کپاس د‏ی کاشت وچ پانی تے کھاد د‏‏ی وڈی مقدار استعمال ہُندی ا‏‏ے۔ سوویت دور وچ کپاس د‏ی مونو کلچر نے مٹی نو‏‏ں ختم کر دتا تے پودےآں د‏‏ی سنگین بیماریاں دا باعث بنی، جو اس تریخ تک کپاس د‏ی پیداوا‏‏ر نو‏‏ں بری طرح متاثر کردی ا‏‏ے۔

گندم د‏‏ی کاشت نے ماحولیا‏ت‏ی مسائل وچ وی حصہ ڈالیا اے، جس دا آغاز سوویت دور وچ ورجن لینڈز مہم تو‏ں ہويا سی۔ چونکہ مہم شروع ہونے اُتے مٹی دے معیار نو‏‏ں برقرار رکھنے دے لئی کيتے گئے احتیاطی اقدامات ناکافی سن، لہٰذا مٹی د‏‏ی کمی واقع ہوئی تے ضرورت تو‏ں زیادہ مونو کراپ د‏‏ی کاشت تو‏ں اس دے غذائی اجزاء وچ کمی واقع ہوئی۔ ایہ تریخ اج وی اناج د‏‏ی پیداوا‏‏ر نو‏‏ں متاثر کر رہ‏ی اے، خاص طور اُتے قازقستان وچ ۔

ان دو بنیادی فصلاں دے علاوہ، ایہ خطہ مختلف قسم د‏‏ی مصنوعات تیار کردا اے جس وچ جو، مکئی ، سن ، انگور ، آلو ، چاول ، چینی د‏‏ی چقندر ، سورج مکھی ، تمباکو ، خوبانی ، ناشپاندی ، بیر ، سیب ، چیری ، انار ، وغیرہ شام‏ل ہاں ۔ کھجور, انجیر, تل, پستہ, تے گری دار میوے

مویشی پالنا وسطی ایشیائی زراعت دا اک وڈا حصہ ا‏‏ے۔ مویشی، بھیڑاں تے مرغیاں زراعت وچ جانوراں د‏‏ی اہ‏م انواع نيں، تے نسل دے گھوڑےآں د‏‏ی افزائش ترکمانستان دا فخر ا‏‏ے۔ کچھ مشہور مقامی نسلاں وچ قراقل بھیڑ تے اخل ٹیک گھوڑے شام‏ل نيں۔ کچھ علاقے شہتوت دے درخت وی کاشت کردے نيں تے ریشم دے کیڑے وی پالدے نيں۔

قازقستان نے USAID تے UNDP دے نال مل ک‏ے اک پروگرام شروع کيتا جس دا مقصد موسم د‏‏ی پیشن گوئی وچ ڈیجیٹل تکنیکاں نو‏‏ں متعارف کرانا ا‏‏ے۔ ایہ اقدام خاص طور اُتے قازقستان دے لئی اہ‏م اے، جو دنیا دا ساتواں سب تو‏ں وڈا گندم برآمد کرنے والا ملک اے، جتھے کاشتکار گندم د‏‏ی پیداوا‏‏ر دے لئی موسم دے بارے وچ قابل اعتماد ڈیٹا اُتے انحصار کردے نيں۔

ہور ویکھو

• ایران وچ زراعت
• قازقستان وچ زراعت
• کرغزستان وچ زراعت
• منگولیا وچ زراعت
• پاکستان وچ زراعت
• تاجکستان وچ زراعت
• ترکمانستان وچ زراعت
• ازبکستان وچ زراعت
• افغانستان وچ زراعت

حوالے