ویانا کانگرس
ویانا دی کانگریس ( سانچہ:Lang-fr ، سانچہ:Lang-de ) 1814–1815 دی یورپی تریخ دی اک اہم بین الاقوامی کانفرنس سی۔ فرانسیسی شہنشاہ نپولین اول دے خاتمے دے بعد اس نے یورپ دا دوبارہ مقابلہ کيتا۔ ایہ یورپی ریاستاں دے سفیراں دا اک اجلاس سی جس دی صدارت آسٹریا دے سیاستدان کلیمنس وان میٹرنچ نے کيتی سی ، تے نومبر 1814 توں جون 1815 تک ویانا وچ منعقد ہوئی۔ کانگریس دا مقصد فرانس دے انقلابی جنگاں تے نیپولین جنگاں توں پیدا ہونے والے اہم امور نوں طے کرکے یورپ دے لئی طویل مدتی امن منصوبہ فراہم کرنا سی۔ مقصد صرف پرانی حدود نوں بحال کرنا نئيں سی بلکہ مرکزی طاقتاں دا سائز تبدیل کرنا سی تاکہ اوہ اک دوسرے نوں توازن بنا سکن تے سکون توں قائم رنيں۔ قائد جمہوریہ یا انقلاب دے لئی بوہت گھٹ استعمال کرنے والے قدامت پسند سن ، انہاں دونے ہی نے یورپ وچ جمہوری کیفیت نوں خراب کرنے دی دھمکی دتی سی۔ فرانس نے اپنی حالیہ تمام فتحاں نوں کھو دتا جدوں کہ پروشیا ، آسٹریا تے روس نے وڈے علاقائی فائدہ اٹھایا۔ پرشیا نے مغرب دی چھوٹی چھوٹی جرمن ریاستاں ، سویڈش پومرانیا تے سکسونی دی بادشاہی دے 60 فیصد ریاستاں نوں شامل کيتا۔ آسٹریا نے وینس تے شمالی اٹلی دا بیشتر حصہ حاصل کيتا۔ روس نے پولینڈ دے کچھ حصے حاصل کیتے ۔ نیدرلینڈ دی نويں بادشاہی کچھ مہینےآں پہلے ہی تشکیل دتی گئی سی ، تے اس وچ آسٹریا دا سابقہ علاقہ شامل سی جو 1830 وچ بیلجیم بن گیا سی ۔
فوری پس منظر مئی 1814 وچ نپولین فرانس دی شکست تے ہتھیان سُٹن دا سی ، جس نے تقریبا 23 سال تک جاری رہنے والی جنگ دا خاتمہ کيتا۔ مارچ توں جولائی 1815 دے سو دن وچ فرانس وچ جلاوطنی توں نپولین دی ڈرامائی انداز وچ واپسی تے اقتدار دی بحالی توں لڑائی دا آغاز ہونے دے باوجود گل گل جاری رہی۔ کانگریس دے "حتمی ایکٹ" اُتے 18 جون 1815 نوں واٹر لو وچ حتمی شکست توں 9 دن پہلے دستخط کیتے گئے سن ۔
لبرل مورخین نے ابھرتی ہوئی قومی تے لبرل تحریکاں دے نتیجے وچ دبانے دے سبب کانگریس نوں تنقید دا نشانہ بنایا ، [۱] تے روايتی بادشاہاں دے فائدے دے لئی اسنوں اک رد عملی تحریک دے طور اُتے دیکھیا گیا اے۔ اُتے ، دوسرے لوک زیادہ تر یورپ وچ نسبتا طویل مدتی استحکام تے پرامن حالات پیدا کرنے اُتے اس دی تعریف کردے نيں۔ [۲][۳]
تکنیکی معنےآں وچ ، "ویانا دی کانگریس" مناسب طور اُتے کانگریس نئيں تھی: ایہ کدی وی مکمل اجلاس وچ نئيں مل سکی ، تے زیادہ تر گل گل آسٹریا ، برطانیہ ، فرانس دی عظیم طاقتاں دے درمیان غیر رسمی ، آمنے سامنے سیشناں وچ ہوئی۔ روس ، تے کدی کدی پروشیا ، دوسرے مندوبین دی محدود یا کوئی شرکت نئيں دے نال۔ دوسری طرف ، کانگریس تریخ دا پہلا موقع سی جتھے براعظمی پیمانے اُتے ، قومی نمائندے متعدد دارالحکومتاں وچ زیادہ تر پیغامات اُتے بھروسہ کرنے دے بجائے معاہدے طے کرنے دے لئی اکٹھے ہوئے۔ ویانا آبادکاری دی کانگریس نے بعد وچ تبدیلیاں دے باوجود ، 1914 وچ پہلی جنگ عظیم شروع ہونے تک یورپی بین الاقوامی سیاست دا فریم ورک تشکیل دتا۔
1814 وچ چیمونٹ دے معاہدے نے انہاں فیصلےآں دی تصدیق کردتی سی جو پہلے ہی ہوچکے نيں تے اس دی تصدیق 1814–15 دے ویانا دی اہم کانگریس نے وی کيتی۔ انہاں وچ اک کنفیڈریٹ جرمنی دا قیام ، اٹلی دی آزاد ریاستاں وچ تقسیم ، اسپین دے بوربن بادشاہاں دی بحالی تے نیدرلینڈ دی وسعت وچ شامل کرنا شامل سی تاکہ اوہ 1830 وچ جدید بیلجیم بن گیا۔ چیمونٹ دا معاہدہ کئی دہائیاں تک طاقت دا توازن قائم کرنے والے یوروپی اتحاد دا سنگ بنیاد بنیا۔ [۴] ہور جزوی بستیاں نوں پہلے ہی وچ پیش آیا سی پیرس دے معاہدے فرانس دے درمیان تے چھیويں اتحادی ، تے کیل دے معاہدے دے احاطہ کردا دے مسائل دے حوالے توں اٹھائے گئے کہ اسکینڈینیویا . معاہدہ پیرس نے طے کيتا سی کہ ویانا وچ "عام کانگریس" منعقد دی جانی چاہیدا تے "موجودہ جنگ وچ دونے طرف توں جڑے ہوئے تمام طاقتاں" نوں دعوت نامے جاری کیتے جاواں گے۔ [۵] افتتاحی جولائی 1814 نوں ہونا سی۔ [۶]
حصہ دار
[سودھو]کانگریس نے باضابطہ اجلاساں دے ذریعے کم کيتا جداں ورکنگ گروپس تے سرکاری سفارتی کم۔ اُتے ، کانگریس دا اک وڈا حصہ غیر رسمی طور اُتے سیلون ، ضیافت ، تے بالز اُتے کيتا گیا سی۔
چار عظیم طاقتاں تے بوربن فرانس
[سودھو]چار عظیم طاقتاں نے اس توں پہلے چھیويں اتحاد دی بنیاد تشکیل دتی سی۔ نپولین دی شکست دے دہانے اُتے ، انہاں نے معاہدہ چیمونٹ (مارچ 1814) وچ اپنی مشترکہ حیثیت دا خاکہ پیش کيتا سی ، تے بحالی دے دوران معاہدہ پیرس (1814) نوں بوربن دے نال گل گل کيتی سی ۔
- آسٹریا دی نمائندگی وزیر خارجہ شہزادہ میٹرنچ تے انہاں دے نائب بیرن جوہن وان ویسن برگ نے دی ۔ چونکہ کانگریس دے اجلاس ویانا وچ سن ، شہنشاہ فرانسس نوں نیڑے توں آگاہ کيتا گیا سی۔
- برطانیہ دی نمائندگی سب توں پہلے اس دے سکریٹری خارجہ ، ویزکونٹ کیسلریگ نے دی ۔ اس دے بعد فروری 1815 وچ کیسلریرا دی انگلینڈ واپسی دے بعد ، ڈیوک آف ویلنگٹن دے ذریعہ ۔پچھلے ہفتےآں وچ اس دی سربراہی ارلن آف کلانکارٹی دی طرف توں کيتی گئی ، اس دے بعد جدوں ولنگٹن سو دن دے دوران نپولین دا سامنا کرنے دے لئی روانہ ہويا۔
- زار الیگزنڈر اول نے روسی وفد نوں کنٹرول کيتا جس دی باقاعدہ طور اُتے وزیر خارجہ ، کاؤنٹ کارل رابرٹ نیسلروڈ سن ۔ زار دے دو اہم اہداف سن ، پولینڈ اُتے کنٹرول حاصل کرنا تے یوروپی ملکاں دے پرامن بقائے باہمی نوں فروغ دینا۔ اوہ بادشاہت تے سیکولرزم مخالف اُتے مبنی مقدس اتحاد (1815) تشکیل دینے وچ کامیاب ہويا ، تے انقلاب یا جمہوریہ دے کسی وی خطرے توں نمٹنے دے لئی تشکیل دتا۔ [۷]
- پروشیا دی نمائندگی شہزادہ کارل اگست وون ہارڈن برگ ، چانسلر ، تے سفارت کار تے اسکالر ولہیم وان ہمبولٹ نے دی ۔ پرشیا دے کنگ فریڈرک ولیم III وی ویانا وچ سن ، پردے دے پِچھے اپنا کردار ادا کررہے سن ۔
- فرانس ، "پنجويں" طاقت دی نمائندگی اس دے وزیر خارجہ ، ٹلیرینڈ دے نال نال وزیر پلینیپٹنٹری ڈیوک آف ڈالببرگ نے وی کيتی۔ ٹلیرینڈ نے فرانس دے لوئس XVIII دے لئی پیرس دے معاہدے (1814) پر پہلے ہی گل گل دی سی۔ اُتے ، بادشاہ نے اس اُتے عدم اعتماد کيتا تے اوہ وی میل دے ذریعے ، خفیہ طور اُتے میل دے نال گل گل کر رہیا سی۔ [۸]
معاہدے پیرس دے دوسرے دستخط کنندہ ، 1814
[سودھو]یہ پارٹیاں چامونٹ معاہدے دا حصہ نئيں سن ، بلکہ پیرس دے معاہدے (1814) وچ شامل ہوئیاں :
- سپین - مارکوئس پیڈرو گیمز ڈی لیبراڈور [۹]
- پرتگال - عمومی صلاحیتاں: پیڈرو ڈی سوسا ہولسٹین ، پلمیلہ دی گنتی ؛ انتونیو ڈی سالڈانھا دا گاما ، پورٹو سینٹو دی گنتی ؛ جوقیم لوبو ڈا سلویرا ۔ [۱۰][۱۱]
- سویڈن - کاؤنٹ کارل لوین ہیلم [۱۲]
دوسرے
[سودھو]- ڈنمارک - وزیر خارجہ ، کاؤنٹی نیلز روزنکرانٹز ۔ [۱۳] کنگ فریڈرک VI وی ویانا وچ موجود سن ۔
- ہالینڈ - ارلن آف کلانکارٹی ، ڈچ عدالت وچ برطانوی سفیر ، [۱۴][۱۵] تے بیرن ہنس وان گیگرن [۱۶]
- سوئٹزرلینڈ ۔ ہر چھاؤنی دا اپنا وفد ہُندا سی۔ جنیوا نال تعلق رکھنے والے چارلس پیکٹ ڈی روچیمونٹ نے نمایاں کردار ادا کيتا۔ [۱۷]
- کنگڈم آف سارڈینیہ - مارکوئس فلپائو انتونیو آسناری دتی سان مارزانو۔ [۱۸]
- پوپل اسٹیٹس ۔ کارڈنل ایرکول کونسالوی [۱۹]
- جمہوریہ جینوا – جمہوریہ دے سینیٹر ، مارکوئس اگوسٹینو پارٹو ۔
- ٹسکنی دی گرینڈ ڈچی - نیری کورسیینی۔ [۲۰]
- جرمن معاملات اُتے ،
- باویریا۔ میکسمیلیئن گراف وان مونٹجیلس
- وورٹمبرگ ۔ Georg Ernst Levin von Wintzingerode
- ہنوور ، فیر برطانوی تاج دے نال ذاتی اتحاد وچ - جارج گراف زو مونسٹر ۔ (کنگ جارج III نے 1806 وچ مقدس رومن سلطنت دی تحلیل نوں تسلیم کرنے توں انکار کر دتا سی تے خاندانی جائداد ، برنسوک-لینبرگ دے ڈچی دے ڈچی ، دے امور نوں چلانے دے لئی الیکٹرک ہنور دی حیثیت توں اک علیحدہ سفارتی عملے نوں برقرار رکھیا جدوں تک کہ کانگریس دے نتائج سامنے نہ آئے) ہنور دی بادشاہی دے قیام دا اختتام ہويا۔ )
- میکلن برگ - شوورن - Leopold von Plessen [۲۱]
عملا. یورپ دی ہر ریاست دا ویانا وچ اک وفد موجود سی - کانگریس وچ 200 توں زیادہ ریاستاں تے شاہی خانداناں دی نمائندگی کيتی گئی سی۔ [۲۲] اس دے علاوہ ، شہراں ، کارپوریشناں ، مذہبی تنظیماں (مثال دے طور اُتے ایبیز) تے خصوصی مفاداندی گروپاں دے نمائندے موجود سن - مثلا ، جرمن پبلشرز دی نمائندگی کرنے والا اک وفد ، جس وچ کاپی رائٹ قانون تے آزادی صحافت دا مطالبہ کيتا گیا سی۔ [۲۳] کانگریس نوں اپنے شاہانہ تفریح دے لئی مشہور کيتا گیا سی: اک مشہور لطیفے دے مطابق اوہ حرکت نئيں کردی سی ، بلکہ ناچکی اے۔ [۲۴]
ٹیلیرینڈ دا کردار
[سودھو]ابتدائی طور اُتے ، چار فاتح طاقتاں دے نمائندےآں نے فرانسیسیاں نوں مذاکرات وچ سنجیدہ حصہ لینے توں خارج کرنے دی امید دی ، لیکن ٹیلرینڈ مہارت دے نال مذاکرات دے پہلے ہفتےآں وچ خود نوں "ان دی داخلی کونسلاں" وچ داخل کرنے وچ کامیاب ہوگئے۔ اس نے مذاکرات اُتے قابو پانے دے لئی خود نوں اٹھ کم طاقتاں دی کمیٹی (جس وچ اسپین ، سویڈن ، تے پرتگال وی شامل اے ) توں اتحاد کيتا۔ اک بار جدوں ٹلیرینڈ اس کمیٹی نوں خود نوں اندرونی گفت و شنید دا حصہ بنانے دے لئی استعمال کرنے وچ کامیاب ہوگیا ، تب اس نے اسنوں چھڈ دتا ، [۲۵] اک بار فیر اپنے اتحادیاں نوں چھڈ دتا۔
اتحادیاں دی طرف توں کم طاقتاں توں متحدہ احتجاج اُتے اکسانے دے بغیر اپنے معاملات دے چلانے دے بارے وچ عدم توجہی دے نتیجے وچ پروٹوکول دے بارے وچ ابتدائی کانفرنس طلب کيتی گئی ، جس وچ 30 ستمبر 1814 نوں اسپین دے نمائندے ، ٹیلیرینڈ تے لیبراڈور دے مارکوئس نوں مدعو کيتا گیا۔ [۲۶]
کانگریس دے سکریٹری فریڈرک وان گینٹج نے اطلاع دتی ، "ٹلیرینڈ تے لیبراڈور دی مداخلت نے ناامیدی توں ساڈے تمام منصوبےآں نوں پریشان کردتا اے۔ ٹلیرینڈ نے اس طریقہ کار دے خلاف احتجاج کيتا جس نوں اساں اپنایا اے تے دو گھنٹےآں دے لئی سانوں اچھی طرح توں [درجہ دتا] گیا۔ ایہ اک ایسا منظر سی جسنوں ميں کدی نئيں بھولاں گا۔ " [۲۷] اتحادیاں دے شرمندہ نمائندےآں نے جواب دتا کہ جو پروٹوکول انہاں نے ترتیب دتا اے اس توں متعلق دستاویز دا حقیقت وچ کچھ وی نئيں سی۔ "جے اس دا مطلب بوہت گھٹ اے تاں ، آپ نے اس اُتے دستخط کیوں کیتے؟" لیبراڈور بولے۔
ٹلیرینڈ دی پالیسی ، جس دی قومی ترجیحات ذاتی خواہشات دی بناء اُتے نيں ، نے نیڑے تر مطالبہ کيتا لیکن اس دا کسی وی طرح توں لابراڈور توں دوستانہ رشتہ نئيں سی ، جسنوں ٹلیرینڈ حقیر سمجھدا سی۔ [۲۸] لیبراڈور نے بعد وچ ٹیلیرینڈ دے بارے وچ ریمارکس دتے: "وہ معذور ، بدقسمتی توں ، ویانا جا رہیا اے۔" [۲۹] ٹلیرینڈ نے لیبراڈور دے تجویز کردہ اضافی مضامین نوں ترک کيتا: انہاں دا 12000 افرینیسوڈو - ہسپانوی مفرور ، جوسف بوناپارٹ توں لڑنے دی حلف برداری کرنے والے ، فرانسیسی ہمدرد ، تے نہ ہی دستاویزات ، پینٹنگز ، عمدہ آرٹ دے ٹکڑےآں تے کتاباں دی وڈی تعداد دے حوالے کرنے دا کوئی ارادہ سی۔ جو اسپین دے آرکائیوز ، محلات ، کلیساں تے گرجا گھراں توں پرت لیا گیا سی۔ [۳۰]
پولش - سیکسن بحران
[سودھو]کانگریس دا سب توں خطرناک موضوع ناں نہاد پولش - سیکسن بحران سی۔ روس پولینڈ دا بیشتر حصہ چاہندا سی ، تے پروشیا تمام سیکسونی چاہندا سی ، جس دے بادشاہ نے نپولین توں اتحاد کيتا سی۔ زار پولینڈ دا بادشاہ بن جاندا۔ [۳۱] آسٹریا نوں خوف سی کہ اس توں روس بہت زیادہ طاقت ور ہوجائے گا ، جس خیال دی برطانیہ نے حمایت دی سی۔ نتیجہ تعطل دا نتیجہ سی ، جس دے لئی ٹلیرینڈ نے اک حل پیش کيتا: فرانس نوں داخلی دائرہ وچ داخل کرن ، تے فرانس آسٹریا تے برطانیہ دی حمایت کريں گا۔ تِناں ملکاں نے روس تے پروسیا دے خلاف جنگ وچ جانے اُتے اتفاق کردے ہوئے ، 3 جنوری 1815 نوں اک خفیہ معاہدے اُتے دستخط کیتے ، جے ضروری ہوئے تاں ، روس-پروسیائی منصوبے نوں نتیجہ خیز ہونے توں روکنے دے لئی۔ [۲۶]
جب زار نے خفیہ معاہدے دے بارے وچ سنیا تاں اوہ اک ایداں دے سمجھوتے اُتے راضی ہوگیا جس نے 24 اکتوبر 1815 نوں تمام فریقاں نوں مطمئن کيتا۔ روس نے وارسا دی بیشتر نپولینی ڈچی نوں بطور "پولینڈ دی بادشاہی" کہیا سی۔ اسنوں کانگریس پولینڈ کہیا جاندا ہے ، جس وچ بادشاہ روس نے آزادانہ طور اُتے حکمرانی کيتی۔ اُتے ، روس نوں ، پوسن ( پوزنہ ) صوبہ موصول نئيں ہويا ، جو پروشیا کو پوزن دی گرینڈ ڈچی دے طور اُتے دتا گیا سی ، نہ ہی کراکوف ، جو اک آزاد شہر بن گیا سی۔ ہور ایہ کہ زار پولینڈ دے انہاں حصےآں دے نال نويں ڈومین نوں متحد کرنے وچ ناکام رہیا سی جو 1790 دی دہائی وچ روس وچ شامل ہوچکی سی۔ پروشیا نے سیکسونی دا 60 فیصد حاصل کیتا- بعد وچ اسنوں سیکسیونی صوبہ کہیا جاندا اے ، تے باقی بادشاہ فریڈرک اگسٹس اول نوں اپنی بادشاہی سیکسی دی حیثیت توں واپس آئے۔
حتمی ایکٹ
[سودھو]فائنل ایکٹ ، تمام وکھ وکھ معاہداں نوں مجسم بناتے ہوئے ، 9 جون 1815 ( واٹر لو دی جنگ توں چند دن پہلے) اُتے دستخط کيتا گیا سی۔ اس دی دفعات وچ شامل نيں:
- روس نوں وارسا ڈچي (پولینڈ) دا بیشتر حصہ دتا گیا سی تے اسنوں فن لینڈ (جسنوں اس نے سن 1809 وچ سویڈن توں الحاق کرلیا سی تے 1917 ء تک برقرار رکھیا سی) رکھنے دی اجازت دتی گئی سی۔
- پرشیا نوں سیکسونی دے پنج وچوں تن حصہ دتے گئے سن ، ڈوشی آف وارسا ( پوزن دی گرینڈ ڈچی ) ، ڈینزگ ، تے رائن لینڈ / ویسٹ فیلیا دے کچھ حصے ۔
- جرمن ریاستاں دی 39 ریاستاں اُتے مشتمل سلطنت رومی سلطنت دے سابقہ 300 توں ، آسٹریا دے بادشاہ دی صدارت وچ تشکیل دتی گئی سی۔ کنڈیڈریشن وچ آسٹریا تے پرشیا دے علاقے دے صرف کچھ حصے نوں شامل کيتا گیا (تقریبا اوہی حصے جو مقدس رومن سلطنت دے اندر رہے سن )۔
- نیدرلینڈ تے جنوبی نیدرلینڈ (تقریبا جدید بیلجیم) اک بادشاہت ، ہالینڈ دی برطانیہ وچ متحد ہوگئے ، جس وچ ہاؤس آف اورنج-ناسو بادشاہ ( لندن دے اٹھ مضامین ) فراہم کردے سن ۔
- اورسنیا-ناسو دے ناساء دی زمین پرسیا نوں ہونے والے نقصان دی تلافی دے لئی ، برطانیہ تے ہالینڈ دے گرینڈ ڈچی ، لکسمبرگ دے ہاؤس آف اورنگز ناساؤ دے تحت ذاتی اتحاد قائم کرنا سی ، جس وچ لکسمبرگ (لیکن نیدرلینڈز نئيں) جرمن کنفیڈریشن دے اندر ۔ [۳۲]
- اک سال پہلے ڈنمارک نوں ناروے دے بدلے بدلے وچ دتے گئے سویڈش پومرانیا نوں ڈنمارک نے پروسیا دے حوالے کيتا سی۔ فرانس نے سویڈن دے بادشاہ نوں سالانہ قسطاں دے عوض سویڈن توں گوڈیلوپ وصول کيتا۔
- سوئٹزرلینڈ دے 22 کنٹاں دی غیرجانبداری دی ضمانت دتی گئی سی تے انہاں توں سخت شرائط وچ وفاقی معاہدہ دی سفارش کيتی گئی سی۔ بینی تے پرنس-بشپ آف باسل نوں برن دے کینٹن وچ شامل کيتا گیا۔ کانگریس نے کینٹاں دے وچکار علاقائی تنازعات دے حل دے لئی متعدد سمجھوتہ کرنے دا وی مشورہ دتا۔ [۳۳]
- ہنوور نے ڈوینچ آف لاؤن برگ نوں ڈنمارک دے حوالے کردتا ، لیکن بشپ آف مونسٹر دے سابقہ علاقےآں نوں شامل کرنے تے سابقہ سابقہ مشرقی ایسٹ فریسیا دے ذریعہ اسنوں بڑھاوا دتا گیا ، تے اس نے اک بادشاہت قائم کيتی۔
- 1801–1806 دے ذرائع ابلاغ دے تحت باویریا ، ورٹمبرگ ، بیڈن ، ہیسی ڈارمسٹٹ تے ناسو دے بیشتر علاقائی فائدے نوں تسلیم کيتا گیا۔ باویریا نے رینیش پیلیٹینیٹ تے ویرزبرگ دے نپولین ڈوچی تے فرینکفرٹ دے گرانڈ ڈچی دے کچھ حصےآں اُتے وی کنٹرول حاصل کيتا۔ ہیسے-ڈارمسڈیڈٹ، پرشیا نوں ویسٹ فیلیا دی ڈچی ترک کرنے دے بدلے وچ ملی، رین ہیتوں ميں اس دے راجگڑھ دے مینز .
- آسٹریا نے ٹائرول تے سالزبرگ پر دوبارہ کنٹرول حاصل کيتا۔ سابق الیرین صوبےآں دی ؛ ضلع ترنوپول (روس سے)؛ موصول لومبارڈی-وینیٹیا دے اٹلی تے وچ راگوسا وچ دیلماتیاناں . جنوب مغربی جرمنی وچ آسٹریا دا سابقہ علاقہ ورسٹمبرگ تے بیڈن دے زیر اقتدار رہیا تے آسٹریا نیدرلینڈ وی بازیافت نئيں ہويا۔
- فرڈینینڈ III نوں ٹسکنی دے گرینڈ ڈیوک دے طور اُتے بحال کيتا گیا سی۔ [۳۴]
- آرچڈو فرانسس چہارم نوں ڈوچ موڈینا ، ریجیو تے مرانڈولا دا حکمران تسلیم کيتا گیا سی۔
- پوپ دے منہ ریاستاں پوپ دی حکمرانی دے تحت سن تے دی رعایت دے نال، انہاں دی سابق حد تک بحال کر اوگنان تے کامٹیٹ وینیسن ، جس وچ فرانس دا حصہ رہیا.
- جنوبی افریقہ وچ کیپ کالونی دے کنٹرول وچ برطانیہ دی تصدیق ہوگئی۔ ٹوباگو ؛ سیلون ؛ تے افریقہ تے ایشیاء وچ مختلف ہور کالونیاں۔ دوسری کالونیاں ، خاص طور اُتے ڈچ ایسٹ انڈیز تے مارٹنک ، نوں اپنے سابقہ مالکان نوں بحال کردتا گیا۔
- کنگ آف سارڈینیا وچ بحال کردتا گیا سی پائڈمونٹ ، چنگا، تے ساوئی دی ، تے دے کنٹرول دتا گیا سی جینوا (اک بحال دی مختصر اعلان نوں ختم ڈال رپبلک ).
- ڈوچیز آف پرما ، پیینزا تے گوستالہ نوں ملکہ ایٹوریہ توں لیا گیا سی تے اسنوں میری زندگی دے لئی میری لوئیس نوں دتا گیا سی۔ [۳۵]
- ڈوکی آف لوکا نوں ہاؤس آف بوربن-پیرما دے لئی تشکیل دتا گیا سی ، جس وچ میری لوئس دی موت دے بعد پیرما اُتے الٹا حقوق حاصل ہون گے۔
- بورون فرڈینینڈ چہارم ، سسلی دا بادشاہ ، بوناپارٹ دے ذریعہ نصب بادشاہ جوآخیم مرات نے ہنڈریڈ ڈے وچ نپولین دی حمایت کرنے دے بعد ، آسٹریا اُتے حملہ کرکے نیپولین دی جنگ دا آغاز کرنے دے بعد ، سلطنت نیپلس دا کنٹرول بحال کر دتا گیا۔
- غلام تجارت دی مذمت کيتی گئی۔
- بوہت سارے دریاواں ، خاص طور اُتے رائن تے ڈینیوب دے لئی ، نیویگیشن دی آزادی دی ضمانت دتی گئی سی۔
حتمی ایکٹ اُتے آسٹریا ، فرانس ، پرتگال ، پرشیا ، روس ، سویڈن ، ناروے ، تے برطانیہ دے نمائندےآں نے دستخط کیتے۔ اسپین نے معاہدے اُتے دستخط نئيں کیتے سن لیکن 1817 وچ اس دی توثیق دی سی۔
دوسری تبدیلیاں
[سودھو]کانگریس دے اصل نتائج ، اس دے تصدیق دے علاوہ فرانس دے 1795–1810 دے درمیان منسلک علاقےآں دے ضائع ہونے دی تصدیق دے علاوہ ، جو معاہدہ پیرس نے پہلے ہی طے کرلیا سی ، روس دی توسیع سی ، (جس نے وارسا دے بیشتر ڈچی نوں حاصل کيتا سی) تے پرشیا ، جس نے پوزنان ، سویڈش پومرانیا ، ویسٹ فیلیا تے شمالی رائن لینڈ دا ضلع حاصل کيتا۔ مقدس رومن سلطنت دی تقریبا 300 ریاستاں توں جرمنی دے استحکام (1806 وچ تحلیل) انتیس ریاستاں (جنہاں وچوں 4 آزاد شہر سن ) دے اک بہت ہی کم پیچیدہ نظام وچ شامل ہونے دی تصدیق ہوگئی۔ انہاں ریاستاں نے آسٹریا دی قیادت وچ اک ڈھیلی جرمن کنفیڈریشن تشکیل دی۔ حوالےدی لوڑ؟ [ حوالہ دی ضرورت ] کانگریس دے نمائندےآں نے متعدد ہور علاقائی تبدیلیاں اُتے اتفاق کيتا۔ معاہدہ کیئل دے ذریعہ ، ناروے نوں ڈنمارک-ناروے دے بادشاہ نے سویڈن دے بادشاہ دے حوالے کيتا سی ۔ اس نے قوم پرست تحریک نوں جنم دتا جس دے نتیجے وچ 17 مئی 1814 نوں ناروے دی بادشاہت دا قیام عمل وچ آیا تے اس دے بعد سویڈن دے نال اس دی ذاتی یونین قائم ہوگئی۔ آسٹریا نے شمالی اٹلی وچ لمبارڈی-وینٹیا حاصل کيتا ، جدوں کہ شمالی وسطی اٹلی دے باقی حصے( ٹسکانی دی گرینڈ ڈچی ، موڈینا دی ڈچی ، تے پیرما دی ڈچی ) ہیبسبرگ خانداناں وچ گئے ۔ [۳۶]
پاپائی ریاستاں نوں پوپ اُتے بحال کردتا گیا۔ پیڈمونٹ - سارڈینیہ دی بادشاہی نوں اس دی سرزمین دے ملکیت وچ بحال کردتا گیا ، تے جمہوریہ جینوا دا کنٹرول وی حاصل کر ليا۔ جنوبی اٹلی، نپولین دے بھائی وچ قانون وچ جوواچم مرات ، اصل وچ انہاں نوں برقرار رکھنے دی اجازت دتی گئی سی نیپلز دی بادشاہی اے، لیکن وچ نپولین دے انہاں دی حمایت سو دن بوربان دی بحالی دی وجہ توں فرڈیننڈ چہارم تخت پر. [۳۷]
اورلنج پرنس دے لئی نیدرلینڈ دی اک وڈی بادشاہت تشکیل دتی گئی سی ، جس وچ دونے پرانے متحدہ صوبے تے جنوبی ہالینڈ وچ سابق آسٹریا توں چلنے والے علاقے شامل سن ۔ ہور ، کم اہم ، علاقائی ایڈجسٹمنٹ وچ ہنور دی جرمن ریاستاں (جس نے مشرقی فرانسیا توں شمال مشرقی جرمنی وچ مشرقی لسیہ حاصل کيتا تے شمال مغربی جرمنی وچ مختلف ہور علاقےآں) تے باویریا (جس نے رینیش پیلیٹینیٹ تے فرانکونیا دے علاقےآں نوں حاصل کيتا) دے لئی اہم علاقائی فائدے شامل سن ۔ ڈوچ آف لاؤن برگ نوں ہنوور توں ڈنمارک منتقل کر دتا گیا ، تے پرشیا نے سویڈش پولینیا نوں الحاق کرلیا ۔ سوئٹزرلینڈ وچ توسیع کيتی گئی ، تے سوئس غیرجانبداری قائم ہوئی۔ سوئس فوجیاں نے سو توں دو سال تک یورپی جنگاں وچ نمایاں کردار ادا کيتا سی: کانگریس نے انہاں سرگرمیاں نوں مستقل طور اُتے روکنے دا ارادہ کيتا۔ حوالےدی لوڑ؟ [ حوالہ دی ضرورت ] جنگاں دے دوران ، پرتگال اپنا اویلیونزا قصبہ اسپین توں ہار گیا سی تے اسنوں بحال کرنے دے لئی چلا گیا سی۔ پرتگال تاریخی اعتبار توں برطانیہ دا سب توں قدیم حلیف اے ، تے برطانوی حمایت دے نال اویلیونزا دے معاہدے نوں حتمی ایکٹ دے جنرل معاہدے دے آرٹیکل CV وچ دوبارہ شامل کرنے وچ کامیاب ہويا ، جس وچ کہیا گیا اے کہ "طاقتور ، دے دعوےآں دے انصاف نوں تسلیم کردے ہوئے … پرتگال تے بریزیل ، اولیونزا شہر اُتے ، تے دوسرے علاقےآں نوں 1801 وچ بڈازوز دے معاہدے دے ذریعہ اسپین دے حوالے کيتا گیا "۔ پرتگال نے 1815 وچ فائنل ایکٹ دی توثیق کيتی سی لیکن اسپین اس اُتے دستخط نئيں کريں گا ، تے ایہ ویانا دی کانگریس دے خلاف سب توں اہم انعقاد بن گیا۔ آخر وچ ایہ فیصلہ کردے ہوئے کہ اکیلے کھڑے ہونے دی بجائے یورپ دا حصہ بننا بہتر اے ، اسپین نے بالآخر 7 مئی 1817 نوں معاہدہ قبول کرلیا۔ اُتے ، اولیوینزا تے اس دے گردونواح کدی پرتگالی کنٹرول وچ واپس نئيں آئے تے ایہ مسئلہ حل نئيں ہويا۔ [۳۸]
برطانیہ نے نیدرلینڈز تے اسپین دے خرچ اُتے ویسٹ انڈیز دے کچھ حصے حاصل کیتے تے انہاں نے سابقہ ڈچ نوآبادیات سیلون تے کیپ کالونی ہور مالٹا تے ہیلیگو لینڈ نوں اپنے پاس رکھے۔ معاہدہ پیرس (1814) دے تحت آرٹیکل VIII فرانس نے برطانیہ نوں " ٹوباگو تے سینٹ لوسیا ، تے جزیرے فرانس تے اس دے انحصار ، خاص طور اُتے روڈریگس تے لیس سیچلس " دے جزیرے دے حوالے کيتا ، [۳۹] تے اس معاہدے دے تحت برطانیہ تے آسٹریا ، پرشیا تے روس دے وچکار ، جزیرے آئونیاں دا احترام کردے ہوئے (پیرس وچ 5 نومبر 1815 نوں دستخط کیتے گئے ) ، امن معاہدہ پیرس (1815) دے دوران دستخط کیتے جانے والے معاہداں وچوں اک دے طور اُتے ، برطانیہ نے ریاستہائے متحدہ ایؤنیئن جزیرے دا پروٹیکوریٹ حاصل کيتا ۔ [۴۰]
بعد وچ تنقید
[سودھو]ویانا دی کانگریس اُتے 19 واں صدی تے حالیہ مورخین نے کثرت توں قومی تے لبرل امنگاں نوں نظرانداز کرنے ، تے براعظم اُتے اک سخت ردعمل عائد کرنے اُتے تنقید دی اے۔ [۱] ایہ کنزرویٹو آرڈر دے ناں توں جانا جانے جانے وچ اک لازمی حصہ سی ، جس وچ امریکی تے فرانسیسی انقلابات توں وابستہ جمہوریت تے شہری حقوق اُتے زور دتا گیا سی۔
پر ، 20 واں صدی وچ ، بوہت سارے مورخین کانگریس وچ ریاست دے ماہرین دی تعریف کرنے آئے ، جنہاں دے کم نے تقریبا 100 سالاں (1815–1914) تک اک ہور وسیع پیمانے اُتے یورپی جنگ نوں روک دتا۔ انہاں وچ ہینری کسنجر وی نيں ، جنہاں نے 1954 وچ اس اُتے اپنا ڈاکٹریٹیل مقالہ ، A World Restored لکھیا سی۔ مورخ مارک جریٹ نے استدلال کيتا کہ ویانا کانگریس تے کانگریس سسٹم نے "ساڈے جدید عہد دی حقیقی شروعات" دی نشان دہی کيتی۔ انہاں دا کہنا اے کہ کانگریس دا نظام دانستہ طور اُتے تنازعات دا انتظام سی ، تے تنازعہ دی بجائے اتفاق رائے دی بنیاد اُتے بین الاقوامی آرڈر بنانے دی پہلی حقیقی کوشش سی۔ "یوروپ تیار سی ،" فرانسیسی انقلاب دے ردعمل وچ بین الاقوامی تعاون دی بے مثال حد نوں قبول کرنے دے لئی ، "یوروپ تیار سی۔" [۲] مورخ پال شروئڈر نے استدلال کيتا کہ " طاقت دا توازن " دے پرانے فارمولے در حقیقت انتہائی غیر مستحکم تے شکاری سن ۔ انہاں دا کہنا اے کہ ویانا دی کانگریس نے انہاں توں گریز کيتا تے اس دے بجائے ایداں دے اصول وضع کیتے جو مستحکم تے سومی توازن پیدا کردے نيں۔ [۳] ویانا دی کانگریس بین الاقوامی ملاقاتاں دا اک سلسلہ سی جو یورپ دے کنسرٹ دے ناں توں جانیا جاندا سی ، جو یورپ وچ طاقت دے پرامن توازن نوں قائم کرنے دی کوشش سی۔ اس نے 1919 وچ لیگ آف نیشنس تے 1945 وچ اقوام متحدہ ورگی بعد دی تنظیماں دے نمونے دے طور اُتے کم کيتا۔
سن 1918 وچ پیرس امن کانفرنس دے افتتاح توں پہلے ، برطانوی دفتر خارجہ نے ویانا دی کانگریس دی اک تریخ رقم کيتی سی تاکہ اوہ اپنے ہی نمائندےآں دے لئی اک مثال دے طور اُتے پیش کر سکے کہ اِنّا ہی کامیاب امن کِداں حاصل کيتا جائے۔ اس دے علاوہ ، کانگریس دے اہم فیصلے چار عظیم طاقتاں نے کیتے سن تے نہ ہی یورپ دے تمام ملکاں کانگریس وچ اپنے حقوق وچ توسیع کرسکدے نيں۔ اطالوی جزیرہ نما محض "جغرافیائی اظہار" بن گیا کیونجے اسنوں ست حصےآں وچ تقسیم کيتا گیا: لومبارڈی – وینٹیا ، موڈینا ، نیپلس – سسلی ، پیرما ، پیڈمونٹ – سارڈینیہ ، ٹسکنی ، تے پاپل ریاستاں مختلف طاقتاں دے ماتحت نيں۔ [۴۱] پولینڈ روس ، پروشیا تے آسٹریا دے درمیان تقسیم رہیا ، جس دا سب توں وڈا حصہ ، پولینڈ دی نويں تشکیل شدہ بادشاہت ، روسی کنٹرول وچ رہیا۔
چار عظیم طاقتاں دے ذریعہ کيتے گئے انتظامات نوں یقینی بنانے دے لئی مستقبل دے تنازعات نوں اس انداز وچ طے کيتا جائے گا جو پچھلے 20 سالاں دی خوفناک جنگاں توں بچ سکے۔ [۴۲] اگرچہ ویانا دی کانگریس نے یوروپ وچ طاقت دے توازن نوں محفوظ رکھیا ، لیکن اس دے لگ بھگ 30 سال بعد اوہ برصغیر وچ انقلابی تحریکاں دے پھیلاؤ دی جانچ نئيں کرسکے۔
ہور ویکھو
[سودھو]- 1815 دے لئی سفارتی ٹائم لائن
- کنسرٹ آف یورپ
- طاقت دا یورپی توازن
- واٹرلو دی لڑائی
- عظیم طاقتاں دے بین الاقوامی تعلقات (1814–1919)
- معاہدہ پیرس (1814)
- پیرس امن کانفرنس ، 1919
حوالے
[سودھو]- ↑ ۱.۰ ۱.۱ Olson, James Stuart – Shadle, Robert (1991). Historical dictionary of European imperialism, Greenwood Press, p. 149. سانچہ:آئی ایس بی این
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ Mark Jarrett, The Congress of Vienna and Its Legacy: War and Great Power Diplomacy after Napoleon (2013) pp. 353, xiv, 187.
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ Schroeder, Paul W. (1992). "Did the Vienna Settlement Rest on a Balance of Power?". The American Historical Review 97 (3): 683–706. doi: .
- ↑ Frederick B. Artz, Reaction & Revolution: 1814–1832 (1934) p 110
- ↑ [[معاہدہ پیرس (1814)|]] Article XXXII
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Bernard, J.F. (1973). Talleyrand: A Biography, p. 381
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.: "[…] the Danish plenipotentiary Count Rosenkrantz."
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ "[Castlereagh, during his stay in The Hague, in January 1813] induced the Dutch to leave their interests entirely in British hands" سانچہ:Harvard citation.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.: "Baron von Gagern – one of the two plenipotentiaries for the Netherlands."
- ↑ Nicolson 1946.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.: "The Pope's envoy to Vienna, Cardinal Consalvi […]"
- ↑ Bernard, J.F. (1973). Talleyrand: A Biography, p. 409
- ↑ Fritz Apian-Bennewitz: Leopold von Plessen und die Verfassungspolitik der deutschen Kleinstaaten auf dem Wiener Kongress 1814/15. Eutin: Ivens 1933; Hochschulschrift: Rostock, Univ., Diss., 1933
- ↑ King 2008.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ According to King 2008, it was Prince de Ligne, an attendee at the conference, who wryly quipped, “the congress does not move forward, it dances.” ("Le congrès danse beaucoup, mais il ne marche pas.")
- ↑ William, Sir Ward Adolphus (2009). The Period of Congresses, BiblioLife, p. 13. سانچہ:آئی ایس بی این
- ↑ ۲۶.۰ ۲۶.۱ Nicolson, Sir Harold (2001). The Congress of Vienna: A Study in Allied Unity: 1812–1822 Grove Press; Rep. Ed. pp. 140–164. سانچہ:آئی ایس بی این
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Wenceslao Ramírez de Villa-Urrutia, Marqués de Villa-Urrutia, España en el Congreso de Viena según la correspondencia de D. Pedro Gómez Labrador, Marqués de Labrador. Segunda Edición Corregida y Aumentada (Madrid: Francisco Beltrán, 1928), 13.
- ↑ Antonio Rodríguez-Moñino (ed.), Cartas Políticas (Badajoz: Imprenta Provincial, 1959), 14 (Letter IV, 10 July 1814). Labrador's letters are full of such pungent remarks, and include his opinions on bad diplomats, the state of the postal system, the weather, and his non-existent salary and coach and accompanying livery for the Congress.
- ↑ Villa-Urrutia, España en el Congreso de Viena, 61–2. Joseph had left Madrid with a huge baggage train containing pieces of art, tapestries, and mirrors. The most rapacious of the French was Marshal Nicolas Soult, who left Spain with entire collections, which disappeared to unknown, separate locations around the world. According to Juan Antonio Gaya Nuño, at least "[the paintings] have come to spread the prestige of Spanish art around the whole word."
- ↑ W.H. Zawadzki, "Russia and the Re-Opening of the Polish Question, 1801-1814," International History Review (1985) 7#1 pp 19-44.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Bernard, J.F. (1973). Talleyrand: A Biography, p. 415
- ↑ Bernard, J.F. (1973). Talleyrand: A Biography, p. 417
- ↑ Bernard, J.F. (1973). Talleyrand: A Biography, p. 411
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Stearns & Langer 2001.
- ↑ Hammond 1966.
- ↑ [[معاہدہ پیرس (1814)|]] Article VIII
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Benedict, Bertram (2008). A History of the Great War, BiblioLife. Vol. I, p. 7, سانچہ:آئی ایس بی این
- ↑ Willner, Mark – Hero, George – Weiner, Jerry Global (2006). History Volume I: The Ancient World to the Age of Revolution, Barron's Educational Series, p. 520. سانچہ:آئی ایس بی این
ہور پڑھو
[سودھو]- چیپ مین ، ٹم۔ ویانا دی کانگریس 1814–1515 (روٹلیج ، 1998)
- ڈاکن ، ڈگلس ۔ "کانگریس آف ویانا ، 1814–1815 تے اس دے قدیم" ایلن ساکڈ ، ایڈی ، یورپ دا بیلنس آف پاور 1815–1848 (لندن: میکملن ، 1979) ، پی پی. 14–33۔
- فیرارو ، گوگلیلمو۔ یورپ دی تعمیر نو؛ ٹیلیرینڈ تے کانگریس آف ویانا ، 1814–1815 (1941)
- گیبریل ، جوس "کیک کاٹنا: برطانوی ، فرانسیسی تے جرمن سیاسی کارکیچر وچ ویانا دی کانگریس۔" تریخ دا یورپی جائزہ: Revue européenne d'histoire 24.1 (2017): 131–157۔ سچتر
- گلک ، ای وی "حتمی اتحاد تے ویانا دی کانگریس ، 1813–15" سی ڈبلیو کرولی ، ایڈی. ، نیو کیمبرج ماڈرن ہسٹری ، جلد 9 ، 1793–1830 (1965) پی پی. 639–67۔
- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found. آن لائن جائزہ
- کسنجر ، ہنری اے۔ "دی کانگریس آف ویانا: ا ری ریپریسال ،" عالمی سیاست (1956) 8 # 2 پی پی۔ جے ایس ٹی او آر وچ 264–280
- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- کراہے ، اینو ای میٹرنچ کی جرمن پالیسی۔ جلد 2: ویانا دی کانگریس ، 1814–1815 (1984) 443 پی پی
- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found. ("باب دوم یورپ دی بحالی")
- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- روئیل ، کرسٹوفر تے ولف برچرڈ ، 'برطانوی سفارتخانے وچ پلاس اسٹہمبرگ: ماؤنٹ اسٹیورٹ وچ ویانا دی کانگریس توں فرنیچر' ، فرنیچر دی تریخ LIII (2017): 191–224۔
- شروئڈر ، پال ڈبلیو. "کيتا ویانا تصفیہ طاقت دے توازن اُتے رہیا؟" امریکی تاریخی جائزہ (1992) 97 # 3 پی پی. 683–706۔ جے ایس ٹی او آر وچ
- شروئڈر ، پال ڈبلیو ، دی ٹرانسفارمیشن آف یورپی سیاست ، 1763–1848 (1996) ، پی پی۔ 517–82 جدید سفارتی تریخ آن لائن
- وِک ، برائن۔ ویانا دی کانگریس نپولین دے بعد اقتدار تے سیاست . ہارورڈ یونیورسٹی پریس ، 2014۔ سانچہ:آئی ایس بی این آئی ایس بی این 978-0-674-72971-1 .
- ویبسٹر ، سی دے اے ڈبلیو وارڈ تے جی پی گوچ ، "ایڈ یورپ دی تزکیہ"۔ برطانوی خارجہ پالیسی کیمبرج دی تریخ ، 1783–1919 ، (1922) جلد 1 چہارم آن لائن پی پی۔ 392–521
- وی چارٹر ، ویبسٹر دے طور اُتے شائع. ویانا دی کانگریس ، 1814–1815 (1919) ، اک برطانوی تناظر
- ویبسٹر ، سی دے کیسلریغ کی خارجہ پالیسی ، 1812–1815 ، برطانیہ تے یورپ دی تعمیر نو (1931) 618pp آن لائن Archived 2020-07-24 at the وے بیک مشین
- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
بنیادی ذرائع
[سودھو]- برطانوی سفارت کاری ، 1813–1815: یورپ دی تعمیر نو توں نمٹنے دے دستاویزات (1921) کو منتخب کرن ۔ 409 پی پی
- واکر ، میک۔ ایڈ Metternich دے یورپ، وچ انگریزی ترجمہ دے بنیادی ذرائع وچ 1813–48 (1968) 352 ص Metternich کی٪ 20Europe٪ 2C٪ 201813-48 & F = جھوٹھے اقتباس
- https: // youtube / UY9P0QSxlnI
دوسری زباناں
[سودھو]- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.