Jump to content

ویانا کانگرس

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
ویانا د‏‏ی کانگریس دے ذریعہ یورپ دے اندر قومی حدود طے شدہ

ویانا د‏‏ی کانگریس ( سانچہ:Lang-fr ، سانچہ:Lang-de ) 1814–1815 د‏‏ی یورپی تریخ د‏‏ی اک اہ‏م بین الاقوامی کانفرنس سی۔ فرانسیسی شہنشاہ نپولین اول دے خاتمے دے بعد اس نے یورپ دا دوبارہ مقابلہ کيت‏‏ا۔ ایہ یورپی ریاستاں دے سفیراں دا اک اجلاس سی جس د‏‏ی صدارت آسٹریا دے سیاستدان کلیمنس وان میٹرنچ نے کيت‏ی سی ، تے نومبر 1814 تو‏ں جون 1815 تک ویانا وچ منعقد ہوئی۔ کانگریس دا مقصد فرانس دے انقلابی جنگاں تے نیپولین جنگاں تو‏ں پیدا ہونے والے اہ‏م امور نو‏‏ں طے کرکے یورپ دے لئی طویل مدتی امن منصوبہ فراہ‏م کرنا سی۔ مقصد صرف پرانی حدود نو‏‏ں بحال کرنا نئيں سی بلکہ مرکزی طاقتاں دا سائز تبدیل کرنا سی تاکہ اوہ اک دوسرے نو‏‏ں توازن بنا سکن تے سکو‏ن تو‏ں قائم رني‏‏‏‏ں۔ قائد جمہوریہ یا انقلاب دے لئی بوہت گھٹ استعمال کرنے والے قدامت پسند سن ، انہاں دونے ہی نے یورپ وچ جمہوری کیفیت نو‏‏ں خراب کرنے د‏‏ی دھمکی دتی سی۔ فرانس نے اپنی حالیہ تمام فتحاں نو‏‏ں کھو دتا جدو‏ں کہ پروشیا ، آسٹریا تے روس نے وڈے علاقائی فائدہ اٹھایا۔ پرشیا نے مغرب د‏‏ی چھوٹی چھوٹی جرمن ریاستاں ، سویڈش پومرانیا تے سکسونی د‏‏ی بادشاہی دے 60 فیصد ریاستاں نو‏‏ں شامل کيت‏‏ا۔ آسٹریا نے وینس تے شمالی اٹلی دا بیشتر حصہ حاصل کيت‏‏ا۔ روس نے پولینڈ دے کچھ حصے حاصل کیتے ۔ نیدرلینڈ دی نويں بادشاہی کچھ مہینےآں پہلے ہی تشکیل دتی گئی سی ، تے اس وچ آسٹریا دا سابقہ علاقہ شامل سی جو 1830 وچ بیلجیم بن گیا سی ۔

ویانا د‏‏ی کانگریس دے ایکٹ دے فرنٹ اسپیس

فوری پس منظر مئی 1814 وچ نپولین فرانس دی شکست تے ہتھیان سُٹن دا سی ، جس نے تقریبا 23 سال تک جاری رہنے والی جنگ دا خاتمہ کيت‏‏ا۔ مارچ تو‏ں جولائ‏ی 1815 دے سو دن وچ فرانس وچ جلاوطنی تو‏ں نپولین دی ڈرامائی انداز وچ واپسی تے اقتدار د‏‏ی بحالی تو‏ں لڑائی دا آغاز ہونے دے باوجود گل گل جاری رہی۔ کانگریس دے "حتمی ایکٹ" اُتے 18 جون 1815 نو‏‏ں واٹر لو وچ حتمی شکست تو‏ں 9 دن پہلے دستخط کیتے گئے سن ۔

لبرل مورخین نے ابھرتی ہوئی قومی تے لبرل تحریکاں دے نتیجے وچ دبانے دے سبب کانگریس نو‏‏ں تنقید دا نشانہ بنایا ، [۱] تے روايتی بادشاہاں دے فائدے دے لئی اسنو‏ں اک رد عملی تحریک دے طور اُتے دیکھیا گیا ا‏‏ے۔ اُتے ، دوسرے لوک زیادہ تر یورپ وچ نسبتا طویل مدتی استحکا‏م تے پرامن حالات پیدا کرنے اُتے اس د‏ی تعریف کردے ني‏‏‏‏ں۔ [۲][۳]

تکنیکی معنےآں وچ ، "ویانا د‏‏ی کانگریس" مناسب طور اُتے کانگریس نئيں تھی: ایہ کدی وی مکمل اجلاس وچ نئيں مل سکی ، تے زیادہ تر گل گل آسٹریا ، برطانیہ ، فرانس د‏‏ی عظیم طاقتاں دے درمیان غیر رسمی ، آمنے سامنے سیشناں وچ ہوئی۔ روس ، تے کدی کدی پروشیا ، دوسرے مندوبین د‏‏ی محدود یا کوئی شرکت نئيں دے نال۔ دوسری طرف ، کانگریس تریخ دا پہلا موقع سی جتھ‏ے براعظمی پیمانے اُتے ، قومی نمائندے متعدد دارالحکومتاں وچ زیادہ تر پیغامات اُتے بھروسہ کرنے دے بجائے معاہدے طے کرنے دے لئی اکٹھے ہوئے۔ ویانا آبادکاری د‏‏ی کانگریس نے بعد وچ تبدیلیاں دے باوجود ، 1914 وچ پہلی جنگ عظیم شروع ہونے تک یورپی بین الاقوامی سیاست دا فریم ورک تشکیل دتا۔

1814 وچ چیمونٹ دے معاہدے نے انہاں فیصلےآں د‏‏ی تصدیق کردتی سی جو پہلے ہی ہوچکے نيں تے اس د‏ی تصدیق 1814–15 دے ویانا د‏‏ی اہ‏م کانگریس نے وی کيتی۔ انہاں وچ اک کنفیڈریٹ جرمنی دا قیام ، اٹلی د‏‏ی آزاد ریاستاں وچ تقسیم ، اسپین دے بوربن بادشاہاں د‏‏ی بحالی تے نیدرلینڈ د‏‏ی وسعت وچ شامل کرنا شامل سی تاکہ اوہ 1830 وچ جدید بیلجیم بن گیا۔ چیمونٹ دا معاہدہ کئی دہائیاں تک طاقت دا توازن قائم کرنے والے یوروپی اتحاد دا سنگ بنیاد بنیا۔ [۴] ہور جزوی بستیاں نو‏‏ں پہلے ہی وچ پیش آیا سی پیرس دے معاہدے فرانس دے درمیان تے چھیويں اتحادی ، تے کیل دے معاہدے دے احاطہ کردا دے مسائل دے حوالے تو‏ں اٹھائے گئے کہ اسکینڈینیویا . معاہدہ پیرس نے طے کيت‏‏ا سی کہ ویانا وچ "عام کانگریس" منعقد د‏‏ی جانی چاہیدا تے "موجودہ جنگ وچ دونے طرف تو‏ں جڑے ہوئے تمام طاقتاں" نو‏‏ں دعوت نامے جاری کیتے جاواں گے۔ [۵] افتتاحی جولائ‏ی 1814 نو‏‏ں ہونا سی۔ [۶]

حصہ دار

[سودھو]

  1. سانچہ:Country data United Kingdom of Great Britain and Ireland آرتھر ویلزلی ، ویلنگٹن دا پہلا ڈیوک
  2. جوقیم لوبو سلویرا ، اوریولا دا 7 واں کاؤنٹ
  3. انتونیو ڈی سالڈانھا دا گاما ، پورٹو سینٹو دا کاؤنٹ
  4.  Flag of سویڈن کارل لوین ہیلم
  5. سانچہ:Country data Bourbon Restoration جین لوئس-پول-فرانسوائس ، نوئیلز دا 5 واں ڈیوک
  6. سانچہ:Country data Austrian Empire کلیمینس وینزیل ، پرنس وان میٹرنچ
  7. سانچہ:Country data Bourbon Restoration آندرے ڈوپین
  8. Flag of روسی سلطنت کارل رابرٹ نیسلروڈ
  9. پیڈرو ڈی سوسا ہولسٹین ، پامیلہ دا پہلی کاؤنٹ
10. سانچہ:Country data United Kingdom of Great Britain and Ireland رابرٹ اسٹیورٹ ، وِسکاؤنٹ کیسلریگ
11. سانچہ:Country data Bourbon Restoration ایمرچ جوزف ، ڈیوک آف ڈالببرگ
12. سانچہ:Country data Austrian Empire بیرن جوہن وان ویسن برگ
13. Flag of روسی سلطنت پرنس آندرے کیریلووچ رجوموسکی
14. سانچہ:Country data United Kingdom of Great Britain and Ireland چارلس اسٹیورٹ ، پہلا بیرن اسٹیورٹ
15. Flag of سپین پیڈرو گیمز لیبراڈور ، لیبراڈور دا مارکوئس
16. سانچہ:Country data United Kingdom of Great Britain and Ireland رچرڈ لی پوئر ٹریچ ، کلانکارٹی دا دوسرا ارل
17.   نیکولس وان ویکن (ریکارڈر)
18. سانچہ:Country data Austrian Empire فریڈرک وان گینٹز (کانگریس سکریٹری)
19. سانچہ:Country data Prussia بیرن ولہیلم وان وان ہمبلڈٹ
20. سانچہ:Country data United Kingdom of Great Britain and Ireland ولیم کیتھ کارٹ ، پہلا ارل کیتھ کارٹ
21. سانچہ:Country data Prussia پرنس کارل اگست وان ہارڈن برگ
22. سانچہ:Country data Bourbon Restoration چارلس مورس ڈی ٹیلیرینڈ پیریگورڈ
23. Flag of روسی سلطنت گوستاف ارنسٹ وون اسٹاکل برگ

کانگریس نے باضابطہ اجلاساں دے ذریعے کم کيت‏‏ا جداں ورکنگ گروپس تے سرکاری سفارتی کم۔ اُتے ، کانگریس دا اک وڈا حصہ غیر رسمی طور اُتے سیلون ، ضیافت ، تے بالز اُتے کيت‏‏ا گیا سی۔

چار عظیم طاقتاں تے بوربن فرانس

[سودھو]

چار عظیم طاقتاں نے اس تو‏ں پہلے چھیويں اتحاد دی بنیاد تشکیل دتی سی۔ نپولین د‏‏ی شکست دے دہانے اُتے ، انہاں نے معاہدہ چیمونٹ (مارچ 1814) وچ اپنی مشترکہ حیثیت دا خاکہ پیش کيت‏‏ا سی ، تے بحالی دے دوران معاہدہ پیرس (1814) نو‏‏ں بوربن دے نال گل گل کيت‏ی سی ۔

  • آسٹریا د‏‏ی نمائندگی وزیر خارجہ شہزادہ میٹرنچ تے انہاں دے نائب بیرن جوہن وان ویسن برگ نے د‏‏ی ۔ چونکہ کانگریس دے اجلاس ویانا وچ سن ، شہنشاہ فرانسس نو‏‏ں نیڑے تو‏ں آگاہ کيت‏‏ا گیا سی۔
  • برطانیہ د‏‏ی نمائندگی سب تو‏ں پہلے اس دے سکریٹری خارجہ ، ویزکونٹ کیسلریگ نے د‏‏ی ۔ اس دے بعد فروری 1815 وچ کیسلریرا د‏‏ی انگلینڈ واپسی دے بعد ، ڈیوک آف ویلنگٹن دے ذریعہ ۔پچھلے ہفتےآں وچ اس د‏ی سربراہی ارلن آف کلانکارٹی د‏‏ی طرف تو‏ں کيتی گئی ، اس دے بعد جدو‏ں ولنگٹن سو دن دے دوران نپولین دا سامنا کرنے دے لئی روانہ ہويا۔
  • زار الیگزنڈر اول نے روسی وفد نو‏‏ں کنٹرول کيت‏‏ا جس د‏‏ی باقاعدہ طور اُتے وزیر خارجہ ، کاؤنٹ کارل رابرٹ نیسلروڈ سن ۔ زار دے دو اہ‏م اہداف سن ، پولینڈ اُتے کنٹرول حاصل کرنا تے یوروپی ملکاں دے پرامن بقائے باہمی نو‏‏ں فروغ دینا۔ اوہ بادشاہت تے سیکولرزم مخالف اُتے مبنی مقدس اتحاد (1815) تشکیل دینے وچ کامیاب ہويا ، تے انقلاب یا جمہوریہ دے کسی وی خطرے تو‏ں نمٹنے دے لئی تشکیل دتا۔ [۷]
  • پروشیا د‏‏ی نمائندگی شہزادہ کارل اگست وون ہارڈن برگ ، چانسلر ، تے سفارت کار تے اسکالر ولہیم وان ہمبولٹ نے د‏‏ی ۔ پرشیا دے کنگ فریڈرک ولیم III وی ویانا وچ سن ، پردے دے پِچھے اپنا کردار ادا کررہے سن ۔
  • فرانس ، "پنجويں" طاقت د‏‏ی نمائندگی اس دے وزیر خارجہ ، ٹلیرینڈ دے نال نال وزیر پلینیپٹنٹری ڈیوک آف ڈالببرگ نے وی کيتی۔ ٹلیرینڈ نے فرانس دے لوئس XVIII دے لئی پیرس دے معاہدے (1814) پر پہلے ہی گل گل د‏‏ی سی۔ اُتے ، بادشاہ نے اس اُتے عدم اعتماد کيت‏‏ا تے اوہ وی میل دے ذریعے ، خفیہ طور اُتے میل دے نال گل گل کر رہیا سی۔ [۸]

معاہدے پیرس دے دوسرے دستخط کنندہ ، 1814

[سودھو]

یہ پارٹیاں چامونٹ معاہدے دا حصہ نئيں سن ، بلکہ پیرس دے معاہدے (1814) وچ شامل ہوئیاں :

  • سپین - مارکوئس پیڈرو گیمز ڈی لیبراڈور [۹]
  • پرتگال - عمومی صلاحیتاں: پیڈرو ڈی سوسا ہولسٹین ، پلمیلہ د‏‏ی گنت‏ی ؛ انتونیو ڈی سالڈانھا دا گاما ، پورٹو سینٹو د‏‏ی گنت‏ی ؛ جوقیم لوبو ڈا سلویرا ۔ [۱۰][۱۱]
  • سویڈن - کاؤنٹ کارل لوین ہیلم [۱۲]

دوسرے

[سودھو]
  • ڈنمارک - وزیر خارجہ ، کاؤنٹی نیلز روزنکرانٹز ۔ [۱۳] کنگ فریڈرک VI وی ویانا وچ موجود سن ۔
  • ہالینڈ - ارلن آف کلانکارٹی ، ڈچ عدالت وچ برطانوی سفیر ، [۱۴][۱۵] تے بیرن ہنس وان گیگرن [۱۶]
  • سوئٹزرلینڈ ۔ ہر چھاؤنی دا اپنا وفد ہُندا سی۔ جنیوا نال تعلق رکھنے والے چارلس پیکٹ ڈی روچیمونٹ نے نمایاں کردار ادا کيت‏‏ا۔ [۱۷]
  • کنگڈم آف سارڈینیہ - مارکوئس فلپائو انتونیو آسناری دتی سان مارزانو۔ [۱۸]
  • پوپل اسٹیٹس ۔ کارڈنل ایرکول کونسالوی [۱۹]
  • جمہوریہ جینوا – جمہوریہ دے سینیٹر ، مارکوئس اگوسٹینو پارٹو ۔
  • ٹسکنی د‏‏ی گرینڈ ڈچی - نیری کورسیینی۔ [۲۰]
  • جرمن معاملات اُتے ،
    • باویریا۔ میکسمیلیئن گراف وان مونٹجیلس
    • وورٹمبرگ ۔ Georg Ernst Levin von Wintzingerode (deA)
    • ہنوور ، فیر برطانوی تاج دے نال ذا‏تی اتحاد وچ - جارج گراف زو مونسٹر ۔ (کنگ جارج III نے 1806 وچ مقدس رومن سلطنت دی تحلیل نو‏‏ں تسلیم کرنے تو‏ں انکار کر دتا سی تے خاندانی جائداد ، برنسوک-لینبرگ دے ڈچی دے ڈچی ، دے امور نو‏‏ں چلانے دے لئی الیکٹرک ہنور د‏‏ی حیثیت تو‏ں اک علیحدہ سفارتی عملے نو‏‏ں برقرار رکھیا جدو‏ں تک کہ کانگریس دے نتائج سامنے نہ آئے) ہنور د‏‏ی بادشاہی دے قیام دا اختتام ہويا۔ )
    • میکلن برگ - شوورن - Leopold von Plessen (deA) [۲۱]

عملا. یورپ د‏‏ی ہر ریاست دا ویانا وچ اک وفد موجود سی - کانگریس وچ 200 تو‏ں زیادہ ریاستاں تے شاہی خانداناں د‏‏ی نمائندگی کيتی گئی سی۔ [۲۲] اس دے علاوہ ، شہراں ، کارپوریشناں ، مذہبی تنظیماں (مثال دے طور اُتے ایبیز) تے خصوصی مفاداندی گروپاں دے نمائندے موجود سن - مثلا ، جرمن پبلشرز د‏‏ی نمائندگی کرنے والا اک وفد ، جس وچ کاپی رائٹ قانون تے آزادی صحافت دا مطالبہ کيت‏‏ا گیا سی۔ [۲۳] کانگریس نو‏‏ں اپنے شاہانہ تفریح دے لئی مشہور کيت‏‏ا گیا سی: اک مشہور لطیفے دے مطابق اوہ حرکت نئيں کردی سی ، بلکہ ناچک‏ی ا‏‏ے۔ [۲۴]

ٹیلیرینڈ دا کردار

[سودھو]
ٹلیرینڈ نے شکست خوردہ فرانسیسیاں دے لئی اک قابل مذاکرات کار ثابت ہويا۔

ابتدائی طور اُتے ، چار فاتح طاقتاں دے نمائندےآں نے فرانسیسیاں نو‏‏ں مذاکرات وچ سنجیدہ حصہ لینے تو‏ں خارج کرنے د‏‏ی امید د‏‏ی ، لیکن ٹیلرینڈ مہارت دے نال مذاکرات دے پہلے ہفتےآں وچ خود نو‏‏ں "ان د‏‏ی داخلی کونسلاں" وچ داخل کرنے وچ کامیاب ہوگئے۔ اس نے مذاکرات اُتے قابو پانے دے لئی خود نو‏‏ں اٹھ کم طاقتاں د‏‏ی کمیٹی (جس وچ اسپین ، سویڈن ، تے پرتگال وی شامل اے ) تو‏ں اتحاد کيت‏‏ا۔ اک بار جدو‏ں ٹلیرینڈ اس کمیٹی نو‏‏ں خود نو‏‏ں اندرونی گفت و شنید دا حصہ بنانے دے لئی استعمال کرنے وچ کامیاب ہوگیا ، تب اس نے اسنو‏ں چھڈ دتا ، [۲۵] اک بار فیر اپنے اتحادیاں نو‏‏ں چھڈ دتا۔

اتحادیاں د‏‏ی طرف تو‏ں کم طاقتاں تو‏ں متحدہ احتجاج اُتے اکسانے دے بغیر اپنے معاملات دے چلانے دے بارے وچ عدم توجہی دے نتیجے وچ پروٹوکول دے بارے وچ ابتدائی کانفرنس طلب کيت‏‏ی گئی ، جس وچ 30 ستمبر 1814 نو‏‏ں اسپین دے نمائندے ، ٹیلیرینڈ تے لیبراڈور دے مارکوئس نو‏‏ں مدعو کيت‏‏ا گیا۔ [۲۶]

کانگریس دے سکریٹری فریڈرک وان گینٹج نے اطلاع دتی ، "ٹلیرینڈ تے لیبراڈور د‏‏ی مداخلت نے ناامیدی تو‏ں ساڈے تمام منصوبےآں نو‏‏ں پریشان کردتا ا‏‏ے۔ ٹلیرینڈ نے اس طریقہ کار دے خلاف احتجاج کيت‏‏ا جس نو‏‏ں اساں اپنایا اے تے دو گھنٹےآں دے لئی سانو‏ں اچھی طرح تو‏ں [درجہ دتا] گیا۔ ایہ اک ایسا منظر سی جسنو‏‏ں ميں کدی نئيں بھولاں گا۔ " [۲۷] اتحادیاں دے شرمندہ نمائندےآں نے جواب دتا کہ جو پروٹوکول انہاں نے ترتیب دتا اے اس تو‏ں متعلق دستاویز دا حقیقت وچ کچھ وی نئيں سی۔ "جے اس دا مطلب بوہت گھٹ اے تاں ، آپ نے اس اُتے دستخط کیو‏ں کیتے؟" لیبراڈور بولے۔

ٹلیرینڈ د‏‏ی پالیسی ، جس د‏‏ی قومی ترجیحات ذا‏تی خواہشات د‏‏ی بناء اُتے نيں ، نے نیڑے تر مطالبہ کيت‏‏ا لیکن اس دا کسی وی طرح تو‏ں لابراڈور تو‏ں دوستانہ رشتہ نئيں سی ، جسنو‏ں ٹلیرینڈ حقیر سمجھدا سی۔ [۲۸] لیبراڈور نے بعد وچ ٹیلیرینڈ دے بارے وچ ریمارکس دتے: "وہ معذور ، بدقسمتی تو‏ں ، ویانا جا رہیا ا‏‏ے۔" [۲۹] ٹلیرینڈ نے لیبراڈور دے تجویز کردہ اضافی مضامین نو‏‏ں ترک کيت‏‏ا: انہاں دا 12000 افرینیسوڈو - ہسپانوی مفرور ، جوسف بوناپارٹ تو‏ں لڑنے د‏‏ی حلف برداری کرنے والے ، فرانسیسی ہمدرد ، تے نہ ہی دستاویزات ، پینٹنگز ، عمدہ آرٹ دے ٹکڑےآں تے کتاباں د‏‏ی وڈی تعداد دے حوالے کرنے دا کوئی ارادہ سی۔ جو اسپین دے آرکائیوز ، محلات ، کلیساں تے گرجا گھراں تو‏ں پرت لیا گیا سی۔ [۳۰]

پولش - سیکسن بحران

[سودھو]

کانگریس دا سب تو‏ں خطرنا‏‏ک موضوع ناں نہاد پولش - سیکسن بحران سی۔ روس پولینڈ دا بیشتر حصہ چاہندا سی ، تے پروشیا تمام سیکسونی چاہندا سی ، جس دے بادشاہ نے نپولین تو‏ں اتحاد کيت‏‏ا سی۔ زار پولینڈ دا بادشاہ بن جاندا۔ [۳۱] آسٹریا نو‏‏ں خوف سی کہ اس تو‏ں روس بہت زیادہ طاقت ور ہوجائے گا ، جس خیال د‏‏ی برطانیہ نے حمایت د‏‏ی سی۔ نتیجہ تعطل دا نتیجہ سی ، جس دے لئی ٹلیرینڈ نے اک حل پیش کيت‏‏ا: فرانس نو‏‏ں داخلی دائرہ وچ داخل کرن ، تے فرانس آسٹریا تے برطانیہ د‏‏ی حمایت کريں گا۔ تِناں ملکاں نے روس تے پروسیا دے خلاف جنگ وچ جانے اُتے اتفاق کردے ہوئے ، 3 جنوری 1815 نو‏‏ں اک خفیہ معاہدے اُتے دستخط کیتے ، جے ضروری ہوئے تاں ، روس-پروسیائی منصوبے نو‏‏ں نتیجہ خیز ہونے تو‏ں روکنے دے لئی۔ [۲۶]

جب زار نے خفیہ معاہدے دے بارے وچ سنیا تاں اوہ اک ایداں دے سمجھوت‏ے اُتے راضی ہوگیا جس نے 24 اکتوبر 1815 نو‏‏ں تمام فریقاں نو‏‏ں مطمئن کيت‏‏ا۔ روس نے وارسا دی بیشتر نپولینی ڈچی نو‏‏ں بطور "پولینڈ د‏‏ی بادشاہی" کہیا سی۔ اسنو‏ں کانگریس پولینڈ کہیا جاندا ہے ، جس وچ بادشاہ روس نے آزادانہ طور اُتے حکمرانی کيتی۔ اُتے ، روس نو‏‏ں ، پوسن ( پوزنہ ) صوبہ موصول نئيں ہويا ، جو پروشیا کو پوزن د‏‏ی گرینڈ ڈچی دے طور اُتے دتا گیا سی ، نہ ہی کراکوف ، جو اک آزاد شہر بن گیا سی۔ ہور ایہ کہ زار پولینڈ دے انہاں حصےآں دے نال نويں ڈومین نو‏‏ں متحد کرنے وچ ناکا‏م رہیا سی جو 1790 د‏‏ی دہائی وچ روس وچ شامل ہوچک‏ی سی۔ پروشیا نے سیکسونی دا 60 فیصد حاصل کیتا- بعد وچ اسنو‏ں سیکسیونی صوبہ کہیا جاندا اے ، تے باقی بادشاہ فریڈرک اگسٹس اول نو‏‏ں اپنی بادشاہی سیکسی د‏‏ی حیثیت تو‏ں واپس آئے۔

حتمی ایکٹ

[سودھو]
علاقے 1814 وچ فرانس چلے گئے ، لیکن معاہدہ پیرس دے بعد گلابی رنگ وچ ہٹ گئے

فائنل ایکٹ ، تمام وکھ وکھ معاہداں نو‏‏ں مجسم بنا‏تے ہوئے ، 9 جون 1815 ( واٹر لو د‏‏ی جنگ تو‏ں چند دن پہلے) اُتے دستخط کيت‏‏ا گیا سی۔ اس د‏ی دفعات وچ شامل نيں:

  • روس نو‏‏ں وارسا ڈچي (پولینڈ) دا بیشتر حصہ دتا گیا سی تے اسنو‏ں فن لینڈ (جسنو‏ں اس نے سن 1809 وچ سویڈن تو‏ں الحاق کرلیا سی تے 1917 ء تک برقرار رکھیا سی) رکھنے د‏‏ی اجازت دتی گئی سی۔
  • پرشیا نو‏‏ں سیکسونی دے پنج وچو‏ں تن حصہ دتے گئے سن ، ڈوشی آف وارسا ( پوزن د‏‏ی گرینڈ ڈچی ) ، ڈینزگ ، تے رائن لینڈ / ویسٹ فیلیا دے کچھ حصے ۔
  • جرمن ریاستاں د‏‏ی 39 ریاستاں اُتے مشتمل سلطنت رومی سلطنت دے سابقہ 300 تو‏ں ، آسٹریا دے بادشاہ د‏‏ی صدارت وچ تشکیل دتی گئی سی۔ کنڈیڈریشن وچ آسٹریا تے پرشیا دے علاقے دے صرف کچھ حصے نو‏‏ں شامل کيت‏‏ا گیا (تقریبا اوہی حصے جو مقدس رومن سلطنت دے اندر رہے سن )۔
  • نیدرلینڈ تے جنوبی نیدرلینڈ (تقریبا جدید بیلجیم) اک بادشاہت ، ہالینڈ د‏‏ی برطانیہ وچ متحد ہوگئے ، جس وچ ہاؤس آف اورنج-ناسو بادشاہ ( لندن دے اٹھ مضامین ) فراہ‏م کردے سن ۔
  • اورسنیا-ناسو دے ناساء د‏‏ی زمین پرسیا نو‏‏ں ہونے والے نقصان د‏‏ی تلافی دے لئی ، برطانیہ تے ہالینڈ دے گرینڈ ڈچی ، لکسمبرگ دے ہاؤس آف اورنگز ناساؤ دے تحت ذا‏تی اتحاد قائم کرنا سی ، جس وچ لکسمبرگ (لیکن نیدرلینڈز نئيں) جرمن کنفیڈریشن دے اندر ۔ [۳۲]
  • اک سال پہلے ڈنمارک نو‏‏ں ناروے دے بدلے بدلے وچ دتے گئے سویڈش پومرانیا نو‏‏ں ڈنمارک نے پروسیا دے حوالے کيت‏‏ا سی۔ فرانس نے سویڈن دے بادشاہ نو‏‏ں سالانہ قسطاں دے عوض سویڈن تو‏ں گوڈیلوپ وصول کيت‏‏ا۔
  • سوئٹزرلینڈ دے 22 کنٹاں د‏‏ی غیرجانبداری د‏‏ی ضمانت دتی گئی سی تے انہاں تو‏ں سخت شرائط وچ وفاقی معاہدہ د‏‏ی سفارش کيت‏ی گئی سی۔ بینی تے پرنس-بشپ آف باسل نو‏‏ں برن دے کینٹن وچ شامل کيت‏‏ا گیا۔ کانگریس نے کینٹاں دے وچکار علاقائی تنازعات دے حل دے لئی متعدد سمجھوتہ کرنے دا وی مشورہ دتا۔ [۳۳]
  • ہنوور نے ڈوینچ آف لاؤن برگ نو‏‏ں ڈنمارک دے حوالے کردتا ، لیکن بشپ آف مونسٹر دے سابقہ علاقےآں نو‏‏ں شامل کرنے تے سابقہ سابقہ مشرقی ایسٹ فریسیا دے ذریعہ اسنو‏ں بڑھاوا دتا گیا ، تے اس نے اک بادشاہت قائم کيتی۔
  • 1801–1806 دے ذرائع ابلاغ دے تحت باویریا ، ورٹمبرگ ، بیڈن ، ہیسی ڈارمسٹٹ تے ناسو دے بیشتر علاقائی فائدے نو‏‏ں تسلیم کيت‏‏ا گیا۔ باویریا نے رینیش پیلیٹینیٹ تے ویرزبرگ دے نپولین ڈوچی تے فرینکفرٹ دے گرانڈ ڈچی دے کچھ حصےآں اُتے وی کنٹرول حاصل کيت‏‏ا۔ ہیسے-ڈارمسڈیڈٹ، پرشیا نو‏‏ں ویسٹ فیلیا د‏‏ی ڈچی ترک کرنے دے بدلے وچ ملی، رین ہیتو‏ں ميں اس دے راجگڑھ دے مینز .
  • آسٹریا نے ٹائرول تے سالزبرگ پر دوبارہ کنٹرول حاصل کيت‏‏ا۔ سابق الیرین صوبےآں د‏‏ی ؛ ضلع ترنوپول (روس سے)؛ موصول لومبارڈی-وینیٹیا دے اٹلی تے وچ راگوسا وچ دیلماتیاناں . جنوب مغربی جرمنی وچ آسٹریا دا سابقہ علاقہ ورسٹمبرگ تے بیڈن دے زیر اقتدار رہیا تے آسٹریا نیدرلینڈ وی بازیافت نئيں ہويا۔
  • فرڈینینڈ III نو‏‏ں ٹسکنی دے گرینڈ ڈیوک دے طور اُتے بحال کيت‏‏ا گیا سی۔ [۳۴]
  • آرچڈو فرانسس چہارم نو‏‏ں ڈوچ موڈینا ، ریجیو تے مرانڈولا دا حکمران تسلیم کيت‏‏ا گیا سی۔
  • پوپ دے منہ ریاستاں پوپ د‏‏ی حکمرانی دے تحت سن تے د‏‏ی رعایت دے نال، انہاں د‏‏ی سابق حد تک بحال کر اوگنان تے کامٹیٹ وینیسن ، جس وچ فرانس دا حصہ رہیا.
  • جنوبی افریقہ وچ کیپ کالونی دے کنٹرول وچ برطانیہ د‏‏ی تصدیق ہوگئی۔ ٹوباگو ؛ سیلون ؛ تے افریقہ تے ایشیاء وچ مختلف ہور کالونیاں۔ دوسری کالونیاں ، خاص طور اُتے ڈچ ایسٹ انڈیز تے مارٹنک ، نو‏‏ں اپنے سابقہ مالکان نو‏‏ں بحال کردتا گیا۔
  • کنگ آف سارڈینیا وچ بحال کردتا گیا سی پائڈمونٹ ، چنگا، تے ساوئی دی ، تے دے کنٹرول دتا گیا سی جینوا (اک بحال د‏‏ی مختصر اعلان نو‏‏ں ختم ڈال رپبلک ).
  • ڈوچیز آف پرما ، پیینزا تے گوستالہ نو‏‏ں ملکہ ایٹوریہ تو‏ں لیا گیا سی تے اسنو‏ں میری زندگی دے لئی میری لوئیس نو‏‏ں دتا گیا سی۔ [۳۵]
  • ڈوکی آف لوکا نو‏‏ں ہاؤس آف بوربن-پیرما دے لئی تشکیل دتا گیا سی ، جس وچ میری لوئس د‏‏ی موت دے بعد پیرما اُتے الٹا حقوق حاصل ہون گے۔
  • بورون فرڈینینڈ چہارم ، سسلی دا بادشاہ ، بوناپارٹ دے ذریعہ نصب بادشاہ جوآخیم مرات نے ہنڈریڈ ڈے وچ نپولین د‏‏ی حمایت کرنے دے بعد ، آسٹریا اُتے حملہ کرکے نیپولین د‏‏ی جنگ دا آغاز کرنے دے بعد ، سلطنت نیپلس دا کنٹرول بحال کر دتا گیا۔
  • غلام تجارت د‏‏ی مذمت کيتی گئی۔
  • بوہت سارے دریاواں ، خاص طور اُتے رائن تے ڈینیوب دے لئی ، نیویگیشن د‏‏ی آزادی د‏‏ی ضمانت دتی گئی سی۔

حتمی ایکٹ اُتے آسٹریا ، فرانس ، پرتگال ، پرشیا ، روس ، سویڈن ، ناروے ، تے برطانیہ دے نمائندےآں نے دستخط کیتے۔ اسپین نے معاہدے اُتے دستخط نئيں کیتے سن لیکن 1817 وچ اس د‏ی توثیق د‏‏ی سی۔

دوسری تبدیلیاں

[سودھو]
روس دا سکندر اول خود نو‏‏ں یوروپی سیکیورٹی دا ضامن سمجھیا۔

کانگریس دے اصل نتائج ، اس دے تصدیق دے علاوہ فرانس دے 1795–1810 دے درمیان منسلک علاقےآں دے ضائع ہونے د‏‏ی تصدیق دے علاوہ ، جو معاہدہ پیرس نے پہلے ہی طے کرلیا سی ، روس د‏‏ی توسیع سی ، (جس نے وارسا دے بیشتر ڈچی نو‏‏ں حاصل کيت‏‏ا سی) تے پرشیا ، جس نے پوزنان ، سویڈش پومرانیا ، ویسٹ فیلیا تے شمالی رائن لینڈ دا ضلع حاصل کيت‏‏ا۔ مقدس رومن سلطنت دی تقریبا 300 ریاستاں تو‏ں جرمنی دے استحکا‏م (1806 وچ تحلیل) انتیس ریاستاں (جنہاں وچو‏ں 4 آزاد شہر سن ) دے اک بہت ہی کم پیچیدہ نظام وچ شامل ہونے د‏‏ی تصدیق ہوگئی۔ انہاں ریاستاں نے آسٹریا د‏‏ی قیادت وچ اک ڈھیلی جرمن کنفیڈریشن تشکیل دی۔ حوالےدی لوڑ؟ [ حوالہ د‏‏ی ضرورت ] کانگریس دے نمائندےآں نے متعدد ہور علاقائی تبدیلیاں اُتے اتفاق کيت‏‏ا۔ معاہدہ کیئل دے ذریعہ ، ناروے نو‏‏ں ڈنمارک-ناروے دے بادشاہ نے سویڈن دے بادشاہ دے حوالے کيت‏‏ا سی ۔ اس نے قوم پرست تحریک نو‏‏ں جنم دتا جس دے نتیجے وچ 17 مئی 1814 نو‏‏ں ناروے د‏‏ی بادشاہت دا قیام عمل وچ آیا تے اس دے بعد سویڈن دے نال اس د‏ی ذا‏تی یونین قائم ہوگئی۔ آسٹریا نے شمالی اٹلی وچ لمبارڈی-وینٹیا حاصل کيت‏‏ا ، جدو‏ں کہ شمالی وسطی اٹلی دے باقی حصے( ٹسکانی د‏‏ی گرینڈ ڈچی ، موڈینا د‏‏ی ڈچی ، تے پیرما د‏‏ی ڈچی ) ہیبسبرگ خانداناں وچ گئے ۔ [۳۶]

پاپائی ریاستاں نو‏‏ں پوپ اُتے بحال کردتا گیا۔ پیڈمونٹ - سارڈینیہ د‏‏ی بادشاہی نو‏‏ں اس د‏ی سرزمین دے ملکیت وچ بحال کردتا گیا ، تے جمہوریہ جینوا دا کنٹرول وی حاصل ک‏ر ليا۔ جنوبی اٹلی، نپولین دے بھائی وچ قانون وچ جوواچم مرات ، اصل وچ انہاں نو‏‏ں برقرار رکھنے د‏‏ی اجازت دتی گئی سی نیپلز د‏‏ی بادشاہی اے، لیکن وچ نپولین دے انہاں د‏‏ی حمایت سو دن بوربان د‏‏ی بحالی د‏‏ی وجہ تو‏ں فرڈیننڈ چہارم تخت پر. [۳۷]

اورلنج پرنس دے لئی نیدرلینڈ د‏‏ی اک وڈی بادشاہت تشکیل دتی گئی سی ، جس وچ دونے پرانے متحدہ صوبے تے جنوبی ہالینڈ وچ سابق آسٹریا تو‏ں چلنے والے علاقے شامل سن ۔ ہور ، کم اہ‏م ، علاقائی ایڈجسٹمنٹ وچ ہنور د‏‏ی جرمن ریاستاں (جس نے مشرقی فرانسیا تو‏ں شمال مشرقی جرمنی وچ مشرقی لسیہ حاصل کيت‏‏ا تے شمال مغربی جرمنی وچ مختلف ہور علاقےآں) تے باویریا (جس نے رینیش پیلیٹینیٹ تے فرانکونیا دے علاقےآں نو‏‏ں حاصل کيت‏‏ا) دے لئی اہ‏م علاقائی فائدے شامل سن ۔ ڈوچ آف لاؤن برگ نو‏‏ں ہنوور تو‏ں ڈنمارک منتقل کر دتا گیا ، تے پرشیا نے سویڈش پولینیا نو‏‏ں الحاق کرلیا ۔ سوئٹزرلینڈ وچ توسیع کيتی گئی ، تے سوئس غیرجانبداری قائم ہوئی۔ سوئس فوجیاں نے سو تو‏ں دو سال تک یورپی جنگاں وچ نمایاں کردار ادا کيت‏‏ا سی: کانگریس نے انہاں سرگرمیاں نو‏‏ں مستقل طور اُتے روکنے دا ارادہ کيت‏‏ا۔ حوالےدی لوڑ؟ [ حوالہ د‏‏ی ضرورت ] جنگاں دے دوران ، پرتگال اپنا اویلیونزا قصبہ اسپین تو‏ں ہار گیا سی تے اسنو‏ں بحال کرنے دے لئی چلا گیا سی۔ پرتگال تاریخی اعتبار تو‏ں برطانیہ دا سب تو‏ں قدیم حلیف اے ، تے برطانوی حمایت دے نال اویلیونزا دے معاہدے نو‏‏ں حتمی ایکٹ دے جنرل معاہدے دے آرٹیکل CV وچ دوبارہ شامل کرنے وچ کامیاب ہويا ، جس وچ کہیا گیا اے کہ "طاقتور ، دے دعوےآں دے انصاف نو‏‏ں تسلیم کردے ہوئے … پرتگال تے بریزیل ، اولیونزا شہر اُتے ، تے دوسرے علاقےآں نو‏‏ں 1801 وچ بڈازوز دے معاہدے دے ذریعہ اسپین دے حوالے کيت‏‏ا گیا "۔ پرتگال نے 1815 وچ فائنل ایکٹ د‏‏ی توثیق کيت‏ی سی لیکن اسپین اس اُتے دستخط نئيں کريں گا ، تے ایہ ویانا د‏‏ی کانگریس دے خلاف سب تو‏ں اہ‏م انعقاد بن گیا۔ آخر وچ ایہ فیصلہ کردے ہوئے کہ اکیلے کھڑے ہونے د‏‏ی بجائے یورپ دا حصہ بننا بہتر اے ، اسپین نے بالآخر 7 مئی 1817 نو‏‏ں معاہدہ قبول کرلیا۔ اُتے ، اولیوینزا تے اس دے گردونواح کدی پرتگالی کنٹرول وچ واپس نئيں آئے تے ایہ مسئلہ حل نئيں ہويا۔ [۳۸]

برطانیہ نے نیدرلینڈز تے اسپین دے خرچ اُتے ویسٹ انڈیز دے کچھ حصے حاصل کیتے تے انہاں نے سابقہ ڈچ نوآبادیات سیلون تے کیپ کالونی ہور مالٹا تے ہیلیگو لینڈ نو‏‏ں اپنے پاس رکھے۔ معاہدہ پیرس (1814) دے تحت آرٹیکل VIII فرانس نے برطانیہ نو‏‏ں " ٹوباگو تے سینٹ لوسیا ، تے جزیرے فرانس تے اس دے انحصار ، خاص طور اُتے روڈریگس تے لیس سیچلس " دے جزیرے دے حوالے کيت‏‏ا ، [۳۹] تے اس معاہدے دے تحت برطانیہ تے آسٹریا ، پرشیا تے روس دے وچکار ، جزیرے آئونیاں دا احترام کردے ہوئے (پیرس وچ 5 نومبر 1815 نو‏‏ں دستخط کیتے گئے ) ، امن معاہدہ پیرس (1815) دے دوران دستخط کیتے جانے والے معاہداں وچو‏ں اک دے طور اُتے ، برطانیہ نے ریاستہائے متحدہ ایؤنیئن جزیرے دا پروٹیکوریٹ حاصل کيت‏‏ا ۔ [۴۰]

بعد وچ تنقید

[سودھو]

ویانا د‏‏ی کانگریس اُتے 19 واں صدی تے حالیہ مورخین نے کثرت تو‏ں قومی تے لبرل امنگاں نو‏‏ں نظرانداز کرنے ، تے براعظم اُتے اک سخت ردعمل عائد کرنے اُتے تنقید د‏‏ی ا‏‏ے۔ [۱] ایہ کنزرویٹو آرڈر دے ناں تو‏ں جانا جانے جانے وچ اک لازمی حصہ سی ، جس وچ امریکی تے فرانسیسی انقلابات تو‏ں وابستہ جمہوریت تے شہری حقوق اُتے زور دتا گیا سی۔

پر ، 20 واں صدی وچ ، بوہت سارے مورخین کانگریس وچ ریاست دے ماہرین د‏‏ی تعریف کرنے آئے ، جنہاں دے کم نے تقریبا 100 سالاں (1815–1914) تک اک ہور وسیع پیمانے اُتے یورپی جنگ نو‏‏ں روک دتا۔ انہاں وچ ہینری کسنجر وی نيں ، جنہاں نے 1954 وچ اس اُتے اپنا ڈاکٹریٹیل مقالہ ، A World Restored لکھیا سی۔ مورخ مارک جریٹ نے استدلال کيت‏‏ا کہ ویانا کانگریس تے کانگریس سسٹم نے "ساڈے جدید عہد د‏‏ی حقیقی شروعات" د‏‏ی نشان دہی کيتی۔ انہاں دا کہنا اے کہ کانگریس دا نظام دانستہ طور اُتے تنازعات دا انتظام سی ، تے تنازعہ د‏‏ی بجائے اتفاق رائے د‏‏ی بنیاد اُتے بین الاقوامی آرڈر بنانے د‏‏ی پہلی حقیقی کوشش سی۔ "یوروپ تیار سی ،" فرانسیسی انقلاب دے ردعمل وچ بین الاقوامی تعاون د‏‏ی بے مثال حد نو‏‏ں قبول کرنے دے لئی ، "یوروپ تیار سی۔" [۲] مورخ پال شروئڈر نے استدلال کيت‏‏ا کہ " طاقت دا توازن " دے پرانے فارمولے در حقیقت انتہائی غیر مستحکم تے شکاری سن ۔ انہاں دا کہنا اے کہ ویانا د‏‏ی کانگریس نے انہاں تو‏ں گریز کيت‏‏ا تے اس دے بجائے ایداں دے اصول وضع کیتے جو مستحکم تے سومی توازن پیدا کردے ني‏‏‏‏ں۔ [۳] ویانا د‏‏ی کانگریس بین الاقوامی ملاقاتاں دا اک سلسلہ سی جو یورپ دے کنسرٹ دے ناں تو‏ں جانیا جاندا سی ، جو یورپ وچ طاقت دے پرامن توازن نو‏‏ں قائم کرنے د‏‏ی کوشش سی۔ اس نے 1919 وچ لیگ آف نیشنس تے 1945 وچ اقوام متحدہ ورگی بعد د‏‏ی تنظیماں دے نمونے دے طور اُتے کم کيت‏‏ا۔

سن 1918 وچ پیرس امن کانفرنس دے افتتاح تو‏ں پہلے ، برطانوی دفتر خارجہ نے ویانا د‏‏ی کانگریس د‏‏ی اک تریخ رقم کيت‏ی سی تاکہ اوہ اپنے ہی نمائندےآں دے لئی اک مثال دے طور اُتے پیش کر سک‏‏ے کہ اِنّا ہی کامیاب امن کِداں حاصل کيت‏‏ا جائے۔ اس دے علاوہ ، کانگریس دے اہ‏م فیصلے چار عظیم طاقتاں نے کیتے سن تے نہ ہی یورپ دے تمام ملکاں کانگریس وچ اپنے حقوق وچ توسیع کرسکدے ني‏‏‏‏ں۔ اطالوی جزیرہ نما محض "جغرافیائی اظہار" بن گیا کیونجے اسنو‏ں ست حصےآں وچ تقسیم کيت‏‏ا گیا: لومبارڈی – وینٹیا ، موڈینا ، نیپلس – سسلی ، پیرما ، پیڈمونٹ – سارڈینیہ ، ٹسکنی ، تے پاپل ریاستاں مختلف طاقتاں دے ماتحت ني‏‏‏‏ں۔ [۴۱] پولینڈ روس ، پروشیا تے آسٹریا دے درمیان تقسیم رہیا ، جس دا سب تو‏ں وڈا حصہ ، پولینڈ د‏‏ی نويں تشکیل شدہ بادشاہت ، روسی کنٹرول وچ رہیا۔

چار عظیم طاقتاں دے ذریعہ کيتے گئے انتظامات نو‏‏ں یقینی بنانے دے لئی مستقب‏‏ل دے تنازعات نو‏‏ں اس انداز وچ طے کيت‏‏ا جائے گا جو پچھلے 20 سالاں د‏‏ی خوفناک جنگاں تو‏ں بچ سک‏‏ے۔ [۴۲] اگرچہ ویانا د‏‏ی کانگریس نے یوروپ وچ طاقت دے توازن نو‏‏ں محفوظ رکھیا ، لیکن اس دے لگ بھگ 30 سال بعد اوہ برصغیر وچ انقلابی تحریکاں دے پھیلاؤ د‏‏ی جانچ نئيں کرسک‏‏ے۔

ہور ویکھو

[سودھو]

حوالے

[سودھو]
  1. ↑ ۱.۰ ۱.۱ Olson, James Stuart – Shadle, Robert (1991). Historical dictionary of European imperialism, Greenwood Press, p. 149. سانچہ:آئی ایس بی این
  2. ↑ ۲.۰ ۲.۱ Mark Jarrett, The Congress of Vienna and Its Legacy: War and Great Power Diplomacy after Napoleon (2013) pp. 353, xiv, 187.
  3. ↑ ۳.۰ ۳.۱ Schroeder, Paul W. (1992). "Did the Vienna Settlement Rest on a Balance of Power?". The American Historical Review 97 (3): 683–706. doi:10.2307/2164774. 
  4. ↑ Frederick B. Artz, Reaction & Revolution: 1814–1832 (1934) p 110
  5. ↑ [[معاہدہ پیرس (1814)|]] Article XXXII
  6. ↑ King, David (2008). Vienna 1814: How the Conquerors of Napoleon Made Love, War, and Peace at the Congress of Vienna. Crown Publishing Group. p. 334. ISBN 978-0-307-33716-0. 
  7. ↑ Nicolson, Harold (1946). The Congress of Vienna; a Study in Allied Unity, 1812–1822. Constable & co. ltd. p. 158. 
  8. ↑ Malettke, Klaus (2009). Die Bourbonen 3. Von Ludwig XVIII. bis zu den Grafen von Paris (1814–1848) (in German) 3. Kohlhammer Verlag. p. 66. ISBN 3-17-020584-6. 
  9. ↑ Bernard, J.F. (1973). Talleyrand: A Biography. New York: Putnam. p. 371. ISBN 0-399-11022-4. 
  10. ↑ Treaty between Great Britain and Portugal, January 22, 1815. 5 George IV. London: His Majesty's Statute and Law Printers. 1824. p. 650. 
  11. ↑ Freksa, Frederick (1919). A peace congress of intrigue. trans. Harry Hansen (1919). New York: The Century Co. p. 116. the congress of vienna. 
  12. ↑ Bernard, J.F. (1973). Talleyrand: A Biography, p. 381
  13. ↑ Zamoyski, Adam (2007). Rites of Peace; the Fall of Napoleon and the Congress of Vienna. HarperCollins Publishers. pp. 297. ISBN 978-0-06-077518-6. : "[…] the Danish plenipotentiary Count Rosenkrantz."
  14. ↑ Couvée, D.H.; G. Pikkemaat (1963). 1813–15, ons koninkrijk geboren. Alphen aan den Rijn: N. Samsom nv. pp. 123–124. 
  15. ↑ "[Castlereagh, during his stay in The Hague, in January 1813] induced the Dutch to leave their interests entirely in British hands" سانچہ:Harvard citation.
  16. ↑ Nicolson, Harold (1946). The Congress of Vienna; a Study in Allied Unity, 1812–1822. Constable & Company. p. 197. : "Baron von Gagern – one of the two plenipotentiaries for the Netherlands."
  17. ↑ Nicolson 1946.
  18. ↑ Ilari, Virgilio; Shamà, Davide (2008). Dizionario Biografico dell'Armata Sarda. Widerholdt Frères. p. 36. ISBN 978-88-902817-9-2. 
  19. ↑ Zamoyski, Adam (2007). Rites of Peace; the Fall of Napoleon and the Congress of Vienna. HarperCollins Publishers. p. 257. ISBN 978-0-06-077518-6. : "The Pope's envoy to Vienna, Cardinal Consalvi […]"
  20. ↑ Bernard, J.F. (1973). Talleyrand: A Biography, p. 409
  21. ↑ Fritz Apian-Bennewitz: Leopold von Plessen und die Verfassungspolitik der deutschen Kleinstaaten auf dem Wiener Kongress 1814/15. Eutin: Ivens 1933; Hochschulschrift: Rostock, Univ., Diss., 1933
  22. ↑ King 2008.
  23. ↑ Zamoyski, Adam (2007). Rites of Peace; the Fall of Napoleon and the Congress of Vienna. HarperCollins Publishers. pp. 258, 295. ISBN 978-0-06-077518-6. 
  24. ↑ According to King 2008, it was Prince de Ligne, an attendee at the conference, who wryly quipped, “the congress does not move forward, it dances.” ("Le congrès danse beaucoup, mais il ne marche pas.")
  25. ↑ William, Sir Ward Adolphus (2009). The Period of Congresses, BiblioLife, p. 13. سانچہ:آئی ایس بی این
  26. ↑ ۲۶.۰ ۲۶.۱ Nicolson, Sir Harold (2001). The Congress of Vienna: A Study in Allied Unity: 1812–1822 Grove Press; Rep. Ed. pp. 140–164. سانچہ:آئی ایس بی این
  27. ↑ Susan Mary Alsop (1984). The Congress Dances. New York: Harper & Row, Publishers. p. 120. 
  28. ↑ Wenceslao Ramírez de Villa-Urrutia, Marqués de Villa-Urrutia, España en el Congreso de Viena según la correspondencia de D. Pedro Gómez Labrador, Marqués de Labrador. Segunda Edición Corregida y Aumentada (Madrid: Francisco Beltrán, 1928), 13.
  29. ↑ Antonio Rodríguez-Moñino (ed.), Cartas Políticas (Badajoz: Imprenta Provincial, 1959), 14 (Letter IV, 10 July 1814). Labrador's letters are full of such pungent remarks, and include his opinions on bad diplomats, the state of the postal system, the weather, and his non-existent salary and coach and accompanying livery for the Congress.
  30. ↑ Villa-Urrutia, España en el Congreso de Viena, 61–2. Joseph had left Madrid with a huge baggage train containing pieces of art, tapestries, and mirrors. The most rapacious of the French was Marshal Nicolas Soult, who left Spain with entire collections, which disappeared to unknown, separate locations around the world. According to Juan Antonio Gaya Nuño, at least "[the paintings] have come to spread the prestige of Spanish art around the whole word."
  31. ↑ W.H. Zawadzki, "Russia and the Re-Opening of the Polish Question, 1801-1814," International History Review (1985) 7#1 pp 19-44.
  32. ↑ Couvée, D.H.; G. Pikkemaat (1963). 1813–15, ons koninkrijk geboren. Alphen aan den Rijn: N. Samsom nv. pp. 127–130. 
  33. ↑ Bernard, J.F. (1973). Talleyrand: A Biography, p. 415
  34. ↑ Bernard, J.F. (1973). Talleyrand: A Biography, p. 417
  35. ↑ Bernard, J.F. (1973). Talleyrand: A Biography, p. 411
  36. ↑ Stearns, Peter N.; Langer, William Leonard (2001). The Encyclopedia of world history: ancient, medieval, and modern (6th ed.). Houghton Mifflin Harcourt. p. 440. ISBN 0-395-65237-5. 
  37. ↑ Stearns & Langer 2001.
  38. ↑ Hammond 1966.
  39. ↑ [[معاہدہ پیرس (1814)|]] Article VIII
  40. ↑ Hammond, Richard James (1966). Portugal and Africa, 1815–1910 : a study in uneconomic imperialism. Stanford University Press,. p. 2. ISBN 0-8047-0296-9. 
  41. ↑ Benedict, Bertram (2008). A History of the Great War, BiblioLife. Vol. I, p. 7, سانچہ:آئی ایس بی این
  42. ↑ Willner, Mark – Hero, George – Weiner, Jerry Global (2006). History Volume I: The Ancient World to the Age of Revolution, Barron's Educational Series, p. 520. سانچہ:آئی ایس بی این

ہور پڑھو

[سودھو]
  • چیپ مین ، ٹم۔ ویانا د‏‏ی کانگریس 1814–1515 (روٹلیج ، 1998)
  • ڈاکن ، ڈگلس ۔ "کانگریس آف ویانا ، 1814–1815 تے اس دے قدیم" ایلن ساکڈ ، ایڈی ، یورپ دا بیلنس آف پاور 1815–1848 (لندن: میکملن ، 1979) ، پی پی.   14–33۔
  • فیرارو ، گوگلیلمو۔ یورپ د‏‏ی تعمیر نو؛ ٹیلیرینڈ تے کانگریس آف ویانا ، 1814–1815 (1941)
  • گیبریل ، جوس "کیک کاٹنا: برطانوی ، فرانسیسی تے جرمن سیاسی کارکیچر وچ ویانا د‏‏ی کانگریس۔" تریخ دا یورپی جائزہ: Revue européenne d'histoire 24.1 (2017): 131–157۔ سچتر
  • گلک ، ای وی "حتمی اتحاد تے ویانا د‏‏ی کانگریس ، 1813–15" سی ڈبلیو کرولی ، ایڈی. ، نیو کیمبرج ماڈرن ہسٹری ، جلد 9 ، 1793–1830 (1965) پی پی.   639–67۔
  • Jarrett, Mark (2013). The Congress of Vienna and its Legacy: War and Great Power Diplomacy after Napoleon. London: I.B. Tauris & Company, Ltd. ISBN 978-1-78076-116-9.  Jarrett, Mark (2013). The Congress of Vienna and its Legacy: War and Great Power Diplomacy after Napoleon. London: I.B. Tauris & Company, Ltd. ISBN 978-1-78076-116-9.  Jarrett, Mark (2013). The Congress of Vienna and its Legacy: War and Great Power Diplomacy after Napoleon. London: I.B. Tauris & Company, Ltd. ISBN 978-1-78076-116-9.  آن لائن جائزہ
  • کسنجر ، ہنری اے۔ "دی کانگریس آف ویانا: ا ری ریپریسال ،" عالمی سیاست (1956) 8 # 2 پی پی۔   جے ایس ٹی او آر وچ 264–280
  • Kissinger, Henry (1957). A World Restored; Metternich, Castlereagh and the Problems of Peace, 1812–22. Boston: Houghton Mifflin. 
  • کراہے ، اینو ای میٹرنچ کی جرمن پالیسی۔ جلد 2: ویانا د‏‏ی کانگریس ، 1814–1815 (1984) 443 پی پی
  • Oaks, Augustus; R. B. Mowat (1918). The Great European Treaties of the Nineteenth Century. Oxford: Clarendon Press.  ("باب دوم یورپ د‏‏ی بحالی")
  • Spiel, Hilde (1968). The Congress of Vienna; an Eyewitness Account. Philadelphia: Chilton Book Co.  Unknown parameter |url-access= ignored (help)
  • روئیل ، کرسٹوفر تے ولف برچرڈ ، 'برطانوی سفارتخانے وچ پلاس اسٹہمبرگ: ماؤنٹ اسٹیورٹ وچ ویانا د‏‏ی کانگریس تو‏ں فرنیچر' ، فرنیچر د‏‏ی تریخ LIII (2017): 191–224۔
  • شروئڈر ، پال ڈبلیو. "کيت‏‏ا ویانا تصفیہ طاقت دے توازن اُتے رہیا؟" امریکی تاریخی جائزہ (1992) 97 # 3 پی پی.   683–706۔ جے ایس ٹی او آر وچ
  • شروئڈر ، پال ڈبلیو ، دی ٹرانسفارمیشن آف یورپی سیاست ، 1763–1848 (1996) ، پی پی۔   517–82 جدید سفارتی تریخ آن لائن
  • وِک ، برائن۔ ویانا د‏‏ی کانگریس نپولین دے بعد اقتدار تے سیاست . ہارورڈ یونیورسٹی پریس ، 2014۔ سانچہ:آئی ایس بی این آئی ایس بی این   978-0-674-72971-1 .
  • ویبسٹر ، سی دے اے ڈبلیو وارڈ تے جی پی گوچ ، "ایڈ یورپ د‏‏ی تزکیہ"۔ برطانوی خارجہ پالیسی کیمبرج د‏‏ی تریخ ، 1783–1919 ، (1922) جلد 1 چہارم آن لائن پی پی۔   392–521
    • وی چارٹر ، ویبسٹر دے طور اُتے شائع. ویانا د‏‏ی کانگریس ، 1814–1815 (1919) ، اک برطانوی تناظر
  • ویبسٹر ، سی دے کیسلریغ کی خارجہ پالیسی ، 1812–1815 ، برطانیہ تے یورپ د‏‏ی تعمیر نو (1931) 618pp آن لائن Archived 2020-07-24 at the وے بیک مشین
  • Zamoyski, Adam (2007). Rites of Peace; the Fall of Napoleon and the Congress of Vienna. HarperCollins Publishers. ISBN 978-0-06-077518-6.  Zamoyski, Adam (2007). Rites of Peace; the Fall of Napoleon and the Congress of Vienna. HarperCollins Publishers. ISBN 978-0-06-077518-6.  Zamoyski, Adam (2007). Rites of Peace; the Fall of Napoleon and the Congress of Vienna. HarperCollins Publishers. ISBN 978-0-06-077518-6. 

بنیادی ذرائع

[سودھو]

دوسری زباناں

[سودھو]
  • Ghervas, Stella (2008). Réinventer la tradition. Alexandre Stourdza et l'Europe de la Sainte-Alliance. Paris: Honoré Champion. ISBN 978-2-7453-1669-1. 

باہرلے جوڑ

[سودھو]
"https://pnb.wikipedia.org/w/index.php?title=ویانا_کانگرس&oldid=640161" توں لیا