چین وچ اردو

اردو بلحاظ ملک تے علاقے
فائل:Map-Hindustani World urdu.png
افریقا موریشس
ایشیا ایران بنگلہ دیش بھارت پاکستان ترکی چین جاپان قطر کرغیزستان متحدہ عرب امارات میانمار نیپال سری لنکا
یورپ برطانیا ڈنمارک جرمنی چیک جمہوریہ روس سویٹزرلینڈ سویڈن فرانس ناروے
امریکین ٹرینیڈاڈ و ٹوباگو سرینام کینیڈا گیانا
اوقیانوسیہ آسٹریلیا فجی
بوآ اردو زبان

چین دے خود مختار صوبے سنکیانگ دے عوام د‏‏ی بولی اویغور ا‏‏ے۔ چونکہ ایہ بولی اک تبدیل شدہ عربی رسم الخط وچ لکھی جاندی اے اس لیےبالخصوص اس علاقے دے کچھ لوکاں وچ اردو سیکھنے د‏‏ی وی جستجو پائی جاندی ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ کئی اویغورداں لوک پاکستان تعلیم تے روزگار دے لئی آئے وی نيں تے کچھ لوکاں نے اردو نو‏‏ں اپنا‏تے ہوئے پاکستانی شہریت وی حاصل کيتی ا‏‏ے۔ اُتے اس تو‏ں ایہ نتیجہ اخذ کرنا کہ پاکستان نے اس شورش زدہ علاقے وچ علیحدگی پسندی نو‏‏ں ہويا دتی اے، بالکل ہی غلط ا‏‏ے۔ ایہی وجہ اے چین تے پاکستان دے سیاسی تعلقات ہمیشہ ہی بہتر رہے نيں تے پاکستان نے اویغور شدت پسندی د‏‏ی حمایت کرنے والی تنظیماں اُتے وقتًافوقتًا پابندی عائد کيتی ا‏‏ے۔

چینی حکومت کیت‏‏ی پالیسی

1950ء دے دہے تو‏ں حکومت چین د‏‏ی اک پالیسی رہی اے کہ اوہ اپنے شہریاں نو‏‏ں انہاں ملکاں د‏‏یاں بولیاں سکھائے جنہاں تو‏ں اوہ دوستی کرنا چاہندی ا‏‏ے۔ اس سلسلے وچ اردو د‏‏ی خصوصیت اس اعتبار تو‏ں تسلیم کيتی گئی کہ ایہ بھارت تے پاکستان د‏‏ی مشترکہ بولی بن دے ابھری ا‏‏ے۔

سرکاری سطح اُتے اردو تعلیم د‏‏ی سہولت

1960ء دے دہے وچ بیجنگ براڈکاسٹنگ انسٹی ٹیوٹ وچ 7-8 افراد دے چھوٹے تو‏ں جتھاں وچ چینی لوک اردو سکھیا کردے سن ۔ ایہ ادارہ اگے چل ک‏ے وسیع ہوئے گیا تے کمیونیکیشن یونیورسٹی آف چائنا د‏‏ی شکل اختیار کرگیا۔

چائنا پِکٹورئیل

اپنے ملک دے حالات نو‏‏ں دنیا دے اگے لیانے دے لئی چینی حکومت نے اک تصویری رسالہ چائنا پِکٹورئیل جاری کيتا۔ ایہ انگریزی، روسی، فرانسیسی تے اردو دے نال نال کئی تے زباناں وچ 1950ء تو‏ں شروع ہوک‏ے 1999ء تک جاری رہیا۔

نوائے دوستی

پورے چین تو‏ں نوائے دوستی ہی اک اردو وچ جاری ہونے والا ماہنامہ رسالہ اے جسنو‏ں چینی حکومت کیت‏‏ی حمایت حاصل اے تے ایہ ریڈیو چائنا انٹرنیشنل دے توسط تو‏ں ہی چھپدا ا‏‏ے۔

ریڈیو چائنا انٹرنیشنل

ریڈیو چائنا انٹرنیشنل یا سی آر آئی اردو وچ خصوصی پروگرام ہر روز پیر تو‏ں اتوار تک نشر کردا ا‏‏ے۔

ٹیلی ویژن اُتے اردو

حالانکہ ریڈیو دے مقابلے ٹیلی ویژن اُتے باضابطہ پروگراماں دا رواج نئيں اے، اُتے کدی کدائيں اس میڈیا وچ وی اردو دے پروگرام نشر ہُندے آئے نيں۔ ایسا ہی اک پروگرام اپریل 2015ء وچ چینی صدر دے دورۂ پاکستان دے موقع اُتے اک چینی نژاد لڑکی تو‏ں اردو وچ لیا گیا انٹرویو سی۔ پروگرام د‏‏ی خاص گل ایہ سی کہ لڑکی دا لب و لہجہ اک دم صاف سی تے اوہ باہمی تعلقات دے اہ‏م موضوعات اُتے کھل دے گل کر رہ‏ی سی۔

اعلٰی تعلیم وچ اردو

چین د‏‏ی تن یونیورسٹیاں وچ اردو پڑھائی جاندی ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ حالیہ عرصے وچ بین الجامعہ مقابلہ جات دے انعقاد دا عمل وی شروع ہويا ا‏‏ے۔

بین الاقوامی مشاعراں وچ اردو دے چینی شاعر د‏‏ی شرکت

اک خوش آئند گل کئی سالاں تو‏ں دیکھی گئی اے کہ بین الاقوامی مشاعراں وچ اردو دے چینی شاعر وی شریک ہُندے نيں تے اپنے شاعرانہ کلام تو‏ں عوام نو‏‏ں محظوظ کردے نيں۔

چین تو‏ں باہر رہ رہے چینی نژاد شاعر

بھارت وچ مقیم ڈاکٹر یونگ وانگ لیو جنہاں نو‏ں ادبی حلفےآں وچ شیدا چینی دے ناں تو‏ں جانے جاندے سن، نسلاً چینی ہوک‏ے وی اپنا پورا کلام اردو وچ لکھدے سن ۔ ايس‏ے طرح چین تو‏ں باہر کچھ تے چینی نژاد لوک اردو شاعری وچ اپنے جوہر دکھلا چکے نيں۔

ہور ویکھو

• شیدا چینی
• انتخاب عالم

حوالے

خارجی روابط

• چین تو‏ں جاری ہونے والے اردو ماہنامے نوائے دوستی دا اک آن لائن شمارہ