کالے جھنڈے
کالے پرچم (جسنوں عربی وچ رایات سود کہیا جاندا اے )، ایہ عبارت روایت وچ وارد ہوئی اے جو زمین دے مشرق وچ اک ایداں دے گروہ دی طرف اشارہ کردی اے جو کالے پرچم دے نال قیام کرے گا۔ بہت ساریاں روایات جو کالے پرچم توں مربوط نيں کہ جس وچ ابو مسلم خراسانی دے قیام تے حکومت عباسیان دی طرف اشارہ ہويا اے۔ انہاں نوں روایات وچوں بعض روایت وچ کالے پرچم، آخر الزمان وچ منجی (نجات دینے والے) دے ظہور دی علامت نيں۔
شیعہ محققاں حدیث دے مطابق ایہ روایات زیادہ تر اہل سنت دے مآخذ وچ وارد ہوئیاں نيں تے اور اوہ احادیث کہ جنہاں دے تمام راوی شیعہ سن، انہاں نے کالے پرچم نوں ابو مسلم خراسانی دے قیام جو اموی حکومت دے خلاف سی، متعلق قرار دتا اے۔ البتہ اس دے مقابلہ وچ بعض دا خیال ایہ اے کہ کالے پرچم امام مہدی علیہ السلام دے ظہور دی علامت نيں۔
معنی شناسی[سودھو]
کالے پرچم نوں عربی وچ «رایات سود» کہندے نيں جو روایات وچ وارد ہويا اے تے اک ایداں دے گروہ دے قیام دی طرف اشارہ کردیاں نيں جو کالے پرچم دے نال خراسان وچ قیام کرے گا۔[۱] انہاں روایات وچ خراسان توں مراد، قدیم خراسان اے جو ایران دے زیادہ تر حصےآں دے نال افغانستان، ترکمناستان، تاجیکستان و ازبکستان نوں شامل ہُندا سی۔[۲]
کالے پرچم دی روایات دے مآخذ[سودھو]
کتاب دانشنامہ امام مہدیؑ دے مصنفاں دے مطابق، کالے پرچم دی زیادہ تر روایات اہل سنت دیاں کتاباں وچ وارد ہوئیاں نيں۔ شیعاں دے اصلی مآخذ وچ ائمہ معصومینؑ توں کالے پرچم دے بارے وچ بوہت گھٹ روایات وارد ہوئیاں نيں تے اس سلسلے وچ زیادہ تر روایات اہل سنت دے راویاں توں روایت ہوئیاں نيں۔[۳]
مضمون روایات[سودھو]
شیعاں دی بعض احادیث وچ کالے پرچم نوں علامات ظہور وچ شمار کيتا گیا اے۔ بطور مثال: امام علی ابن ابی طالب علیہ السلام دی اک حدیث دے مطابق شامیاں وچ اختلاف، کالے پرچم تے ماہ مبارک رمضان وچ صیحہ (آسمانی آواز) نوں ظہور دی علامات دے طور اُتے شمار کيتا اے۔ لیکن دوسری روایات وچ کالے پرچم ناں، حکومت عباسی دے زوال تے ابو مسلم خراسانی دے قیام دے درمیان اک ربط دے طور اُتے دیکھیا جاندا اے۔ بطور مثال: امام باقرؑ دی اک روایت وچ حکومت بنی امیہ تے بنی عباس دی طرف اشارہ ہويا اے تے کالے پرچم دے اصحاب دے سلسلے وچ گفتگو کيتی گئی اے۔[۴] ايسے طرح بعض روایات وچ کھلے طور اُتے ابو مسلم خراسانی نوں کالے پرچم دا مالک کہیا گیا اے۔[۵]
اہل سنت دی احادیث وچ جو مطالب آئے نيں اوہ تھلے لکھے نيں:
- کالے پرچم دے قیام دے بعد بنی امیہ دا زوال۔[۶]
- انہاں لوکاں دی مذمت جو کالے پرچم دے قیام دے بعد حکومت حاصل کرنا چاہندے نيں۔[۷]
- کالے پرچم دے سلسلے وچ اختلاف۔[۸]
- سفیانی دا ظہور۔[۹]
- شعیب بن صالح دی سپہ سالاری۔[۱۰]
- کالے پرچم دے بعد امام مہدیؑ دا مکہ وچ ظہور۔ [۱۱]
- مشرق وچ کالے پرچم دے قیام دے بعد امام مہدیؑ دے قیام دی خصوصیات تے مشخّصات۔[۱۲]
کیہ کالے پرچم ظہور دی نشانی نيں؟[سودھو]
بعض شیعہ علماء و محققاں، کالے پرچم توں مراد ابو مسلم خراسانی دے قیام نوں سمجھدے نيں کہ جو حکومت بنی امیہ دے خلاف انجام دتا گیا کہ جس دی بنا اُتے بنی عباس دی خلافت وجود وچ آئی۔[۱۳] انہاں دے عقیدہ دے مطابق شیعاں دی خالص روایات (یعنی اوہ روایات کہ جنہاں دے تمام راوی شیعہ نيں) کالے پرچم دی روایات نوں ظہور دی علامت دے طور اُتے روایت نئيں کيتا اے۔ مآخذ شیعہ دا اوہ گروہ وی جو کالے پرچم نوں ظہور دی علامت سمجھدا اے، اس نے وی اہل سنت دی روایات توں استناد کيتا اے۔[۱۴] سید محمد صدر نے لکھیا اے کہ حکومت عباسی دے سلسلے وچ بہت ساریاں روایات وارد ہوئیاں نيں کہ انہاں وچوں زیادہ تر جعلی نيں تے عباسیاں دی تائید دے لئی اک طریقہ ایہ کالے پرچم والی روایات نيں۔[۱۵]
ان سب دے با وجود اوہ لوک جو کالے پرچم نوں امام مہدیؑ دے ظہور دی علامت سمجھدے نيں اوہ اک قیام دی وی نشان دہی کردے نيں جو ظہور توں پہلے واقع ہوئے گا۔[۱۶]
داعش تے کالے پرچم دی روایات[سودھو]
گروہ داعش دے بعض حمایتی، کالے پرچم توں مربوط روایات نوں گروہ داعش توں تفسیر کردے نيں جو کالے پرچم توں استفادہ کردے نيں۔[۱۷] تریخ دے محقق رسول جعفریان نے کالے پرچم دی روایات نوں جعلی قرار دیندے ہوئے کہیا اے کہ بعض علمائے اہل سنت نے وی انہاں احادیث نوں نا درست سمجھیا اے تے جے صحیح شمار وی کردے نيں تاں انہاں نوں داعش دے اُتے منطبق کرنا صحیح نئيں سمجھدے۔[۱۸]
حوالے[سودھو]
- ↑ سلیمیان، فرہنگامہ مہدویت، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۱۳۶۔
- ↑ سلیمیان، فرہنگامہ مہدویت، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۱۳۶۔
- ↑ محمدی ریشہری و دیگران، دانشنامہ امام مہدی، ۱۳۹۳ش، ج۶، ص۶۰و۶۱۔
- ↑ نعمانی، الغیبۃ، ۱۳۹٧ش، ص۲۵۶، ح۱۳۔
- ↑ طبری، دلائل الامامۃ، ۱۴۱۳ھ، ص۲۹۴، ح۲۴۸؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱٧ھ، ج۱، ص۵۲۸۔
- ↑ ابن حمّاد، الفتن، ۱۴۱۴ھ، ج۱، ص۲۰٧، ح۵۶۶۔
- ↑ ابن حمّاد، الفتن، ۱۴۱۴ھ، ج۱، ص۲۱۰، ح۵٧۳۔
- ↑ ابن حمّاد، الفتن، ۱۴۱۴ھ، ج۱، ص۲۱۶، ح۵۹۵ و ص۲۸۸، ح۸۴۱۔
- ↑ ابن حمّاد، الفتن، ۱۴۱۴ھ، ج۱، ص۲۸۸، ح۸۴۱ و ص۲۸۹، ح۸۴۵۔
- ↑ ابن حمّاد، الفتن، ۱۴۱۴ھ، ج۱، ص۳۱۴، ح۹۰٧ و ص۳۱۶، ح۹۱۲ و ص۳۲۱، ح۹۱۴ و ص۳۴۴، ح۹۹۶۔
- ↑ ابنحمّاد، الفتن، ۱۴۱۴ھ، ج۱، ص۳۲۲، ح۹۲۱۔
- ↑ ابن حمّاد، الفتن، ۱۴۱۴ھ، ج۱، ص۳۲۲، ح۹۲۱۔
- ↑ دیکھئے محمدی ریشہری و دیگران، دانشنامہ امام مہدی، ۱۳۹۳ش، ج۶، ص۶۴، ۶۵؛ صدر، تریخ الغیبۃ الکبری، ۱۴۱۲ھ، ص۴۵۳۔
- ↑ محمدی ریشہری و دیگران، دانشنامہ امام مہدی، ۱۳۹۳ش، ج۶، ص۶۳۔
- ↑ صدر، تریخ الغیبۃ الکبری، ۱۴۱۲ھ،ص ۴۵۳۔
- ↑ سلیمیان، فرہنگنامہ مہدویت، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۳٧۔
- ↑ جعفریان، «موج جدید استفادہ از گفتمان مہدوی در برآمدن داعش»، وبگاہ کتابخانہ تخصصی تاریخ اسلام و ایران۔
- ↑ جعفریان، «موج جدید استفادہ از گفتمان مہدوی در برآمدن داعش»، وبگاہ کتابخانہ تخصصی اسلام دی تریخ و ایران۔
مآخذ[سودھو]
- ابنحماد، نعیم، الفتن، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۴ھ۔
- جعفریان، رسول، «موج جدید استفادہ از گفتمان مہدوی در برآمدن داعش»، وبگاہ کتابخانہ تخصصی اسلام دی تریخ و ایران، نشر: ۵ مرداد ۱۳۹۳ش، بازدید: ۲ خرداد ۱۴۰۰ہجری شمسی۔
- سلیمیان، خدامراد، فرہنگنامہ مہدویت، تہران، بنیاد فرہنگی حضرت موعود، ۱۳۸۸ہجری شمسی۔
- صدر، سید محمد، تریخ الغیبۃ الکبری، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، ۱۴۱۲ھ۔
- طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری باعلام الہدی، قم، مؤسسہ آلالبیت، ۱۴۱٧ھ۔
- طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامہ، تحقیق موسسہ البعثہ، تہران، ۱۴۱۳ھ۔
- محمدی ریشہری، محمد و دیگران، دانشنامہ امام مہدی بر پایہ قرآن، حدیث و تریخ، قم، دارالحدیث، چاپ اول، ۱۳۹۳ہجری شمسی۔
- نعمانی، محمد بن ابراہیم، الغیبہ، تحقیق و تصحیح علیاکبر غفاری، تہران، نشر صدوق، ۱۳۹٧ہجری شمسی۔