صیحہ آسمانی
صیحہ یا ندائے آسمانی امام مہدی(عج) دے ظہور دی علامات وچوں اے۔ جبرائیل دی اس ندا نوں آسمان توں سنیا جائے گا۔ اس ندا دا مضمون چند صورتاں: امام زمان دے ظہور دی بشارت، انہاں دی خصوصیات تے حقانیت شیعہ وچ بیان کیتا گیا۔ ہور بعض روایات دے مطابق اس دن دے اختتام اُتے ہور شیطان اس توں مشابہ ندا دی سعی کرے گا کہ جس توں لوک تردید و شک وچ پڑ جان گے۔ ندائے آسمانی توں مربوط احادیث متواتر دے درجے نوں پہنچیاں ہوئیاں نيں تے اس دا وقت مختلف بیان ہويا اے۔
علامت ظہور
[سودھو]روایات وچ آسمانی معجزہ نما صدا دے سنے جانے نوں امام زمانہ دے ظہور دی حتمی علامات یا قیام امام زمان(عج) دی علامتاں وچوں سمجھیا گیا اے۔ ایہ گل اکثر روایات وچ اس طرح منقول ہوئی اے کہ ایہ روایات تواتر معنوی دی حد نوں پہنچی ہوئیاں نيں۔[۱]
یہ ندا جبرئیل دے گا۔[۲] شیعہ و اہل سنت مصادر وچ «نداء»، «صیحہ» و «صوت» جداں مختلف لفظاں آئے نيں۔ انہاں وچوں اکثر احادیث وچ «نداء» استعمال ہويا اے۔ اگرچہ دو روایتاں وچ صیحہ تے ندا دو نوں علیحدہ علیحدہ چیز ذکر کیتا گیا اے۔[۳]
حتمی ہونا
[سودھو]شیخ صدوق دی امام صادق(ع) توں مروی روایت دے مطابق اس علامت نوں انہاں چار علامتاں: خروج سفیانی، خروج یمانی، خَسفِ بَیداء تے قتل نفس زکیہ دے نال قیام امام زمان توں پہلے حتمی علامتون دے طور اُتے مذکور اے۔[۴] اک ہور روایت دے مطابق ماہ رمضان وچ ندائے آسمانی پہلی علامت کہی گئی اے ۔[نوٹ ۱]امام علی علیہالسلام نے فرمایا: « تن امور وچ فرج دے منتظر رہو، پُچھیا گیا اوہ تن امور کیہڑا نيں؟ امام نے جواب دتا: « خود اہل شام دے درمیان اختلاف دا ہونا،خراسان توں سیاہ پرچماں دا آنا،ماہ رمضان وچ ندا دا ہونا»[۵]
تمام انساناں دا سننا
[سودھو]اس ندائے آسمانی نوں جبرئیل ایجاد کرن گے جسنوں تمام انسان سناں گے[نوٹ ۲]اس طرح توں کہ ہر شخص اسنوں اپنی بولی وچ سنے گا۔[نوٹ ۳]اکثر روایات بیان کردیاں نيں کہ ایہ ندا آسمان توں سنی جائے گی۔ محمد بن علی حلبی امام صادق علیہالسلام توں نقل کردا اے:… وَ النِّدَاءُ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ خُرُوجُ الْقَائِمِ مِنَ الْمَحْتُومِ قُلْتُ وَ کیفَ النِّدَاءُ قَالَ ینَادِی مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ…؛ندائے آسمانی تے قائم دا خروج یقینی امور وچوں اے۔ ميں نے پُچھیا: ایہ ندا کیسی ہوئے گی؟امام نے فرمایا: منادی آسمان توں ندا دے گا [۶] اس ندا دی ایہ خصوصیت ہوئے گی کہ ایہ دور و نزدیک والےآں نوں یکساں سنائی دے گی،[۷] ایہ ندا سوئے ہوئے انساناں نوں بیدار تے سب نوں وحشت زدہ کردے گی۔[۸] ایہ ندا مؤمناں دے لئی رحمت تے کافراں دے لئی عذاب اے [۹] اس دے بعد حضرت مہدی(عج) دا ناں لوکاں دی بولی اُتے ہوئے گا۔[۱۰]
وقت ندا
[سودھو]روایات وچ اس ندا دے مختلف اوقات بیان ہوئے نيں:
ظہور توں پہلے
[سودھو]اکثر علما دے نزدیک ایہ ندا ظہور توں پہلے ماہ رمضان وچ ہوئے گی۔ اس گروہ دی دلیل امام باقر(ع) دی اوہ دلیل اے جس وچ آپ نے فرمایا: :یہ ندا ماہ رمضان دے علاوہ برپا نئيں ہوئے گی۔؛... منادی آسمان توں حضرت قائم علیہالسلام دی ندا دے گا تے شرق و غرب دا ہر رہنے والااسنوں سنے گا۔[نوٹ ۴]
ظہور دے وقت
[سودھو]بعض روایات توں ندائے آسمانی دا وقت تے ظہور امام مہدی دے زمان دا وقت اک نال بیان کردیاں نيں۔[نوٹ ۵]شیخ صدوق محمد بن مسلم دے ذریعے امام باقر علیہالسلام توں نقل کردے نيں:… وَ جَاءَتْ صَیحَةٌ مِنَ السَّمَاءِ بِأَنَّ الْحَقَّ فِیہِ وَ فِی شِیعَتِہِ فَعِنْدَ ذَلِک خُرُوجُ قَائِمِنَا…[۱۱] آسمان توں ندا آئے گی کہ حق اس دے نال تے اس دے شیعاں دے نال اے ؛ ایہی اوہ وقت اے جدوں قائم ظہور کريں گا۔ انہاں روایات وچ ندا تے ظہور امام مہدی اک نال ذکر ہوئے نيں۔ شیخ مفید نے اس اکٹھے وقت نوں رسول اللہ توں اس طرح نقل کیتا اے: جدوں قائم دے ظہور دا وقت ہوئے گا تاں منادی آسمان توں ایہ ندا دے گا: اے لوکاں!ظالماں دے خاتمے دا زمانہ پہنچ گیا اے تے اس کم دا بہترین مسؤل امت محمد توں اے ؛ لہذا اپنے آپ نوں مکہ پہچاؤ۔[نوٹ ۶] اک ہور حدیث دے مطابق ظہور دا وقت تئیس(23) رمضان تے شب جمعہ اے۔[۱۲] فرشتۂ وحی جبرئیل آسمان توں اک ندا وچ امام مہدی تے اس دے باپ دا ناں لے کے ایويں ندا دے گا:
- آگاہ ہو جاؤ کہ حجت خدا نے خانہ خدا دے پاس ظہور کیتا اے۔ اوہدی پیروی کرو کہ حق اس دے نال اے۔[۱۳] اوہ قائم آل محمد، بہترینِ امت، امیر تے تواڈا حاکم اے۔ ایہ مہدی اے جو داود تے سلیمان دی روش دے مطابق فیصلہ کريں گا تے اوہ گواہاں تے بینہ دا تقاضا نئيں کريں گا۔ پس جنگ تے خونریزی کس چیز دے لئی اے ؟ اوہدی گل سنو تے اوہدی پیروی کرو۔ جان لو کہ حق علی، آل محمد تے انہاں دے پیروکاراں دے نال اے، علی تے اس دے شیعہ ہی کامیاب نيں۔ اے دنیا دے لوگو! جباراں تے ستمگران دی مدت ختم و گئی اے۔[۱۴]
ظہور دے بعد تے قیام توں پہلے
[سودھو]بعض روایات دے مطابق امام زمان(عج) تئیسواں ماہ رمضان نوں ظہور کرن دے تے اس دے بعد جدوں انہاں دے ساتھیاں دی تعداد دس ہزار(10,000) تک پہنچ جائے گی تاں روز عاشورا قیام کرن گے تے مکہ توں مدینہ دی جانب آئیاں گے۔ حضرت دے اسی قیام دے نال متصل جبرئیل دنیا دے لوکاں نوں آپ دی بیعت تے انہاں دی پیروی کرنے دی دعوت دے گا[نوٹ ۷]
امام مہدی(عج) قیام توں کچھ مدت پہلے واضح تے صریح طور اُتے مدینہ وچ اپنی تبلیغ دا آغاز کرن گے۔ اس دوران ماہ رجب جو خروج سفیانی دے نال ہمزمان ہوئے گا تے اس وچ فتنہ و آشوب، جنگ و خونریزی پورے جہان نوں اپنی لپیٹ وچ لے چکی ہوئے گی تے جہان وچ خوف و سراسیمگی چھائی ہوئے گی، تاں حضرت مہدی(عج) دے ظہور دی ندائے آسمان ستمگراں دے زمانے دے اختتام دی نوید دے گی۔[نوٹ ۸]
نداواں دی تعداد
[سودھو]بعض ظہور تے قیام دے زمانےآں دے مختلف ہونے دی وجہ توں ظہور دے بعد تے قیام توں پہلے نوں آسمانی نداواں دا زمانہ سمجھدے نيں تے معتقد نيں کہ ظہور توں لے کے قیام تک دے زمانے وچ متعدد نسجے نيں۔قیام امام زمان دے قیام تے ظہور دے مختلف مراحل توں لے کے جہان اُتے انہاں دی حکومت دے قیام تک مختلف نسجے سنی جان گی۔[۱۵] ندائے آسمانی دے لئی روایات وچ مختلف زمانےآں دا موجود ہونا اک طرح توں اس احتمال دا مؤید اے ۔[نوٹ ۹][نوٹ ۱۰]
ندائے آسمانی دے مضامین
[سودھو]اکثر روایات وچ ندا امام زمان(عج) انہاں دے ناں تے خصوصیات اُتے مشتمل نيں۔[نوٹ ۱۱]ہور بعض روایات وچ ندائے آسمانی وچ علی علیہالسلام دی حقانیت تے شیعاں دی سچائی دا مضمون بیان ہويا اے ۔[نوٹ ۱۲]
شیطانی ندا
[سودھو]ندائے آسمانی دی روایات دے نال کچھ روایات شیطان دی ندا نوں وی بیان کردیاں نيں جو اسی روز سنائی دے گی تے اس دا ہدف امام زمان دی پیروی کرنے دے بارے وچ لوکاں دے دلاں شک و تردید ڈالنا اے ۔[نوٹ ۱۳]جان لو!حق عثمان بن عفان تے اس ک پیروکاراں دے نال اے ۔وہ مظلوم قتل ہويا۔پس خون عثمان دے لئی قیام کرو تے جان لو کہ حق سفیانی تے اس دے پیروکاراں دے لئی اے ،عثمان تے اس دے پیروکار کامیاب نيں۔[۱۶] اس ندا دی وجہ توں لوکاں دی اک جماعت شک و تردید دا شکار ہو جائے گی۔[۱۷]
ہور بعض روایات دے مطابق ندائے شیطان وچ لوکاں نوں مسیحیت دی طرف بلايا جائے گا۔[نوٹ ۱۴]بعض معتقد نيں کہ شیطان چند مرتبہ ایسا کريں گا تے ہر دفعہ لوغاں نوں اک طرح توں منحرف کريں گا ایہ وی احتمال دیندے نيں کہ شیطان دے اکسانے اُتے انسان ایسی نسجے دین گے۔[۱۸]
نويں توجایتھے
[سودھو]بعض مصنفین نے بہت زیادہ روایات موجود ہونے دے باوجود اس نشانی یعنی صیحہ یا ندائے آسمانی دی جدید ٹیکنالوجیاں تے جدید علوم دی ترقی و پیشرفت دے مطابق سیٹلائٹ توں تفسیر کرنے دی کوشش کيتی اے۔[۱۹] علما اس توجیہ نوں ناکافی دلائل دی وجہ توں قبول نئيں کردے نيں۔
متعلقہ رابط
[سودھو]نوٹ
[سودھو]- ↑ ابو بصیر کہندا اے: ميں نے امام صادق علیہالسلام توں عرض کیا: وچ آپ اُتے فدا ہو جاؤں! قائم دے خروج دا کون سا زمانہ ؟ آپ نے جواب دتا: إِنَّا أَہْلَ الْبَیتِ لَا نُوَقِّتُ وَ قَدْ قَالَ مُحَمَّدٌ صلی اللہ علیہ وآلہ کذَبَ الْوَقَّاتُونَ یا اَبَا مُحَمَّدٍ إِنَّ قُدَّامَ ہَذَا الْأَمْرِ خَمْسَ عَلَامَاتٍ أَوَّلُہُنَّ النِّدَاءُ فِی شَہْرِ رَمَضَانَ وَ… ؛ اسيں خاندان اہل بیت ہرگز اسنوں معین نئيں کردے نيں کیونکہ حضرت محمّد صلی اللہ علیہ وآلہ نے فرمایا: معین کرنے والے جھوٹھ کہندے نيں.اے ابا محمّد! اس امر توں پہلے ایہ پنج علامتاں ہونگی: پہلی علامت ماہ رمضان دی ندا اے،....۔(غیبت نعمانی، ص۲۸۹، ح)۶
- ↑ اس سلسلے وچ امام باقر علیہالسلام توں روایت مروی اے: …ینَادِی مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ بِاسْمِ الْقَائِمِ علیہالسلام فَیسْمَعُ مَنْ بِالْمَشْرِقِ وَ مَنْ بِالْمَغْرِبِ…؛ منادی آسمان توں قائم دے ناں دی ندا دے گا جسنوں شرق و غرب دے سب لوک سناں گے۔ (الغیبۃ للنعمانی، ص۱۸۱
- ↑ زرارہ امام صادق علیہالسلام روایت کردے نيں: ینَادِی مُنَادٍ بِاسْمِ الْقَائِمِ علیہالسلام قُلْتُ خَاصٌّ أَوْ عَامٌّ قَالَ عَامٌّ یسْمَعُ کلُّ قَوْمٍ بِلِسَانِہِمْ قُلْتُ فَمَنْ یخَالِفُ الْقَائِمَ علیہالسلام وَ قَدْ نُودِی بِاسْمِہِ قَالَ لَا یدَعُہُمْ إِبْلِیسُ حَتَّی ینَادِی فِی آخِرِ اللَّیلِ فَیشَکک النَّاسَ؛منادی قائم علیہالسلام دا ناں لے گا۔ راوی نے کہیا: ایہ مخصوص ندا اے یا عام اے ؟امام نے جواب دتا: ایہ عامّ ندا اے تے بولی دا شخص اسنوں اپنی بولی وچ سنے گا۔ميں نے فیر پُچھیا: پس کوئی اوہدی مخالفت کريں گا جدوں کہ اس دے ناں توں بلايا جائے گا؟ فرمایا: ابلیس انساناں نوں نئيں چھڈے گا تے اوہ رات دے آخری حصے وچ ندا دے گا تے اس طرح اوہ لوکاں شک وچ ڈال دے گا! (شیخ صدوق، کمال الدین و اتمام النعمہ، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۶۵۰)
- ↑ الصَّیحَةُ لَا تَکونُ إِلَّا فِی شَہْرِ رَمَضَانَ، شَہْرِ اللَّہِ وَ ہِی صَیحَةُ جَبْرَئِیلَ إِلَی ہَذَا الْخَلْقِ ثُمَّ قَالَ ینَادِی مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ بِاسْمِ الْقَائِمِ علیہالسلام فَیسْمَعُ مَنْ بِالْمَشْرِقِ وَ مَنْ بِالْمَغْرِبِ.(الغیبۃ نعمانی، ص۲۵۴)
- ↑ ابو بصیر امام باقر علیہالسلام توں نقل کردا اے: … فَلَا یزَالُونَ بِتِلْک الْحَالِ حَتَّی ینَادِی مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ فَإِذَا نَادَی فَالنَّفیرَ النَّفیرَ فَوَ اللَّہِ لَکأَنِّی أَنْظُرُ إِلَیہِ بَینَ الرُّکنِ وَ الْمَقَامِ یبَایعُ النَّاسَ بِأَمْرٍ جَدِیدٍ وَ کتَابٍ جَدِیدٍ وَ سُلْطَانٍ جَدِیدٍ مِنَ السَّمَاءِ…، مسلسل ایہی حال رہے گا یہانتک کہ منادی آسمان توں ایويں ندا دے گا: پس کوچ کرو! کوچ کرو،خدا دی قسم! گویا وچ اسنوں رکن تے مقام دے درمیان دیکھ رہیا ہاں، لوک اس امر جدید ، فرمان جدید تے آسمان توں نويں آنے والے نظام الہی دی بیعت کریرہے نيں۔ (الغیبۃ نعمانی، ص۲۶۳، ح۲۲)
- ↑ إِذَا کانَ عِنْدَ خُرُوجِ الْقَائِمِ ینَادِی مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ أَیہَا النَّاسُ قُطِعَ عَنْکمْ مُدَّۃُ الْجَبَّارِینَ وَ وَلِی الْأَمْرَ خَیرُ أُمَّۃِ مُحَمَّدٍ فَالْحَقُوا بِمَکۃَ…؛الاختصاص شیخ مفید، ص۲۰۸
- ↑ امام صادق علیہالسلام توں مروی اے: رمضان دی تئیسواں دی رات امام مہدی دے ناں دی صدا دی دے جائے گی تے عاشورا دے روز (روز شہادت امام حسین علیہالسلام) اوہ قیام کرن گے۔ گویا آن حضرت نوں دوشنبہ (پیر) دے دسويں محرم نوں دیکھو گے کہ اوہ رکن و مقام دے درمیان کھڑا اے ،جبرائیل اوہدی سجے سمت ندا دے گا: رضائے خدا دے لئی بیعت کرن! اس دن شیعاں دے زمین سمٹ جائے گی دنیا دے تمام اطراف توں اپنے امام دی طرف انہاں دی بیعت کرنے دے لئی آئیاں گے۔ پس خداوند اس دے وسیلے توں دنیا نوں عدل توں بھر دے گا جس طرح توں اوہ پہلے ظلم ستم توں بھر چکی سی علامہ مجلسی، ج۵۲، ص ۲۹۷، ح ۵۶; معجم احادیث الامام المہدی علیہالسلام، ج۳، ج ۳، ص ۴۸۹، ح ۱۰۶۰
- ↑ حدیث وچ نبی اکرم نے حضرت علی نوں فرمایا: «اے علی! تاں میرے توں تے وچ تساں توں ہاں،تم میرے بھائی تے وزیر ہون۔ جدوں ميں اس جہان توں اکھاں بند کر لونگا تاں تواڈے بارے وچ کینہ تے دشمنی دے شعلے سیناں روشن ہو جان۔ میرے بعد شدید فتنہ اٹھے گا کہ لوک اس وچ سرگردان تے حیران ہو جان گے تے کوئی راہ نجات نئيں پائاں گے۔ اس فتنے صمیمی دوست تے مورد اعتماد کوئی شخص پیدا نئيں ہوئے گا۔ایہ اوہ زمانہ ہوئے گا کہ تواڈے ستويں بیٹے دا پنجواں بیٹا شیعاں توں غائب ہو جائے گا۔ اوہدی غیبت وچ اہل زمین تے آسمان غمگین و محزون ہونگے۔ بوہت سارے مؤمن مرد و زن کہ اوہدی غیبت وچ سرگردان، ناراحت تے غمگین ہون گے۔ ایتھے پہنچکر رسول خدا نے کچھ دیر دے لئی سر جھکا کر سکوت اختیار کیتا فیر سر اٹھا کے فرمایا: میرے ماں تے باپ میرے ہمناں، میرے ہمشکل تے موسی بن عمران اُتے فدا ہو جان تے قامت اُتے فدا ہو جان کہ جس دے لباس ایداں انوار توں نيں کہ انہاں توں قدسی شعاعاں نکل رہی نيں۔ وچ شیعاں نوں دیکھ رہیا ہاں کہ ہر زمانے توں زیادہ نا امید تر نيں،اچانک ندا دتی جائے گی۔ اوہ ندا دور توں اسی طرح سنائی دے گی جس طرح نزدیک توں سنائی دے گی۔ ایہ ندا مؤمناں دے لئی رحمت تے منافقاں دے لئی عذاب اے۔ حضرت علی علیہالسلام نے سوال کیا: اوہ ندا کیتا چیز اے ؟ پیامبر اکرم صلی اللہ علیہ وآلہ نے فرمایا: تن نسجے ماہ رجدوں ميں،پہلی: ستمگراں اُتے لعنت خدا دی ندا، دوسری: نزدیک ہو جاؤ نزدیک ہوجاؤ دی صدا، تیسری: شاخ خورشید وچ واضح بدن دیکھیا جائے گا کہ جو آواز دے گا: جان لو خداوند نے فلان بن فلان (ناں حضرت مہدی علیہالسلام تے انہاں دے والد تے حضرت علی تک دے اسما ترتیب دے نال ذکر کريں گا) نوں (قیام کی) دعوت دتی اے کہ جس دے ہتھوں وچ ستمگراں دی نابودی اے۔ اس وقت فرج (آسانی) دا زمانہ پہنچ جائے گا۔خدا مؤمنین دے سیناں نوں شفا دے گا تے انہاں دے دلاں ناراحتی نوں اس دے دل توں ختم کر دے گا۔ حضرت علی نے پُچھیا: «اے رسول خدا! میرے بعد پیشواواں دی کِنّی تعداد اے ؟ پیامبر اکرم صلی اللہ علیہ وآلہ فرمایا: حسین علیہالسلام دے بعد نو نيں تے انہاں وچوں نواں پیشوا قائم علیہالسلام اے۔ بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۱۰۸، ح ۴۲; معجم احادیث الامام المہدی علیہالسلام، ج ۱، ص ۴۴۱، ح ۳۰۲
- ↑ نعمانی نے حسن بن محبوب دے توسط توں نقل کیا: امام رضا علیہالسلام نے مینوں فرمایا: … ینَادِی أَلَا إِنَّ اللَّہَ قَدْ بَعَثَ فُلَاناً علی ہلاک الظالمین فعند ذلک یأتی المؤمنین الفرج…؛ آواز سنائی دے گی: آگاہ ہوجاؤ! اللہ نے ستمگراں دے خاتمے دے لئی فلاں نوں مبعوث کیتا پس اس وقت مومنین دے لئی فرج ہوئے گی خدا انہاں دے سیناں نوں شفا بخشے گا۔ الغیبۃ نعمانی، ص۱۸۰، ح۲۸
- ↑ صدوق نے امام رضا علیہالسلام توں نقل کیا: الرَّابِعُ مِنْ وُلْدِی ابْنُ سَیدَۃِ الْإِمَاءِ… وَ ہُوَ الَّذِی ینَادِی مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ بِاسْمِہِ یسْمَعُہُ جَمِیعُ أَہْلِ الْأَرْضِ بِالدُّعَاءِ إِلَیہِ یقُولُ أَلَا إِنَّ حُجَّۃَ اللَّہِ قَدْ ظَہَرَ عِنْدَ بَیتِ اللَّہِ فَاتَّبِعُوہُ…؛سیدہ دا بیٹا تے چوتھا بیٹا اوہ اے جس دے لئی آسمان دا منادی اس دا ناں لے کے ندا دے گا تے لوکاں نوں انہاں دی طرف بلائے گا؛ ایہ ندا اسطرح توں ہوئے گی کہ تمام اہل زمین اس ندا نوں سناں گے۔ منادی کہے گا: آگاہ ہو جاؤ! حجت الہی خانہ خداوند وچ ظاہر ہو چکی اے پس اوہدی پیروی کرو۔ شیخ صدوق، کمال الدین و اتمام النعمہ، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۷۱، ح۵
- ↑ صدوق نے امام رضا علیہالسلام توں نقل کیا: … وَ ہُوَ الَّذِی ینَادِی مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ بِاسْمِہِ…؛ اوہ اے جس دا ناں لے کے آسمان دا منادی ندا دے گا۔( شیخ صدوق، کمال الدین و اتمام النعمہ، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۳۷۱، ح۵)
- ↑ محمد بن علی حلبی کہندا اے: ميں نے امام صادق علیہالسلام نوں ایہ فرماندے ہوئے سنیا: ینَادِی مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ أَوَّلَ النَّہَارِ أَلَا إِنَّ عَلِیاً وَ شِیعَتَہُ ہُمُ الْفَائِزُونَ؛ آسمان دا منادی دن دے ابتدائی حصے وچ ندا دے گا: جان لو! علی تے اس دے شیعہ کامیاب نيں۔(الکافی، کلینی، ج۸، ص۳۱۰)
- ↑ زرارۃ بن أعین کہندا اے: ميں نے امام صادق علیہالسلام توں عرض کیا: خدا آپ دے احوال نوں سلامت رکھے! وچ حیران ہاں کہ لوک کس طرح اس نال جنگ کرن گے جدوں کہ اوہ اس توں غیر معمولی امور مشاہدہ کرن گے: زمین دا سپاہیاں نوں نگل جانا تے آسامن توں ندا دا سننا؟ امام نے جواب وچ ارشاد فرمایا: إِنَّ الشَّیطَانَ لَا یدَعُہُمْ حَتَّی ینَادِی کمَا نَادَی بِرَسُولِ اللَّہِ صلی اللہ علیہ وآلہ یوْمَ الْعَقَبَۃِ؛ شیطان انہاں لوکاں نوں نئيں چھڈے گا یہاںتک کہ روز عقبہ کیو رسول اللہ دی صدا دی مانند ندا دے گا؛ ۔(الغیبۃ نعمانی، ص۲۶۵، ح۲۹)
- ↑ حضرت علی علیہالسلام توں مروی اے :دن دے شروع وچ لشکر سفیانی دے زمین بوس ہونے دے بعد آسمان دا منادی ندا دے گا:کوئی شک نئيں کہ حق آل محمدصلی اللہ علیہ وآلہ دے نال اے۔ فیر اسی دن دے خاتمے اُتے اک ہور منادی دے گا: بے شک حق آل عیسی (مسیحیاں) دے نال اے ایہ شیطان دے تکبر دی وجہ توں ہوئے گا۔(بحارالانوار، ج۵۲، ص ۳۷، ح ۵۹۱)
حوالے
[سودھو]- ↑ سایٹ حوزہ
- ↑ بحارالانوار، ج۵۲، ص ۱۱۹، ح ۴۸، ص ۲۹۰، ح ۳۲، ص ۲۰۶، ح ۳۹
- ↑ شیخ صدوق، کمال الدین و اتمام النعمہ، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۲۷، ح۷
- ↑ شیخ صدوق، کمال الدین و اتمام النعمہ، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۶۵۰
- ↑ بحار الانوار، مؤسسۃ الوفاء، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.، ج ۵۲، ص ۲۸۵، ح ۱۴.
- ↑ کافی، ج۸، ص۳۱۰
- ↑ بحارالانوار، ج۵۲، ج ۵۱، ص ۱۵۲، ح ۲
- ↑ بحارالانوار، ج۵۲، ج ۵۲، ص ۲۳۳، ح ۹۸، ص ۲۸۵، ح ۱۴، و ۱۵، ص ۱۱۹، ح ۴۸، ص ۲۹۰، ح ۳۲، ص ۲۳۰، ح ۹۶، ص ۴۶۴
- ↑ بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۱۵۲، ح ۲
- ↑ معجم احادیث الامام المہدی علیہالسلام، ج۳، ص ۳۵، ح ۵۸۹
- ↑ شیخ صدوق، کمال الدین و اتمام النعمہ، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۳۰، ح۱۶
- ↑ بحارالانوار، ج۵۲، ص ۲۰۴، ح ۳۳
- ↑ بحارالانوار، ج۵۲، ص ۳۲۲، ح ۲۹
- ↑ بحارالانوار، ج۵۲، ص ۳۶۹، ح ۱۵۵، ص ۳۰۵، ح ۷۳ و ۷۵، ص ۲۹۴، ح ۴۶، ص ۲۰۶، ح ۴۰، ص ۲۸۹، ح ۲۷، ص ۲۹۶، ح ۵۱ و ۵۲، ص ۲۹۲، ح ۴۰
- ↑ مہدی منتظر، ص۲۹۷
- ↑ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۹۲، ح ۴۰
- ↑ بحارالانوار، ج۵۲، ص ۳۰۵، ح ۷۵، ص ۲۹۲، ح ۴۰، ص ۲۹۵، ح ۴۶، ص ۲۳۰، ح ۹۶، ص ۲۹۴، ح ۴۵، ص ۲۰۶، ۳۹ و۴۰، ص ۲۸۹، ح ۲۷، ص ۲۹۰، ح ۳۱، ص ۲۰۵، ح ۳۵
- ↑ سایت حوزہ
- ↑ بررسی نشانہ ہای ظہور، اسماعیلی، ص۲۸۷
مآخذ
[سودھو]- الغیبۃ للنعمانی، ابن أبی زینب، محمد بن ابراہیم، مصحح: غفاری، علی اکبر، نشر صدوق، تہران، ۱۳۹۷ ق
- معجم احادیث الامام المہدی علیہالسلام،علی کورانی، مؤسسۃ المعارف الاسلامیۃ، قم، چاپ اول، ۱۴۱۱ق
- بحار الانوار، علامہ مجلسی، مؤسسۃ الوفاء، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق
- بررسی نشانہہای ظہور، اسماعیل اسماعیلی، انتشارات نشریہ حوزہ
- شیخ صدوق، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمہ، بیروت، موسسۃ الاعلمی، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
- کتاب الغیبہ، محمد بن ابراہیم النعمانی (م. ۳۸۰ ق.)، تحقیق علی اکبر غفاری، تہران، مکتبۃ الصدوق، [بی تا].
- الکافی، محمد بن یعقوب کلینی (م. ۳۲۹ ق.)، تحقیق علی اکبر غفاری، سوم، بیروت،دار التعارف، ۱۴۰۱ ق.
- درسنامہ مہدویت، خدامراد سلیمیان، بنیاد فرہنگی مہدی موعود، قم، ۱۳۸۹ش
بیرونی رابط
[سودھو]- سایت حوزہ
- درسنامہ مہدویت Archived 2015-10-27 at the وے بیک مشین
