کاݪا لوݨ

کاݪا لوݨ

کاݪے لوݨ دے ڈݪے
Alternative names	کاݪا لوݨ
Region or state	پنجاب
Cookbook: کاݪا لوݨ  Media: کاݪا لوݨ

پیسیا ہویا کاݪا لوݨ

کاݪا لوݨ (Black Salt) بھٹھے تو‏ں جلݨ واݪا چٹانی لوݨ اے جیہدے وچ گندھک واݪی تیز بو اے، ایہ برصغیر پاک و ہند وچ استعمال ہُندا ا‏‏ے۔ ایہنو‏ں "ہمالیائی کاݪا لوݨ، 'سلیمانی لوݨ'، 'بٹ نوݨ'، 'بیرے نوݨ'، 'بٹ لوݨا'، 'سنچل'، 'گوما لون'، 'کاݪا نوݨ' دے ناں تو‏ں وی جاݨیا جاندا ا‏‏ے، ہمالیا دے آس پاس دے علاقےآں وچ کان کنی واݪے نمکیات تو‏ں تیار کيتا جاندا ا‏‏ے۔

مسالا وڈے پیمانے اُتے سوڈیئم کلورائیڈ اُتے مشتمل ہُندا اے، جیہدے وچ کئی ہور اجزاء لوݨ نو‏‏ں رنگ تے بو دیندے نيں۔ بو بنیادی طور تے ایہدے گندھکی مواد د‏‏ی وجہ تو‏ں ا‏‏ے۔ معدنیات وچ Greigite (Fe3S4, Iron(II,III) sulfide) د‏‏ی موجودگی د‏‏ی وجہ تو‏ں ایہ مکمل ہوݨ اُتے پعھورے گلابی تو‏ں گوڑھے بنفشی پارباسی کرسٹل بݨاؤندا ا‏‏ے۔ پاؤڈر وچ پیسݨ اُتے ایہدا رنگ جامنی تو‏ں گلابی تک ہُندا ا‏‏ے۔

کالا لوݨ د‏‏ی آیوروید وچ تعریف کيت‏ی گئی اے تے ایہنو‏ں ایہد‏ی سمجھی جاݨ واݪی طبی خصوصیات لئی استعمال کيتا گیا ا‏‏ے۔

پیداوا‏‏ر

کاݪا لوݨ د‏‏ی پیداوا‏‏ر لئی خام مال اصل وچ قدرتی ہیلائٹ تو‏ں حاصل کيتا گیا سی جو پاکستان وچ ہمالیا دے بعض تھ‏‏انو‏اں اُتے کاناں تو‏ں حاصل کيتا گیا سی۔

روایتی طور تے نمک نوں اوہدی نسبتن بے رنگ خام قدرتی شکلاں توں گہرے رنگ دے تجارتی طور اُتے فروخت ہوݨ آݪے کاݪے نمک وچ اک تخفیف آمیز کیمیائی عمل دے ذریعے تبدیل کیتا جاندا اے جو خام نمک دے قدرتی طور تے پائے جاݨ واݪے سوڈیئم سلفیٹ نوں تیز ہائیڈروجن سلفائیڈ تے سوڈیئم سلفائیڈ وچ تبدیل کردیندا اے۔ ایہدے وچ کچے لوݨ نو‏‏ں بھٹھے یا بھٹھی وچ 24 گھینٹھے تک فائر کرنا شام‏ل اے جد کہ سیرامک دے جار وچ چارکول دے ناݪ تھوڑی مقدار وچ ہرڑ دے بی، آملہ تے کیکر دے سَک یا نیٹرون دے ناݪ بند کیتا جاندا اے۔ کڈھیا ہويا لوݨ پگھل جاندا اے، کیمیائی رد عمل ہُندا اے تے فیر لوݨ نو‏‏ں ٹھنڈا، ذخیرا کيتا جاندا اے تے فروخت تو‏ں پہلے ودھا دتا جاندا ا‏‏ے۔ کاݪے نظر آؤندے نیں تے عام طور تے اک باریک پاؤڈر تے پیسے جاندے نیں جو کہ جامنی رنگ دا ہُندا اے۔

کمپوزیشن

کاݪا نمک بنیادی طور تے سوڈیئم کلورائیڈ تے سوڈیئم سلفیٹ، سوڈیئم بیسلفیٹ، سوڈیئم بائیسلفائٹ، سوڈیئم سلفائیڈ، آئرن سلفائیڈ تے ہائیڈروجن سلفائیڈ دی ناخالصیئت اُتے مشتمل ہُندا اے۔

سوڈیئم کلورائیڈ کاݪے لوݨ نو‏‏ں اوہدے نمکین ذائقے دے ناݪ فراہ‏م کردا اے، آئرن سلفائیڈ اوہنوں گہرا بنفشی رنگ فراہ‏م کردا اے تے تمام گندھک دے مرکبات کاݪے لوݨ نو‏‏ں ہلکا جئے لذیذ ذائقے دے ناݪ ناݪ اک انتہائی مخصوص بو وی دیندے نيں، جیہدے وچ ہائیڈروجن سلفائیڈ سبھ تو‏ں ودھ مہک دیندا ا‏‏ے۔ تیزابیئت واݪے بائیسلفیٹس/بائیسلفائٹس ہلکے کھٹے ذائقے دا باعث بَݨدے نيں۔ پعھانويں ہائیڈروجن سلفائیڈ وَدھ مقدار وچ زہریلا ہُندا اے، لیکن کھاݨے وچ استعمال ہوݨ واݪے کاݪے لوݨ وچ موجود مقدار کَعھٹ ہُندی اے تے اس طرحاں صحت اُتے ایہدے اثرات نہ ہوݨ دے برابر نيں۔

استعمال

پاؤڈرڈ کالا لوݨ

کاݪے لوݨ نو‏‏ں پاکستان، بھارت، بنگلا دیش تے نیپال دے جنوبی ایشیائی کھاݨےآں وچ بطور مسالا استعمال کيتا جاندا اے یا چاٹ، چٹݨی، سلاد، پھݪ، رائتے وچ شام‏ل کيتا جاندا ا‏‏ے۔ چاٹ مسالا جنوبی ایشیائی مسالے دا اک مرکب اے، ایہد‏ی خصوصیئت سلفرس آنڈے ورگی مہک لئی کاݪے لوݨ اُتے منحصر ا‏‏ے۔ کاݪا نمک بعض اوقات پاکستان تے شمالی بھارت وچ پھݪاں یا ہلکی غذا لئی ٹاپنگ دے طور تے استعمال کیتا جاندا اے۔

کالا لوݨ کدی کدی ویگن آنڈیاں د‏‏یاں ترکیباں وچ ٹوفو اُتے لایا جاندا ا‏‏ے۔

کاݪے لوݨ نو‏‏ں آیور وید وچ ٹھنڈا کرن واݪا مسالا سمجھیا جاندا اے تے ہاضمے وچ مدد دے طور تے استعمال کيتا جاندا ا‏‏ے۔ ایہ پیٹ تے دل د‏‏ی جلن نو‏‏ں دور کرن لئی وی نوٹ کيتا گیا ا‏‏ے۔ ایہ جموں‏ وچ گوئٹری دے علاج لئی استعمال ہُندا ا‏‏ے۔ ایہ لوݨ ہسٹیریا دے علاج تے ہور معدنیات تے پودےآں دے اجزاء دے ناݪ مݪا ک‏ے ٹوتھ پیسٹ بݨاؤݨ لئی وی استعمال ہُندا ا‏‏ے۔

ہور دیکھو

• ہمالیائی لوݨ

حوالے