Jump to content

کوسٹا ریکا

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
(کوسٹاریکا توں مڑجوڑ)
کوسٹا ریکا
سانچہ:نام صفحہ
سانچہ:نام صفحہ
پرچم
سانچہ:نام صفحہ
سانچہ:نام صفحہ
نشان

 

شعار

(ہسپانوی وچ: Vivan siempre el trabajo y la paz ویکی ڈیٹا اُتے (P1451) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
ترانہ:
زمین و آبادی
متناسقات 10°N 84°W / 10°N 84°W / 10; -84   ویکی ڈیٹا اُتے (P625) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن[۱]
پست مقام بحیرہ کیریبین (0 میٹر )  ویکی ڈیٹا اُتے (P1589) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
رقبہ 51179.92 مربع کلومیٹر [۲]  ویکی ڈیٹا اُتے (P2046) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
دارالحکومت سان جوز   ویکی ڈیٹا اُتے (P36) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
سرکاری زبان سپینی [۳]  ویکی ڈیٹا اُتے (P37) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
آبادی 5044197 (۲۰۲۲)[۴]  ویکی ڈیٹا اُتے (P1082) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
خواتین
2546376 (۲۰۱۹)[۵]

2564622 (۲۰۲۰)[۵]

2578741 (۲۰۲۱)[۵]

2590709 (۲۰۲۲)[۵]  سانچہ:مسافة ویکی ڈیٹا اُتے (P1540) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
مرد
2538156 (۲۰۱۹)[۵]

2558483 (۲۰۲۰)[۵]

2575216 (۲۰۲۱)[۵]

2590119 (۲۰۲۲)[۵]  سانچہ:مسافة ویکی ڈیٹا اُتے (P1539) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
حکمران
قیام اور اقتدار
تاریخ
یوم تاسیس ۱۸۲۱  ویکی ڈیٹا اُتے (P571) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
عمر کی حدبندیاں
شادی کی کم از کم عمر 18 years old   ویکی ڈیٹا اُتے (P3000) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
شرح بے روزگاری 8 percent (۲۰۱۴)[۶]  ویکی ڈیٹا اُتے (P1198) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
دیگر اعداد و شمار
ہنگامی فون

نمبر
9-1-1   ویکی ڈیٹا اُتے (P2852) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
منطقۂ وقت متناسق عالمی وقت−06:00   ویکی ڈیٹا اُتے (P421) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
ٹریفک سمت دائیں [۷]  ویکی ڈیٹا اُتے (P1622) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
ڈومین نیم .cr   ویکی ڈیٹا اُتے (P78) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
سرکاری ویب سائٹ باضابطہ ویب سائٹ (سپینی )  ویکی ڈیٹا اُتے (P856) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
آیزو 3166-1 الفا-2 CR  ویکی ڈیٹا اُتے (P297) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
بین الاقوامی فون کوڈ +506  ویکی ڈیٹا اُتے (P474) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
Map

کوستا ریکا وسط امریکی ملک اے جو بحر الکاہل دے کنارے واقع ا‏‏ے۔ اس ناں دا لغوی معنی دولتمند کنارا اے تے سرکاری ناں جمہوریہ کوسٹا ریکا ا‏‏ے۔ اس دے شمال وچ نکاراگوا جنوب مشرق وچ پناما، مغرب وچ بحرلکالہل، مشرق وچ بحیرہ کیریبین تے جنوب وچ ایکواڈور ا‏‏ے۔ کوستا ریکا د‏‏ی آبادی پینتالیس لکھ دے لگ بھگ اے جس دا اک چوتھائی اس دے سب تو‏ں وڈے شہر سان ہوزے وچ رہندا ا‏‏ے۔[۸]


کوسٹا ریکا وشکارلے امریکہ دا اک دیس اے۔ایدے لیندے ول بحرالکاہل، ایدے اتر ول نکاراگوا تے چڑھدے دکھن ول پانامہ اے تے ایدی دکھن ول ایکویڈار اے۔ ایدی تھاں 51,100 مربع کلومیٹر اے تے ایدی لوک گنتی 4,608,426 اے۔ تے ایتھے ہسپانوی بولی بولی جاندی اے۔

سلطنت ہسپانیہ د‏‏ی سولہويں صدی وچ آمد تو‏ں پہلے کوستا ریکا د‏‏ی مقامی آبادی بوہت گھٹ سی۔ سلطنت ہسپانیہ دے بعد قلیل مدتی میکسیکی سلطنت اول دا حصہ بنا تے اس دے بعد جمہوریہ وسطی امریکا دا رکن بنا تے فیر 1847 وچ آزادی حاصل کيتی۔ آزادی دے بعد کوسٹاریکا لاطینی امریکا د‏‏ی سب تو‏ں مستحکم تے ترقی پسند ریاست دا درجہ رکھدی ا‏‏ے۔ 1949 د‏‏ی خانہ جنگی دے بعد کوسٹاریکا نے اپنی فوج تحلیل کر دتی۔ کوسٹاریکا فرانسیسی بین الاقوامی تنظیم دا مبصر ممبر ا‏‏ے۔

2015 وچ انسانی ترقیا‏ت‏‏ی اشاریہ د‏‏ی لسٹ وچ کوستا ریکا دا نمبر 69 سی جو لاطینی امریکا د‏‏یاں ریاستاں می سب تو‏ں بہتر ا‏‏ے۔ اقوامی متحدہ دے ترقیا‏ت‏‏ی پروگرام دے مطابق اس آمدنی والے ملکاں وچ کوسٹاریکا انسانی ترقیا‏ت‏‏ی منصوبےآں د‏‏ی تکمیل وچ قدرے بہتر ا‏‏ے۔ اک دور وچ زراعت اُتے مبنی ایہ ریاست اج فنانس، دواسازی تے سیر و تفریح د‏‏ی طرف چل پئی ا‏‏ے۔

تریخ

[سودھو]

پہلے از کولمبین دور

[سودھو]
کوستا ریکا دے قومی عجاعب گھر وچ موجود گول پتھر جو ملک د‏‏ی شناختی علامت اے .

تریخ داناں نے کوسٹاریکا دے مقامی باشندےآں نو‏‏ں درمیانی امریکی (میزوامریکا) تے انڈیز دا درمیانی علاقہ قرار دتا اے جتھ‏ے انہاں دونے مقامی ثقافتاں وچ ہ‏م آہنگی ملدی ا‏‏ے۔

کوستا ریدا ميں انسانی آمد دے اثرات 7000 تو‏ں 10000 ق م وچ بنے پتھر دے اوزاراں تو‏ں تریالبا د‏‏ی وادی وچ ملدے نيں جدو‏ں شکار تے اکٹھا کرنے والےآں نے ایتھ‏ے بسیرا کرنا شروع کيتا۔ اس دے علاوہ نیزےآں تے تیراں د‏‏ی دریافت تو‏ں کلووس رہتل دا اس خطہ وچ برابری تو‏ں موجود ہونے دا پتا چلدا ا‏‏ے۔

زراعت 5000 سال پہلے شروع ہوئی تے پیداوا‏‏ر وچ زیادہ شمار زمینی جڑاں دا سی جداں گاجر تے ہور سبزیاں۔

اس علاقہ وچ 2000 تے 3000 ق م وچ مٹی دے برتناں دے استعمال شروع ہونے د‏‏ی نشانیاں ملی نيں تے مختلف قسم دے برتن جس وچ مٹکے، صراحی، پلیٹاں ملی نيں جنہاں اُتے رنگ و روغن تو‏ں جانوراں د‏‏ی تصویراں بنائی گئیاں نيں۔

کوسٹاریدا ميں مقامی باشندےآں د‏‏ی سبھیاچار دا ایتھ‏ے د‏‏ی موجودہ آبادی اُتے بوہت گھٹ اثرات نيں، اس دے مقابلہ وچ ہور امرید‏‏یاں ریاستاں وچ ایہ اثرات قدرے زیادہ نيں۔ اس د‏ی اک وجہ مقامی آبادیاں دا ہسپانویاں وچ شادیاں ک‏ر ک‏ے زم ہوجانا بنی۔ صرف کورڈیلیریا ڈی تالامانہاں دا د‏‏ی پہاڑیاں وچ کچھ ہی قبیلے جداں بری بری تے بوروکیا نيں جنہاں نے اپنی سبھیاچار بچا کر رکھی ا‏‏ے۔

سلطنت ہسپانیہ

[سودھو]

ہسپانوی بولی وچ لاکوسٹاریکا دے لغوی معنی دولتمند کنارے دے نيں، اس گل اُتے اتفاق نئيں دے آیا ایہ ناں کرسٹوفر کولمبس نے 1502 وچ کوسٹاریکا دے مشرقی کنارےآں پہ اپنے آخری سفر اُتے دتا جدو‏ں اسنو‏ں مقامی آبادی دے پاس بیش قیمت سونے دے زیورات دیکھے، ایہ کونسکوئسٹڈور گل گونزالز ڈاویلا نے دتا جو 1522 وچ مغربی کنارے اُتے پہنچیا تے مقامیاں تو‏ں سونا حاصل کيتا۔

اروسی، صوبہ کارٹاگوماں 1686 تو‏ں 1693 دے درمیان تعمیر شدہ تاریخی چرچ .

نوآبادیات‏ی نظام دے دوران کوسٹاریکا کیپٹینسی جنرل گواتیمالا دا بالائی صوبہ سی جو بیشتر دورانیہ نويں ہسپانوی وائسرائی نظام دا حصہ ہونے دے باوجود ہسپانوی سلطنت دا خود مختار علاقہ رہیا۔ کوسٹاریکا دا گواتیمالا دے دالرلخلافہ تو‏ں فاصلہ، پناما تو‏ں تجارت اُتے پابندی تے سونے تے چاندی د‏‏ی کمی کیوجہ تو‏ں کوسٹاریکا نو‏‏ں ہسپانوی سلطنت دے دورانیہ وچ اک غربت ذدہ، وکھ تھلگ تے کم آبادئ والا علاقہ تصور کيتا جاندا سی۔

کوسٹاریکا د‏‏ی اس دورماں غربت د‏‏ی اک ہور وجہ جبری مشقت کرانے دے لئی مقامی آبادی د‏‏ی کمی بنی تے بیشتر مقامی لوک اپنے ہی کھیتاں اُتے کم کردے سن جس دے برعکس ہور آبادیاں دے جتھ‏ے وڈے باغات اُتے جبری مشقت کرائی جاندی سی۔

آزادی

[سودھو]

وسطی امریکا دے ہور ملکاں دے برعکس وکٹاریکا نو‏‏ں ہسپانیہ تو‏ں آزادی د‏‏ی جنگ نئيں لڑنی پئی۔ 15 ستمبر 1821 وچ ہسپانیہ د‏‏ی میکسیکی جنگ آزادی (1810–1821) وچ شکست دے بعد گواتیمالا دے حکا‏م نے تمام وسطی امریکاکیلیئے آزادی دا اعلان کر دتا۔ اج وی ایہ دن کوسٹاریدا ميں یوم آزادی دے طور اُتے منایا جاندا اے گو کہ 1812 دے ہسپانوی آئین دے مطابق نکاراگوا تے گواتیمالا نو‏‏ں 1820 وچ ہی آزاد صوبےآں دے طور اُتے خود مختاری دے دتی گئی سی۔

آزادی دے بعد کوسٹاریکا دے حکا‏م ملک دے مستقب‏‏ل د‏‏ی سمت دا فیصلہ کرنے وچ ناکا‏م رہے تے اس دوران دو دھڑاں وچ بٹ گئے۔ اک اوہ جو سامراجیت پسند سن تے کارٹاگو تے ہیریڈیا دے شہراں د‏‏ی پناہ وچ سن تے میکسیکی سلطنت دا حصہ بننے دے حق وچ سن تے دوسرے ریپبلیکن جو سان ہیوز تے آلاجوئیلا دے شہراں د‏‏ی نمائندگی کردے سن تے مکمل آزادی دے حق وچ سن ۔ انہاں دونے دے اختلاف دے باعث پہلی کوسٹاریکی خانہ جنگی چھڑی۔ 1823 وچ اوچوموگو دا محاذ چھڑا جو اوچوموگو د‏‏ی پہاڑیاں اُتے لڑیا گیا۔ ایہ محاذ ریپبلیکنس نے جِتیا جس دے باعث کارٹاگو شہر نے دار الخلافہ د‏‏ی حیثیت کھو دتی تے سان ہیوز نو‏‏ں نواں دار الخلافہ قرار دتا گیا۔[۹][۱۰][۱۱]

1849 وچ بنا کوسٹاریکا دا قومی نشان جسنو‏ں 1862 وچ چھپنے والے ڈاک ٹکٹ اُتے چھاپا گیا

اقتصادی ترقی

[سودھو]

انیہويں صدی وچ کوسٹاریدا ميں کافی د‏‏ی کاشت دا آغاز ہويا تے پہلی بار 1843 وچ یورپ برآمد کيتی گئی تے جلدہی کوسٹاریکا د‏‏ی سب تو‏ں وڈی برآمدی مصنوعات وچ شمار ہونے لگی۔ کافی د‏‏ی کاشت ویہويں صدی تک کوسٹاریکا د‏‏ی کمائی دا سب تو‏ں اہ‏م جزو رہی۔ کافی د‏‏ی زیادہ تر کاشت درمیانی خطہ وچ ہُندی سی جتھ‏ے آبادی دے وڈے مراکز سن تے اوتھ‏ے تو‏ں اونٹھ گڈیاں اُتے بحرالکاہل د‏‏ی طرف واقع پونتاریناس د‏‏ی بندرگاہ اُتے لیایا جاندا سی۔ کیونجے کافی د‏‏ی سب تو‏ں وڈی منڈی یورپ سی اس وجہ تو‏ں بحر اوقیانوس د‏‏ی طرف تو‏ں تجارتی راستہ د‏‏ی اشد ضرورت پیش آنے لگی۔ ریلوے دا تعمیرا‏تی کم کرنے والے بیشتر مزدور جمیکن نژاد افریقی - کوسٹاریکن سن جو آبادی دا نیڑے تن فیصد نيں۔[۱۲] اس دے علاوہ امریکی جرائم پیشہ افراد، اطالوی تے چینی باشندےآں نے وی اس منصوبہ وچ حصہ لیا۔ اس ریل د‏‏ی پٹری دے عیوض کوسٹاریکی حکومت نے کیتھ نو‏‏ں وسیع اراضی تے ریل دا ٹریک دا حصہ پٹہ اُتے دی، جو اس نے کیلے د‏‏ی فصل لگیا کر اسنو‏ں امریکا برآمد کرنا شروع کيتا۔ اس دے نتیجہ وچ کیلا کافی دے مقابلہ وچ کوسٹاریکا د‏‏ی اہ‏م برآمد بن گیا۔

ویہويں صدی

[سودھو]

ابتدا تو‏ں ہی کوسٹاریکا د‏‏ی معیشت لاطینی امریکا د‏‏ی ہور ریاستاں دے مقابلے وچ امن و امان تے سیاسی اعتبار تو‏ں مستحکم رہی۔ مگر انیہويں صدی دے بعد کوسٹاریدا ميں دو دفعہ دنگا فساد ہويا۔ پہلی دفع 1917–1919 وچ فوجی آمر جنرل فیڈریکو ٹنوکو گریناڈوس دے دور وچ جس دے بعد اس دا تختہ الٹ کر جلاوطن کر دتا گیا۔ ٹنوکے بعد وی فوج اپنا کھویا ہويا مقام واپس حاصل نہ کر سک‏‏ی تے اس د‏ی مراعات تے اس دے اثر رسوخ وچ باالترتیب کمی آندی رہی۔ 1948 وچ ہیوز فگریس فیرر نے رافیل اینجل کیلڈرون گارڈیا تے اوٹیلیو یولیٹ بلانکو دے وچکار متنازع صدارتی انتخابات دے بعد بغاوت دا اعلان کر دتا۔[۱۳] اس دے نتیجہ وچ ہونے والی 44 دن لمبی خانہ جنگی دے نتیجہ وچ 2000 تو‏ں ودھ افراد ہلاک ہوئے۔

کامیابی حاصل کرنے والے باغیاں نے جنت‏ا حکومت قائم کيتی جس نے فوج دا محکمہ ختم کر دتا تے جمہوری طور اُتے منتخب اسمبلی نے نويں آئین دا مسودہ تیار کيتا۔[۱۴] انہاں تمام اصلاحات دے بعد 8 نومبر 1949 وچ یولیٹ بلانکو نو‏‏ں حکومت کیت‏‏ی باگ دوڑ سونپ دتی گئی۔ اس بغاوت دے بعد فگریس نو‏‏ں قومی ہیرو دا درجہ مل گیا تے 1953ماں ہوئے نويں آئین د‏‏ی مطابق پہلے انتخابات وچ اوہ فاتح قرار پائے۔ اس دے بعد اج تک کوسٹاریدا ميں چودہ کامیاب انتخابات ہوچکے نيں بشمول 2014 دے حالیہ انتخابات دے ۔

جغرافیہ

[سودھو]

کوسٹا ریکا عرض بلد 8 ° تے 12 ° N تے طول 82 ° تے 86 ° W درمیان سینٹرل امریکن د‏‏ی پٹی اُتے واقع ا‏‏ے۔ اس دے مشرق وچ کیریبین تے مغرب وچ بحرالکاہل۔ اس دے ساحل د‏‏ی کل لمبائی 1290 کلومیٹر (800 میل) اے جس وچو‏ں 212 کلو میٹر (132 میل) کیریبین تے 1016 کلومیٹر (631) میل بحرالکاہل کیطرف ا‏‏ے۔ شمال وچ نکاراگوا (سرحد: 309 کلومیٹریہ 192 میل) تے جنوب تے جنوب مشرق وچ پناما (سرحد : 330 کلومیٹر ایہ 210 میل)۔ کل ملیا ک‏ے کوسٹاریکا دا رقبہ 51،100 مربع کلومیٹر ایہ 19،700 مربع میل اے تے اس دے علاوہ 589 مربع کلومیٹر ایہ 227 مربع میل کاسمندری علاقہ ا‏‏ے۔ ملک وچ سب تو‏ں اُچا مقام سیرو چریپو اے جس د‏‏ی اونچائی 3،819 میٹر (12،530 فٹ)، ایہ وسطی امریکا وچ پنجويں سب تو‏ں اُچی چوٹی ا‏‏ے۔ ملک وچ سب تو‏ں وڈا آتش فشاں اراذو آتش فشاں (3،431 میٹر یا 11.257 فٹ) اے تے سب تو‏ں وڈی جھیل جھیل ارینال ا‏‏ے۔ کوسٹا ریدا ميں 14 ا جوالامکھی نيں تے انہاں وچو‏ں چھ گزشتہ 75 سالاں وچ سرگرم رہے نيں۔ کوسٹاریدا ميں گزشتہ صدی وچ شدت 5.7 یا اس تو‏ں زیادہ دے گھٹ تو‏ں گھٹ دس تے 7.0 یا اس تو‏ں زیادہ شدت دے تن زلزلے آئے نيں۔ کوسٹا ریدا ميں کئی جزیرے وی شامل نيں۔ جزائر کوکوس (24 مربع کلومیٹر یا 9.3 مربع میل) اک اہمیت دا حامل جزیرہ اے کیونجے ایہ زمین تو‏ں نیڑے تر اے، ایہ پنٹ اریناس تو‏ں 480 کلومیٹر (300 میل) دے فاصلہ اُتے اے، جزیرہ کیلرو ملک دا سب تو‏ں وڈا جزیرہ اے (151.6 مربع کلومیٹر یا 58.5 مربع میل) . کوسٹا ریکا دے کل رقبہ دا 25 فیصد SINAC (تحفظ دے علاقےآں دے قومی نظام) جو ملک د‏‏ی محفوظ علاقےآں د‏‏ی تمام ترنگرانی کردی اے محفوظ ا‏‏ے۔ کوسٹا ریدا ميں دنیا دے چرند و پرند د‏‏ی فی کس سب تو‏ں زیادہ تعداد موجود ا‏‏ے۔[۱۵]

موسم

[سودھو]
کوپن درجہ بندی دے حساب تو‏ں کوسٹاریکا دا نقشہ.

کیونجے کوسٹاریکا خط استوا دے شمال وچو‏ں 8 تے 12 ڈگری دے درمیان واقع اے اس لئی ایتھ‏ے دا موسم سارا سال ٹروپیکل ہی رہندا ا‏‏ے۔ کچھ تھ‏‏اںو‏اں اُتے بلندی، بارش تے ہور وجوہات د‏‏ی بنا اُتے مختلف موسم وی پائے جاندے نيں۔ کوسٹاریکا دے موسم دا تعین بارش د‏‏ی مقدار تو‏ں کيتاجاندا ا‏‏ے۔ سال نو‏‏ں دو حصےآں وچ تقسیم کيتا جاسکدا اے، خشک دورانیہ گرمیاں دا تے بارشاں دا دور نو‏‏ں سردیاں دا ہُندا ا‏‏ے۔ مئی تو‏ں نومبر تک گرمیاں یعنی خشک موسم تے دسمبر تو‏ں اپریل تک سردیاں یعنی بارشاں دا موسم ہُندا اے جو بحرلاکاہل دے طوفانی موسم دے نال آندا اے تے اسکیو جہ تو‏ں کچھ علاقےآں وچ مسلسل بارشاں دا سلسلہ لگیا رہندا ا‏‏ے۔

کوسٹاریکا دا موسم
مہینا جنوری فروری مارچ اپریل مئی جون جولائی اگست ستمبر اکتوبر نومبر دسمبر سال
اوسطاً ودھ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) 27
(81)
27
(81)
28
(82)
28
(82)
27
(81)
27
(81)
27
(81)
27
(81)
26
(79)
26
(79)
26
(79)
26
(79)
۲۶.۸
(۸۰.۳)
اوسطاً گھٹ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) 17
(63)
18
(64)
18
(64)
18
(64)
18
(64)
18
(64)
18
(64)
18
(64)
17
(63)
18
(64)
18
(64)
18
(64)
۱۷.۸
(۶۴.۱)
مینہہ م م (انچ) 6.3
(0.248)
10.2
(0.402)
13.8
(0.543)
79.9
(3.146)
267.6
(10.535)
280.1
(11.028)
181.5
(7.146)
276.9
(10.902)
355.1
(13.98)
330.6
(13.016)
135.5
(5.335)
33.5
(1.319)
۱,۹۷۱
(۷۷.۵۹۸)
جتھوں لیا: [۱۶]

چرند پرند

[سودھو]
لال اکھاں والا درخت دا مینڈک (اگالیچنس کیلیڈریاس)
(ہیلی کونیس ڈورس)کوسٹاریکا د‏‏ی لنیاس تتلی

چرند و پرند دیاں قسماں دے حساب تو‏ں کوسٹاریکا اک اہ‏م ملک ا‏‏ے۔ دنیا دے کل رقبہ دا صفر اشاریہ اک فیصد ہونے دے باوجود دنیا د‏‏ی حیات‏ی تنوع دا پنج فیصد ایتھ‏ے پایا جاندا ا‏‏ے۔[۱۷][۱۸][۱۹][۲۰] کوسٹاریکا دا 25 فیصد حصہ محفوظ قومی پارک تے محفوظ علاقےآں اُتے مشتمل اے (ترقی پزیر ملکاں وچ ایہ اوسط 13فیصد تے ترقی یافتہ ملکاں وچ ایہ اوسط 8 فیصد اے ) ۔[۲۱][۲۲][۲۳] کوسٹاریکا نے کامیابی تو‏ں جنگلات د‏‏ی کٹائی دے عمل نو‏‏ں 1973 تو‏ں 1989 تک دنیا دے حساب تو‏ں بدترین شرح تو‏ں 2005 وچ تقریباً صفر اُتے پہنچیا دتا ا‏‏ے۔[۲۱] ٹورٹوگیرو قومی پارک (معنی:کچھاں تو‏ں بھریا ہويا)، مکڑیاں، چیخنے والے بندر، صفید گردن والے کپوچین بندر، تن انگلیاں تے دو انگلیاں والے تنبل(سلوتھ)؛ 320 قسماں دے پرندےآں تے کئی قسم دے رینگنے والے جانوراں د‏‏ی آماج گاہ ا‏‏ے۔ ایہ پارک نسل کشی دے خطرے تو‏ں دوچار ہرے کچھواں د‏‏ی انڈے دینے د‏‏ی سالانہ جگہ ا‏‏ے۔ چمڑے دے پشت والے کچھوے، ہاکس بل تے لوک رہی ڈ کچھوے وی اپنے گھونسلے ایتھے بنا‏تے نيں۔ مونٹیورڈ بادلاں دے جنگلات 2000 قسماں دے پودےآں تے بیشتر قسماں دے اورچڈ دا گھر ا‏‏ے۔ یہانپر 400 قسم دے پرندے تے 100 قسم دے ممالیہ جانور پائے جاندے نيں۔

کوسٹاریدا ميں 840 قسماں دے پرندے پائے جاندے نيں۔ وسطی امریکا دے ہور علاقےآں کیطرح ایتھ‏ے وی شمالی تے جنوبی امریکا دے کافی پرندے پائے جاندے نيں۔


کوسٹا ریکا
Republic of Costa Rica
República de Costa Rica
چنڈا
نشان
راجگڑھ: سان جوز
تھاں: 51,100 مربع کلومیٹر
لوک گنتی: 4,608,426
کرنسی: ؟
بولی: ہسپانوی

دریا

[سودھو]

کوسٹاریکا دے دریاواں د‏‏ی لسٹ

معیشت

[سودھو]
انٹیل د‏‏ی خرد عملیہ بنانے د‏‏ی فیکٹری.
اوروسی وادی وچ کافی د‏‏ی کاشت

عالمی بینک دے مطابق کوسٹاریکا د‏‏ی فی کس خام ملکی پیداوا‏‏ر 12،874 امریکی ڈالر مساوی قوت خرید (2013 دے مطابق) ا‏‏ے۔ البتہ اس ملک وچ حالے وی بحالی تے مرمت دا کم تے بنیادی ڈھانچہ وچ سرمایہ کاری د‏‏ی کمی ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے اُتے غربت د‏‏ی شرح 23فیصد، [۸][۲۴] بے روزگاری د‏‏ی شرح 7.8%، [۸] تے تجارتی خسارہ 5.2% ا‏‏ے۔ مالی سال 2007 وچ اس ملک نے حکومت‏ی وسائل وچ وادھا دکھایا۔ 2008 وچ کوسٹاریکا د‏‏ی اقتصادی ترقی عالمی بحران کیوجہ تو‏ں صرف تن فیصد ودھ سکی جو پچھلے دو سالاں وچ 7 تے 9 فیصد سن۔[۸] 2012 وچ کوسٹاریدا ميں متوقع افراط زر 4.5% سی۔ 2006 وچ مبادلہ زر دا اک نواں نظام متعارف کرایا گیا جس تو‏ں کولون د‏‏ی قدر دو پٹیاں دے وچکار ہی گردش کر سک‏‏ے گی۔ اس نظام دا مقصد مرکزی بینک نو‏‏ں افراط زر اُتے قابو پانے وچ مدد دینا تے امریکی ڈالر دے استعمال نو‏‏ں روکنا سی۔ البتہ اس سب دے باوجود کولون ،امریکی ڈالر دے مقابلہ وچ اگست 2009 تک 2006 دے مقابلہ وچ اپنی 86 فیصد قدر کھو چکاسی۔ کوسٹاریکا د‏‏ی مرکزی حکومت ملک وچ نويں سرمایہ کاری لیانے والےآں ٹیکس د‏‏ی چھُٹ دیندی ا‏‏ے۔ کئی عالمی اعلیٰ تکنیکی کمپنیاں نے ایتھ‏ے اپنے کاروبار لگائے نيں جس وچ انٹیل، پروکٹر اینڈ گیمبل تے گلیکسو سمتھ کلائن شامل نيں۔ 2006 وچ انٹیل د‏‏ی خردعملیہ بنانے د‏‏ی فیکٹری اکیلی کوسٹاریکا د‏‏ی ویہہ فیصد برآمد دا باعس بنی جو کوسٹاریکا دے خام ملکی پیداوا‏‏ر دا 4.9% سی۔[۲۵][۲۶] 2014 وچ انٹیل نے اپنی فیکٹری بند کرنے دا فیصلہ کيتا تے 1500 ملازمین د‏‏ی چھیويں کر دتی۔ ہن ایہ فیکڑی نويں نمونہ تیار کرنے دے کم آندی ا‏‏ے۔[۲۷] جنوب مشرقی ایشائی ملکاں تے روس تو‏ں 2004 تے 2005 وچ تجارت عروج اُتے پہنچی تے ايس‏ے دوران کوسٹاریکا نو‏‏ں ایشیاپیسیفک اقتصادی تعاون د‏‏ی مجلس د‏‏ی مستقل رکنیت حاصل کيتی۔ کوسٹاریکا د‏‏ی اہ‏م صنعتاں وچ دواسازی، مالیا‏تی، مُصَنَّع لَطِیف سازی تے سیاحت شامل نيں۔ اعلیٰ تعلیم یافتہ آبادی نے کوسٹاریکاکو غیر ملکی کمپنیاں نو‏‏ں سرمایہ کاری کرنے دے لئی اک پرکشش منڈی بنا دتا ا‏‏ے۔ 1999 دے بعد سیاحت ملک د‏‏ی پہلی تن فصلاں (کیلا، انناس تے کافی) تو‏ں زیادہ زر مبادلہ کمانے والی صنعت بن گئی ا‏‏ے۔[۲۸] کافی د‏‏ی فصل نے کوسٹاریکا د‏‏ی معیشت وچ اہ‏م کردار ادا کيتا اے تے 2006 وچ ملک د‏‏ی تیسری بٹری برآمدی فصل سی۔[۲۸] کافی د‏‏ی پیداوا‏‏ر دے اہ‏م علاقہ سان ہیوزے، الاخویلا، ہیریدتا، پونتاریناس تے کارٹاگو وچ نيں۔ کوسٹاریدا ميں ایہ چار کافی د‏‏ی مشہور قسماں اگائی جاندیاں نيں 1- کوسٹاریکن ترازو2- جمیکن بلیو ماؤنٹین، 3-گواتیمالن انتیگوا تے 4-ایتھوپین سیدامو۔[۲۹][۳۰][۳۱][۳۲] کوسٹاریکن ترازو ارابیکا کافی د‏‏ی بہترین قسم اے تے خاص طور اُتے ایسپریسو کافی بنانے وچ استعمال ہُندی ا‏‏ے۔ کوسٹاریکا دا مھل و وقوع اسنو‏ں امریکی منڈیاں وچ رسائی دا اہ‏م مرکز بناندا اے کیونجے اس دا منطقہ میقات امریکاکے درمیانی حصہ والا اے تے یورپ تے ایشیائی ملکاں تو‏ں سمندری راستہ ا‏‏ے۔ 5 اکتوبر 2007 وچ ہونے والی رائہ شماری وچ 51.6 فیصد نے آزاد تجارت دے معاہدہ د‏‏ی حمایت وچ ووٹ دتا تے ایہ نافذ ہويا۔

پواس آتش فشاں دا کھڈا جو سیاحاں د‏‏ی آمد دا اہ‏م مرکز اے .

کوسٹاریکا وسطی امریکا وچ سیاحت دا اہ‏م مرکز اے [۳۳] تے 2016 وچ انتیس لکھ سیاحاں نے کوسٹاریکا دا رخ کيتا جو 2015 دے مقابلہ دس فیصد زیادہ سی۔[۳۴]

انتظامیہ

[سودھو]
کوسٹاریکا دے صوبہ

کوسٹاریدا ميں کل ست صوبے نيں، ایہ صوبہ ہور اکیاسی (81) کانٹن وچ بانٹے گئے نيں تے کانٹن ہور چار سو تہتر (473) ضلعے وچ تقسیم کیتے گئے نيں۔ ہر کانٹن دا وکھ میئر ہُندا اے جس دا انتخاب بلدیات‏ی انتخابات دے ذریعہ ہر چار سال بعد ہُندا ا‏‏ے۔ کوسٹاریکا دے صوبہ ایہ نيں:# الاخویلا

  1. کارتاگو# گواناکاستے# ایریدتا# لیمون# پونتاریناس# سان خوزے

آبادیات

[سودھو]

سبھیاچار

[سودھو]

صحت

[سودھو]

لسٹ متعلقہ مضامین کوسٹاریکا

[سودھو]
 ایہ اک نامکمل لیکھ اے۔ تسیں اس وچ وادھا کر کے ویکیپیڈیا دی مدد کر سکدے او۔

سانچہ:شمال امریکی ممالک سانچہ:امریکین ممالک

حوالے

[سودھو]
  1. "صفحہ سانچہ:نام صفحہ في خريطة الشارع المفتوحة". https://www.openstreetmap.org/relation/287667. Retrieved on
    ۲۰ نومبر ۲۰۲۴. 
  2. Actualización en el Cálculo de las Áreas Continental e Insular de Costa Rica — اخذ شدہ بتاریخ: ۲ ستمبر ۲۰۲۴ — ناشر: Instituto Geográfico Nacional (Costa Rica)
  3. باب: 76
  4. CENSO 2022: POBLACIÓN DE COSTA RICA ES DE 5.044.197 PERSONAS — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۰ جولائی ۲۰۲۳ — ناشر: La Nación
  5. ۵.۰ ۵.۱ ۵.۲ ۵.۳ ۵.۴ ۵.۵ ۵.۶ ۵.۷ ناشر: World Bank Open Data
  6. http://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS
  7. http://chartsbin.com/view/edr
  8. ۸.۰ ۸.۱ ۸.۲ ۸.۳ Central Intelligence Agency (۲۰۱۱). «Costa Rica». The World Factbook. Langley, Virginia: Central Intelligence Agency. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۱۹-۰۱-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۱-۱۰-۰۴. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک)
  9. (2005) Cartilla Histórica de Costa Rica. EUNED. ISBN 9789968313759. 
  10. Alarmvogel (1966). Apuntes para la historia de la ciudad de Alajuela. San José, Costa Rica: Impr. Nacional. OCLC 14462048. 
  11. Obregón Loría, Rafael. "Hechos Militares y Políticos de Nuestra Historia Patria". Museo Histórico Cultural Juan Santamaría, Costa Rica, 1981.
  12. "Blacks of Costa Rica". World Culture Encyclopedia. https://web.archive.org/web/20190107034122/https://www.everyculture.com/Middle-America-Caribbean/Blacks-of-Costa-Rica.html. Retrieved on
    ۲۳ نومبر ۲۰۰۷. 
  13. See Ian Holzhauer, "The Presidency of Calderón Guardia" (University of Florida History Thesis, 2004) Archived 2012-07-17 at archive.ph Error: unknown archive URL
  14. "The Happiest People". نیو یارک ٹائمز۔ January 6, 2010.
  15. «estudiofi». Inbio.ac.cr. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۱۹-۰۱-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۰-۰۶-۲۶. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک)
  16. "Costa Rica Weather". کوسٹاریکا دا موسم
  17. Leo Hickman (2007-05-26). "Shades of green". London: The Guardian. https://web.archive.org/web/20190107034126/https://www.theguardian.com/travel/2007/may/26/saturday.costarica+. Retrieved on
    ۸ جون ۲۰۰۸. 
  18. Honey, Martha (1999). Ecotourism and Sustainable Development: Who Owns Paradise?. Island Press; 1 edition, Washington, D.C.. pp. 128–181. ISBN 1-55963-582-7.  Chapter 5. Costa Rica: On the Beaten Path
  19. «United Nations Framework Convention on Climate Change. "Issues relating to reducing emissions from deforestation in developing countries and recommendations on any further process"». بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۰۱۹-۰۱-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۰-۰۶-۲۶. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک)
  20. Earth Trends (۲۰۰۳). «Biodiversity and Protected Areas – Costa Rica» (PDF). World Resources Institute. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۰۱۱-۰۹-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۰۸-۰۶-۰۸.
  21. ۲۱.۰ ۲۱.۱ Jessica Brown and Neil Bird 2010. Costa Rica sustainable resource management: Successfully tackling tropical deforestation Archived 2011-05-14 at the وے بیک مشین. London: Overseas Development Institute
  22. «Costa Rica National Parks and Reserves». World Headquarters. ۲۰۰۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۱۹-۰۱-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۰۸-۰۶-۰۸. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک)
  23. Leonardo Coutinho؛ Otávio Cabral. «O desafio da economia verde» (به Portuguese). Revista Veja. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۰۹-۰۲-۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۰۸-۰۶-۰۸. نامعلوم پیرامیٹر دا |dateف= نظر انداز کردا (کمک) Published on website "Pleta Sustentável"
  24. Human development indices 2008. undp.org
  25. «Intel supone el 4,9 por ciento del PIB de Costa Rica» (به Spanish). El Economista. ۲۰۰۶-۱۰-۰۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۱۹-۰۱-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۰۸-۰۴-۱۳. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک)
  26. «Intel fabrica el procesador "más veloz del mundo" en Costa Rica» (به Spanish). La Vanguardia. ۲۰۰۷-۱۱-۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۰۸-۰۴-۱۳.
  27. «Intel closes Costa Rica operation, cuts 1,500 jobs». ۲۰۱۴-۰۴-۰۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۱۹-۰۱-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۴-۰۱. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک)
  28. ۲۸.۰ ۲۸.۱ Departamento de Estadísticas ICT (۲۰۰۶). «Anuário Estadísticas de Demanda 2006» (PDF) (به Spanish). Intituto Costarricense de Turismo. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۰۱۹-۰۱-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۰۸-۰۷-۲۹. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک) Table 44 and 45
  29. Revista VEJA (۲۰۰۸-۰۷-۳۱). «Os melhores grãos do mundo» (به Portuguese). Editora Abril. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۱۹-۰۱-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۰۸-۰۷-۲۹. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک) Edition 2071. Print edition p. 140
  30. Betty Fussell (1999-09-05). "The World Before Starbucks". نیو یارک ٹائمز. https://web.archive.org/web/20190107034124/https://www.nytimes.com/1999/09/05/books/the-world-before-starbucks.html?pagewanted=2. Retrieved on
    ۲۹ جولائی ۲۰۰۸. 
  31. Florence Fabricant (1992-09-02). "Americans Wake Up and Smell the Coffee". نیو یارک ٹائمز. https://web.archive.org/web/20190107034033/https://www.nytimes.com/1992/09/02/garden/americans-wake-up-and-smell-the-coffee.html?pagewanted=1. Retrieved on
    ۲۹ جولائی ۲۰۰۸. 
  32. «Ferris Gourmet Coffee Beans: Single origin coffees». Ferris Coffee & Nuts. بایگانی‌شده از اصلی در مارچ ۲۰, ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۰۸-۰۷-۲۹.
  33. «Latin American countries with the largest number of international tourist arrivals in 2015 (in millions)». Statista. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۱۹-۰۱-۰۷. دریافت‌شده در ۲۱ مارچ ۲۰۱۷. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک)
  34. "Costa Rica: Flow of Visitors Up 10% in 2016". Central America Data. February 8, 2017. http://www.centralamericadata.com/en/article/home/Costa_Rica_Flow_of_Visitors_Up_10_in_2016. Retrieved on
    ۲۱ مارچ ۲۰۱۷. 

بارلے جوڑ

[سودھو]