اودھم سنگھ

اودھم سنگھ
فائل:Udham.jpg
جم	26 دسمبر 1899   سنام ، برطانوی پنجاب، برطانوی ہند
وفات	31 جولائی 1940 (41 سال)  برطانیہ دی جیل وچ
وجہ وفات	پھانسی
طرز وفات	سزائے موت
شہریت	برطانوی ہندستان
مذہب	سکھ
رکن	غدر پارٹی ،  ہندوستان سوشلسٹ رپبلکن ایسوسی ایشن
عملی زندگی
پیشہ	انقلابی
تنظیم	غدر پارٹی، ہندستان شوسلسٹ ریپبلک ایسوسی ایشن ، بھارتی ورکر ایسوسی ایشن
تحریک	ہندستان آزادی دی لڑائی
الزام و سزا
جرم	قتل
	IMDB اُتے صفحات

اودھم سنگھ (دسمبر 26, 1899 – جولائی 31, 1940) ہندستان دی ازادی دا اک کاما سی۔ اوہنے امبرسر وچ لوکاں نوں مارن والے انگریز جرنیل مائیکل اوڈوائر نوں قتل کردتا ۔

اودھم سنگھ اک پنجابی سکھ سی۔

اودھم سنگھ

شہید اودھم سنگھ ( 26 دسمبر 1899 – 31 جولائی 1940 ) دا ناں ہندستان دے چوٹی دے قومی شہیداں وچّ شمار ہندا اے۔ نموشی والی گلّ اے کہ شہید دے پچھوکڑ بارے کوئی سکے بند جانکاری نہیں ملدی۔ وکھ وکھ بھائیچاریاں دے لوک اپنے بھائیچارے دا ناں چمکاؤن لئی ہی، اودھم سنگھ نوں اپنے اپنے بھائیچارے نال جوڑن دا اپرالا کردے رہے ہن، جدوں کہ شہید اودھم سنگھ نے تاں اپنا ناں وی رام محمد سنگھ آزاد رکھیا سی۔ اسنے ایہی ناں 'قتل کیس' سمیں کچہری وچّ دسیا سی۔ شہید اودھم سنگھ دا جنم ضلع سنگرور دے شہر سنام وکھے اک عام پروار وچّ ہویا۔ اس نے انگریزی حکومت دے اہل کار مائیکل اڈوائر ولوں سنّ 1919 دی وساکھی والے دن نہتھے اتے بے قصور پنجابیاں نوں جانوں مار دین دی کاروائی دا بدلہ لین دی چنگاری اپنے من وچوں 20 سالاں تک بجھن نہیں دتی۔ انا لما چر انقلابی مشال نوں اپنے من وچّ بلدا رکھنا اک ولکھن اتہاسی اداہرن اے۔

جلیاں آلا باغ دا سانحا

13 مارچ 1940 نوں ایسٹ ایسوسی ایشن اتے سینٹرل ایشیئن سوسائٹی دی 10 کیکسٹن ہال لندن وکھے میٹنگ ہو رہی سی، جتھے جلھیانوالے باغ دے گھنونے ساکے دا دوشی مائیکل اڈوائر بلارے وجوں بھاشن دے رہا سی۔ شہید اودھم سنگھ نے اپنے نال چھپا کے رکھی ہوئی ریوالور نال اس نوں مار مکایا۔ شہید اودھم سنگھ ولوں مائیکل اڈوائر دے کیتے قتل نوں عالمی پدھر دیاں اخباراں نے وکھ-وکھ انداز وچّ شائع کیتا۔ لندن توں شائع ہندے اخبار ‘دی ٹائیمز آف لنڈن’ نے شہید اودھم سنگھ نوں ‘آزادی دا لڑاکا’ اتے اس دے کارنامے نوں غلام ہندستانیاں دے دبے غصے دا اظہار کیہا۔ اس بارے جرمن ریڈیو توں وار-وار ایہہ نشر ہندا رہا، ‘‘ہاتھیاں دی طرحاں ہندستانی اپنے دشمناں نوں کدے وی معاف نہیں کردے۔ اوہ ویہہ سال توں لمے وقفے بعد وی اوہناں نوں مار مکاؤندے ہن۔’’ حالانکہ پنڈت جواہر لال نہرو اتے مہاتما گاندھی ورگے آگوآں نے اس دی نندا کیتی۔ صرف سبھاش چندر بوس نے ہی اس کارنامے دی تعریف کیتی۔

مائیکل اڈوائر دا قتل

شہید اودھم سنگھ دی بے جگری اس گلّ توں ہور وی واضع ہندی اے کہ اوہ مائیکل اڈوائر دا قتل کرن مگروں اپنا جرم قبول کر کے خود نوں قانون دے حوالے کر دندا اے۔ اوہ واردات توں اکدم بعد اس نوں حراست وچّ لین والے پولیس اہل کاراں نوں پچھدا اے کہ کی دوجا دوشی جیٹلینڈ وی ماریا گیا اے؟ اوہ وی موت دا حقدار سی۔ میں اس اتے وی دو روند داغے سن۔

انقلابی وچاردھارا

شہید اودھم سنگھ دے یوگدان نوں عامَ طور ’تے مائیکل اڈوائر نوں مار کے بدلہ لین والے کارنامے تک محدود( سیمت) کر کے ویکھیا جاندا اے۔ اس دی انقلابی وچاردھارا نوں انڈٹھّ کر دتا جاندا اے۔ شہید اودھم سنگھ، شہید بھگت سنگھ وانگ ہی وچاردھاری پکھوں گرم خیالی انقلابی سی۔ اوہ سنّ 1924 وچّ ودیسی ملکاں وچّ ہندستان دی آزادی دی لڑائی لڑن والی غدر پارٹی دی لہر وچّ سرگرم حصہ لیندا رہا۔ اس دے بھگت سنگھ نال کافی نیڑلے تعلق سن اتے اوہ اس دے خیالاں توں کافی متاثر(پربھاوت) سی۔ اوہ بھگت سنگھ دے حکم اتے 27 جولائی 1927 نوں ہندستان واپس پرت آیا سی اتے اپنے نال 25 ہور ساتھی، کجھ گولی-سکہ اتے اسلحہ لیاؤن چ وی کامیاب ہو گیا سی۔ 30 اگست 1927 نوں اس نوں پولیس ولوں غیر-قانونی اسلحہ رکھن دے دوش وچّ گرفتار کر لیا گیا اتے اس نوں 5 سال دی قید ہو گئی۔ اوہ شہید بھگت سنگھ نوں 23 مارچ، 1931 نوں پھانسی لگن ویلے تک جیل وچّ ہی سی۔

آزادی وچ حصا

شہید اودھم سنگھ دھرم نرپکھّ اتے اگانھ ودھو سوچ دا مالک سی۔ اس نوں جدوں لندن دی عدالت ولوں اس دے ناں بارے پچھیا گیا تاں اس نے اپنا نام ‘محمد سنگھ آزاد’ دسیا۔ اس دا ایہہ تخلص رکھنا دھرماں، جاتاں، قبیلیاں نوں برابر اتے اکو نظرئیے نال ویکھن اتے دھرم نرپکھتا دا پرتیک اے۔ پرانے اتہاس وچّ کمبوجاں نوں بطور جانباز، اعلی(نپن) گھڑ-سوار، اعلیٰ معیار دے پسوں پالک اتے پھلاں، پھلاں اتے سبزیاں دی کاشت کرن والے ماہر کسان وجوں لکھیا ملدا اے۔ ایہہ لوک بھاویں بہت شانتی-پسندی دسے گئے ہن پر گلانی بھری غلامی نال زندگی جیون نالوں ایہہ بہادری والی موت نوں بہتر سمجھدے ہن اتے اپنے دشمن نوں کدے معاف نہ کرن والے منے گئے ہن۔ اس بھائیچارے چوں پیدا ہوئے شہید اودھم سنگھ نے جلھیانوالے باغ وچّ موت دے گھاٹ اتارے گئے سینکڑے پنجابی لوکاں دی شہیدی دا بدلہ 20 سال دے لمے عرصے بعد لے کے دیس دی آزادی وچّ اہم یوگدان پایا۔ پہلی اپریل 1940 نوں اودھم سنگھ نوں لندن دی عدالت وچّ پیش کیتا گیا۔ چار جون 1940 نوں پیشی سمیں جدوں ججّ نے اس نوں مائیکل اڈوائر نوں مارن دا کارن پچھیا تاں اس نے جواب دتا سی کہ اوہ ساڈا پرانا دشمن سی اتے اوہ اس سزا دا حقدار سی۔ ججّ نے اودھم سنگھ نوں موت دی سزا سنا دتی۔ 31 جولائی 1940 نوں ٰپنجاب دے اس مہان سپوت نوں پیٹونولے جیل لندن وچ پھانسی دے دتی گئی تے اوہدی دیہ نوں جیل وچ ای دفنا دتا گیا۔

باہرلے جوڑ

• شہید اودھم سنگھ