ضلع سنگرور

ضلع سنگرور
نقشہ
انتظامی تقسیم
ملک	بھارت
دارالحکومت	سنگرور
جغرافیائی خصوصیات
متناسقات	30°14′N 75°50′E
رقبہ	3685 مربع کلومیٹر
بلندی	232 میٹر
آبادی
کل آبادی	1655169 (۲۰۱۱)
• مرد	878029 (۲۰۱۱)
• عورتیں	777140 (۲۰۱۱)
• گھرانوں کی تعداد	318870 (۲۰۱۱)
مزید معلومات
اوقات	متناسق عالمی وقت+05:30
رمزِ ڈاک	148001
باضابطہ ویب سائٹ	باضابطہ ویب سائٹ
جیو رمز	1257403
[مکمل اسکرین پر]

اتہاس

جان پہچان

ضلع سنگرور 1948 وچ بنایا گیا سی۔ اپنے ہیڈ کواٹر توں پیا اس ضلعے دے نام سنگرور بارے کیہا جاندا اے کہ اس دی کھوچج سنگھو نام دے جٹّ نے تقریباً 400 سال پہلاں کیتی سی۔ اجوکا سنگرور کجھ سابقہ خاص پربندھکی اکائیاں، جیند، نابھہ اتے پٹیالہ دی پھلکیاں ریاست، ملیرکوٹلا دی مسلمان ریاست اتے اس ویلے دے لدھیانہ ضلعے دے کجھ حصیاں نال مل کے بنیا ہویا اے۔ ایہہ اک دلچسپی والا حقیقت اے کہ سنگرور خود پہلاں نابھہ ریاست دا حصہ ہویا کردا سی۔ اس لئی اس ضلعے دا اتہاس گنجھل دار اے ایپر کئی تتاں راہیں اس دی کھوج کیتی جا سکدی اے۔ مختصر وچ ضلعے دا اتہاس ہیٹھ مطابق اے:

پرانے ویلے

پراتتتو ڈیپارٹمنٹ، پنجاب ولوں سنگرور ضلعے دی مالیرکوٹلا تحصیل وکھے وکھ وکھ تھاںاں تے کیتیاں گئیاں خدائیاں دوران اس ضلعے دے سمردھّ پرانے اتہاس دے چوکھے ثبوت ملے ہن۔ مہیا انکڑیاں دی نزدیکی گھوکھ نال کھوجارتھیاں نے پتہ لگایا اے کہ ضلعے دا پرانے اتہاس پورب-ہڑپا دور توں اے۔ خدائی کیتیاں گئیاں تقریباً ساریاں تھاواں ضلع سنگرور دی مالیرکوٹلا تحصیل وچ پیدیاں ہن۔ مالیرکوٹلا وکھے خدائی کیتے گئے اہم تھاںاں دا ویروا ہیٹھ مطابق اے۔

روہڑا
مہرانا
بڈھن
باہوا
بھسوڑ
ڈھینگری
جنڈالی
ملوڑ روڑیاں (تھیہ لوہاراں)
محمدپور

ایہہ منڈی احمدگڑھ توں تقریباً 6 کلو۔می۔ اتے مالیرکوٹلا توں لگبھگ 13 کہ۔می۔ دی دوری تے واقع اے۔ ایہہ لائن آف ڈپریشن دے نال واقع اے جو ستلج دریا دے پرانے رستے تے چلدی اے۔ اتھے ایہہ ذکر کرن یوگ ہووےگا کہ روہڑا نیڑے 1762 ای۔ وچ وڈا گھلوکارا دوران احمد شاہ ابدالی ولوں ہزاراں سکھاں نوں قتل کر دتا گیا سی۔ ہال ہی وچ مشرق ہڑپن رہائش دی اک رمانچک کھوج ہوئی اے جو سندھو گھاٹی دی ہڑپن رہتل دے مشرق لچھن ہن جو روہڑا وکھے اک پرانے ٹیلے تے واقع ہن اتے بھارت وچ مشرق ہڑپا دا دوجا سبھ توں اہم تھاں ہن۔ راجستھان دے علاقے وچ سری گنگا نگر وکھے کلیبانگاں پہلا مشرق ہڑپا تھاں سی جس دا پتہ 10 سالاں دی جاری خدائی توں بعد چلیا سی۔ ماہراں دا مننا اے کہ کلیباگاں علاقے توں ہی مشرق ہڑپن لوک کجھ ندیاں دے نال نال، ہن سک چکیاں ہن، اتر جاں اتر پوربی سمت ول چلنے سرو ہوئے۔ ایہناں پرانے پانی مارگاں دے نشان ریت دے ٹیلے درساؤندے ہن۔ ستلج ول اس فرار دے وکھ وکھ پڑاواں بارے ہن تک کوئی کھوجبین نہیں کیتی گئی اے۔

ایہہ ٹیلا آلے دوآلے دے کھیتاں توں تقریباً 10 میٹر اچا اے۔ پہلاں ایہہ تقریباً 30 ایکڑ توں ودھ رقبہ کور کردا سی۔ ایپر ہن صرف 15 ایکڑ ہی رہِ گیا اے، باقی اتے کھیتی کیتی جاندی اے۔ اس وچوں 900 مربع میٹر دا رقبہ خدائی ہت لیا گیا اے۔

اس تھاں تے سبھ توں پہلی وسوں لگبھگ 2300 ای۔پو۔ توں منی جاندی اے۔ اس دی زرخیز مٹی اتے پانی دی اپلبدھتا دے آکرشن کارن سندھ اتے بلچستان دے لوک ستلج جاں گھگر دے نال نال چلدے روہڑا وکھے وسّ گئے۔

اوہ اس نویں نکور مٹی اتے چھپر والیاں جھونپڑیاں وچ رہن لگے۔ کافی دیر بعد اوہناں نے کچیاں اٹاں والے گھر بناؤنے شروع کر دتے۔ مکاناں دے نقشے بہت خوبصورت سن اتے کھلھے ڈلے سن۔

وڈی گنتی وچ ٹیراکوٹا دے ہار، سلیمالی پتھر، ٹیراکوٹا دی ونگ دے ٹوٹے اتے ہڈیاں نال بنااں قلماں دا ملنا اس علاقے دی خوش حالی اتے دور دراڈے دیاں تھاواں نال اس دے وپاری تعلقاں دا گواہ اے۔

اس دور نوں پورب-ہڑپن دور کیہا گیا اے۔ اس تھاں تے ملیاں وستاں دی تلنا کلی بانگاں (راجستھان)، بناوالی (ضلع بھوانی)، بالو (ضلع جیند) اتے پاکستان وچ واقع کوٹ دیجی اتے امری نال کیتی جا سکدی اے۔

منیا جاندا اے کہ اس تھاں تے تقریباً 2000 ق م توں نویں لوک وسّ گئے۔ ایہناں دے بھانڈے زیادہ مضبوط سن اتے ساجو سامان ودھیرے چنگا سی۔ کسے وی پرکار دے اتھل پتھل دے کوئی ثبوت نہیں ہن۔

ضلع سنگرور
Sangrur District
دیس :	بھارت
صوبا :	پنجاب
ضلعی راجگڑھ :	سنگرور
تحصیلاں :	7
رقبا :	3685 مربع کلو میٹر
لوک گݨتی :	1655169
بولی :	پنجابی

حملہ آوراں توں بچن لئی اک گڑی بنی ہوئی سی جو شاید رہاشی علاقے دے آلیدوالے سی۔ موتیاں دے ہار بناؤن والیاں دے گھر ملے ہن جنہاں وچ وڈی گنتی وچ مکمل اتے ادھورے ہار اتے تامبے دیاں دو چھینیاں ملیاں ہن۔ ایہہ کھوجاں تامبے-پتل یگ دی جدید تکنالوجی ول اشارہ کردیاں ہن۔ کجھ سونے دے ہار لوکاں دی سمردھی دے پرتیک ہن۔ اوہ ودھیاں پکے بھانڈے، مرتبان اتے کنڈیاں دی ورتوں کردے سن۔ بلد دے مٹی دے بتّ، ٹیراکوٹا اتے اڈلی دے سائز دے کیک وی بھاری مقدار وچ ملے ہن۔ پکیاں اٹاں دا اک کھوہ وی ملیا اے۔ مکان اساری دے گھٹو گھٹ پنج پڑاواں بارے پتہ چلیا اے۔

سبھ توں اہم کھوج اک ٹیراکوٹا دی مہر اے جو قتل دی رسم دا پرانک نظارہ دکھاؤندی اے۔ 1700 ای۔پو۔ تک ہہ تھاں ویران ہو گیا ہئتے پھر بارا لوکاں (روپڑ نیڑے بارا دے ناں تے پیا) نے اس نوں وسایا۔ گملیاں، بھانڈیاں اتے پانی دے مرتبانا دی ورتوں اس رہتل دی خاصیت سی۔ کامّ بن دا تجربہ اس علاقے دی اک خاصیت سی۔ نویں لوک، جنہاں نے روہڑا نوں 1100 توں 500 ای۔پو۔ تک اپنا گھر بنایا، رنگ کیتے سلیٹی بھانڈیاں دی ورتوں کریا کردے سن۔ اوہناں توں بعد آؤن والیاں نے (600 توں 200 ای۔پو۔) کالے بھانڈیاں دی ورتوں کیتی۔ حالانکہ خدائی ماتحت رقبے وچ اوہناں دے نیمت رہن سہن بارے پتہ نہیں چلیا پر ستری کھوج اتے کھڈیاں وچ اوہناں دی اس علاقے وچ موجودگی دے ثبوت ملدے ہن۔ سنگھا-کشان بھانڈیاں دے ثبوت ملے ہن۔ پوربی علاقے وچ خاص کشان اٹاں دے ڈھانچے ہن جنہاں تے انگلاں دے نشان ہن۔ کجھ ٹیراکوٹا مورتیاں وچ اک دیوی دی مورتی، بھارتی-پارتھیئن راجا گونڈوفرنیز (پہلی صدی اے۔ڈی) دے کجھ چھوٹے سکے اتے کشان سکے وی ملے ہن۔ کیوں جو سنگرور دا علاقہ پرانک دور دے لڑائی میدان کرکشیتر دے نیڑے اے، اس لئی اس وچ شکّ دی گنجائش بہت گھٹ رہِ جاندی اے کہ ویدک رہتل دا اثر نہ ہووے۔ ایہہ ضرور آرئن لوکاں دا نواس تھاں رہا ہووگا۔ رگوید سماجک-تہذیبی ترقی دا سبھ توں شروعاتی ساہتی ریکارڈ اے اتے سانوں اس یگ دے لوکاں دی جیون سٹائل دی پہلی جھلک حاصل کردا اے۔ ویدک دور دے سبھ توں وڈے دیوتا اندر سن۔ وکھ وکھ ویدک دیوتیاں دے کردار دے مکمل تجزیہ وچ آرئن سماج دا ججھارو پکھ اجاگر ہندا اے۔ ویدک دور دا ججھارو سماج دی نیچر کبیلائی سی۔ مہابھارت وچ اک آنظارہ ہیرو نوں دکھایا گیا اے۔ “اتھے مشہوری ہی سبھ کجھ سی۔ اتے مشہوری صرف اتے صرف لڑائی نال ہی حاصل کیتی جا سکدی سی، ہور کسے ڈھنگ نال نہیں” جنگلاں وچ گروآں اتے سنتاں دے آشرم نوجوان دھاوکاں اتے کیڈٹاں دے فوجی سرگرمیاں والے مرکز سن۔

اس توں علاوہ مہابھارت وچ دھرتی اتے سیاسی اتے سماجک-تہذیبی جیون دے وکھ وکھ پکھاں تے وسترت اتے لاہے وند جانکاری درج اے۔ مہابھارت دے مطالعہ توں پتہ چلدا اے کہ یودھیا، جو کہ اک لڑاکو قبیلہ سی، کرکشیتر دی پہنچ والے ہور سمبدھّ علاقیاں دے نال اجوکے سنگرور وچ رہندا سی۔ یودھیا اک گن جنجاتی سی جو اپنی بہادری لئی جانی جاندی سی۔ اوہناں دے ویلے دے زیادہ تر سکے پوربی پنجاب اتے ستلج اتے یمنا دے وچکارلے علاقے وچ پائے گئے سن۔ اجوکے ضلع سنگرور اتے اس دے نال لگدے علاقے 322 ای۔پو۔ وچ موریا سلطنت دے ماتحت آؤندے سن۔ نندہ نوں ہرا کے چندرخفیہ موریا نے موریا سلطنت دا قیام کیتا سی۔ چوتھی صدی دے شروع توں لے کے چھیویں صدی دے انت تک اس علاقے تے خفیہ حکومت دا راج رہا۔ کامیاب پرحکمرانی کارن خفیہ حکمرانی نں ہندواں دا سنہری دور کیہا جاندا اے۔ خفیہ سلطنت دا سبھ توں مشہور راجا چندرخفیہ وکرمادتیا سی۔

ستویں صدی دے شروع وچ اس علاقے تے پربھاوک وردھن دا راج سی جس دا راجگڑھ تھانیسر سی جو اج دے سنگرور ضلعے دے علاقے توں بہتی دور نہیں سی۔ اس دے بھرا ہرش وردھن نے اتری بھارت وچ فیلی انتشار نوں گھٹ کیتا اتے 606-47 اے۔ڈی۔ تک اکتالی سال تک راج کیتا۔ ایپر بعد وچ سلطنت دے علاقے دے پھلار کارن ہرش وردھن نے اپنی راجگڑھ تھانیسر توں بدل کے قنوج وکھے قائم کر لئی۔

اٹھویں صدی دے شروع وچ تھانیسر دی ہوند مٹ گئی اتے راجیاں دی اک نویں پیڑھی، تومر راجے، دکھن پوربی پنجاب تے کابج ہو گئے۔ تقریباً اک صدی توں بعد تومراں نوں ہٹا کے اجمیر دے چوہان اوہناں دی تھاں آ گئے۔

چڑھدے پنجاب دے ضلعے

 · امبرسر · برنالا · بٹھنڈا · فریدکوٹ · فتح گڑھ · فیروزپور · فاضلکا · گرداسپور · ہشیار پور · جلندھر · کپورتھلا · لدھیاݨا · ملیر کوٹلا · مانسا · موگا · مکتسر · نواں شہر · پٹھانکوٹ · پٹیالا · روپ نگر · موہالی · سنگرور · ترن تارن ·