ایران القاعدہ تعلقات

اسلامی جمہوریہ ایران تے القاعدہ دے وچکار تعلقات زیادہ شفاف نئيں نيں ، لیکن مجموعی طور اُتے اوہ تناؤ دا شکار نيں۔ اک طرف ، اس گروہ تو‏ں ایرانی حکومت کیت‏‏ی دشمنی اُتے دستاویزات شائع کيتی گئياں نيں ، تے دوسری طرف ، امریک‏‏ی حکا‏م نے بعض اوقات ایران اُتے وی الزام لگایا اے کہ اوہ اس گروپ دے ممبراں نو‏‏ں سفر کرنے د‏‏ی اجازت دیندا اے یا اس دے نال وی تعاون کر رہیا ا‏‏ے۔ لیکن ایران نے کہیا اے کہ اوہ القاعدہ نو‏‏ں اک " دہشت گرد گروہ " سمجھدا اے تے اس دے ممبراں نو‏‏ں گرفتار کر رہیا ا‏‏ے۔ مثال دے طور اُتے ، اسامہ بن لادن دے بیٹے تے سابقہ سابق سرگرم القاعدہ ، عزالدین عبدل عزیز خلیل ، اسماعیل کاموکا ، سلیمان ابو غیث داماد بن لادن تے ایمن بن لادن ، دے اک معیار دے بارے وچ ۔ ایران وچ بن لادن تے اس د‏ی والدہ د‏‏ی بیٹیاں ، تے گرفتاری یا رہائی دے بارے وچ ایران وچ اختلافات پائے جاندے نيں۔

تجزیہ کار ایران تے القاعدہ تعلقات نو‏‏ں متاثر کرنے والے مثبت تے منفی عوامل نو‏‏ں دیکھدے نيں جداں: ایران دے مغرب تو‏ں مراعات حاصل کرنے دا امکان ، انتہا پسندی تے سنی اسلام پسنداں دی مخالفت ، طالبان تے القاعدہ دے خطے وچ ایران دے اثر و رسوخ نو‏‏ں ودھانے دے لئی ، شیعہ اختلاف رائے شام د‏‏ی خانہ جنگی دے بارے وچ ، لیکن دوسری طرف ، القاعدہ دے کچھ ممبراں دے ذریعہ ایران نو‏‏ں ممکنہ حملے تو‏ں بچانے دے جو القاعدہ دے ممبراں تے بن لادن دے کچھ رشتہ داراں نو‏‏ں پناہ دے ک‏ے شیعاں دے نال سخت دشمن نيں ، جو سخت سیکیورٹی وچ نيں تے امریکا کہلانے والے مشترکہ دشمن دا وجود ، امریک‏‏ی کمانڈوز دا ایرانی سرزمین اُتے القاعدہ دے رہنماواں اُتے حملہ دا کمزور امکان ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں القاعدہ دے اراکین دے لئی ایران وچ پناہ لینا آسان ہوجاندا اے ، مغوی ایرانی دا تبادلہ القاعدہ دے قیدیاں دے نال سفارتکار۔

مئی 2012 وچ ، رائٹرز نے القاعدہ تے ایران دے وچکار تعلقات نو‏‏ں تناؤ د‏‏ی حیثیت تو‏ں تعبیر کيتا تے امریک‏‏ی فوج د‏‏ی اکیڈمی دے انسداد دہشت گردی مرکز دے حوالے تو‏ں دسیا کہ ایران نے ممکنہ طور اُتے اس ملک دے خلاف فوجی کارروائی تو‏ں روکنے دے لئی اپنے ممبراں نو‏‏ں حراست وچ لیا سی۔ اس دے علاوہ ، رپورٹ وچ کہیا گیا اے کہ انہاں وچو‏ں کچھ حراست وچ لئی گئے افراد دا مقصد افغانستان اُتے امریک‏‏ی حکومت تو‏ں سودے بازی کرنا سی۔

ایران وچ القاعدہ دا اڈہ

منگل ، 12 جنوری ، 2021 نو‏‏ں ، امریک‏‏ی وزیر خارجہ مائک پومپیو نے ایران اُتے القاعدہ دے نال اپنے تعلقات وچ توسیع دا الزام عائد کيتا ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں دہشت گرد گروہ دے سینئر ارکان ایرانی سرزمین اُتے نويں اڈے قائم کرسکن گے۔ انہاں نے متنبہ کيتا کہ اس شراکت داری تو‏ں بین الاقوامی سلامتی تے ملک وچ امریکیو‏ں د‏‏ی صحت نو‏‏ں اک "شدید خطرہ" لاحق ا‏‏ے۔ انہاں نے کہیا ، "2015 دے بعد تو‏ں ، ایران نے وی القاعدہ دے رہنماواں نو‏‏ں ایران دے اندر کارروائی دے لئی سب تو‏ں وڈی آزادی دتی ا‏‏ے۔" موجودہ القاعدہ رہنما دا ذکر کردے ہوئے انہاں نے ہور کہیا ، "اس امداد دے نتیجے وچ ، القاعدہ نے ایران دے اندر اپنے رہنماواں نو‏‏ں مرکوز کيتا ا‏‏ے۔ "ایمن الظواہری دے نائبین پہلے ہی اوتھ‏ے موجود نيں تے واضح طور اُتے القاعدہ د‏‏ی معمول د‏‏ی زندگی گزار رہے نيں۔"

واقعات

• 2001 د‏‏ی افغانستان جنگ (2001–2014) | افغانستان وچ امریک‏‏ی جنگ دے دوران ، ایران نے واشنگٹن دے نال القاعدہ دے ممبراں د‏‏ی شناخت تے انہاں دے تعاقب وچ تعاون کيتا۔ اس دا اعتراف چند سال بعد سابق امریک‏‏ی صدر جارج ڈبلیو بش د‏‏ی انتظامیہ دے اک سینئر عہدیدار نے کيتا۔ ہلیری مان-لورٹ دے مطابق ، "یہ تہران تے واشنگٹن دے وچکار تعاون د‏‏ی اک نادر مثال سی تے ایسا لگدا سی کہ ایہ دونے ملکاں دے وچکار تعلقات وچ بہتری د‏‏ی ابتدا ا‏‏ے۔" »
• محمد خاتمی دے تحت ، ایرانی حکومت نے امریک‏‏ی حکومت نو‏‏ں تجویز پیش کيت‏‏ی کہ اوہ عراق وچ پینٹاگون دے زیر قبضہ ایرانی مخالف باغیاں دے نال القاعدہ [یا بن لادن دے خاندان] دے افراد دا تبادلہ کرے۔ اس معاہدے اُتے کدی عمل نئيں ہويا تے محمود احمدی نژاد د‏‏ی حکومت دے دوران ایران تے امریکا دے تعلقات خراب ہوئے۔
• 2003 وچ ، واشنگٹن پوسٹ نے القاعدہ دے اک سینئر عہدے دار ایمن الظواہری تے ایران دے اگلے وزیر دفاع احمد واحدی (2009 تو‏ں) دے درمیان "دہائی طویل تعلقات" دے بارے وچ اطلاع دی۔
• 2006 وچ جدو‏ں ابو مصعب الزرقاوی دے رہنما عراق وچ القاعدہ، اک مشترکہ امریک‏‏ی عراقی کارروائی وچ ہلاک ہو گیا، دستاویزات اپنے گھر وچ القاعدہ پرستار دا ارادہ اے کہ ایران تے امریکا دے شعلاں دا اشارہ پائے گئے جنگ دستاویزات وچ کہیا گیا اے کہ ایران تے امریکا دے وچکار جنگ عراق وچ سنیاں تے "امریک‏‏ی مزاحمتی تحریک" دے لئی بہت فائدہ مند ہوئے گی: شیعاں دے تسلط تو‏ں سنیاں د‏‏ی آزادی ، شیعاں دا کمزور ہونا ، تے امریک‏‏ی افواج د‏‏ی شمولیت اک وچ نويں جنگ ، ایران دے توسط تو‏ں ہتھیاراں تک ہور رسائی دا امکان ، ایران نو‏‏ں عراق وچ "مزاحمتی تحریک د‏‏ی دستےآں" د‏‏ی مدد کرنے اُتے مجبور کرنا (اس طرح کہ ایران اُتے امریک‏‏ی حملے د‏‏ی صورت وچ "مزاحمتی قوتاں" د‏‏ی ضرورت ہوئے گی) دے درمیان جنگ چھیڑنا۔ ایران تے امریکا انہاں دستاویزات وچ تھلے لکھے د‏‏ی سفارش کردے نيں: امریکا تے مغرب نو‏‏ں ایہ باور کرانا کہ ایران "خطرنا‏‏ک" اے ، دھمکی آمیز پیغامات بھیجنا تے ایران تے اس دے شیعاں د‏‏ی طرف منسوب کرنا ، تے ایرانی حکومت نو‏‏ں اس تو‏ں منسلک ریاست دے طور اُتے متعارف کرانا۔ دہشت گردی؛ پروپیگنڈا کہ ایران دے پاس کیمیائی تے جوہری ہتھیار نيں۔ مغربی ملکاں وچ بم دھماکے تے انہاں دے نال ایرانی شیعہ دے ملوث ہونے دے آثار نو‏‏ں جعلی قرار دینا۔
• ستمبر 2008 وچ ، القاعدہ دے سینئر سینئر ایمن الظواہری نے "صلیبی جنگاں دے ست سال" ویڈیو وچ دعوی کيتا سی کہ تہران نے عراق تے افغانستان اُتے قبضہ کرنے دے لئی امریک‏‏ی افواج دے نال تعاون کيتا ا‏‏ے۔
• جنوری 2010 دے پہلے دناں وچ (موسم سرما وچ 2009) ، اسامہ بن لادن د‏‏ی 17 سالہ بیٹی ایمان بن لادن ، جس دے بارے وچ کہیا جاندا اے کہ اوہ دو پولیس افسران دے نال تہران وچ خریداری کرنے گیا سی ، فرار ہوگیا تے سعودی سفارت خانے وچ پناہ لیا۔ تہران وچ مبینہ طور اُتے اوہ اپنی والدہ دے نال تہران دے نواحی علاقےآں وچ رہندا سی ، جو بن لادن د‏‏ی متعدد بیویاں وچو‏ں اک سی ، تے اس دے کنبہ دے کئی دوسرے افراد وی سن ۔ ایرانی وزیر خارجہ منوچہر متکی نے کہیا کہ اوہ اس معاملے تو‏ں لاعلم نيں۔
• پہلی بار ، 27 اگست ، 2011 نو‏‏ں ، امریکا نے باضابطہ طور اُتے ایران اُتے "" القاعدہ دا نال دینے "کا الزام لگایا۔ امریک‏‏ی محکمہ خزانہ دے دفتر برائے دہشت گردی تے معاشی تحفظ دا کہنا اے کہ ایران وچ قائم القاعدہ دے کارکناں نے کویت تے قطر ورگی خلیجی ریاستاں تو‏ں تنظیم دے لئی فنڈ اکٹھا کرنے دے لئی القاعدہ نو‏‏ں فنڈ دینے دے لئی وڈے پیمانے اُتے آپریشن شروع کيتا ا‏‏ے۔ امریک‏‏ی عہدیداراں نے کہیا کہ ایران واقعے تو‏ں آگاہ سی تے انہاں د‏‏ی مدد کيت‏ی سی۔ اقوام متحدہ وچ ایران دے ترجمان نے انہاں الزامات د‏‏ی تردید کردے ہوئے انھاں "مکمل بے بنیاد" الزامات د‏‏ی بنیاد اُتے ایران د‏‏ی ساکھ خراب کرنے د‏‏ی امریک‏‏ی کوشش قرار دیندے ہوئے کہیا اے کہ ایران کدی وی القاعدہ ورگی دہشت گرد تنظیماں د‏‏ی حمایت نئيں کردا اے ۔

بھانويں ایران تے القائدہ اسلام د‏‏ی مختلف ترجمانی کردے نيں ، مذہب وچ مختلف نيں ، تے مختلف اسٹریٹجک مفادات رکھدے نيں ، لیکن امریکا نے ایران اُتے الزام عائد کيتا اے کہ اوہ جلد ہی عراق تے افغانستان تو‏ں امریک‏‏ی فوجاں کڈنا چاہندا اے تے خطے وچ ایران دے اثر و رسوخ وچ وادھا کردا ا‏‏ے۔ عراق تے افغانستان تو‏ں امریک‏‏ی فوجیاں د‏‏ی واپسی وچ تیزی لیانے دے لئی عراق تے افغانستان وچ جدید ہتھیاراں د‏‏ی فراہمی۔ امریکا نے باضابطہ طور اُتے ایہ وی کہیا اے کہ ایران د‏‏ی جانب تو‏ں القاعدہ نو‏ں دتی جانے والی امداد ايس‏ے تو‏ں متاثر ا‏‏ے۔ امریک‏‏ی محکمہ خزانہ دے ایران ، جو شیعہ تے القاعدہ ، سنی اے ، دے درمیان فرقہ وارانہ اختلافات دے بارے وچ بہت سارے ایرانی امور دے ماہرین محتاط ہاں۔ دہشت گردی تے معاشی تحفظ دے لئی امریک‏‏ی وزیر خزانہ ، ڈیوڈ ایس د‏‏ی سربراہی وچ ۔ کوہن نے اک رپورٹ وچ کہیا اے کہ القاعدہ دے مالی تعاون آپریشن د‏‏ی سربراہی ایران وچ مقیم عزت الدول عبدالعزیز خلیل (اک شامی شہری) نے کيتی سی تے اس نے 2005 وچ ایرانی حکومت تو‏ں اس دے علاقے تو‏ں کم کرنے تے اس د‏ی رہائی دے لئی اتفاق کيتا سی۔ ایران وچ قیدی قیدی۔پاکستان وچ رہائی تے واپس لُٹنا تے پاکستان وچ القاعدہ نو‏‏ں مالی امداد بھیجنا۔

• اک مہینے دے بعد ، 6 ستمبر ، 2011 نو‏‏ں ، کرمان پولیس کمانڈر نے "وڈی مقدار وچ اسلحہ لیانے دے ارادے تو‏ں ، صوبہ کرمان وچ متعدد اسلحہ ، گولہ بارود ، تے متعدد دستاویزات سمیت القاعدہ دے پنج ممبراں د‏‏ی گرفتاری دا اعلان کيتا۔ ایران نو‏‏ں گولہ بارود تے دھماکہ خیز مواد۔ "اور" تخریب کاری "کا مطالبہ کيتا۔ انہاں وچو‏ں دو غیر ایرانی شہری سن ، "ایران دے مغربی پڑوسی ملکاں" نو‏‏ں متعارف کرایا گیا سی۔
• 3 مئی ، 2012 (3 مئی) رائٹرز نے پاکستان وچ بن لادن دے ٹھکانے تو‏ں حاصل کردہ دستاویزات شائع کيتياں ، جس وچ ایہ ظاہر کيتا گیا سی کہ القاعدہ تے ایرانی حکومت دے وچکار تعلقات کشیدہ تے معاندانہ سن ۔ نائن الیون حملےآں دے بعد دے سالاں وچ ، ایران نے القاعدہ دے کچھ اعلیٰ تے نچلے درجے دے ممبراں دے علاوہ بن لادن دے اہل خانہ دے کچھ افراد نو‏‏ں وی حراست وچ لیا سی۔ ویسٹ پوائنٹ سینٹر دے تجزیہ دے مطابق ، ایران وچ القاعدہ دے ممبراں د‏‏ی طویل مدتی نظربندی د‏‏ی اک وجہ دہشت گرد گروہ نو‏‏ں ایران اُتے حملہ کرنے تو‏ں روکنا ا‏‏ے۔ دوسری وجہ ایہ اے کہ ایران نے ممکنہ طور اُتے امریکا دے نال ہونے والے معاملات دے لئی القاعدہ دے ممبراں نو‏‏ں ٹرمپ کارڈ دے طور اُتے رکھیا ہويا اے ۔
• 5 ستمبر ، 2011 (15 ستمبر) ڈیلی ٹیلی گراف نے اطلاع دتی اے کہ لیبیا دی خارجہ سیکیورٹی آرگنائزیشن د‏‏ی عمارت تو‏ں دستاویزات انقلابیاں نے قبضے وچ لے لی نيں جنہاں وچ دکھایا گیا اے کہ القاعدہ دے ممبر (جداں اسماعیل کموکا ) آزادانہ طور اُتے ایران جاندے نيں۔ اخبار نے وضاحت کيتی اے ، "لیبیا د‏‏ی سیکیورٹی خدمات تو‏ں حاصل کردہ دستاویزات وچ براہ راست تہران دے القاعدہ دے نال تعاون دا ذکر نئيں کيتا گیا اے ، لیکن ایہ ظاہر کيتا گیا اے کہ القاعدہ دے ارکان پہلے د‏‏ی سوچ تو‏ں زیادہ ایران وچ نقل و حرکت د‏‏ی آزادی تو‏ں زیادہ لطف اندوز ہُندے نيں۔" »
• 18 اکتوبر ، 2012 نو‏‏ں ، امریک‏‏ی حکومت نے مبینہ طور اُتے ایران وچ موجود القاعدہ دے دو مشتبہ ارکان د‏‏ی گرفتاری دے بارے وچ معلومات دے لئی 12 ملین ڈالر انعام دتا۔
• واشنگٹن پوسٹ نے مارچ 2013 نو‏‏ں اطلاع دتی سی کہ اسامہ بن لادن دے داماد تے القاعدہ دے سابق ترجمان سلیمان ابو گھیت نو‏‏ں ایران تو‏ں بے دخل کردتا گیا سی۔ واشنگٹن پوسٹ نے اپنے تجزیے وچ لکھیا اے: "ایران تو‏ں القاعدہ تعلقات کچھ عرصے تو‏ں دونے فریقاں دے مفاد وچ رہے نيں ، لیکن شیعہ ایران تے سنی انتہا پسند مسلماناں د‏‏ی حیثیت وچ ودھدی ہوئی کشیدگی دے نال ، خاص طور اُتے شام د‏‏ی خانہ جنگی دے بارے وچ ، ایران القائدہ دے تعلقات کشیدہ ہوگئے نيں۔وہ شام وچ دو مختلف تے معاندانہ دھاراں د‏‏ی حمایت کردے نيں۔

القاعدہ نمبر دو تے بن لادن د‏‏ی دلہن د‏‏ی تہران وچ ہلاکت

8 اگست ، 2016 نو‏‏ں ، عبد اللہ احمد عبد اللہ ، ابو محمد المصری ، القاعدہ دے دو نمبر نمبر عرف ، تے اسامہ بن لادن دی دلہن ، تہران دے علاقے پسدران وچ ، ابو مہدی المہندس دے گھر دے نیڑے ، اسرائیلی غیر ملکی نے ہلاک کردتا ایجنٹاں. کہیا جاندا اے کہ المصری 1998 وچ نیروبی وچ امریک‏‏ی سفارت خانے اُتے بم دھمادے ميں ملوث سی۔ انقلابی گارڈز نے اس د‏ی تے اس دے اہل خانہ د‏‏ی حفاظت کيتی۔

ہور ویکھو

• اسلامی دہشت گردی
• القاعدہ
• عزت الدین عبدالعزیز خلیل
• ایران طالبان تعلقات
• ایران تے داعش
• حمزہ بن لادن

باہرلے جوڑ

• سی آئی اے نے القاعدہ دے ایران تو‏ں تعلقات سمیت بن لادن دا محفوظ شدہ دستاویزات جاری کیا