بیگہ بیگم
| |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| جم | سنہ 1511 | ||||||
| وفات | 17 جنوری 1582 (70–71 سال) | ||||||
| مدفن | ہمایوں دا مقبرہ | ||||||
| شریک حیات | ہمایوں (۱۵۲۷–۲۷ جنوری ۱۵۵۶) | ||||||
| اولاد | الامان مرزا | ||||||
| خاندان | تیموری خاندان | ||||||
| مناصب | |||||||
| ہمسر ملکہ | |||||||
| دفتر وچ ۳۰ دسمبر ۱۵۳۰ – ۱۷ مئی ۱۵۴۰ |
|||||||
| در | مغلیا سلطنت | ||||||
| |||||||
| پادشاہ بیگم | |||||||
| دفتر وچ ۲۷ اپریل ۱۵۳۵ – ۱۷ مئی ۱۵۴۰ |
|||||||
| در | مغلیا سلطنت | ||||||
| |||||||
| ہمسر ملکہ | |||||||
| دفتر وچ ۲۲ فروری ۱۵۵۵ – ۲۷ جنوری ۱۵۵۶ |
|||||||
| در | مغلیا سلطنت | ||||||
| |||||||
ترمیم  | |||||||
بیگہ بیگم — حاجی بیگم (پیدائش: 1511ء— وفات: 17 جنوری 1582ء) مغلیہ سلطنت دے دوسرے بادشاہ ہمایوں دی بیوی تے مغلیہ سلطنت دی ملکہ سن۔ اُنہاں نے ہمایوں دی دو بار دی حکومت وچ بطور ملکہ حکمرانی کیندی۔ حج دی ادائیگی دے بعد توں اُنئيں حاجی بیگم دے ناں توں وی پکاریا جانا لگیا [۱] تے اِسی ناں توں اوہ عہدِ اکبری دی کتاباں ہائے تواریخ وچ یاد دی جاندیاں نيں۔ بیگہ بیگم 1535ء توں 1540ء تک تے 1555ء توں 1556ء تک بطور پادشاہ بیگم حکمرانی کیندی۔[۲][۳][۴][۵] سولہويں صدی عیسوی وچ دہلی وچ مغل طرز تعمیر دا نہایت شاندار مقبرہ مقبرہ ہمایوں وی بیگہ بیگم دی زیر نگرانی تعمیر ہويا جسنوں تاج محل دی تعمیر توں پہلے ہندوستان وچ ہند اسلامی طرز تعمیر دا شاندار تے عظیم الشان شاہکار قرار دِیا جاندا اے۔[۶][۷][۸][۹][۱۰][۱۱]
سوانح
[سودھو]خاندان
[سودھو]بیگہ بیگم نسلاً خراسان توں سن۔[۱۲] اُنہاں دے والد یادگار بیگ سلطان علی مرزا دے بھائی سن جو کامران مرزا دے سسر تے زوجہ کامران مرزا گل رخ بیگم دے والد سن ۔
پیدائش تے تعلیم و تربیت
[سودھو]
بیگہ بیگم دی پیدائش 1511ء وچ خراسان وچ ہوئی۔ اوہ عاقلہ سن تے تعلیم توں شغف دی بنا اُتے اُنہاں دی اچھی تربیت کيتی گئی تے علم طب وچ دلچسپی دی وجہ توں اوہ پہلی ملکہ سن جنہاں نوں علم طب توں آشنائی حاصل سی۔
نصیر الدین محمد ہمایوں توں عقدِ نکاح
[سودھو]1527ء وچ بیگہ بیگم دی شادی نصیر الدین محمد ہمایوں توں ہوئی جو اُس وقت مغل شہزادہ تے کابل دا گورنر سی ۔ نومبر 1528ء وچ نصیر الدین محمد ہمایوں توں اک بیٹا الامان مرزا پیدا ہويا جس اُتے ظہیر الدین محمد بابر نے اِس جوڑے نوں مبارکباد دی۔ لیکن شومئی قسمت توں ایہ شہزادہ محض 7 سال دی عمر وچ 1536ء وچ فوت ہو گیا۔
بیگہ بیگم ماہم بیگم دی زندگی وچ پادشاہ بیگم ہونے دا درجہ حاصل نئيں کر پائاں۔ ماہم بیگم دی وفات دے بعد اوہ 27 اپریل 1535ء نوں پادشاہ بیگم بن گئياں تے مغل شہنشاہ نصیر الدین محمد ہمایوں دے پہلے دور یعنی 1540ء تک بدستور اوہ اِس عہدے اُتے فائز رہیاں تے ہمایوں دے عہدِ جلاوطنی وچ اوہ مغل قافلے دے نال ایران گئياں تے اوتھے مقیم رہیاں۔ ہمایوں دی ہندوستان اُتے دوبارہ لشکرکشی وچ اوہ مغل فوج دے نال سن تے 22 فروری 1555ء نوں دوبارہ پادشاہ بیگم دی حیثیت توں اِس عہدے اُتے فائز ہوگئياں۔ ہمایوں دی وفات دے بعد اوہ دربار وچ محض اک مشیر خاص دی حیثیت توں اپنے تشخص دی بنا اُتے منفرد رہیاں۔ مقبرہ ہمایوں دی تعمیر دے وقت جلال الدین اکبر نے اُنئيں دہلی بھیج دتا تاکہ اوہ اِس مقبرے دی تعمیر دی نگرانی کرسکن۔ [۱۳][۱۴] 1564ء وچ اوہ شاہی خواتین دے ہمراہ سفر حج نوں روانہ ہوئیاں۔ اِس سفر وچ گلبدن بیگم وی اُنہاں دے ہمراہ سن۔ 1567ء وچ شاہی خواتین دا ایہ قافلہ حج توں واپس ہوکے ہندوستان پہنچیا۔ بیگہ بیگم نوں ادائیگی حج دے بعد حاجی بیگم وی کہیا جانے لگیا۔[۱۵][۱۶][۱۷]
وفات
[سودھو]بیگہ بیگم نے 70 یا 71 دی عمر وچ 17 جنوری 1582ء نوں دہلی وچ وفات پائی۔ اُنہاں دی تدفین مقبرہ ہمایوں وچ کيتی گئی۔
ہور ویکھو
[سودھو]حوالے
[سودھو]
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ (2004) The Empire of the Great Mughals: History, Art and Culture. Reaktion Books, 149.
- ↑ Banerji, S.K. (1938). Humayun Badshah. Oxford University Press, 97, 232.
- ↑ (2003) The garden tomb of Humayun: an abode in paradise. Aryan Books International, 1.
- ↑ Nath, R. (1982). History of Mughal architecture, 1. publ., Atlantic Highlands, N.J.: Humanities Press. ISBN 978-0-391-02650-6.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Burke, S. M. (1989). Akbar, the Greatest Mogul. Munshiram Manoharlal Publishers, 191.
- ↑ Eraly, Abraham (2007). The Mughal world : Life in India's Last Golden Age. Penguin Books, 369. ISBN 978-0-14-310262-5.
- ↑ Smith, Vincent Arthur (1919). Akbar: The Great Mogul 1542–1605. اوکسفرڈ یونیورسٹی پریس, 125.
- ↑ Henderson, Carol E. (2002). Culture and Customs of India. Greenwood Press, 90. ISBN 978-0-313-30513-9.
- ↑ "Mausoleum that Humayun never built". دی ہندو. April 28, 2003. https://web.archive.org/web/20071206210414/http://www.hindu.com/thehindu/mp/2003/04/28/stories/2003042800730200.htm. Retrieved on ۳۱ جنوری ۲۰۱۳.
- ↑ (2015) Monuments, Power and Poverty in India: From Ashoka to the Raj. I.B.Tauris, 74. ISBN 1-78453-087-5.
- ↑ Cherry, edited by Deborah (2005). Local/global : Women Artists in the Nineteenth Century. Ashgate, 70. ISBN 978-0-7546-3197-2.
- ↑ (1997) Delhi, the capital of India., AES reprint., New Delhi: Asian Educational Services, 81. ISBN 9788120612822.
- ↑ Smith, Vincent Arthur (1919). Akbar: The Great Mogul 1542–1605. اوکسفرڈ یونیورسٹی پریس, 75.
- ↑ Lal, Ruby (2005). Domesticity and power in the early Mughal world. Cambridge: Cambridge University Press, 212. ISBN 978-0-521-85022-3.
- ↑ (2003) The garden tomb of Humayun: an abode in paradise. Aryan Books International, 1.