تاج محل
| ||||
---|---|---|---|---|
تلفظ | LL-Q34239 (kok)-Fredericknoronha-Taj Mahal.wav[۱] | |||
منسوب بنام | ممتازمحل [۲] | |||
مقامی ناں | (ہندی وچ: ताज महल)، (اردو وچ: تاج مَحَل)، (فارسی وچ: تاج محل) | |||
حصہ | مزار [۳]، مقبرہ [۴]، سیاحتی مقام | |||
اقتتاح | شاہجہان | |||
بنیاد | ۱۶۳۱ | |||
بناݨ والا | شاہجہان [۵] | |||
انتظامی تقسیم | ||||
ملک | بھارت [۳][۶] [۷] | |||
وقوع تھاں | آگرا [۸][۶][۳]، اتر پردیش [۹] | |||
عالمی ورثہ عہدہ | قومی اہمیت کی حامل یادگاریں ، عالمی وراثت ٹکانہ | |||
معمار | استاد احمد لاہوری | |||
تعمیراتی مواد | سنگ مرمر | |||
طرز تعمیر | اسلامی فن تعمیر ، ایرانی فن تعمیر ، مغلیا طرز تعمیر | |||
اُچائی | 73 میٹر | |||
تقسیم اعلیٰ | آگرا [۸][۶][۳]، اتر پردیش [۹] | |||
جغرافیائی خصوصیات | ||||
متناسقات | 27°10′30″N 78°02′31″E / 27.175°N 78.041944444444°E [۱۰] | |||
وقوع متناسقات | ||||
رقبہ | 17 ہیکٹر | |||
اندرونی نظارہ | Tombs-in-crypt.jpg | |||
مزید معلومات | ||||
باضابطہ ویب سائٹ | باضابطہ ویب سائٹ (انگریزی تے ہندی ) | |||
جیو رمز | 1255231[۱۱] | |||
|
||||
ترمیم |
تاج محل ھندستان دے شہر آگرہ اچ اک مقبرہ اے جیہڑا مغل بادشاہ شاہ جہان نے اپنی ٹبری ممتاز محل لئی بنایا سی۔ تاج محل مغل فن تعمیر دا شاہکار اے تے ایہدی گنتی دنیا دی سوہنیاں عمارتاں وچ ہوندی اے۔ ایہ ۱۶۴۸ وچ بنایا گیا۔ استاد احمد لاہوری نوں ایہدا وڈا مستری سمجھیا جاندا اے۔
تاج محل مغلیہ فن تعمیر دا عظیم نمونہ اے ۔ اسدی اساری فارسی، ترک، ہندستانی اتے اسلامی فن تعمیر دے ملاپ دا انوکھا شاہکار اے ۔ سنّ ۱۹۸۳ وچّ، تاج محل ینیسکو عالمی ورثہ تھاں بنا۔ تاج محل نوں بھارت دی اسلامی کلا دا رتن وی منیا گیا اے ۔
تاج محل یعنی مقبرہ ملکہ ممتاز محل زوجہ شاہجہان (۱۶۲۷ء – ۱۶۵۹ء) بھارت دے شہر آگرہ وچ واقع سنگ مرمر توں بنی اک عظیم الشان عمارت اے جسنوں مغل شہنشاہ شاہجہان نے اپنی زوجہ دی محبت دی لافانی يادگار دے طور اُتے دریائے جمنا دے ساحل اُتے بنایا سی۔ تاج محل اپنے فنِ تعمیر دی خوبیاں تے خصوصیتاں دی بنا تے دنیا بھر وچ مشہور اے تے عجائبات عالم وچ شمار ہُندا اے۔ ہر سال لکھاں سیاح اس دی زیارت دے لئی آندے نيں۔ دنیا دی وکھ وکھ زباناں دے نظم و نثر وچ تاج محل تے اس دے عجائب اُتے اس قدر لکھیا جا چکيا اے کہ انہاں سب دا احاطہ بے حد مشکل اے۔
تاج محل مغل طرز تعمیر دا عمدہ نمونہ اے۔ اس دی تعمیراتی طرز فارسی، ترک، بھارتی تے اسلامی طرز تعمیر دے اجزاء دا انوکھا ملاپ اے۔ ۱۹۸۳ء وچ تاج محل نوں اقوام متحدہ دے ادارہ برائے تعلیم، سائنس تے کلچر نے عالمی ثقافتی ورثے وچ شمار کيتا۔ اس دے نال ای اسنوں عالمی ثقافتی ورثہ دی جامع تعریف حاصل کرن والی، بہترین تعمیرات وچوں اک دسیا گیا۔ تاج محل نوں بھارت دے اسلامی فن دا عملی تے نایاب نمونہ وی کہیا گیا اے۔ ایہ تقریباً ۱۶۴۸ء وچ مکمل تعمیر کيتا گیا۔ استاد احمد لاهوری نوں عام طور اُتے اس دا معمار خیال کيتا جاندا اے۔
تعمیر
[سودھو]مغل بادشاہ شاہجہان دی بیوی ممتاز محل دا مقبرہ جو بھارت دے شہر آگرہ وچ واقع اے۔ کہیا جاندا اے پئی عیسیٰ شیرازی نامی اک ایرانی انجینئر نے اس دا نقشہ تیار کيتا سی، لیکن بادشاہ نامے وچ لکھیا اے پئی خود شاہجہان نے اس دا خاکہ تیار کيتا۔ ایہ عمارت ۱۶۳۲ء توں ۱۶۵۰ء تک کل۲۵ سال وچ مکمل ہوئی۔ اس دی تعمیر وچ ساڈھے چار کروڑ روپے صرف ہوئے تے ویہہ ہزار معماراں تے مزدوراں نے اس دی تکمیݪ وچ حصہ لیا۔ تمام عمارت سنگ مرمر دی اے۔ اس دی لمبائی تے چوڑائی ۱۳۰ فٹ تے بلندی ۲۰۰ فٹ اے۔ عمارت دی مرمری دیواراں اُتے رنگ برنگے پتھراں توں نہایت خوبصورت پچی کاری دی ہوئی اے۔ مقبرے دے اندر تے باہر پچی کاری دی صورت وچ قرآن شریف دی آیات نقش نيں۔ عمارت دے چاراں کونےآں اُتے اک اک مینار اے۔ عمارت دا چبوترا، جو سطح زمین توں ۷ میٹر اُچا اے، سنگ سرخ دا اے۔ اس دی پشت اُتے دریائے جمنا وگدا اے تے سامنے دی طرف، کرسی دے تھلے اک حوض اے۔ جس وچ فوارے لگے ہوئے نيں تے مغلیہ طرز دا خوبصورت باغ وی اے اس مقبرے دے اندر ملکہ ممتاز محل تے شاہجہان دی قبراں نيں۔
سیاحت
[سودھو]ہر سال اس تاریخی يادگار نوں ۳۰ لکھ افراد دیکھݨ آندے نيں۔ ایہ تعداد بھارت دے کسی وی سیاحتی مقام اُتے آنے والے افراد دے مقابلے وچ سب توں ودھ اے۔ تاج محل مغلیہ دور دے فن تعمیر دا اک عظیم شاہکار اے تے اک ایہو جیہی انُوپ عمارت اے جیہڑی تعمیر مگروں ای دنیا بھر دے سیاحاں دی توجہ دا گڑھ بنی۔ محبت دی ایہ لازوال نشانی لیکھاں، ادیباں، مصوراں تے فنکاراں دے لئی بھانويں وجدان دا محرک رہی اے لیکن حقیقت وچ اک مقبرہ اے۔ سن ۱۸۷۴ وچ برطانوی سیاح ایڈورڈ لئیر نے کہیا سی پئی
دنیا دے باشندےآں نوں دو حصےآں وچ ونڈیا جا سکدا اے اک اوہ جنہاں نے تاج محل دا دیدار کيتا تے دوجے جیہڑے اس توں محروم رہے ۔
پیلا تاج محل
[سودھو]آگرہ وچ ودھدی ہوئی فضائی آلودگی پاروں محبت دی ایس عظیم يادگار دی رنگت سفید توں کیسری ہو گئی اے۔ ایہ گل مئی ۲۰۰۷ء وچ بھارتی پارلیمنٹ وچ پیش کيتی گئی اک رپورٹ وچ دسی گئی۔ اس رپورٹ وچ دسیا گیا اے پئی آگرہ وچ ودھدی ہوئی فضائی آلودگی توں تاج محل دے جگمگاندے چٹّے سنگ مر مر نوں نقصان پہنچیا۔ آلودگی پاروں ایس تاریخی يادگار دی حقیقی خوبصورتی متاثر ہو رہی اے۔ رپورٹ وچ تاج محل دی خوبصورتی بچانے تے سنگ مر مر نوں اس دی اصل شکل وچ برقرار رکھن دے لئی اسنوں صاف کرن دی سفارش کيتی گئی۔[۱۲]
عجوبہ
[سودھو]۲۰۰۷ وچ اک بین الاقوامی مقابلے دے ذریعے طے پان والے دورِ جدید دے ست عجائبات وچ آگرہ دے تاج محل نوں وی شامل کيتا گیا۔[۱۳]
تاج محل دی نقل وچ تعمیرات
[سودھو]تاج محل نوں نقل کردے ہوئے دنیا بھر وچ کئی عمارتاں تعمیر کيتیاں گئیاں، انہاں وچوں چند اک ایہ نيں:
-
بیبی دا مقبرہ ۱۶۵۱–۱۶۶۱
-
Trump Taj Mahal 1990
-
مزار قائد عوام in گڑھی خدا بخش, Sindh, Pakistan 1993–1997
-
Taj Mahal Bangladesh 2008
-
مسجد صدیقہ فاطمہ زہرا, Kuwait 2008–2011
ہور ویکھو
[سودھو]حوالے
[سودھو]- ↑ https://lingualibre.org/wiki/Q700815
- ↑ Name of Taj Mahal — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۵ فروری ۲۰۱۸
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ ۳.۲ ۳.۳ TAJ MAHAL — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۵ فروری ۲۰۱۸ — شائع شدہ از: ہسٹری (امریکی ٹی وی نیٹ ورک)
- ↑ archINFORM project ID: https://www.archinform.net/projekte/3845.htm — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۹ ستمبر ۲۰۲۱
- ↑ Taj Mahal original name was Tejo Mahalaya, Ancient Siva Temple built in 1155 AD — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۵ فروری ۲۰۱۸
- ↑ ۶.۰ ۶.۱ ۶.۲ archINFORM project ID: https://www.archinform.net/projekte/3845.htm — اخذ شدہ بتاریخ: ۳۱ جولائی ۲۰۱۸
- ↑ "صفحہ [[:سانچہ:نام صفحہ]] في GeoNames ID"۔ GeoNames ID۔ اخذ شدہ بتاریخ ۴ دسمبر ۲۰۲۴ وصلة إنترويكي مضمنة في URL العنوان (معاونت)
- ↑ ۸.۰ ۸.۱ عنوان : India.com: the construction of a space between — جلد: 27 — صفحہ: 414-437 — شمارہ: 4 — شائع شدہ از: Progress in Human Geography — https://dx.doi.org/10.1191/0309132503PH437OA
- ↑ ۹.۰ ۹.۱ TAJ MAHAL
- ↑ ۱۰.۰ ۱۰.۱ ۱۰.۲ Taj Mahal, Agra, Uttar Pradesh, India — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۵ فروری ۲۰۱۸
- ↑ وصلة : http://geonames.org/1255231 — اجازت نامہ: Creative Commons Attribution 3.0 Unported
- ↑ Daily Jang Karachi مئی 16 2007
- ↑ بی بی سی اردو 7 جولائی 2007ء
وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: تاج محل |
|
سانچہ:سات نويں عجائبات عالم سانچہ:بھارت دی مساجد سانچہ:ضلع آگرہ
|
- Pages with graphs
- Pages with disabled graphs
- مضامین جنہاں وچ انگریزی بولی دا متن شامل اے
- صفحات تحتوي مراجع تستخدم وصلات إنترويكي في العنوان
- صفحات مع خاصیت P1566
- صفحات مع خاصیت P443
- صفحات مع خاصیت P138
- مضامین جنہاں وچ ہندی بولی دا متن شامل اے
- مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے
- مضامین جنہاں وچ فارسی بولی دا متن شامل اے
- صفحات مع خاصیت P1705
- صفحات مع خاصیت P31
- صفحات مع خاصیت P88
- صفحات مع خاصیت P571
- صفحات مع خاصیت P112
- صفحات مع خاصیت P17
- جغرافیائی حوالہ ویکی ڈیٹا توں ماخوذ
- صفحات مع خاصیت P131
- صفحات مع خاصیت P1435
- صفحات مع خاصیت P84
- صفحات مع خاصیت P186
- صفحات مع خاصیت P149
- صفحات مع خاصیت P2048
- متناسقات ویکی ڈیٹا توں ماخوذ
- جڑواں شہر ویکی ڈیٹا توں ماخوذ
- صفحات مع خاصیت P2046
- صفحات مع خاصیت P5775
- صفحات مع خاصیت P856
- ویکیپیڈیا مضامین مع VIAF شناخت کنندگان
- ویکیپیڈیا مضامین مع LCCN شناخت کنندگان
- ویکیپیڈیا مضامین مع GND شناخت کنندگان
- ویکیپیڈیا مضامین مع BNF شناخت کنندگان
- ویکیپیڈیا مضامین مع ULAN شناخت کنندگان
- ۱۶۵۴ء وچ مکمل ہوݨ والیاں عمارتاں و ساخات
- تاج محل
- 1654ء وچ مکمل ہوݨ والیاں عمارتاں و ساخات
- آثار قدیمہ
- آگرہ
- آگرہ دیاں عمارتاں و ساخات
- آگرہ دے سیاحتی تھانواں
- اتر پردیش وچ سیاحت
- اسلامی معماری
- ایرانی معماری
- بھارت وچ سیاحت
- بھارت وچ تھانواں عالمی ثقافتی ورثہ
- بھارتی معماری
- شاہجہان
- عظیم منصوبہ جات
- کامنز زمرہ جس دا ربط ویکی ڈیٹا اُتے اے
- گنبد
- مغلیہ خاندان
- مغلیہ دور حکومت
- مغلیہ سلطنت وچ ۱۶۵۴ء دیاں تاسیساں
- مغلیہ طرز تعمیر
- ہندوستان وچ مغلیہ مدفن باغات
- اتر پردیش وچ مقبرے
- بھارت وچ فارسی باغات
- ہندوستان وچ مغل باغات
- ویکی ڈیٹا توں مطابقت رکھنے والی مختصر تفصیل
- سنگ مرمر دی عمارتاں
- ہندستان
- نقشیاں نال صفحے