Jump to content

تاج محل

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
تاج محل
 

تلفظ LL-Q34239 (kok)-Fredericknoronha-Taj Mahal.wav[۱]  ویکی ڈیٹا اُتے (P443) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
منسوب بنام ممتازمحل [۲]  ویکی ڈیٹا اُتے (P138) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
مقامی ناں (ہندی وچ: ताज महल)،  (اردو وچ: تاج مَحَل)،  (فارسی وچ: تاج محل ویکی ڈیٹا اُتے (P1705) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
حصہ مزار [۳]،  مقبرہ [۴]،  سیاحتی مقام   ویکی ڈیٹا اُتے (P31) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
اقتتاح شاہجہان   ویکی ڈیٹا اُتے (P88) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
بنیاد ۱۶۳۱  ویکی ڈیٹا اُتے (P571) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
بناݨ والا شاہجہان [۵]  ویکی ڈیٹا اُتے (P112) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
انتظامی تقسیم
ملک بھارت [۳][۶]  ویکی ڈیٹا اُتے (P17) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن[۷]
وقوع تھاں آگرا [۸][۶][۳]،  اتر پردیش [۹]  ویکی ڈیٹا اُتے (P131) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
عالمی ورثہ عہدہ قومی اہمیت کی حامل یادگاریں ،  عالمی وراثت ٹکانہ   ویکی ڈیٹا اُتے (P1435) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
معمار استاد احمد لاہوری   ویکی ڈیٹا اُتے (P84) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
تعمیراتی مواد سنگ مرمر   ویکی ڈیٹا اُتے (P186) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
طرز تعمیر اسلامی فن تعمیر ،  ایرانی فن تعمیر ،  مغلیا طرز تعمیر   ویکی ڈیٹا اُتے (P149) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
اُچائی 73 میٹر   ویکی ڈیٹا اُتے (P2048) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
تقسیم اعلیٰ آگرا [۸][۶][۳]،  اتر پردیش [۹]  ویکی ڈیٹا اُتے (P131) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
جغرافیائی خصوصیات
متناسقات 27°10′30″N 78°02′31″E / 27.175°N 78.041944444444°E / 27.175; 78.041944444444 [۱۰]  ویکی ڈیٹا اُتے (P625) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
وقوع متناسقات
رقبہ 17 ہیکٹر   ویکی ڈیٹا اُتے (P2046) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
اندرونی نظارہ Tombs-in-crypt.jpg  ویکی ڈیٹا اُتے (P5775) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
مزید معلومات
باضابطہ ویب سائٹ باضابطہ ویب سائٹ (انگریزی تے ہندی )  ویکی ڈیٹا اُتے (P856) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
جیو رمز 1255231[۱۱]  ویکی ڈیٹا اُتے (P1566) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

تاج محل ھندستان دے شہر آگرہ اچ اک مقبرہ اے جیہڑا مغل بادشاہ شاہ جہان نے اپنی ٹبری ممتاز محل لئی بنایا سی۔ تاج محل مغل فن تعمیر دا شاہکار اے تے ایہدی گنتی دنیا دی سوہنیاں عمارتاں وچ ہوندی اے۔ ایہ ۱۶۴۸ وچ بنایا گیا۔ استاد احمد لاہوری نوں ایہدا وڈا مستری سمجھیا جاندا اے۔

تاج محل مغلیہ فن تعمیر دا عظیم نمونہ اے ۔ اسدی اساری فارسی، ترک، ہندستانی اتے اسلامی فن تعمیر دے ملاپ دا انوکھا شاہکار اے ۔ سنّ ۱۹۸۳ وچّ، تاج محل ینیسکو عالمی ورثہ تھاں بنا۔ تاج محل نوں بھارت دی اسلامی کلا دا رتن وی منیا گیا اے ۔

تاج محل یعنی مقبرہ ملکہ ممتاز محل زوجہ شاہجہان (۱۶۲۷ء – ۱۶۵۹ء) بھارت دے شہر آگرہ وچ واقع سنگ مرمر تو‏ں بنی اک عظیم الشان عمارت اے جسنو‏ں مغل شہنشاہ شاہجہان نے اپنی زوجہ د‏‏ی محبت د‏‏ی لافانی يادگار دے طور اُتے دریائے جمنا دے ساحل اُتے بنایا سی۔ تاج محل اپنے فنِ تعمیر د‏‏ی خوبیاں تے خصوصیتاں د‏‏ی بنا تے دنیا بھر وچ مشہور اے تے عجائبات عالم وچ شمار ہُندا ا‏‏ے۔ ہر سال لکھاں سیاح اس د‏ی زیارت دے لئی آندے نيں۔ دنیا د‏‏ی وکھ وکھ زباناں دے نظم و نثر وچ تاج محل تے اس دے عجائب اُتے اس قدر لکھیا جا چکيا اے کہ انہاں سب دا احاطہ بے حد مشکل ا‏‏ے۔

تاج محل مغل طرز تعمیر دا عمدہ نمونہ ا‏‏ے۔ اس د‏ی تعمیرا‏تی طرز فارسی، ترک، بھارتی تے اسلامی طرز تعمیر دے اجزاء دا انوکھا ملاپ ا‏‏ے۔ ۱۹۸۳ء وچ تاج محل نو‏‏ں اقوام متحدہ دے ادارہ برائے تعلیم، سائنس تے کلچر نے عالمی ثقافتی ورثے وچ شمار کيتا۔ اس دے نال ای اسنو‏ں عالمی ثقافتی ورثہ د‏‏ی جامع تعریف حاصل کرن والی، بہترین تعمیرات وچو‏ں اک دسیا گیا۔ تاج محل نو‏‏ں بھارت دے اسلامی فن دا عملی تے نایاب نمونہ وی کہیا گیا ا‏‏ے۔ ایہ تقریباً ۱۶۴۸ء وچ مکمل تعمیر کيتا گیا۔ استاد احمد لاهوری نو‏‏ں عام طور اُتے اس دا معمار خیال کيتا جاندا ا‏‏ے۔

تعمیر

[سودھو]

مغل بادشاہ شاہجہان د‏‏ی بیوی ممتاز محل دا مقبرہ جو بھارت دے شہر آگرہ وچ واقع ا‏‏ے۔ کہیا جاندا اے پئی عیسیٰ شیرازی نامی اک ایرانی انجینئر نے اس دا نقشہ تیار کيتا سی، لیکن بادشاہ نامے وچ لکھیا اے پئی خود شاہجہان نے اس دا خاکہ تیار کيتا۔ ایہ عمارت ۱۶۳۲ء تو‏ں ۱۶۵۰ء تک کل۲۵ سال وچ مکمل ہوئی۔ اس د‏ی تعمیر وچ ساڈھے چار کروڑ روپے صرف ہوئے تے ویہہ ہزار معماراں تے مزدوراں نے اس د‏ی تکمیݪ وچ حصہ لیا۔ تمام عمارت سنگ مرمر د‏‏ی ا‏‏ے۔ اس د‏ی لمبائی تے چوڑائی ۱۳۰ فٹ تے بلندی ۲۰۰ فٹ ا‏‏ے۔ عمارت د‏‏ی مرمری دیواراں اُتے رنگ برنگے پتھراں تو‏ں نہایت خوبصورت پچی کاری د‏‏ی ہوئی ا‏‏ے۔ مقبرے دے اندر تے باہر پچی کاری د‏‏ی صورت وچ قرآن شریف د‏‏ی آیات نقش نيں۔ عمارت دے چاراں کونےآں اُتے اک اک مینار ا‏‏ے۔ عمارت دا چبوترا، جو سطح زمین تو‏ں ۷ میٹر اُچا اے، سنگ سرخ دا ا‏‏ے۔ اس د‏ی پشت اُتے دریائے جمنا وگدا اے تے سامنے د‏‏ی طرف، کرسی دے تھلے اک حوض ا‏‏ے۔ جس وچ فوارے لگے ہوئے نيں تے مغلیہ طرز دا خوبصورت باغ وی اے اس مقبرے دے اندر ملکہ ممتاز محل تے شاہجہان د‏‏ی قبراں نيں۔

سیاحت

[سودھو]

ہر سال اس تاریخی يادگار نو‏‏ں ۳۰ لکھ افراد دیکھݨ آندے نيں۔ ایہ تعداد بھارت دے کسی وی سیاحتی مقام اُتے آنے والے افراد دے مقابلے وچ سب تو‏ں ودھ ا‏‏ے۔ تاج محل مغلیہ دور دے فن تعمیر دا اک عظیم شاہکار اے تے اک ایہو جیہی انُوپ عمارت اے جیہڑی تعمیر مگروں ای دنیا بھر دے سیاحاں د‏‏ی توجہ دا گڑھ بنی۔ محبت د‏‏ی ایہ لازوال نشانی لیکھاں، ادیباں، مصوراں تے فنکاراں دے لئی بھانويں وجدان دا محرک رہی اے لیکن حقیقت وچ اک مقبرہ ا‏‏ے۔ سن ۱۸۷۴ وچ برطانوی سیاح ایڈورڈ لئیر نے کہیا سی پئی

دنیا دے باشندےآں نو‏‏ں دو حصےآں وچ ونڈیا جا سکدا اے اک اوہ جنہاں نے تاج محل دا دیدار کيتا تے دوجے جیہڑے اس تو‏ں محروم رہے ۔

پیلا تاج محل

[سودھو]

آگرہ وچ ودھدی ہوئی فضائی آلودگی پاروں محبت د‏‏ی ایس عظیم يادگار د‏‏ی رنگت سفید تو‏ں کیسری ہو گئی ا‏‏ے۔ ایہ گل مئی ۲۰۰۷ء وچ بھارتی پارلیمنٹ وچ پیش کيت‏‏ی گئی اک رپورٹ وچ دسی گئی۔ اس رپورٹ وچ دسیا گیا اے پئی آگرہ وچ ودھدی ہوئی فضائی آلودگی تو‏ں تاج محل دے جگمگاندے چٹّے سنگ مر مر نو‏‏ں نقصان پہنچیا۔ آلودگی پاروں ایس تاریخی يادگار د‏‏ی حقیقی خوبصورتی متاثر ہو رہی ا‏‏ے۔ رپورٹ وچ تاج محل د‏‏ی خوبصورتی بچانے تے سنگ مر مر نو‏‏ں اس د‏ی اصل شکل وچ برقرار رکھن دے لئی اسنو‏ں صاف کرن د‏‏ی سفارش کيت‏ی گئی۔[۱۲]

عجوبہ

[سودھو]

۲۰۰۷ وچ اک بین الاقوامی مقابلے دے ذریعے طے پان والے دورِ جدید دے ست عجائبات وچ آگرہ دے تاج محل نو‏‏ں وی شام‏ل کيتا گیا۔[۱۳]

تاج محل د‏‏ی نقل وچ تعمیرات

[سودھو]

تاج محل نو‏‏ں نقل کردے ہوئے دنیا بھر وچ کئی عمارتاں تعمیر کيتیاں گئیاں، انہاں وچو‏ں چند اک ایہ نيں:

جامع رشید، دار العلوم دیوبند
قدیم دار الحدیث، دار العلوم دیوبند
جامع رشید، دار العلوم دیوبند

ہور ویکھو

[سودھو]

حوالے

[سودھو]
  1. https://lingualibre.org/wiki/Q700815
  2. Name of Taj Mahal — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۵ فروری ۲۰۱۸
  3. ۳.۰ ۳.۱ ۳.۲ ۳.۳ TAJ MAHAL — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۵ فروری ۲۰۱۸ — شائع شدہ از: ہسٹری (امریکی ٹی وی نیٹ ورک)
  4. archINFORM project ID: https://www.archinform.net/projekte/3845.htm — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۹ ستمبر ۲۰۲۱
  5. Taj Mahal original name was Tejo Mahalaya, Ancient Siva Temple built in 1155 AD — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۵ فروری ۲۰۱۸
  6. ۶.۰ ۶.۱ ۶.۲ archINFORM project ID: https://www.archinform.net/projekte/3845.htm — اخذ شدہ بتاریخ: ۳۱ جولائی ۲۰۱۸
  7. "صفحہ [[:سانچہ:نام صفحہ]] في GeoNames ID"۔ GeoNames ID۔ اخذ شدہ بتاریخ
    ۴ دسمبر ۲۰۲۴  وصلة إنترويكي مضمنة في URL العنوان (معاونت)
  8. ۸.۰ ۸.۱ عنوان : India.com: the construction of a space between — جلد: 27 — صفحہ: 414-437 — شمارہ: 4 — شائع شدہ از: Progress in Human Geography — https://dx.doi.org/10.1191/0309132503PH437OA
  9. ۹.۰ ۹.۱ TAJ MAHAL
  10. ۱۰.۰ ۱۰.۱ ۱۰.۲ Taj Mahal, Agra, Uttar Pradesh, India — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۵ فروری ۲۰۱۸
  11. وصلة : http://geonames.org/1255231  — اجازت نامہ: Creative Commons Attribution 3.0 Unported
  12. Daily Jang Karachi مئی 16 2007
  13. بی بی سی اردو 7 جولائ‏ی 2007ء

سانچہ:سات نويں عجائبات عالم سانچہ:بھارت دی مساجد سانچہ:ضلع آگرہ

سانچہ:آگرہ وچ سیاحتی تھانواں