انجمن ترقی پسند مصنفین

انجمن ترقی پسند مصنفین
تاریخ تاسیس	۱۹۳۲
انتظامی تقسیم
ملک	برطانوی ہندستان ڈومنین بھارت بھارت مملکت پاکستان پاکستان

ترقی پسند مصنفین تحریک, ہندی: अखिल भारतीय प्रगतिशील लेखक संघ) ویہویں صدی دے شروع وچّ بھارتی ترقی پسند لکھاریاں دا اک سنگٹھن سی۔ ایہہ لیکھک سبھا ساہت راہیں سماجی برابری دی حمایتی سی اتے کریتیاں بے انصافی اتے پچھڑیپن دا ورودھ کردی سی۔ اسدا قیام 1935 وچّ لندن وچّ ہوئیا۔ اسدے آرکیٹیکٹ سجاد ظہیر سن۔

پچھوکڑ

1917 وچّ روس وچّ انقلاب دا اتہاس دی اک بہت ہی اہم گھٹنا ثابت ہوئی۔ اس نے ہندوستان سمیت پوری دنیا تے اثر پایا۔ اتے ہندوستان دی آزادی لئی جدو جہد وچّ تیزی آئی۔ دوجی طرف ہندو مسلمان متبھیداں وچّ اضافہ ہویا۔ ایہناں حالتاں دی بدولت مایوسی دی فضا چھاؤن لگی، جس دی بنا تے حساس نوجواناں وچّ سماج وادی رجھان ودھن لگے۔ شاعر اتے ساہتکار تالستائیواد نوں چھڈّ کے لینن، کارل مارکس اتے گورکی دے اثر نوں قبول کرن لگے۔ دوجے پاسے اسے عرصے دوران اٹلی اتے جرمنی وچّ فاشزم نے سر چکیا، جس دی وجہ نال پورے یورپ نوں اک سنکٹ وچوں گزرنا پیا۔ ہٹلر نے جرمنی وچّ سبھیاچار تے حملہ بول دتا سی۔ وڈے وڈے شاعراں اتے ساہتکاراں نوں گرفتار کر لیا۔ ایہناں بدھیجیویاں وچّ آئن سٹائن اتے ایرنسٹ ووکر وی شامل سن۔ ہٹلر دے ایہناں قدماں دے سنبندھ وچّ جولائی 1935 وچّ پیرس وچّ دنیاں دیاں کجھ وڈیاں شخصیتاں مثلاً رومن رولاں، ٹامس مان اتے آندر مالرو نے سبھیاچار دی راکھی لئی تمام دنیا دے ساہتکاراں دی اک کانفرنس بلا لئی۔ اس کانفرنس دا نام سی-

The world congress of the writers for the defence of culture.

ہندوستان توں کسے وڈے ساہتکار نے اس کانفرنس وچّ شرکت نہیں کیتی۔ پر سجاد ظہیر اتے ملک راج آنند نے ہندوستان دی نمائندگی کیتی۔ اس طرحاں بعد وچّ سجاد ظہیر اتے ملک راج آنند نے کجھ ہور ہندوستانی طلب علماں دی مدد نال جو لندن وچّ سن انجمن ترقی پسند مصنفین ہندین دی بنیاد رکھی۔ اس انجمن دا پہلا جلسہ لندن دے نانکنگ ریستوراں وچّ ہویا۔ جتھے اس انجمن دا اعلان نامہ تیار کیتا گیا۔ اس اجلاس وچّ جنہاں لوکاں نے شرکت کیتی اوہناں وچّ سجاد ظہیر، ملک راج آنند، ڈاکٹر جوتی گھوش اتے ڈاکٹر دین محمد تاثیر وغیرہ شامل سن۔ انجمن دا صدر ملک راج آنند نوں چنیا گیا۔ اس طرحاں انجمن-اے-ترقی پسند مسنفین-اے-ہندین جو ترقیپسند تحریک دے نام نال مشہور ہوئی وجود وچّ آئی۔

بھارت وچّ سنگٹھن

1935 دے انت تکّ لندن توں اپنی سکھیا ختم کرکے سجاد جہیر بھارت پرتے۔ اتھے آؤن توں پہلاں اوہ الیگڑ وچّ ڈاکٹر. اشرف، الہ آباد وچّ احمد علی، ممبئی وچّ کنہئیا لال منشی، بنارس وچّ پریمچند، کلکتہ وچّ پرو. ہیرین مکھرجی اتے امرتسر وچّ رشید جہاں نوں اعلان نامہ دیاں پرتیاں بھیج چکے سن۔ اوہ بھارتی اتیت دی گورومائی سنسکرتی وچوں اسدا مانو پریم، اسدی حقیقت پسندی اتے اسدا سوندریا تتّ لین دے پکھ وچّ سن لیکن اوہ پراچین دور دے اندھوشواساں اتے دھارمک سمپردائکتا دے جہریلے پربھاو نوں ختم کرنا چاہندے سن۔ اوہناں دا وچار سی کہ ایہہ سامراجواد اتے جاگیرداری دی سدھانتک بنیاداں ہن۔ الہٰ آباد پہنچکے سجاد جہیر احمد علی نوں ملے جو یونیورسٹی وچّ انگریزی دے پروکتا سن۔ احمد علی نے اوہناں نوں پرو. ایجاج حسین، رگھپتی سہائے فراقَ، ایہتیشام حسین اتے وکار عظیم نال ملوایا۔ سبھ نے سجاد جہیر دا سمرتھن کیتا۔ شودان سنگھ چوہان اتے نریندر شرما نے وی سہیوگ دا بھروسہ دتا۔ پرو. تاراچند اتے امر ناتھ جھا ولوں سنیہپورن پروتساہن ملیا۔ 1936 وچّ 12-14 جنوری نوں ہندوستانی اکیڈمی دا وارشک سماگم ہویا۔ انیک ساہتکار اتھے اکٹھے ہوئے - سچدانند سنہا، ڈاکٹر. عبدل ہک، گنگا ناتھ جھا۔ جوش ملیہابادی، پریمچند، رشید جہاں، ابدستار صدیقی آدی۔ سجاد ظہیر نے پریمچند دے نال پرگتیشیل سنگٹھن دے گھوشناپتر اتے کھلکے گل بات کیتی۔ سبھناں نے گھوشناپتر اتے ہستاکھر کر دتے۔ احمد علی دے گھر نوں لیکھک سنگٹھن دا دفتر بنا دتا گیا۔ پتر-وہار دا عمل شروع ہویا۔ سجاد جہیر دیش دے دورے اتے نکل پئے۔ اس دوران علیگڑھ وچّ سجاد جہیر دے دوستاں - ڈاکٹر. اشرف، علی سردار زافری، ڈاکٹر. عبدل علیم، جاننسار اختر آدی نے مقامی پرگتیشیل لیکھکاں دا اک جلسہ خواجہ منجور احمد دے مکان اتے فروری 1936 وچّ کر لیا۔ علیگڑھ وچّ اوہناں دناں وچّ کمیونزم دا بے حدّ زور سی۔ اتھے دی انجمن دے لگبھگّ سارے میمبر کمیونسٹ سن اتے بھارتی کمیونسٹ پارٹی دے سرگرم میمبر وی۔

مقاصد

ترقی پسندتحریک نے اپنے منشور کے ذریعے جن مقاصد کا بیان کیا وہ کچھ یوں ہیں:

1. فن اور ادب کو رجعت پرستوں کے چنگل سے نجات دلانا اور فنون لطیفہ کو عوام کے قریب لانا۔
2. ادب میں بھوک، افلاس، غربت، سماجی پستی اور سیاسی غلامی سے بحث کرنا۔
3. واقعیت اور حقیقت نگاری پر زور دینا۔ بے مقصد روحانیت اور بے روح تصوف پرستی سے پرہیز کرنا۔
4. ایسی ادبی تنقید کو رواج دینا جو ترقی پسند اور سائینٹیفک رجحانات کو فروغ دے۔
5. ماضی کی اقدار اور روایات کا ازسر نو جائزہ لے کر صر ف ان اقدار اور روایتوں کو اپنانا جو صحت مند ہوں اور زندگی کی تعمیر میں کام آسکتی ہوں۔
6. بیمار فرسودہ روایات جو سماج و ادب کی ترقی میں رکاوٹ ہیں ان کو ترک کرنا وغیرہ۔

حوالے