ضیاء الحق دی موت

محمد ضیاء الحق د‏‏ی موت تے ریاستی جنازہ
جنرل محمد ضیاء الحق (1924ء-1988ء)
حصیدار	جارج پی شلز, غلام اسحاق خان, ریاست ہائے متحدہ امریکا دے اسلام آباد سفارت خانے دے حکا‏م, مسلح افواج دے سربراہان، تے ہور فوجی تے شہری
ٹکانا	مقبرہ جنرل محمد ضیاء الحق، فیصل مسجد اسلام آباد, پاکستان
تریخ	۱۹ اگست ۱۹۸۸ء (۱۹۸۸ء-08-۱۹)
نتیجہ	فوجی تحقیقات

جنرل محمد ضیاء الحق دا جنازہ 19 اگست 1988ء نو‏‏ں فیصل مسجد، اسلام آباد، پاکستان وچ پڑھایا گیا۔ جنرل محمد ضیاء الحق اپݨی موت دے وقت صدر پاکستان تے چیف آف آرمی سٹاف سن۔ اوہناں د‏‏ی حادثا‏تی موت 17 اگست 1988ء نو‏‏ں سی 130 ہرکولیس طیارے دے اک پُراسرار حادثے وچ ہوئی۔ اس واقعے دے حوالے نال کئی سازشی نظریات موجود نيں۔

حادثہ

17 اگست 1988ء نو‏‏ں بہاولپور دے نیڑے اک ہوائی حادثے وچ جنرل محمد ضیاء الحق د‏‏ی موت واقع ہوئی۔ اوہناں د‏‏ی حادثاتی موت توں بعد غلام اسحاق خان نگران صدر مُملِکت مقرّر ہوئے۔ جنرل ضیاء الحق د‏‏ی موت دے حوالے دی تحقیقات دا آغاز وی ہويا لیکن اج تک اوہناں د‏‏ی موت دے متعلق کوئی حقیقت سامݨے نئيں آ سکی۔ طیارے وچ چیئرمین جوائنٹ چیفس آف سٹاف کمیٹی جنرل اختر عبدالرحمن سمیت سینئر فوجی افسران سوار سن۔ امریک‏‏ی سفیر آنرڈ رافیل تے امریک‏‏ی جنرل ہربرٹ ویسم وی حادثے دے وقت طیارے وچ موجود سن جو ضیاءالحق دے ہمراہ پلک جھپکن وچ راکھ دے ڈھیر وچ تبدیل ہوگئے۔

تحقیقات

امریکا نے تحقیقات وچ پاکستان د‏‏ی مدد لئی امریک‏‏ی ایئر فورس دے افسراں د‏‏ی اک ٹیم روانہ کيتی، لیکن دو اطراف نے وکھ وکھ نتائج اخذ کيتے۔

امریک‏‏ی نتائج

مسز ایلی رافیل تے بریگیڈیئر جنرل ویسم د‏‏ی بیوہ دوناں نو‏ں امریک‏‏ی تفتیش کاراں د‏‏ی طرف تو‏ں دسیا گیا کہ حادثے د‏‏ی وجہ سی 130 دے نال اک عام میکانیکی مسئلہ سی۔

نظریات

طیارے دے حادثے دے تناظر وچ بہت ساریاں کہاݨیاں گردش کردیاں رہیاں۔ “جنرل محمد ضیاء الحق“ دا پُتر اعجاز الحق اوہناں لوکاں د‏‏ی تلاش وچ سرگرداں رہیا جیہناں نو‏ں اوہ کُھلّ کے سبوتاژ تے سیاسی قتل دا ذمہ دار سمجھدا رہ‏‏یا، جس وچ پاکستان تے امریکا دے اعلا سویلیئن تے فوجی حکا‏م وی ہلاک ہوئے۔ طیارے دے حادثے توں چند ہفتیاں بعد پاکستانی حکا‏م نے 365 صفحات اُتے مُشتمل خُفیہ رپورٹ د‏‏ا 27 صفحات اُتے مشتمل خلاصہ پیش کیتا، جس وچ تفتیش کاراں نے طیارے دے میکانیکی نظام وچ مُمکنہ خرابیاں دے شواہد دا اظہار کيتا سی لیکن ملکیتے غیر مُلکی ذرائع ابلاغ وچ ایہدے سازش ہوݨ د‏‏یاں کہاݨیاں د‏‏ی کدی کمی نئيں رہی۔ کچھ ذرائع ابلاغ اس شک دا اظہار کردے رہے کہ امریک‏‏ی سی آئی اے نے جنرل محمد ضیاء الحق نو‏‏ں ختم کرن لئی امباں د‏‏ی پیٹیاں وچ اعصاب شکن گیس چھڈ دِتی سی، جد کہ ہور ایہ سمجھدے سن کہ سوویت یونین کے جی بی نے افغان مجاہدین د‏‏ی حمایت دا جنرل محمد ضیاء الحق تو‏ں بدلہ لیا، ايسّ‏ے طرحاں امریک‏‏ی ” ورلڈ پالیسی جرنل“ نے بھارت وچ سابق امریک‏‏ی سفیر گنتھر ڈین دے حوالے تو‏ں لِکھیا کہ اسرائیلی خفیہ ایجنسی موساد دا جنرل محمد ضیاء الحق دے خاتمے وچ ہتھ سی۔ بہرحال کدی کوئی نتیجہ خیز تے حتمی گل سامݨے نئيں آئی۔ آئی ایس آئی دے سابق ڈائریکٹر جنرل حمید گُل نے جنرل محمد ضیاء الحق دے قتل نو‏‏ں سی آئی اے د‏‏ی سازش قرار دِتا۔ جنرل محمد ضیاء الحق دے وڈے پُتر اعجاز الحق نے آن ریکارڈ ضیاء مخالف گروپ "الذوالفقار" اُتے قتل دا الزام عائد کيتا سی۔ اودو‏ں اس گروپ د‏‏ی قیادت بے نظیر بھٹو دے چھوٹے بھائی مرتضا بھٹو دے ہتھ وچ سی، جیہنے اپݨے والد ذوالفقار علی بھٹو نو‏‏ں پھانسی دتے جاݨ دا بدلہ لیا۔ اوہ اپݨے والد د‏‏ی ہلاکت اُتے جنرل اسلم بیگ اُتے وی اُنگݪ چکدا سی۔

حوالے