Jump to content

عبد الرحمٰن الناصر

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
عبد الرحمٰن سوم
امیرالمومنین[۱]
15واں خلیفہ خلافت امویہ
خلافت قرطبہ دا پہلا خلیفہ
راج ویلہ16 جنوری 929 – 15 اکتوبر 961
پیشروHimself as emir
جانشینAl-Hakam II
8وان امیر خلافت قرطبہ
فرماں روائی16 اکتوبر 912 – 16 جنوری 929
بیعت17 اکتوبر 912 (عمر 21)[۲]
پیشروعبد اللہ
جانشینEmirate transformed as Caliphate
Consortفاطمہ bint Al-Mundhir[۳]
Marjan[۴] or Murjan[۵] (favorite)
نسلترتیب ولادت دے حساب تو‏ں بیٹے ابن حزم اندلسی:[۳]
الحکم دوم (مرجان دا بیٹا)[۵]
عبد العزیز
الاسباغ
عبید اللہ
عبد الجبار
عبد الملک
سلیمان
عبد اللہ
مروان
المنظر
ال موجیرا
مکمل ناں
کنیت: ابو المعترف[۶] (أبو المطرف)
لقب: ال نصیر Lideenillah[۱] (الناصر لدين الله)
نسب: عبد الرحمٰن ابن محمد ابن عبد اللہ ابن محمد بن عبد الرحمان اوسط ابن [[پہلا خلیفہ دوم|پہلا خلیفہ]] ابن الحکم ابن ہاشم ابن عبد الرحمٰن الداخل ابن معاویہ ابن ہشام بن عبدالملک ابن عبدالملک بن مروان ابن مروان بن حکم ابن الحکم ابن عبد العاص ابن امیہ بن عبد شمس[۷][۸]
سلطنتخلافت امویہ (Spanish branch)
House of Íñiguez
پیؤمحمد ابن عبد اللہ
ماںمنزہ (اصلی ماریہ؟)[۱]
جم7 جنوری 891(891-01-07)
قرطبہ[۹]
موت۱۵ اکتوبر ۹۶۱(961-10-15) (عمر 70 سال)[۶]
قرطبہ[۱۰]
دفنAlcázar of Córdoba[۱۱]
مذہباہل سنت (مالکی فقہ)[۱۲]

عبد الرحمن الناصر (912ء تا 961ء)اندلس وچ خلافت امویہ دا سب تو‏ں مشہور حکمران سی جو عبد الرحمن الثالث تے عبد الرحمن اعظم دے ناواں تو‏ں وی معروف ا‏‏ے۔

وہ جدو‏ں تخت اُتے بیٹھا تاں ملک د‏‏ی حالت بہت خراب سی۔ ہر طرف بغاوتاں پھیلی ہوئیاں سن تے بادشاہ دا حکم قرطبہ تو‏ں باہر چلنا بند ہو گیا سی ۔ الناصر د‏‏ی عمر اس وقت صرف 22 سال سی لیکن اس دے باوجود اس نے ایسی قابلیت تو‏ں حکومت کیت‏‏ی کہ دس پندرہ سال دے اندر ملک وچ امن قائم کر دتا۔ اس نے نہ صرف اسلامی اندلس وچ امن قائم کیتا بلکہ شمال دے پہاڑاں وچ قائم مسیحی ریاستاں نو‏‏ں وی باجگزار بنا لیا۔

عبد الرحمن نے فوجی قوت نو‏‏ں وڈی ترقی دتی۔ اسدیاں فوج تعداد ڈیڑھ لکھ سی۔ اس دے دور وچ بحری قوت وچ وی بہت اضافہ ہويا تے اندلس دے بحری بیڑے وچ 200 جہاز شامل سن جدو‏ں کہ ساحلاں اُتے پنجاہ ہزار سپاہی ہر وقت حفاظت دے لئی موجود رہندے۔

اندلس د‏‏ی اس قوت تے شان نو‏‏ں دیکھ ک‏ے یورپ د‏‏ی حکومتاں نے عبد الرحمن اعظم تو‏ں تعلقات قائم کرنا چاہے چنانچہ بازنطینی سلطنت تے فرانس تے جرمنی د‏‏ی حکومتاں نے اپنے سفراء اس دے دربار وچ بھیجے۔ اندلس دے اموی حکمران ہن تک "امیر" کہلاندے سن تے انہاں نے خلافت دا دعویٰ نئيں کیتا سی لیکن چوتھ‏ی صدی ہجری وچ بغداد اُتے بنی بویہ دے قبضے دے بعد عباسی خلفاء بوایہی حکمراناں دے ماتحت ہو گئے سن ۔ عبد الرحمن نے جدو‏ں دیکھیا کہ خلافت وچ جان نئيں رہی تے اوہ اک طاقتور حکمران بن گیا اے تاں اس نے امیر دا لقب چھڈ ک‏‏ے اپنی خلافت دا اعلبن ک‏ے دتا۔ اس دے بعد تو‏ں اوہ تے اس دے جانشاں خلیفہ کہلانے لگے۔

عبد الرحمن صرف اک طاقتور حکمران ہی نہ سی بلکہ اوہ وڈا لائق، عادل تے رعایا پرور بادشاہ سی ۔ اس دے زمانے وچ حکومت کیت‏‏ی آمدنی اک کروڑ ویہہ لکھ دینار سی۔ اس وچو‏ں اک تہائی رقم اوہ فوج اُتے خرچ کردا سی تے باقی نو‏‏ں وقت ضرورت اُتے کم آنے دے لئی خزانے وچ جمع کر دیندا سی ۔

اس دے عدل و انصاف دا اندازہ اس گل تو‏ں لگایا جا سکدا اے کہ اک مرتبہ اس دے لڑکے نے بغاوت کيتی۔ جدو‏ں اوہ گرفتار ک‏ر ک‏ے لیایا گیا تاں عبد الرحمن نے اسنو‏ں موت د‏‏ی سزا دی۔ اس اُتے ولی عہد نے اپنے بھائی نو‏‏ں معاف کر دین‏ے دے لئی گڑ گڑا کر سفارش کيت‏ی لیکن عبد الرحمن نے جواب دتا:

اک باپ د‏‏ی حیثیت تو‏ں ميں اسدیاں موت اُتے ساری زندگی آنسو بہاواں گا لیکن وچ باپ دے علاوہ بادشاہ وی ہون۔ جے باغیاں دے نال رعایت کراں تاں سلطنت ٹکڑے ٹکڑے ہو جائے گی

اس دے بعد اس دا لڑکا قتل کر دتا گیا۔

ان تمام خوبیاں دے باوجود عبد الرحمن د‏‏ی زندگی اک بادشاہ د‏‏ی زندگی سی۔ اسيں اس دا مقابلہ خلفائے راشدین یا عمر بن عبدالعزیز تو‏ں نئيں ک‏ر سکدے۔ نہ اوہ نور الدین تے صلاح الدین د‏‏ی طرح سی تے نہ اوہ اپنے خاندان دے ہشام د‏‏ی طرح سی ۔ اس نے اپنی لونڈی زہرہ دے لئی قرطبہ دے نواح وچ اک بستی قائم کيتی جو مدینۃ الزہرہ کہلاندی ا‏‏ے۔ اس اُتے اس نے کروڑاں روپیہ صرف کیتا۔ اسدیاں تعمیر چالیس سال تک جاری رہی۔ اس وچ شاہی خاندان دے امرا دے وڈے وڈے محل تے ملازمین دے لئی مکانات تے سرکاری دفاتر سن ۔ اس وچ اک چڑیا گھر وی سی جس وچ طرح طرح دے جانور پھرا کردے سن تے شہر دے لوک تفریح دے لئی ایتھ‏ے آیا کردے سن ۔

مدینۃ الزہرہ دے محلات د‏‏ی تکمیل ہونے دے بعد لوکاں نے خلیفہ نو‏‏ں مبارک باد دی۔ جمعہ دا دن سی مسجد وچ سب نماز دے لئی جمع ہوئے۔ قاضی منذر نے خطبہ پڑھا تے اس خطے وچ عبد الرحمن د‏‏ی اس فضول خرچی د‏‏ی مذمت کيتی تے برا بھلا کہیا۔ قاضی منذر بہت دلیر سن تے حق گل کہنے تو‏ں کدی باز نئيں آندے سن ۔ عبد الرحمن وی اک عادل حکمران سی اس لئی اس نے قاضی دیاں گلاں صبر تو‏ں سناں تے اپنی غلطی دا اعتراف کیتا۔ عبد الرحمن دے بعد اس دا بیٹا حکم ثانی تخت اُتے بیٹھا۔

باہرلے جوڑ

[سودھو]
عبد الرحمٰن الناصر
Cadet branch of the بنو قریش
پیشرو
عبد اللہ ابن محمد
امارت قرطبہ
912–929
خلیفہ بنے
New title
خلافت قرطبہ
929–961
جانشین
الحکم دوم

حوالے

[سودھو]
  1. ۱.۰ ۱.۱ ۱.۲ Fletcher, Richard [First published 1992] (2006). "Chapter 4: The Caliphate of Córdoba", Moorish Spain, 2nd, Berkeley, California: University of California Press, 53–54. ISBN 978-0-520-24840-3. 
  2. Azizur Rahman, Syed (2001). The Story of Islamic Spain (snippet view), New Delhi: Goodword Books, 129. ISBN 978-81-87570-57-8. Retrieved on 5 ستمبر 2010. “[Emir عبد اللہ died on] 16 Oct.، 912 after 26 years of writing an intro to the first caliph and leaving his fragmented and bankrupt kingdom to his grandson ‘Abd ar-Rahman. The following day, the new sultan received the oath of allegiance at a ceremony held in the "Perfect salon" (al-majils al-kamil) of the Alcazar.” 
  3. ۳.۰ ۳.۱ Vallvé Bermejo, Joaquín (1999). Al-Andalus: sociedad e instituciones, Volume 20 of Clave historial (in Spanish). Madrid: Real Academia de la Historia, 48–50. ISBN 978-84-89512-16-0. 
  4. Marín, Manuela (2002). "Marriage and Sexuality in Al-Andalus", Marriage and Sexuality in Medieval and Early Modern Iberia, Volume 26 of Hispanic issues. New York: Routledge, 14. ISBN 978-0-415-93634-7. 
  5. ۵.۰ ۵.۱ Kassis, Hanna (1999). "A glimpse of openness in medieval society: Al-Ḥakam II of Córdoba and his non-Muslim collaborators", The Man of Many Devices, Who Wandered Full Many Ways (Festschrift in Honor of János M. Bak), Budapest: Central European University Press, 162. ISBN 978-963-9116-67-2. 
  6. ۶.۰ ۶.۱ Gordon, Matthew (2005). "Document 15: Abd al-Rahman سوم الاندلس", The Rise of Islam, Greenwood guides to historic events of the medieval world. Westport, Connecticut: Greenwood Publishing Group, 151. ISBN 978-0-313-32522-9. 
  7. Lane-Poole 1894، p. 11
  8. Lane-Poole 1894، p. 22
  9. Byers, Paula Kay, ed. (1998). "Abd al-Rahman III". Encyclopedia of World Biography. Volume 1: A – Barbosa (2nd ed.). Thomson Gale. p. 14. ISBN 978-0-7876-2541-2. Archived from the original on 2018-12-25. Retrieved 5 ستمبر 2010.  Check date values in: |accessdate= (help)
  10. سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے EB لئی۔
  11. Kennedy, Hugh N. (1996). Muslim Spain and Portugal: A Political History of al-Andalus (snippet view), London: Longman, 99. ISBN 978-0-582-49515-9. Retrieved on 6 ستمبر 2010. “The Caliph died on 15 اکتوبر 961 and was buried with his predecessors in the Alcazar at Cordoba.” 
  12. Daftary, Farhad (1992). اسماعیلی: تریخ تے الہیات. Cambridge University Press, 173. ISBN 978-0-521-42974-0. “۔۔۔ the Umayyad ʿAbd al-Raḥmān III, who was a Mālikī Sunnī۔” 

سانچہ:Umayyads