علی آیت منقلات

علی آیت منقلات
(عربی وچ: أبو الحسن علي بن عثمان المنجلاتي البجائي الصنهاجي)
جم	سنہ 1344 (عمر 679–680 سال)  بجایہ
مقام وفات	بجایہ
رہائش	جرجرة - علم الجزائر
عملی زندگی
الحقبة	1344 م - 1412 م
تلمیذ خاص	سيدى بوسحاقى
دلچسپیاں	علم التفسير، الفقه الإسلامي، اللغة العربية

علی آیت منقلات (745ھ-815ھ) ، یا علی منقلاندی، یا ابو حسن علی بن عثمان منجلاندی، بجائی سنہاجی، اک سنی عالم ، مالکی اشعری قادری ، الجزائر، شمالی افریقہ دے جرجرہ تو‏ں سن ۔

حالات زندگی

علی بن عثمان منجلاندی بجائی اک الجزائری مالکی فقیہ نيں جو 745ھ بمطابق 1344ء وچ بجایہ وچ پیدا ہوئے۔ علی منقلاندی نے اسنو‏ں شیخ عبد الرحمٰن وغلیسی تے ہور تو‏ں لیا ا‏‏ے۔ علی منقلاندی نے مالکی فقہ دے نال قرآن کریم دے علوم د‏‏ی تعلیم دینے دے لئی بجایہ شہر وچ سکونت اختیار کيتی۔ مالک ابن انس دے نظریے دے مطابق سیدی علی منجلاندی نے مسجد عین البربر نو‏‏ں وکھ وکھ اسلامی علوم، خاص طور اُتے فقہ د‏‏ی تعلیم دے لئی اک گوشہ دے طور اُتے استعمال کيتا۔ انہاں دے شاگرداں وچ سیدی عبد الرحمن ثعالبی، سیدی ابراہیم بوسحاقی تے سیدی یحییٰ عیدلی دے نال سن ۔. .

اولاد

• فقیہ سیدی علی منجلاندی د‏‏ی اولاد سی جنہاں وچ منصور آیت منقلات یا ابو علی منصور منقلاندی شام‏ل نيں، جو بجایہ دے مالکی مفتی سن ۔ ابو علی الزواوی منجلاندی بجایہ دے فقہا تے علماء وچو‏ں اک ہور اوتھ‏ے دے اضطراب تے طاقت دے لوکاں وچو‏ں اک سی تے اوہ اپنے باوقار مقام د‏‏ی وجہ تو‏ں سیاسی واقعات وچ رائے تے مداخلت کرنے والےآں وچو‏ں سی۔
• شمس الدین سخاوی نے انہاں دے بارے وچ الضوء اللامع وچ کہیا: "ميں نے اک ایداں دے شخص نو‏‏ں دیکھیا جس نے کہیا کہ اوہ مشہور عالم الزاوی اے تے اس د‏ی وفات تیونس وچ سن 846 ہجری قمری وچ ہوئی۔"
• منصور منجلاندی نے بوہت سارے قابل ذکر لوکاں نو‏‏ں پڑھایا، انہاں وچ امام محمد بن عبد الکریم بن محمد مغیلی تلمسانی (1425ء - 1504ء ) نيں۔

وفات

سیدی علی منجلاندی د‏‏ی وفات سن 815ھ دے مطابق 1412ء وچ ہوئی۔ اسنو‏ں بجایہ دے علاقے وچ ، جرجرہ دے مشرق وچ ، جبال خشنہ تے بلیدی اٹلس وچ دفن کيتا گیا۔

علماء د‏‏ی آراء

• سیدی عبد الرحمٰن ثعالبی نے اپنی کتاب تفسیر ثعالبی وچ علی منجلاندی دے بارے وچ کہیا: ميں نے اٹھويں صدی دے آخر وچ علم د‏‏ی تلاش وچ سفر کيتا تے نويں صدی دے اوائل وچ بجایہ وچ داخل ہويا، جتھے ميں نے انہاں ائمہ نال ملاقات کيت‏ی جنہاں د‏‏ی پیروی وچ ، سیدی عبدالرحمٰن وغلیسی دے ساتھ‏ی سن، جو انہاں دے پاس موجود سی۔ عین البربر مسجد وچ سیدی علی بن عثمان منجلاندی دے نال اجتماعات تے اوتھ‏ے میرے پڑھنے دا بنیادی مرکز سی۔
• شمس الدین سخاوی نے اپنی کتاب الضوء اللامع لأهل القرن التاسع د‏‏ی پنجويں جلد دے صفحہ 261 اُتے علی منجلاندی دے بارے وچ کہیا: "علی بن عثمان منجلاندی بجائی (البخاری): انہاں د‏‏ی وفات سنہ 15 (815ھ) وچ ہوئی۔" - شمس الدین سخاوی ، نويں صدی دے لوکاں د‏‏ی روشن روشنی: جلد پنج، صفحہ 261
• احمد بابا تمبكتی نے اپنی کتاب " نيل الابتهاج بتطريز الديباج" وچ علی منجلاندی دے بارے وچ کہیا: "علی بن عثمان منجلاندی زواوی بجائی: اس دے ممتاز علماء تے فقہاء وچو‏ں اک نيں۔ شیخ عبدالرحمن ثعالبی نے انہاں دے بارے وچ کہیا: ساڈے شیخ ابو حسن امام حافظ بجایہ وچ میرے پڑھنے دا سب تو‏ں وڈا مرکز سن ۔ اس دے پاس فتوے نيں، جنہاں وچو‏ں بوہت‏ے مازونیہ تے معیار وچ منتقل کيتے گئے نيں۔
• ابو قاسم حفناوی نے اپنی کتاب " تعريف الخلف برجال السلف سلف" وچ فقیہ علی منجلاندی دے بارے وچ کہیا اے :علی بن عثمان منقلاندی الزواوی بجائی بجایہ دے ممتاز علماء تے فقہاء وچو‏ں اک نيں۔ شیخ عبدالرحمن وغلیسی تے ہور تو‏ں لیا گیا،وہ بجایہ دے مفتی عالم ابی علی منصور منجلاندی دے والد نيں۔ شیخ سدی عبدالرحمٰن ثعالبی نے انہاں دے بارے وچ کہیا: ساڈے شیخ ابو حسن الامام حافظ نيں، تے ايس‏ے دے مطابق ایہ بجایہ وچ میرے پڑھنے دا بنیادی مرکز سی۔ اس دے پاس فتوے نيں، جنہاں وچو‏ں کچھ مازونیہ تے "المعیار" وچ نقل کيتے گئے نيں۔
• عادل نویہض نے اپنی کتاب "الجزائر دے قابل ذکر لوکاں د‏‏ی لغت" وچ فقیہ علی منقلاندی دے بارے وچ کہیا: "علی بن عثمان منقلاندی زواوی بجائی، ابو حسن: اٹھويں صدی ہجری دے اواخر وچ بجایہ دے علماء تے فقہاء وچو‏ں اک سن ۔ شیخ سدی عبد الرحمٰن ثعالبی نے انہاں تو‏ں لیا تے انہاں دے بارے وچ کہیا: ساڈے شیخ ابو الحسن الامام الحافظ، تے ايس‏ے دے مطابق ایہ بیجیہ وچ میرے پڑھنے دا بنیادی مرکز سی۔ اس دے پاس فتوے نيں، جنہاں وچو‏ں کچھ "المازونیہ" تے "المعیار" وچ نقل کيتے گئے نيں۔

حوالے