مجرا
مجرا عورتاں دے رقص دی اک شکل اے جو جنوبی ایشیا وچ مغلیہ سلطنت دے دوران ابھر کر سامنے آیا سی ۔ مجرے نوں اس وقت دے اشرافیہ طبقے تے مقامی حکمراناں (ہندوستانی معاشرے دے نواب جو اکثر مغل بادشاہ دے دربار توں منسلک ہُندے سن ) دی تفریح دے لئی رات دے وقت پیش کیتا جاندا سی ۔ مجرے دا رجحان مغل سلطنت دے زوال پذیریت دی طرف مائل ہونے یا زوال پزیر سالاں دے دوران تیزی توں پھیلا سی ۔ [۱]
پس منظر تے تریخ
[سودھو]اس وچ مقامی کلاسیکی کتھک ڈانس دے عناصر نوں مقامی موسیقی بشمول ٹھمری تے غزل دے نال جوڑا گیا اے۔ اس وچ اکبر توں لے کے بہادر شاہ ظفر دے ہور مغل ادوار اقتدار دی شاعری وی شامل اے۔ [۲] مجرا روايتی طور اُتے محافل تے خصوصی گھراں، جنہاں نوں کوٹھا کہیا جاندا سی، وچ پیش کیتا جاندا سی ۔ برصغیر وچ مغل حکمرانی دے دوران، دہلی ، لکھنؤ ، جے پور ورگی جگہاں پر، مجرے دا رواج اک خاندانی فن سی تے اکثر ماں توں بیٹی تک منتقل ہُندا سی ۔ اشرافیہ طبقے تک رسائی دی وجہ توں انہاں عورتاں یا طوائفاں نوں کچھ طاقت تے وقار حاصل سی تے انہاں وچوں کچھ نوں سبھیاچار دی اتھارٹی دے ناں توں جانیا جاندا سی ۔ کچھ بزرگ خاندان اپنے بیٹےآں نوں انہاں دے پاس آداب (رہتل) تے انہاں توں فن گفتگو سیکھنے دے لئی وی بھیج دیندے سن ۔ [۱] انہاں نوں کدی کدی ہندوستان دی ناچ گرلز وی کہیا جاندا سی جس وچ رقاصائاں، گلوکارائاں تے انہاں دے سرپرست نواب ساتھی شامل سن ۔
لاہور وچ ، مغلیہ سلطنت دی ہیرا منڈی دے پڑوس وچ ، ایہ پیشہ آرٹ تے غیر ملکی رقص دے وچکار اک حد سی، اداکار اکثر مغل شاہی یا دولت مند سرپرستاں وچ درباریاں دی حیثیت توں کم کردے سن ۔ "ایتھے تک کہ دولت منداں نے اپنے بیٹےآں نوں طوائفاں دے کوٹھاں وچ بھیجیا کردے سن ۔ انہاں نوں آداب اخلاق دی تعلیم دے لئی جاپانی گیشا توں تشبیہ دتی گئی اے۔" [۳][۱]
موسیقی دی اک صنف دی حیثیت توں مجرا تاریخی طور اُتے سولہويں توں انیہويں صدی دے جنوبی ایشیا دے اک جمالیاتی سبھیاچار دی تشکیل نو کردا اے جس وچ موسیقی تے ڈانس ورگی تفریح اک عورت تے بہت سارے مرداں دے وچکار ہُندی سی۔ موسیقی دا مطالعہ کرنے والی ریگولا قریشی کہندی نيں کہ "پتے دی بے آہنگی جو شرافت دی قاتل اے۔ "
موجودہ دور
[سودھو]جدید مجرا رقاصائاں اپنے ملکاں وچ شادیاں، سالگرہ تے کنواراں دی پارٹیاں جداں پروگراماں وچ رقص کردی نيں۔ ایہ رواج ہندوستان تے پاکستان جداں روايتی مغلیہ سبھیاچارسے مرعوب ملکاں وچ رائج اے۔ کِسے حد تک ہندوستان تے پاکستان وچ رقص کرنے والے اکثر مقامی موسیقی دے نال مجرا دی اک جدید شکل وی پیش کردے نيں۔ [۱][۴]
بالی ووڈ تے لالی ووڈ
[سودھو]مجرا نوں بالی ووڈ فلماں وچ پاکیزہ (1972 دی فلم) ، امراؤ جان (1981 دی فلم)، زندگی یا طوفان (1958) تے دیوداس (1955 دی فلم) یا ہور فلماں وچ جنہاں وچ ماضی دے مغل حکمراناں تے اس دی سبھیاچار نوں ظاہرکیا جاندا اے، دکھایا جاندا اے۔ ڈانس نوں عزت دتی گئی اے تے ڈانس کوریوگرافی دے نال پڑھایا وی جاندا اے تاکہ خواتین رقاصاواں نوں اپنے رقص وچ ہور روانی تے زیادہ فن تے نسوانی حیثیت حاصل ہوئے سکے ۔ رقاصائاں عام طور پرعوام دی نگاہ دا مرکز ہُندیاں نيں اورطویل عرصے تک ناظرین نوں محظوظ کرسکدی نيں۔
انجمن (1970 دی فلم) ورگی پاکستان دی لالی وڈ فلماں وچ فلم ختم ہونے توں پہلے ہی بہت سارے مجرا رقص پیش کیتے جاندے نيں۔ [۵]
بھارت ، پاکستان تے بنگلہ دیش
[سودھو]2005 وچ جدوں ریاست مہاراشٹرا وچ ڈانس بار بند کردتی گئياں تاں متعدد سابق بار دی رقاصائاںممبئی کے گرانٹ روڈ دے علاقے اُتے واقع کینیڈی پل دے نیڑے 'کانگریس ہاؤس' چلی گئياں، جو شہر وچ مجرا دے سب توں قدیم مرکز نيں۔ آگرہ، بھارت تے لاہور تے کراچی پاکستانماں عورتاں نوں مجرا دی تربیت دتی جاندی اے۔ ڈان اخبار کراچی نے لاہور دی ہیرا منڈی کے علاقے دی تفصیل بیان کردے ہوئے لکھیا اے کہ: "پاکستان دا قدیم ترین ریڈ لائٹ ضلع صدیاں توں روايتی شہوت انگیز رقاصاؤں، موسیقاراں تے طوائفاں دا اک مرکز سی ۔" [۳]
زیادہ تر خواتین کِسے فلمی اسٹوڈیو وچ بین الاقوامی ڈانس کیریئر یا جنوبی ایشین ڈانس کیریئر دی امید رکھدے نيں۔
مراٹھی تے ہندی / اردو زباناں وچ مجرا کے معنی نيں:
- عزت و احترام دی قیمت
- رقاصہ دی رقص کارکردگی
- تعزیر دے نال سلام کرنا
ہور ویکھو
[سودھو]- ڈانس بار (ہندوستان)
- ناچ
- ہیرا منڈی (جسنوں لاہور پاکستان وچ شاہی محلہ یا ریڈ لائٹ ڈسٹرکٹ وی کہیا جاندا اے )
ہور پڑھو
[سودھو]- مارتھا فیلڈمین ، بونی گارڈن۔ بشکریہ فنون: ثقافتی تناظر ۔ پی پی 312–352۔
حوالے
[سودھو]- ↑ ۱.۰ ۱.۱ ۱.۲ ۱.۳ Soumya Rao (15 May 2019). "Mughal-era courtesans are the unsung heroes of India's freedom struggle". https://qz.com/india/1619758/how-tawaifs-the-mughal-era-courtesans-fought-for-indian-freedom/. Retrieved on 3 October 2019.
- ↑ Sanjoy Hazarika (6 October 1985). "THE RICHES OF MOGUL INDIA BRING A DYNASTY TO LIFE". https://www.nytimes.com/1985/10/06/arts/the-riches-of-mogul-india-bring-a-dynasty-to-life.html?searchResultPosition=2/. Retrieved on 3 October 2019.
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ 'How Facebook is killing Lahore's Heera Mandi' on Dawn (newspaper) Published 23 August 2016, Retrieved 2 October 2019
- ↑ John Caldwell, University of North Carolina at Chapel Hill,, Southeast Review of Asian Studies Volume 32 (2010), pp. 120-8, Retrieved 2 February 2017
- ↑ Watch 'Mujra dance' being performed in Pakistani film Anjuman (1970 film) on YouTube Retrieved 2 October 2019
باہرلے جوڑ
[سودھو]- آئی ایم ڈی بی دی ویب سائٹ اُتے 'مجرا ڈانس' والی فلم 'امراؤ جان' (1981 دی فلم)
- ایکسپریس ٹریبیون (اخبار) وچ پاکستانی شادیاں تے فحش مجراں دی تفصیل
- آؤٹ لک (انڈیا میگزین) اُتے بالی ووڈ مجرا پرائمر
- بپاشا دا اگلا قدم: انڈیا ٹوڈے (اخبار) اُتے 'شوٹ آٹ ایٹ وڈالیا' وچ اک مجرا دا گانا
- 'انہاں لوکاں ناں لے لینا': 'غیر یقینی' گانے دی تریخ بالی ووڈ مجرا- سونے دے دل والے صحن دی کہانی دے بارے وچ ساڈے جنون دے پِچھے دی محرک کیتا اے ؟ ڈیلی پاکستان گلوبل (اخبار)