مملکت کندہ
مملکت کندہ | |
---|---|
تاریخ تاسیس | 3ویں صدی |
انتظامی تقسیم | |
ترمیم |
مملکت كِندہ ( مسند سطر : 𐩫𐩬𐩵𐩩) گھٹ توں گھٹ ( ۲۰۰ ق م – ۶۳۳ عیسوی [۱] ): اک قدیم عرب بادشاہت اے جو جزیرہ نما عرب دے وسط وچ قائم ہوئی سی۔ اس دے بادشاہ کندہ قبیلے توں نيں، تے بحرین اسلام توں پہلے دے زمانے وچ مناتھیرا توں لڑیا سی۔ [۲] ایہ دوسری صدی ق م دا اے۔ گھٹ توں گھٹ، تے قدیم عرباں دی پوری تریخ وچ قدیم جنوبی عرب سلطنتاں دے برعکس اک اہم کردار ادا کيتا۔ کندہکے بادشاہ شیخاں دے زیادہ نیڑے سن، تے انہاں نوں قبیلے وچ ذاتی وقار اس توں زیادہ حاصل سی کہ اوہ اک مستحکم حکومت تے اختیار سن، [۳] مطلب ایہ اے کہ بادشاہی دا نظام اک اتحاد اُتے مبنی سی جس نے بوہت سارے قبیلے نوں اکٹھا کیا، [۴] اک دوسرے توں دور کالونیاں وچ ، كِندہ دے خانداناں دی سربراہی وچ ۔[۵] اوہ اسلام توں پہلے کافر سن، تے کئی مسند نصوص اک ایسی بولی وچ دریافت ہوئے سن جنہاں نوں ماہرین لسانیات نے "سیمی سبائک " کہیا سی، انہاں دے پہلے راجگڑھ قریۃ الفو وچ ۔ ایہ واضح نئيں اے کہ انہاں نے یہودیت اختیار کيتی یا نئيں، لیکن ایہ یقینی اے کہ انہاں دا کچھ حصہ یوسف ذو نواس دی فوج وچ شامل سی، [۶] تے اس گل دے اشارے ملدے نيں کہ جزیرہ نما عرب دے شمال وچ جو تقسیم موجود سی اوہ عیسائی سن ۔ [۷] انہاں دی سلطنت اسلام توں کچھ دیر پہلے ہی زوال پذیر ہوئی، تے ایہ کئی امارتاں وچ بٹ گئی، جنہاں وچوں آخری دمت الجندل تے اس دا شہزادہ اکیدر بن عبد الملک سی۔
تسمیہ
[سودھو]كِندہ مبہم معنی والا ناں اے تے مخبراں دے پاس اس دے بارے وچ متعدد روایات نيں۔ انہاں وچوں سب توں مشہور ایہ اے کہ انہاں دا ایہ ناں اس لئی رکھیا گیا کیونجے انہاں دے پردادا، تھور نے "اپنے والد دی برکت نوں جلایا"؛ اس وچ کوئی کفر.[۸] اکابرین نے اس نعمت دی نوعیت دی وضاحت نئيں کيتی کہ اس تھور نے اپنے نسب نوں ایہ ناں دینے دے لئی توہین دی اے، خاص طور اُتے چونکہ مسند نصوص جنہاں وچ "الثور" دا ذکر اے انہاں وچوں کچھ دے بارے وچ گل کر رہے نيں تے اوہ پنڈ دے بادشاہ نيں۔ الفو، پورا قبیلہ نئيں۔ [۹] کہیا جاندا سی کہ کنڈا دا مطلب پہاڑ دا سب توں اُچا ٹکڑا اے، تے اس دی تائید پلینی دی ایلڈر دے اس بیان نال ہُندی اے کہ اوہ پہاڑ دے چشمے وچ رہندے سن ۔ [۱۰] بہرحال اس دی قطعی تصدیق نئيں کيتی جا سکدی، کیونجے ایہ ناں پرانا اے، تے مسند رسم الخط وچ کوئی اصل ماخذ دریافت نئيں ہويا اے جو اس دے معنی دی وضاحت کردا ہوئے۔
تریخ
[سودھو]مختصر
[سودھو]محققاں نوں قرية كاهل یا قریہ الفاو دا بوہت گھٹ علم اے، تے آثار قدیمہ دی کھدائی دے مطابق؛ پنڈ دی تریخ چوتھی صدی ق م تک جاندی اے۔ ایم [۱۱] اس پنڈ نوں "کاہل" دے ناں توں جانیا جاندا سی، جو کہ کیندا تے مدحج دے دیوتاواں وچ سب توں وڈا سی، [۱۲] تے انہاں دا ذکر کرنے والی سب توں قدیم عبارت ماریب وچ اس دے بغیر اک تحریر وچ پائی گئی، شیبا دا بادشاہ، شاعر ۔ اتر کا، دوسری صدی ق م دے آخر وچ ۔ ، جس وچ اوہ متعدد بغاوتاں نوں روکنے دے لئی اپنی لڑائیاں دا حوالہ دیندا اے۔ انہاں وچوں اک وچ اوہ جگہ وی شامل اے جسنوں اوہ "قریت دت کہل" کہندے نيں تے رابعہ الثور دی ملکیت اے۔ [۱۳] خود پنڈ والےآں توں کئی تحریراں ملی نيں۔ جس وچ معاویہ بن ربیعہ نامی بادشاہ دی قبر اُتے اک نوشتہ وی شامل اے، تے دوسرا عجل بن حوام نامی شخص دے لئی اپنے بھائی ربیعل دے اعزاز وچ ۔ عربی بولی دی ترقی دے مراحل دی نشاندہی دے لئی ایہ تحریراں لسانی اہمیت رکھدی نيں۔ جبل الدروز وچ نمرہ نوشتہ دے علاوہ، اس وچ لسانیات دے ماہرین تے اس بولی دی تریخ وچ دلچسپی رکھنے والےآں دی دلچسپی دی لسانی خصوصیات موجود نيں۔ [۱۴] انہاں تھور خاندان نے قریت الفو وچ شہر دی بادشاہی قائم کيتی۔ یمن توں عراق تے فارس دی طرف جانے والے قافلاں دی حفاظت دے لئی ایہ سبائی توسیعی پالیسی دا حصہ سی۔ [۱۵] مسند نصوص وچ "عرب شیبہ " دے نال کندہ تے مدحج دا حوالہ دتا گیا اے تے دونے قبیلے دا اکثر اک نال ذکر کيتا گیا اے۔ [۱۶] سبعین بدوی اک مخصوص مکانات وچ رہندے سن تے چراگاہ دی تلاش وچ اک علاقے توں دوسرے علاقے وچ نئيں جاندے سن، تے ایہ امکان اے کہ بدوواں دا کردار انہاں دے خشک تے صحرائی تھانواں دی وجہ توں اٹک گیا سی نہ کہ طرز زندگی نوں اپنانے دی وجہ تاں۔ دوسری طرف جزیرہ نما عرب دے ہور علاقےآں وچ بدوی، [۱۷] ۔ ایلیٹ اسپرنگر تجویز کردا اے کہ کندہ سلطنت دا وارث اے۔ اسپرنگر دا کہنا اے کہ انہاں نے وکھ وکھ بستیاں قائم کيتیاں، تے ہر بستی وچ پڑوسی قبیلے نوں محکوم بنایا۔ [۱۸] انہاں دی حکمرانی تے آباد ہونے دی جگہاں دی خصوصیات اوہ بنیاد نيں جنہاں اُتے اسپرنگر نے ماین بادشاہی دی وراثت دا مفروضہ بنایا۔ [۱۸][۱۹]
كِندہ دے بارے وچ محققاں دا زیادہ تر علم عرب ورثہ دیاں کتاباں توں حاصل ہُندا اے، تے شاید زیادہ سنجیدہ کھدائی انہاں دے تاریخی کردار نوں زیادہ واضح طور اُتے سمجھنے وچ مدد فراہم کرے گی۔ انہاں دی تریخ خبراں دے متعصب تے رجحانات توں آشکار سی، جداں ابن السائب الکلبی ، مثال دے طور پر؛ اس نے اپنے قبیلے بنو کلب نوں بہت زیادہ شامل کیا، تے انہاں نوں کندہ دے بادشاہ دی توسیع دے کریڈٹ دے مالک دے طور اُتے ظاہر کیا، جو کہ اسلام دے بعد اکثر اکابرین دیاں تحریراں دا معاملہ اے۔ [۲۰] ایہ گل قابل توجہ اے کہ اکابرین دیاں تحریراں وچ کندہ دی تریخ دے بارے وچ بہت ساریاں تفصیلات نئيں نيں، تے انہاں دے بادشاہاں وچ سب توں زیادہ تفصیل شاہ حجر بن عمرو الکندی دی اے، جسنوں "تلخی کھانے والے" دے ناں توں جانیا جاندا اے۔ یعنی اکابرین دی یادداشت جس حد تک پہنچی اوہ چھیويں صدی عیسوی توں زیادہ نئيں سی، [۲۱][۲۲] تے انہاں وچوں بعض نے انہاں توں پہلے بوہت سارے بادشاہاں دا تذکرہ کيتا اے جس دی کوئی تفصیل نئيں اے۔ [۲۳] حالیہ دریافتاں توں معلوم ہويا اے کہ انہاں دی عمر اس توں زیادہ اے، لیکن اہل خبر دیاں تحریراں توں انہاں توں کيتا اندازہ لگایا جا سکدا اے کہ انہاں دی حکومت وقفے وقفے توں چلدی رہی، کنڈا دے بادشاہاں دے ظلم اُتے منحصر سی۔ بدو قبیلے دی عادت اے کہ کمزوری دی پہلی نشانی اُتے بغاوت کردیندے نيں، ہمسایہ ریاستاں توں حمایت حاصل کردے نيں، تے انہاں نوں اس وچ کوئی برائی نئيں معلوم ہُندی سی۔ [۲۴]
حمیر دی سلطنت دے نال اتحاد
[سودھو]دوسری صدی ق م دے آخر وچ ؛ مملکت شیبہ وچ سیاسی افراتفری پھیل گئی، تے پوری مملکت وچ وڈی بغاوتاں نمودار ہوئیاں، تے اس دا اثر بوہت گھٹ ہو گیا ایتھے تک کہ ایہ مارب تے صنعاء تک محدود ہو گیا۔ انہاں دناں حشد قبیلے دا سردار شاہ شیر اتر نمودار ہويا، تے حضرموت، غفر ، تہامہ اور نجران وچ بغاوتاں نوں کچلنے دے لئی وسیع مہم چلائی۔
نجران دی تکمیل دے فوراً بعد، اس دی افواج دا کمانڈر "ابو کرب احراس" کندہ دے بادشاہ رابعہ الثور توں لڑنے دے لئی الفو پنڈ دی طرف روانہ ہويا۔ [۲۵] متن وچ رابعہ الثور دی قسمت دا ذکر نئيں سی، لیکن ماریب وچ اس رابعہ دے بغیر اک عبارت دریافت ہوئی جس وچ اس نے اپنی جنگاں تے لڑائیاں وچ اس دی مدد کرنے اُتے دیوتا المقا دا شکریہ ادا کيتا تے اس دی دعا وچ حفاظت دا سوال وی شامل سی۔ سبا دے بادشاہ کا۔ [۲۶] ایہ اک بہت ہی مختصر متن سی تے اس نے کوئی تفصیل نئيں دسی۔
كِندہ نے اس وقت بکل دے رہنما ایلی شار یحداد اُتے حملہ کیا، تے اوہ اپنے حملے وچ ناکام رہے، جو اس وقت ایب گورنریٹ وچ دلاما نامی علاقے دے نیڑے سی۔ تے اس نے اس "ایلی شارح" دا متن دریافت کيتا جس وچ اوہ پہلی صدی دے دوسرے نصف وچ ، امرو القیس ابن عوف نامی کینیڈین بادشاہ دے حملے نوں پسپا کرنے وچ کامیابی دے لئی دیوی المقا تے طالب ریام دا شکریہ ادا کردا اے۔ ق م [۲۷] کینیڈیناں نے شیبا دے خلاف باغی گروہاں وچوں اک دے نال اتحاد کیا، تے ایہ ہیمیری سن ۔ اس عرصے دے دوران، دریافتاں توں پتہ چلدا اے کہ کینیڈین اپنی لڑائیاں وچ گھوڑےآں دے بدلے اونٹھاں دا تبادلہ کردے سن، تے صنعا دی فتح وچ وادھا کردے سن ۔ [۲۸] ۲۷۵ وچ ، حمیریاں نے شیبہ اُتے اپنا آخری حملہ کیا، تے شمر یحرایش شیبہ دی سلطنت نوں ہمیشہ دے لئی گرانے وچ کامیاب ہو گئے، لیکن حضرموت دی بادشاہت باقی رہی۔
ابتدائی طور پر؛ شمر نے ذاتی طور اُتے حضرموت دے بادشاہ دے خلاف "رب شمس" دے ناں توں اک مہم دی قیادت دی تے شبوا دی گرفتاری دے نال جنگ دا خاتمہ ہويا۔ جداں ہی اوہ حضرموت توں فارغ ہويا سی کہ اسنوں صعدہ وچ بغاوت دی خبر ملی جسنوں ساڈی بادشاہ نے "دودان" خولان کہیا۔ [۲۹] شمر خولان تے سنحان تے فیر بیشا دے نال مشغول سی، تے ہدرمیس نے اس دی مشغولیت دا فائدہ اٹھا کے حمیری فوج نوں شبوہ توں کڈ باہر کيتا۔
حمیریاں دے ہتھوں حضرموت دے زوال دی لڑائیاں نوں بیان کرنے والے دو نوشتہ جات ملے۔ پہلی جنگ کيتی قیادت "سعد یطلف ذی جدن" نامی اک حمیری نے کی، جس نے بغاوت نوں ختم کرنے دے لئی کندہ تے مغز توں بدویاں دے اک گروہ دی قیادت کيتی۔ دوسری جنگ کيتی قیادت رابعہ بن وائل نامی کینیڈین نے کی، جس نے اونٹھاں اُتے سوار تن ہزار پنج سو سواراں دی قیادت کی، اک سو پچیہہ نائٹاں دے علاوہ، پچاسی باغی مارے گئے، تے بھیڑ بکریاں، تِیہہ گھوڑے تے دو۔ متن وچ درج تعداد دے مطابق اک سو اک ہزار اونٹھ۔ [۳۰] اس دے بعد اس نے ہمیار دے خلاف بغاوت دا کوئی جواب نئيں دتا۔
المناذرةکے نال لڑائیاں
[سودھو]چوتھی صدی عیسوی دے کسی موقع پر، لیکن بلاشبہ سنہ ۳۲۸ دے بعد، عمرو القیس بن عمرو دی قیادت وچ منتھرہ نے عراق دے صحرا توں آندے ہوئے نجد اُتے حملہ کيتا۔ [۳۱] دے نوشتہ توں واضح ہُندا اے کہ اس نے مدحج نوں شکست دتی سی، تے درحقیقت، اک حمیری متن موصول ہويا اے جس وچ شمر دا ذکر اے کہ قطیف اُتے حملہ کرنے دے لئی قندا تے مدحج توں براہ راست فوجاں دی طرف جلدی دی سی، جسنوں اس نے "سرزمین" کہیا سی۔ فارس، الاحساء اور بنی اسد ، تے اوہ مناتھیرا نوں شکست دے کے عراق دے مضافات وچ واپس پرتن وچ کامیاب ہو گئے۔ [۳۲] اک ہور متن جو کہ ۴۲۸ دا اے تے کیندا دا حوالہ دیندا اے تے انہاں دی مناتھیرا نوں پسپا کرنے دا ذکر وی داودمی وچ مسیل الجمعہ نامی سائٹ توں ہويا اے۔ [۳۳] متن دسدا اے کہ حمیری بادشاہ اسعد الکامل نے اس جگہ اُتے حضرموت، معارب تے کندہ توں عقیل تے مقتوا دے نال اک مہم چلائی تے اک گروہ دا ذکر کيتا جسنوں اس نے دو قبیلےآں دے چھوٹے لوکاں نوں بلايا جنہاں دا ناں سعود تے اللہ سی۔ [۳۴] جنگ منتھیرا دے ہتھیار سُٹن دے نال ختم ہوئی، تے اس دے نتیجے وچ ایہ نوشتہ ختم ہويا۔ اس نے اس گل دا ذکر نئيں کيتا کہ اسد الکامل نے عراق دی طرف مارچ جاری رکھیا، لیکن الطبری نے ذکر کيتا کہ اس نے الحیرہ اُتے قبضہ کر ليا سی۔ [۳۵]
سقوط حمير
[سودھو]۵۱۸ وچ ، یوسف عصر، جسنوں "ذو نواس الحمیری" دے ناں توں جانیا جاندا اے، نے اک نوشتہ لکھیا جس وچ غفار ، یاریم اور موخہ دے خلاف چلائی جانے والی مہمات دا تذکرہ کيتا گیا، نجران وچ عیسائیاں توں لڑنے والے بدویاں وچ مدحاج دے نال کیندا دا ذکر کيتا گیا تے ۱۱٬۰۰۰ نوں قتل کيتا۔ عیسائی، ذو نواس دی درج کردہ تعداد دے مطابق۔ [۳۶][۳۷][۳۸][۳۹] سنہ ۵۳۵ وچ اک متن موصول ہويا جس وچ کندہ دے دو آدمیاں بشر بن حصین تے ابو الجبر بن عمرو دا حوالہ دتا گیا جنہاں نے نیڑے تربہ نامی جگہ اُتے اک مہم شروع کيتی۔ طائف ، تے اک ہور نوشتہ مسند رسم الخط وچ درج کيتا گیا سی جس وچ مرنے والےآں دی تعداد دا ذکر کيتا گیا سی تے انہاں بچےآں نوں جو انہاں نے وفاداری دے بدلے وچ لئی سن ۔ [۴۰] سنہ ۵۴۲ دا اک متن دریافت ہويا جس وچ یزید بن کبشہ الکندی نامی اک شخص دے بارے وچ گل کيتی گئی اے جس نے ابرہہ دے نال بکل تے مراد دے اک گروہ دے نال انہاں قبیلے دے نال جنگ کيتی سی جنہاں دا اج ذکر نئيں کيتا جاندا۔ ; اوہ تیسرا تے آخری اے، مارب ڈیم نوں ماریا۔ [۴۱] انہاں وچوں زیادہ تر نوشتہ جات ہمیاریاں نے لکھے نيں، تے انہاں دے لکھنے والے كِندہ دے بادشاہاں توں نئيں سن ۔
چھیويں صدی
[سودھو]” | بنت هذه البيعة هند بنت الحارث بن عمرو بن حجر الملكة بنت الأملاك وأم الملك عمرو بن المنذر أمة المسيح وأم عبده وبنت عبيده في ملك ملك الأملاك خسرو أنوشروان في زمن مار أفراييم الأسقف فالإله الذي بنيت له هذا الدير يغفر خطيئتها ويترحم عليها وعلى ولدها ويپہلے بها ويقومها على إقامة الحق ويكون معها ومع ولدها الدهر الداهر | “ |
— نقش هند بنت الحارث بن عمرو بن حجر الكندي في دير هند الكبرى بالحيرة |
المنذر بن عمرو القیس نے اپنے سسر تے بازنطینیاں دے درمیان بگڑدے تعلقات دا فائدہ اٹھاندے ہوئے اسنوں غداری دے نال قتل کر دتا تے عرب قبیلے نوں ایہ پیغام دتا کہ مناتیر نے الحیرہ دا بادشاہ دوبارہ حاصل کر ليا اے۔ ایہ خیال کيتا جاندا اے کہ فارسیاں نے منتھیرا نوں چھڈ دتا تے الحارث دے نال اپنے تعلقات اُتے توجہ مرکوز کی، جس دی وجہ توں منتھیرا نے اسنوں قتل کر دتا۔ بازنطینی تریخ دان Ioannis [۵۲] ( یونانی : Ιωάννης Μαλάλας) نے بیان کيتا کہ شہنشاہ جسٹنین نے الحارث بن عماردی دے قتل دا بدلہ لینے دے لئی فلسطین تے فینیشیا توں اک فوج بھیجی سی تاکہ "فارسی سارسینز" یعنی منتھیرا توں لڑ سکن۔ ۵۲۸ عیسوی دے موسم سرما وچ ، [۵۳] تے غسانی فوج وچ شامل سن ۔ اس نے اک عرب شیخ دی شرکت دا ذکر کيتا جسنوں "جیفنس" کہیا جاندا اے - یعنی جافنا، اک مشہور غسانی ناں - لیکن فوج تے اس دے رہنما بازنطینی سن، تے اس دا مقصد عرباں نوں ایہ پیغام دینا سی کہ بازنطیم اس قتل نوں برداشت نئيں کرے گا۔ اس دے اتحادیاں کی، لہذا فارسیاں نے مناتھیرا نوں انطاکیہ اُتے حملہ کرنے تے پرتن دے لئی اکسایا۔ [۵۴] کلاسیدیاں تحریراں وچ ایہ گل قابل دید اے کہ انہاں نے الفو نامی پنڈ دا ذکر نئيں کيتا تے نال ہی اسلامی تحریراں دا معاملہ وی اس گل دی طرف اشارہ اے کہ ایہ پنڈ چھیويں صدی توں کچھ عرصہ پہلے چھڈ کے کھنڈرات وچ تبدیل ہو چکيا سی۔
زوال
[سودھو]شاعر عمرو القیس دے والد حجر بن الحارث دے بیٹےآں دے درمیان اختلافات پیدا ہوگئے جنہاں نوں زہر دتا گیا سی تے قیاس کيتا جاندا اے کہ اس دے پِچھے غسانیاں دا ہتھ سی کیونجے انہاں دے خوف توں کہ "ہندج" - شاعر دا اصل ناں کچھ کھاتاں وچ - شہنشاہ دے نال انہاں دے خرچ اُتے اک وڈی رقم پہنچ گئی، [۵۵] تے اک حصہ کندہ توں رہ گیا، جو پرانے شاہی گھر نال تعلق نئيں رکھدا سی، انہاں وچ سب توں مشہور اگادر بن عبد الملک سی، جو اس دا مالک سی۔ دمت الجندل۔ [۵۶] ۶۲۰ وچ بازنطین اُتے فارسی حملہ مہنگا پيا، تے بازنطینی سلطنت اس توں جلد باز نئيں آئی، ایتھے تک کہ ساسانی-بازنطینی جنگ ۶۰۲-۶۲۸ دے بعد اس اُتے قبضہ کرنے والے فارسیاں توں لیونٹ نوں دوبارہ کھو لینے دے بعد بھی۔ انہاں وچوں کسی دے لئی کہ اوہ انہاں دے لئی خطرہ بن سکدی اے۔ [۵۷]
جہاں تک انہاں توں وابستہ عرباں دا تعلق اے، انہاں وچوں کچھ اپنے مذہب دے لئی لڑے سن ۔ جداں اکیدر بن عبدالملک الکندی، ربیعہ بن الجودی الغسانی تے انہاں دے نال دمت الجندل دی جنگ وچ بنو کلب نال تعلق رکھنے والے، تے ایہ جنگ کندہ، غسان تے لخم دی سلطنتاں دا خاتمہ سی۔ . بلاشبہ، کنڈا سب توں طویل عرصے تک رہنے والے، سب توں پرانے تے سائز وچ سب توں وڈے نيں۔ چوتھی صدی عیسوی توں لے کے گھٹ توں گھٹ چھیويں صدی دے آخر تک، کندہ نے نجد ، حجاز [۵۸] کچھ حصےآں تے جزیرہ نما عرب دے جنوبی مشرقی علاقےآں اُتے کنٹرول کيتا۔ اس دے کردار نوں بدل دتا، تے اوہ پوری اسلامی تریخ وچ اک بااثر تے نمایاں کردار ادا کردے رہے۔ [۵۹]
كِندہ دے قبیلے
[سودھو]تاریخی طور پر، کنڈا نوں تن اہم حصےآں وچ تقسیم کيتا گیا اے۔ اوہ نيں: بنو معاویہ، اکرمین، سکون تے ساقس۔ مسند نصوص نے انہاں ناواں توں انہاں وچوں کسی دا حوالہ نئيں دتا، تے انہاں وچوں بادشاہاں نوں تھور دا خاندان دسیا اے۔ [۶۰] فی الحال دستیاب تحریراں کنڈا دے خانداناں دی اک جامع تصویر بنانے دے لئی کافی نئيں نيں۔ اکابرین دیاں لکھتاں ہی انہاں دی تقسیم تے قبیلے نوں وڈی تفصیل توں جاننے دا واحد ذریعہ نيں۔ اسلام توں پہلے؛ کنڈا دا کچھ حصہ تنخوخ اتحاد وچ شامل ہو گیا سی،[۶۱] اسلامی فتوحات دے بعد، بوہت سارے کنڈا خطےآں دے لوکاں دے نال مل گئے، خاص طور اُتے لیونٹ تے شمالی افریقہ وچ ، تے جدید دور وچ اوہ یمن ، سعودی عرب ، وچ موجود نيں۔ متحدہ عرب امارات، سلطنت عمان ، عراق اور عرب ۔ [۶۲]
فن تعمیر تے فن
[سودھو]فن تعمیر تے فن دے بارے وچ گل کرنے دا مطلب اے قرائت الفواء دے بارے وچ گل کرنا۔ انہاں دی آباد کاری دے ہور علاقےآں جداں کہ گھمر دھی کنڈا دے بارے وچ کچھ معلوم نئيں اے۔ اس پنڈ دا سب توں پہلے دورہ کرنے والا انگریز مستشرق جان فلبی سی، جس نے ۱۹۱۸ وچ [lower-alpha ۱] وچ اک بدوی دے بارے وچ سنیا سی کہ الفو وچ کھنڈرات تے کھنڈرات دے بارے وچ ، [۶۳] فلبی اس وقت تک اس نال ملن دے قابل نئيں سی۔ ۱۹۴۸ ; آرامکو دے لئی کم کرنے والے امریکیوں دے اک گروپ نے سائٹ دا دورہ کیا، انھاں نے جو کچھ پایا اسنوں لکھیا تے اسنوں فرانسیسی بولی وچ سائنسی جریدے وچ شائع کيتا۔ ۱۹۵۲ وچ ، فلبی دوبارہ واپس آیا تاکہ اس نے شروع کيتا سی۔ چنانچہ اس نے نوشتہ جات نوں نقل کيتا تے انہاں دا مطالعہ کیا، تے اپنے تبصرےآں وچ ذکر کيتا کہ جزیرہ نما عرب دا مرکز اوہ آخری جگہ سی جس دی اس نے توقع دی سی کہ اسنوں تعمیری روایات دے طور اُتے بیان کيتا گیا اے، جس توں ایہ اشارہ ملدا اے کہ اس علاقے وچ مکانات دے کھنڈرات موجود نيں جتھے خیمے سن ۔ رہنے دے لئی جانیا جاندا اے .[۶۴]
عام طور اُتے تعمیراتی انداز تے سبھیاچار قدیم یمن دی سلطنتاں توں بہت متاثر سن ۔ [۶۵] مکانات دو منزلاں اُتے مشتمل سن، تے دیواراں دے نقشے انہاں دی شکلاں دی نشاندہی کردے ہوئے پائے گئے۔ شہر دا بازار چاردیواری توں لیس سی، تے اس دے چاراں طرف فرشاں دی تعداد ست منزلاں تک سی، تے بادشاہ دا محل پنڈ دے مندر دے نال ہی واقع سی۔ جان فلبی سعودی شاہی خاندان دے نال تعلقات دی خرابی دی وجہ توں اپنی تحقیقات جاری نئيں رکھ سکے سن ۔ [۶۶] دریافت شدہ فنون اک واضح یونانی اثر دکھاندے نيں۔ ہو سکدا اے کہ اوہ پنڈ دے مکیناں نے بنائے ہون، یا سوداگراں دے ذریعے خریدے گئے سامان، تے اس دا ثبوت ایہ اے کہ بوہت سارے مجسمے یونانی افسانوی علامتاں دکھاندے نيں، تے پیشین گوئی وچ کوئی متن نئيں اے جس وچ یونان دے دیوتاواں دا حوالہ دتا گیا ہوئے۔ انہاں دے بتاں دی موجودگی، جس دا امکان اے کہ انہاں نے تاجراں دے ذریعے اپنا راستہ تلاش نئيں کیا، تے اس دا کوئی اخلاقی مطلب نئيں سی۔ سبائی متن جو بادشاہ، شاعر اوٹر نے پنڈ دے بارے وچ لکھیا سی، اس وچ یونانی موجودگی دی طرف اشارہ کيتا گیا سی، تے انہاں وچوں زیادہ تر مجسمے ہیکل دے ہیڈکوارٹر وچ پائے گئے سن، جس توں اندازہ ہُندا اے کہ پنڈ دے بادشاہاں نوں کچھ نئيں ملا۔ غیر ملکی تاجراں یا دوسرے خداواں دی پوجا کرنے والے غلاماں دے نال وی غلط۔
ہور ویکھو
[سودھو]- عجل بن حفام دی تحریر
- حضرموت دی بادشاہی
- شیبا دی بادشاہی
- حمیر دی بادشاہی
نوٹس
[سودھو]- ↑ غمر ذي كندة هو موقع في الحجاز يبعد عن مكة المكرمة مسافة يومين وفق الإخباريين، وذكره المبعوث البيزنطي نونوسوس (Nonnosus) كذلك ويعتقد أنه قرن المنازل
حوالہ
[سودھو]- ↑ Albert Jamme, inscription from Mahram Bilqis P.137
- ↑ نفحة الملوكية في أحوال الأمة العربية الجاهلية, ص 84
- ↑ ^ History of Arabia – Kindah. Encyclopedia Britannica. Retrieved 11 فروری 2012
- ↑ محمد بيومي مهران تاريخ العرب القديم ط 1988 ص 604
- ↑ سانچہ:استشهاد بدورية محكمة
- ↑ Michael Lecker.Judaism among Kinda and the Ridda of KindaJournal of the American Oriental Society Vol. 115, No. 4 (Oct. - Dec., 1995), pp. 635-650
- ↑ ۷.۰ ۷.۱ Hikmat Kashouh.The Arabic Versions of the Gospels: The Manuscripts and their Families p.170
- ↑ محمد بن جرير الطبري، تفسير الطبري ج 24 ص 566 نقلا عن إبن السائب الكلبي
- ↑ المفصل ج 3 ص 355
- ↑ جواد علي ، المفصل في تاريخ العرب پہلے الإسلام ج 2 ص 551
- ↑ A. R. Al-Ansary, Qaryat Al-Fau: A Portrait Of Pre-Islamic Civilisation In Saudi Arabia, 1982, University of Riyadh (Saudi Arabia), p. 146.
- ↑ BM Report of Trustees 1981–84, pp.60-61, fig. 18
- ↑ Albert Jamme,Inscriptions from Mahram Bilqis p.137
- ↑ J. Wansbrough (1969). Review of A. F. L. Beeston 'Written Arabic: an approach to the basic structures' Bulletin of the School of Oriental and African Studies, 32, pp 607
- ↑ James Alan Montgomery.The Arabia and the Bible p.138
- ↑ Albert Jamme. inscription from Mahram Bilqis p.164
- ↑ المفصل ج 4 ص 278
- ↑ ۱۸.۰ ۱۸.۱ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےمولد تلقائيا1
لئی۔ - ↑ سانچہ:استشهاد بدورية محكمة
- ↑ جواد علي، المفصل في تاريخ العرب پہلے الإسلام ج 3 ص 318
- ↑ تاريخ ابن خلدون ج2 ص273
- ↑ تاريخ أبي الفداء ج1 ص 74
- ↑ كتاب البلدان لليعقوبي ج1 ص 176
- ↑ Le Muséon,Le Muséon: Revue d’Études Orientales 1953, 3-4, P.303
- ↑ Le Museon, 1964, 3-4, P.473
- ↑ Albert Jamme,Inscription From Mahram Bilqis p.304
- ↑ Albert Jamme. Inscription from Mahram Bilqis p.319
- ↑ Robin, Christian. Le royaume hujride, dit " royaume de Kinda, entre Himyar et Byzance Comptes-rendus des séances de l'Académie des Inscriptions et Belles-Lettres (1996) pp.665-666
- ↑ Glaser, Eduard,Die Abessinier in Arabien und Afrika (1895) p.63
- ↑ Albert Jamme,Inscription from Mahram Bilqis p.169-179-171
- ↑ Franz Altheim,Geschichte der Hunnen Berlin, De Gruyter, 1959 p.127
- ↑ Le Muséon: Revue d’Études Orientales 1967 3-4 pp.505-508
- ↑ Le Muséon: Revue d’Études Orientales 1953 3-4 p.303
- ↑ Philby, H. St. John,MOTOR TRACKS AND SABAEAN INSCRIPTIONS IN NAJD The Geographical Journal Vol. 116, No. 4/6 (Oct. - Dec., 1950), pp. 211-215
- ↑ تاريخ الطبري ج 1 ص 612
- ↑ Le Museon, 3-4, 1953, P.296
- ↑ Vincent J O'Malley, C.M. (2001). Saints of Africa. Huntington, IN: Our Sunday Visitor Publishing. pp. p.142.
- ↑ Le Muséon: Revue d’Études Orientales 1953 3-4 p.296
- ↑ عبد الرحمن بن خلدون، المبتدأ والخبر في تاريخ العرب والبربر ومن عاصرهم من ذو الشأن الأكبر. ج 2 ص 477
- ↑ A. G. Lundin, Yujnaya Arabia W VI Weke Palestyniski Sbornik 1961, PP. 73-84
- ↑ Glaser, Zwei Inschriftten uber den Dammbruch von Marib, II, 1897, S. 421
- ↑ Irfan Kawar Journal of the American Oriental Society Vol. 77, No. 2 (Apr. - Jun., 1957), p.371 Published by: American Oriental Society
- ↑ Gunnar Olinder,The Kings of Kinda of the Family of Ākil Al-murār H. Ohlsson, 1927 p.114
- ↑ Gunnar Olinder,The Kings of Kinda of the Family of Ākil Al-murār H. Ohlsson, 1927 p.82
- ↑ Kazhdan, Alexander, ed. (1991). Oxford of Byzantium. Oxford University Press p.855
- ↑ Irfan Shahîd,Byzantium and the Arabs in the Sixth Century, Volume 1 1995 p.201
- ↑ E. Jeffreys, B. Croke, and R. Scott (eds.), Studies in John Malalas (Sydney: Australian Association for Byzantine Studies, 1990) (Byzantina Australiensia, p.252
- ↑ Greg Fisher (2015). Arabs and Empires Before Islam. Oxford University Press. p. 239.
- ↑ Gunnar Olinder,The Kings of Kinda of the Family of Ākil Al-murār H. Ohlsson, 1927 p.117
- ↑ تاريخ بن خلدون ج 2 ص 275
- ↑ جواد علي، المفصل في تاريخ العرب پہلے الإسلام ج 4 ص 465
- ↑ Gunnar Olinder,The Kings of Kinda of the Family of Ākil Al-murār H. Ohlsson, 1927 p.22
- ↑ Elizabeth Jeffreys.The Chronicle of John Malalas Australian Association for Byzantine Studies (1986) p.252
- ↑ Elizabeth Jeffreys.The Chronicle of John Malalas Australian Association for Byzantine Studies (1986) p.254
- ↑ Cyril Glassé,The New Encyclopedia Of Islam p.308
- ↑ Irfan Shahîd,Byzantium and the Arabs in the Sixth Century, Volume 1 1995 p.153
- ↑ Treadgold, Warren (2002). The Oxford History of Byzantium. New York: Oxford UP. pp. p. 131.
- ↑ Sir H. A. R. Gibb.The Encyclopaedia of Islam, Volume 10 p.119
- ↑ Sir H. A. R. Gibb.The Encyclopaedia of Islam, Volume 10 p.120
- ↑ Albert Jamme, Inscription from Mahram Bilqis P.318
- ↑ سانچہ:استشهاد بدورية محكمة
- ↑ عبدالعزيز بن مساعد الياسين (2007). كشاف الألقاب. مكتبة دار العروبة للنشر والتوزيع. p. 440.
- ↑ Dan T. Potts,Araby the Blest: Studies in Arabian Archaeology p.168
- ↑ Expédition Philby-Ryckmans-Lippens en Arabie, 1951–1952, Harry St. John Bridger Philby, Gonzague Ryckmans, Jacques Ryckmans, Philippe Lippens, Adolf Grohmann, Emmanuel Anati .Expédition Philby-Ryckmans-Lippens en Arabie: ptie. Géographie et archéologie. T. 3. Rock-art in Central Arabia p.160
- ↑ Alfred Felix Landon Beeston,Namar and Faw (1979)pp.1-6
- ↑ Nagendra Kr. Singh,Encyclopaedic Historiography of the Muslim World p.781