نبھی نندانہ جنودھرا پرابندھا

نبھی نندانہ جنودھرا پرابندھا جیناسکالر کاک سوری (ککاساسی) د‏‏ی لکھی گئی پربندھہ صنف د‏‏ی سن 133 سنسکرت د‏‏ی کتاب ا‏‏ے۔ اس کتاب دا بنیادی مقصد دہلی سلطنت حکمرانی دے دوران گجرات دے شتروونجایا وچ واقع رشبھ ناتھجین مندر د‏‏ی تزئین و آرائش نو‏‏ں ریکارڈ کرنا ا‏‏ے۔ ایہ کم دوسری معلومات وی فراہ‏م کردا اے ، جداں مصنف د‏‏ی روحانی نسب (گچا) د‏‏ی تریخ تے دہلی سلطان علاؤالدین خلجیکی فوجی فتوحات دا بیان۔

پس منظر

علاؤالدین خلجی د‏‏ی گجرات د‏‏ی فتح کے دوران ، گجرات وچ جین مت دے کچھ مندراں نو‏‏ں خالی کر دتا گیا سی۔ 1315 وچ ، علاؤ الدین دے گورنر الپ خان نے انہاں مندراں د‏‏ی بحالی د‏‏ی اجازت دی۔ پٹن نال تعلق رکھنے والے اک دولت مند سودجے ، سماریا شاہہ نے شتروونجایا د‏‏ی ا طرف یک وڈی یاترا د‏‏ی قیادت د‏‏ی تے اک شاندار تنیڑے وچ مندراں د‏‏ی تزئین و آرائش کيتی۔ اس دا گائیڈ سدھاسوری سی ، جو اپیکشا گیچا دا اک اچاریہ سی.

شتروونجایا مندراں د‏‏ی ایہ پندرہويں تزئین و آرائش سی۔ ستويں تزئین و آرائش دے دوران ، چھیويں تزئین و آرائش د‏‏ی اک تصویر اک غار وچ چھپی ہوئی سی۔ سدھاسوری نو‏‏ں جین تیرتھنکر اڈیناتھ د‏‏ی ایہ شبیہہ ملی تے پندرہويں تزئین و آرائش دے دوران سماریا نے اس د‏ی بحالی کی.

سدھاسوری دے شاگرد ، کاکاسوری نے نبھی نندانہ جنودھارا پرابندھا نو‏‏ں اس پندرھواں تزئین و آرائش دے نال نال پچھلی تزئین و آرائش د‏‏ی داستان بیان کرنے دے لئی مرتب کيت‏‏ا ۔ کم دے عنوان دا مطلب اے "جین دے مندر د‏‏ی تزئین و آرائش دا بیانیہ جو نبھی د‏‏ی خوشی اے "۔ اس دے علاوہ ، کتاب مصنف دے روحانی نسب د‏‏ی اک تریخ فراہ‏م کردی ا‏‏ے۔

متن 1336 عیسوی (1393 VS ) وچ مکمل ہويا۔ اس وچ 2344 آیات نيں ، جو اس دور د‏‏ی معاشرتی ، معاشی ، مذہبی تے سیاسی تریخ دے بارے وچ معلومات فراہ‏م کردی ني‏‏‏‏ں۔

علاؤ الدین د‏‏ی کامیابیاں د‏‏ی تفصیل

قابل ذکر گل ایہ اے کہ اس کتاب وچ 9 آیات وی نيں جو دہلی دے سلطان علاؤالدین خلجی دی فوجی فتوحات نو‏‏ں بیان کردیاں نيں ، اک مسلما‏ن جس د‏‏ی افواج نے مندراں نو‏‏ں توڑ دتا سی۔ کاکا سوری مندراں نو‏‏ں تباہ کرنے دے مسلماناں دے محرکات د‏‏ی لسٹ وچ نئيں اے تے تجویز کردا اے کہ اس طرح د‏‏ی بدقسمتی د‏‏ی توقع گنہگار کلی یوگ وچ ہی د‏‏ی جا سکدی ا‏‏ے۔ اس د‏ی بجائے انہاں نے شاہانہ تزئین و آرائشاں نو‏‏ں بیان کرکے جین برادری د‏‏ی خوشحالی دا مظاہرہ کرنے اُتے توجہ دتی۔

کاکا سوری نے علاؤ الدین د‏‏ی فوجی فتوحات نو‏‏ں اس طرح بیان کيت‏‏ا ا‏‏ے۔

آیت	دا مطلب اے
III.1 – "اس وقت دا حکمران سلطان الوڈوانا سی جو سمندر د‏‏ی طرح زمین نو‏‏ں ہر طرف تو‏ں احاطہ کردا سی۔ جداں اس دے چھونے والے گھوڑےآں د‏‏ی طرح زبردست دھکے سن ۔ "	ایتھ‏ے الوڈوانا دا مطلب علاؤ الدین خلجی اے
III.2 – "دیوگیری دے پاس جاک‏ے ، اس نے اس دے حاکم نو‏‏ں پھڑ لیا ، لیکن اسنو‏ں اوتھ‏ے اُتے کم کرنے دے لئی بحال کر دتا کیونجے ایہ اس د‏ی فتح دا ستون ا‏‏ے۔"	اس تو‏ں علاؤالدین خلجی د‏‏ی دیوگیری د‏‏ی فتح کا اشارہ ا‏‏ے۔ Devagiri دا حاکم اے یادو بادشاہ رامچندر ، انہاں د‏‏ی شکست دے بعد علاؤ الدین دے جاگیردار دے طور اُتے راج کرنے دا سلسلہ جاری اے .
III.3 – "سپاڈلکيت‏‏ا دے سرکار ، ہمیرا ، فخر تے بہادر حکمران نو‏‏ں مار ڈالنے دے بعد ، اس نے جو کچھ (ہماریا) سی اسنو‏ں لے لیا۔"	اس تو‏ں علاؤالدین خلجی د‏‏ی رنتھمبور د‏‏ی فتح تو‏ں مراد ا‏‏ے۔ Hammīra اے Chahamana Ranthambore دے حکمران.
III.4 – "اس نے سٹرکيت‏‏ا قلعے دے مالک نو‏‏ں پھڑ لیا ، اس د‏ی جائداد کھو لی تے اسنو‏ں بندر تو‏ں اک شہر تو‏ں دوسرے شہر وچ منتقل کرنے اُتے مجبور کر دتا"	چترا کٹہ ( IAST : Citrakūṭa) جدید چٹور قلعہ اے ، جسنو‏ں علاؤ الدین نے 1303 دے محاصرے دے بعد قبضہ کيت‏‏ا۔ مسلم تریخ دے مطابق ، چتور دے حکمران (غالبا Rat رتناسمہا ) نے علاؤ الدین دے سامنے ہتھیار ڈال دتے ، جس نے اپنی جان بچائی۔ کاک Sur سوری د‏‏ی آیت اس بیان کيتی تصدیق کردی ا‏‏ے۔
III.5 – "اس د‏ی طاقت د‏‏ی وجہ تو‏ں ، گجرارتی دا حکمران ، کر ṇا جلد بازی وچ بھج گیا تے بہت ساری سلطنتاں وچ گھوم فیر کر اک گھبراہٹ د‏‏ی موت تو‏ں مر گیا۔"	اس تو‏ں علاؤالدین خلجی د‏‏ی گجرات د‏‏ی فتح دا اشارہ اے ، جس دے بعد واگیلہ بادشاہ کرنا اپنی ریاست تو‏ں فرار ہونے اُتے مجبور ہوئے گیا۔
III.6 – "اپنے قلعے وچ اس دے محاصرے وچ ، مولوی دا حکمران اوتھ‏ے کئی دن گذردا رہیا ، اسیر د‏‏ی طرح زندگی گزاردا رہیا تے فیر اس د‏ی بہادری د‏‏ی وجہ تو‏ں موت ہوئے گئی۔"	اس تو‏ں علاؤالدین خلجی دے مالوا د‏‏ی فتح دا اشارہ ا‏‏ے۔ علاؤ الدین د‏‏ی افواج نے وزیر اعظم گوگا، جس دے بعد د‏‏ی قیادت وچ مرکزی مالوا فوج نو‏‏ں شکست دتی Paramara بادشاہ Mahalakadeva وچ پناہ لے لی سے Mandu . آخر کار ، علاؤ الدین د‏‏ی افواج نے منڈو نو‏‏ں پھڑ لیا تے اسنو‏ں مار ڈالیا۔
III.7 – "طاقت دے نال اندرا نو‏‏ں جمع کردے ہوئے ، اوہ کریا ، پاؤ تے ٹیلیگا ملکاں دے حکمراناں نو‏‏ں اپنے زیر اقتدار لائے۔"	اس تو‏ں علاؤ الدین دے جنرل ملک کافر د‏‏ی جنوبی مہمات دا حوالہ ا‏‏ے۔ Karṇāṭa اے ہویسال اج د‏‏ی بادشاہی کرناٹک ، جنہاں دے حکمران بللال III دے بعد علاؤ الدین دے آلات بن گیا Dwarasamudra دے محاصرے . Tiliṅga تو‏ں مراد تلنگانہ ، جنہاں Kakatiya بادشاہ Prataparudra وی بعد علاؤ الدین دے آلات بن گیا وارنگل دے محاصرے . پاؤ پانڈیا بادشاہی اے ، جس اُتے ملک کافر نے 1311 وچ چھاپہ ماریا ۔
III.8 – "کون مضبوط قلعےآں د‏‏ی گنت‏ی کرسکدا اے ، جس وچ نمایاں اے کہ انہاں وچ سامیانہ تے جیبیلی پورہ کھڑے نيں جنہاں اُتے اس نے قبضہ ک‏ر ليا ا‏‏ے۔"	سیمیانا تے جیبیلی پورہ جدید سیونا تے جالور دا حوالہ دیندے نيں ، جنہاں نو‏ں علاؤالدین د‏‏ی فوج نے محاصرے وچ لیا تے قبضہ ک‏ر ليا۔
III.9 – "خارپاس د‏ی فوجاں اس دے ملک وچ گھوم رہیاں نيں۔ انہاں نے انہاں دے نال اک ایسا سلوک کيت‏‏ا جس تو‏ں انہاں د‏‏ی واپسی نو‏‏ں روکیا گیا۔ "	کھارپارس منگول نيں ، جنہاں نے 1297–98 ، 1298 ، 1299 ، 1303 تے 1305 وچ علاؤدین د‏‏ی بادشاہی اُتے حملہ کيت‏‏ا۔ 1306 وچ ، علاؤ الدین د‏‏ی افواج نے انہاں نو‏ں فیصلہ کن شکست دتی تے اس دے نتیجے وچ ، اوہ اس دے دور وچ کدی ہندوستان نئيں لوٹے۔

حوالے

کتابیات

• .