پرتاپ ردر
پرتاپ ردر (حکمرانی: 1289ء – 1323ء) جنہاں نوں ردردیو دوم وی کہیا جاندا اے، ہندوستان دے کاکتیہ شاہی خاندان دے آخری فرماں روا سن ۔ انہاں دی حکومت خطہ دکن دے مشرقی حصے اُتے سی تے اس دا پایہ تخت ورنگل وچ سی۔ پرتاپ ردر اپنی دادی ردرم دیوی دے جانشین ہوئے تے کاکتی شہنشاہ اکھوائے۔ اپنی کل حکمرانی دے نصف اول وچ انہاں نے انہاں سرداراں نوں محکوم بنایا جو پیشرو حکمران دے دور وچ خود مختاری دا خواب دیکھنے بلکہ یک گونہ اعلبن کے چکے سن ۔ ہور پرتاپ ردر نے کاکتی دی ہمسایہ ہندو مملکتےآں یادو، پانڈئے تے کامپیلی اُتے چڑھائی کرکے انہاں اُتے وی فتح حاصل کيتی۔
سنہ 1310ء وچ کاکتی سلطنت اُتے سلطنت دہلی دے فرماں روا سلطان علاء الدین خلجی دا لشکر حملہ آور ہويا تاں پرتاپ ردر تخت دہلی دے باجگزاری اُتے رضامند ہوئے گئے۔ لیکن سلطان دی وفات دے بعد انہاں نے خراج ادا کرنا بند کر دتا۔ چنانچہ علاء الدین دے بیٹے قطب الدین مبارک شاہ نے فیر چڑھائی دی تاں پرتاپ ردر دوبارہ خراج ادا کرنے اُتے آمادہ ہوئے گئے۔ جدوں خلجی خاندان دی حکومت ختم ہوئے گئی تاں انہاں نے فیر دلی خراج بھیجنا بند کر دتا۔ چنانچہ تخت دہلی اُتے اس وقت متمکن سلطان غیاث الدین تغلق نے کاکتی سلطنت دے خلاف سنہ 1323ء وچ فیصلہ کن حملہ کرنے دا فرمان جاری کیتا۔ اس لشکر کشی دے نتیجے وچ کاکتیہ شاہی خاندان دی حکومت دا خاتمہ ہويا تے انہاں دی ریاست سلطنت دہلی وچ ضم ہوئے گئی۔
مڈھلا جیون
[سودھو]پرتاپ ردر اپنی دادی ردرم دیوی دے بعد کاکتی تخت اُتے متمکن ہوئے۔ انہاں دی والدہ ممّادمّا ردرم دیوی تے چالوکیہ شہزادہ ویربھدر دی وڈی بیٹی سن تے انہاں دے والد مہادیو کاکتی شہزادے سن ۔[۱]
وفات
[سودھو]الغ خان نے پرتاپ ردر تے انہاں دے اہل خانہ نوں دلی روانہ کر دتا تے تغلق کماندار قدیر خان تے خواجہ حاجی دی اسيں رکابی وچ کچھ فوجی وی نال کر دتے۔[۲] تغلق درباری مورخ شمس سراج عارف نے صرف اِنّا لکھیا اے کہ پرتاپ ردر نے دلی دے راستے ہی وچ دم توڑ دتا سی۔ سنہ 1330ء دے اک مُسُنری کتبہ وچ درج اے کہ پرتاپ ردر نوں جدوں دلی لے جایا جا رہیا سی تاں دریائے نرمدا دے کنارے انہاں دی وفات ہوئے گئی۔ ايسے طرح سنہ 1423ء دے اک کتبے وچ درج اے کہ "وہ اپنی خوشی توں دیوتاواں دی دنیا دی طرف کوچ کر گئے"۔[۳] انہاں تمام شواہد نوں سامنے رکھن تاں صاف معلوم ہُندا اے کہ پرتاپ ردر نے دلی جاندے ہوئے نرمدا ندی دے کنارے خود کشی کرلئی تھی۔[۴]
حوالے
[سودھو]- ↑ P. V. P. Sastry 1978, p. 128.
- ↑ P. V. P. Sastry 1978, p. 139.
- ↑ P. V. P. Sastry 1978, p. 140.
- ↑ Richard M. Eaton 2005, p. 21.
کتابیات
[سودھو]- B. Satyanarayana Singh (1999). The Art and Architecture of the Kākatīyas. Bharatiya Kala Prakashan. ISBN 978-81-86050-34-7.
- Banarsi Prasad Saksena (1992). "The Khaljis: Alauddin Khalji", in Mohammad Habib and Khaliq Ahmad Nizami: A Comprehensive History of India: The Delhi Sultanat (A.D. 1206–1526), Second 5, The Indian History Congress / People's Publishing House. OCLC 31870180.
- Cynthia Talbot (2001). Precolonial India in Practice: Society, Region, and Identity in Medieval Andhra. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-513661-6.
- Kishori Saran Lal (1950). History of the Khaljis (1290–1320). Allahabad: The Indian Press. OCLC 685167335.
- (1957) "The Kākatīyas", in R. S. Sharma: A Comprehensive history of India: A.D. 985-1206 4 (Part 1). Indian History Congress / People's Publishing House. ISBN 978-81-7007-121-1.
- (1960) in Ghulam Yazdani: The Early History of the Deccan Parts VIII: Yādavas of Seuṇadeśa. Oxford University Press. OCLC 59001459. Archived 28 August 2016 at the وے بیک مشین
- P. V. P. Sastry (1978). in N. Ramesan: The Kākatiyas of Warangal. Hyderabad: Government of Andhra Pradesh. OCLC 252341228.
- Richard M. Eaton (2005). A Social History of the Deccan, 1300–1761. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-25484-7.
| ||||||||||||||||||||||||||