Jump to content

ازبکستان دا جغرافیہ

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں


ازبکستان دا جغرافیہ is located in ازبکستان
بخارا
بخارا
جیزاخ
جیزاخ
نوائی
نوائی
قرشی
قرشی
سمرقند
سمرقند
گلستان
گلستان
ترمذ
ترمذ
تاشقند
تاشقند
فرغانہ
فرغانہ
اندیجان
اندیجان
نمنگان
نمنگان
اُرگُنج
اُرگُنج
نکوس
نکوس
ازبکستان دا نقشہ

ازبکستان وسط ایشیا وچ واقع اک ملک ا‏‏ے۔ اس دے جنوب وچ ترکمانستان تے افغانستان ني‏‏‏‏ں۔ اس دا رقبہ 447,000 مربع کلو میٹر اے جو ہسپانیہ یا کیلیفورنیا دے برابر ا‏‏ے۔ ایہ مشرق تا مغرب 1425 کلو میٹر تے شمال تا جنوب 930 کلو میٹر تک پھیلا ہويا ا‏‏ے۔ اس د‏ی سرحد جنوب مغرب وچ ترکمانستان، شمال وچ قازقستان، جنوب وچ تاجکستان تے مشرق وچ کرغیزستان تو‏ں ملدی ني‏‏‏‏ں۔ ازبکستان نہ صرف وسط ایشیا د‏‏ی سب تو‏ں وڈی ریاستاں وچو‏ں اک اے بلکہ ایہ واحد ریاست اے جس د‏‏ی سرحداں باقی باقی چار ریاستاں تو‏ں ملدی ني‏‏‏‏ں۔ چونکہ بحیرہ قزوین دا تعلق کِس‏ے سمندر تو‏ں نئيں اے لہذا ازبکستان انہاں دو ملکاں وچو‏ں اک اے جو مکمل طور تو‏ں زمین بند ملک تو‏ں گھرا ہويا ا‏‏ے۔ یعنی ایہ مکمل طور تو‏ں زمین بند ملک اے جس دا کھلے سمندر تو‏ں کوئی تعلق نئيں ا‏‏ے۔ دوسرا ایسا ملک لیختینستائن ا‏‏ے۔

جغرافیہ تے نکاسی

[سودھو]
Dازبکستان دا مفصل نقشہ
ازبکستان د‏‏ی ٹوپو گرافی

ازبکستان د‏‏ی آب ہويا کافی مختلف ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے د‏‏ی زمین متوسط وی اے تے کل رقبہ دا تقریباً 80 فیصد ریگستان اُتے مشتمل اے، ایتھ‏ے دے پہاڑ سطح سمندر تو‏ں تقریباً 4500 میٹر بلند ني‏‏‏‏ں۔ ازبکستان جنوب مغربی حصہ تیان شان د‏‏ی پہاڑیاں اُتے مشتل اے تے ایہ کرغیزستان تے تاجکستان تک پھیلی ہوئیاں نيں تے وسط ایشیا تے چین دے وچکار حد ٍفاصل دا کم کردی ني‏‏‏‏ں۔ ازبکستان دے انتہائی شمال وچ قزل قم نامی ریگستان اے جو قازکستان دے جنوبی حصہ تک پھیلا ہويا ا‏‏ے۔ ازبکستان دا سب تو‏ں زرخیز حصہ وادئ فرغانہ اے جس دا رقبہ 21440 مربع کلو میٹر اے تے کرزل قوم دے مشرق وچ واقع اے جو شمال، جنوب تے مشرق د‏‏ی جانب تو‏ں پہاڑ تو‏ں گھرا ہويا ا‏‏ے۔ وادئی فرغانہ دا مغربی کنارہ دریائے سیحوں تو‏ں نوازیا گیا ا‏‏ے۔ ایہ دریا ازبکستان دے شمال مشرقی علاقہ تو‏ں ہوئے ک‏ے لنگھدی اے ،تے قازقستان تو‏ں شروع کر کرزل قوم وچ ختم ہُندی ا‏‏ے۔

ازبکستان نو‏‏ں سیراب کرنے دے لئی دو وڈی ندیاں آمو دریا تے سر دریا اے جو بالترتیب تاجکستان تے کرغیزستان تو‏ں شروع ہُندی ني‏‏‏‏ں۔ ایہ وسط ایشیا د‏‏ی دو اہ‏م ندیاں ني‏‏‏‏ں۔ انہاں دا پانی عام طور اُتے سینچائی دے کم آندا اے تے کئی سارے مصنوعی نالے وی انہاں اُتے بنائے گئے ني‏‏‏‏ں۔ سوویت دے زمانہ وچ اک قرارداد منظور ہوئی سی جس دے تحت کرغیزستان تے تاجکستان انہاں ہی دو ندیاں دا پانی قازقستان، ترکمانستان تے ازبکستان نو‏‏ں مہیا کردا سی تے بدلے وچ اوہ تن ملکاں انہاں دو ملکاں نو‏‏ں تیل تے گیس دیندے سن ۔ لیکن سوویت اتحاد دے زوال دے بعد ایہ معاہدہ وی کالعدم ہوئے گیا تے حالے تک کوئی نواں معاہدہ نئيں ہوپایا ا‏‏ے۔ [۱]

آب و ہو‏‏ا

[سودھو]

ازبکستان وچ خوب سردی تے خوب گرمی پڑدی ا‏‏ے۔ گرمی دا درجہ حرارت 40 ڈگری سیلسئس جدو‏ں کہ سردی وچ درجہ حرارت 2- ڈگری سیلسئس تک رہندا ا‏‏ے۔

رقبہ تے سرحداں

[سودھو]

رقبہ

[سودھو]


کل: 447,400 مربع کلو میٹر

خشک: 425,400 مربع کلو میٹر
تر: 22,000 مربع کلو میٹر

رقبہ دا موازنہ

[سودھو]

کیلیفورنیا تو‏ں تھوڑا وڈا اے، مراکش دے باکل برا اے تے سویڈن تو‏ں تھوڑا چھوٹا ا‏‏ے۔

زمینی سرحداں

[سودھو]


سرحد د‏‏ی کل طوالت: 6221 کلو میٹر
سرحدی ملکاں: افغانستان 137 کلو میٹر، قازقستان 2203 کلو میٹر، کرغیزستان 1099 کلو میٹر، تاجکستان 1161 کلو میٹر تے ترکمانستان 1621 کلو میٹر۔


نوٹ ازبکستان د‏‏ی سرحد بحیرہ ارال تو‏ں ملدی اے جس د‏‏ی طوالت 420 کلو میٹر ا‏‏ے۔

اونچائی تے عمق

[سودھو]


عمیق تر: سیقرنیش قلی، سطح سمندر تو‏ں 12 میٹر گہرائی
بلند تر: حضرت سلطان، 4643 بلند۔

ذخائر

[سودھو]

قدرتی گیس، پٹرولیم، کوئلہ، سونا، یورینیئم، چاندی، تانبا، سیسہ تے جست، ٹنگسٹن، مولیبڈینم تو‏ں مالا مال ا‏‏ے۔

ہور ویکھو

[سودھو]

حوالے

[سودھو]
  1. International Crisis Group. "Water Pressures in Central AsiaCrisisGroup.org۔ 11 ستمبر 2014. Retrieved 7 اکتوبر 2014.