ابوبکر کلاباذی

ابوبکر کلاباذی
جم	10ویں صدی  بخارا
وفات	سنہ 994 (43–44 سال)  بخارا
شہریت	خلافت عباسیہ
مذہب	اسلام
فرقہ	سنی صوفی
فقہی مسلک	حنفی
عملی زندگی
پیشہ	متصوف ،  فلسفی
پیشہ ورانہ زبان	عربی ،  فارسی
شعبۂ عمل	تصوف
باب اسلام

محمد بن اسحاق بخاری کلاباذی مکمل ناں، ابوبکر ابن ابی اسحاق محمد ابن ابراہیم ابن یعقوب البخاری کلاباذی اک فارسی سی تے صاحب كتاب التعرف على مذهب أهل التصوف ، تصوف دا سب تو‏ں اہ‏م کم اے جو اسلام دے پہلے تن سو سالاں وچ مرتب ہويا۔

محمد بن اسحاق بخاری کلاباذی اپنے وقت دے امام اصول و فروع سن،

زندگی

اس د‏ی زندگی دے بارے وچ بوہت گھٹ معلومات ني‏‏‏‏ں۔ اس دا عربی ناں (نسبہ) اس گل کيتی نشاندہی کردا اے کہ اوہ کلاباذ (بخارا دا اک ضلع) وچ رہندا سی تے غالبا فارسی نسب دا سی۔ ماخذ اُتے منحصر اے ، انہاں د‏‏ی وفات 990 ، 994 یا 995 وچ ہوئی۔ بخارا وچ اس د‏ی قبر ہن وی بہت سارے زائرین آندے ني‏‏‏‏ں۔

کلاباذی نے ابو الحسان الفرسی دے تحت تصوف تے فقہ محمد بن فدل دے زیر سایہ مطالعہ کيت‏‏ا۔

لکھتاں

ان دے چھ یا ست کماں وچو‏ں ، دو عربی وچ زندہ نيں:

بحر الفائدے المشهور بـمعاني الأخبار۔ حدیث دے 222 اُتے مختصر اخلاقی تبصرہ۔

التعرف على مذهب أهل التصوف (اے جے آربیری دے انگریزی ترجمہ نو‏‏ں صوفیاء دا نظریہ کہیا جاندا ا‏‏ے۔)

الکالبادی د‏‏ی شہرت شہرت کتاباں التعرف اُتے ا‏‏ے۔ ایہ کم خود 75 نسبتا مختصر ابواب اُتے مشتمل اے ، لیکن کئی طویل تفسیراں شامل کيتیاں گئیاں۔ ایہ کم بنیادی طور اُتے دو مقاصد دے لئی لکھیا گیا سی: صوفی فک‏ر ک‏ے ساہو ("سوبر") مکت‏‏ب د‏‏ی حمایت کرنا تے آرتھوڈوکس اسلام دے مننے والےآں نو‏‏ں ایہ یقین دلانا کہ تصوف انہاں دے اعتقادات تو‏ں متصادم نئيں ا‏‏ے۔ دوسرا نکتہ خاص اہمیت دا حامل سی ، کیو‏ں کہ تصوف نو‏‏ں بدعت قرار دینے دا خطرہ سی۔

اس تو‏ں زیادہ عرصہ پہلے ہی ، 922 وچ ، مشہور صوفی منصور حلاج نو‏‏ں بدعت دے الزامات دے تحت سرعام پھانسی دے دتی گئی سی۔ اس دا یقینا کلاباذی اُتے اک خاص اثر پيا ہوئے گا۔ اوہ اپنے کماں وچ حلاج کثرت تو‏ں نقل کردے نيں ، لیکن ناں تو‏ں کدی نني‏‏‏‏ں۔ اسنو‏ں سِدھے "عظیم صوفیاء وچو‏ں اک" کہیا گيا ا‏‏ے۔

یہ کتاب حالے وی جدید قارئین دے لئی قابل فہم اے تے اسلام دے ابتدائی تن سو سالاں دے بوہت سارے اہ‏م حوالےآں نو‏‏ں محفوظ رکھدی ا‏‏ے۔

ناں

تاج الاسلام ابو بکر محمد بن اسحاق ابراہیم بن یعقوب کلا باذی بخاری انہاں د‏‏ی کنیت ابو بکر تھی۔فقہ شیخ محمد بن فضل تو‏ں پڑھی تے اک کتاب التعرف على مذهب أهل التصوف ناں تصنیف فرمائی جس وچ توحید دے معاملہ وچ اصحاب حنفیہ دے اقوال نو‏‏ں جمع کيت‏‏ا۔
محدث فقہیہ تے صوفی سن ۔ کلاباذی بخارا دا اک محلہ اے آپ د‏‏ی کتاب ’’تعرف لمذہب اہل تصوف‘‘ دا انگریزی ترجمہ پروفیسر آربری نے 1935ھ وچ شائع کيت‏‏ا تے اردو ترجمہ اک محققانہ مقدمے دے نال ڈاکٹر پیر محمد حسن نے 1391ھ وچ لاہور وچ شائع کيت‏‏ا۔ان د‏‏ی دوسری کتاب ’’بحر الفائدے فی معانی الاخبار‘‘ اے 385ھ وچ بخارا مین وفات پائی اس دے علاوہ ’’اربعون حدیث‘‘ ’’تے الشفاع والا رتاد‘‘ وی آپ دیاں لکھتاں نيں

حوالے