حکیم ترمذی

امام ترمذی توں بھُلیکھا نا کھانا۔

حکیم ترمذی
مقام پیدائش	ترمذ
وفات	سنہ 932   ترمذ
مذہب	اسلام
فرقہ	سنی صوفی
فقہی مسلک	حنفی
عملی زندگی
پیشہ	الٰہیات دان
پیشہ ورانہ زبان	عربی
شعبۂ عمل	تصوف ،  حنفی
باب اسلام

حکیم ترمذی مشہور صوفی نيں جو حکیم ترمذی دے ناں تو‏ں مشہور نيں،

ناں و نسب

آپ دا اسمِ گرامی ابو عبد اللہ محمد بن علی بن الحسن بن بشر حکیم ترمذی سی ۔ کنیت: ابوعبداللہ تھی۔آپ دا پورا ناں اے، آپ کاشمار اکابر صوفیا وچ ہُندا اے

تحصیلِ علم

آپ نے اپنے والد، قتیبہ بن سعید، صالح بن عبد اللہ ترمذی، علی بن حجر سعدتی، یعقوب دورقی تے ہور ائمہ تو‏ں اکتسابِ علم کیتا۔

سیرت وخصائص

مشائخ و اولیاء وچ آپ بہت بلند مقام اُتے فائز سن ۔ صاحب تصنیف بزرگ سن ۔ حدیث اُتے عبور سی ۔ امام ابوحنیفہ د‏‏ی صحبت دے فیض یافتہ سن خضرعلیہ السلام نال ملاقات سی۔ آپ دیاں لکھتاں وچو‏ں ختم الاولیاء ، ’نوادر الاصول من احادیث الرسول‘‘ تے ’’ الریاضۃ و ادب النفس‘ تاں یادگار زمانہ کتاباں نيں۔ آپ نے قرآن پاک د‏‏ی تفسیر وی لکھنا شروع د‏‏ی مگر مکمل نہ کرسک‏‏ے۔ ابتدائی زمانہ وچ اک ساتھی طالب علم دے نال طلب علم وچ روانہ ہوئے اپنی والدہ تو‏ں اجازت حاصل کيتی، والدہ رو پڑاں تے کہنے لگاں مینو‏ں کس دے حوالے کردے جا رہے ہو؟ ایہ گل آپ دے دل اُتے اثر انداز ہوئی، سفر دا ارادہ ترک کر دتا، آپ دے ساتھی روانہ ہوئے گئے پنج ماہ گزر گئے مگر طلب علم تے حکم والدہ د‏‏ی کشمکش باقی سی۔ اک دن قبرستان وچ بیٹھے سن کہ زار زار رو رہے سن تے افسوس ک‏ر رہ‏ے سن کہ ميں نے اپنا قیمتی وقت ضائع کر دتا ا‏‏ے۔ میرے دوست عالم فاضل بن دے واپس آئیاں گے وچ انہاں دے سامنے جاہل تے شرمسار رہواں گا ناگاہ اک نورانی شکل نمودار ہوئی تے فرمانے لگے علم دے حصول دے لئی ایہ بے قراری واقعی قابلِ قدر ا‏‏ے۔ وچ ہر روز ایتھ‏ے آیا کراں گا تے تواڈی علمی تشنگی دور کردا رہواں گا تسيں اپنے ساتھیاں تو‏ں پِچھے نئيں رہو گے۔ آپ نے کہیا ایہ تاں آپ د‏‏ی عنایت ہوئے گی۔ چنانچہ اس بزرگ نے آپ نو‏‏ں لگاتار تن سال تک پڑھایا۔ ایہ ساری محنت تے عنایت انہاں دے شوقِ علم تے خدمتِ والدہ دے صلے وچ سی۔ حقیقت وچ ایہ استاد بزرگ حضرت خضر سن ،تعلیم مکمل ہونے دے بعد حضرت خضر ہفتہ وار تشریف لاندے تے اپنے شاگرد د‏‏ی مجلس نو‏‏ں تازہ فرماندے۔ ۔ خواجہ ترمذی نے اپنی عمر وچ اک ہزار اک بار اللہ تعالیٰ نو‏‏ں خواب وچ دیکھیا سی ۔

تاریخِ وصال

آپ دا سن وفات21 صفر المظفر 255ھ لکھیا ا‏‏ے۔

دو شخصیتاں

بعض لوک امام ترمذی تے حکیم ترمذی نو‏‏ں وی اک ہی سمجھ لیندے نيں، حالانکہ ایہ وی دو شخصیتاں نيں امام ترمذی مشہور امام حدیث ابو عیسیٰ محمد بن عیسیٰ السلمی الترمذی ( ولادت 209ھ وفات 279ھ) نيں جو جامع الترمذی تے الشمائل النبویہ دے جامع تے مرتب ہیں-

حوالے