الانصار بہرائچ
| الانصار بہرائچ | |
|---|---|
| معلومات | |
ترمیم  |
تریخ
[سودھو]قاضی اطہر مبارکپوری لکھدے نيں کہ قیام لاہور دا پورا دور ملک وچ سخت انتشار،بے چینی تے فتنہ و فساد توں پُر سی،ملک دی تقسیم طے ہو چکی تھی،تفصیلات طے ہورہی سی،بلکہ 15 اگست 1947ء دی تریخ وی مقرر ہو چکی سی مولانا فارقلیط نے کہاکہ تقسیم دے وقت امرتسراور لاہور وچ فسادات دا خطرہ اے، اس لئی اسيں لوکاں نوں ایدھروں وطن چلا جانا چاہیے ،جب سکون ہوئے گا تاں واپس آجاݨ گے، انہاں نوں اندازہ نئيں سی کہ تقسیم ملک اس طرح ہو جائے گی کہ دونے اک دوسرے دے دشمن بن جاواں گے،چنانچہ پہلے وچ چلا آیا ،بعد وچ فارقلیط صاحب وی گئے ،اس دے بعد اوہ اخبار الجمعیتہ توں منسلک ہو گئے تے وچ بیکار رہیا،جگہ دی تلاش وچ مدرسےآں دا چکر کٹیا مگر کدرے کم نئيں چلا،اسی وچ چار پنج مہینے گذر گئے،سخت پریشانی تھی،مدرسے والے کہندے سن کہ اوہ باہررہ چکے نيں اس لئی جدوں وی موقع پاواں گے پڑھانا چھڈ دین گے۔اس دور وچ مولانا محفوظ الرحمٰن نامی مبارک پور آئے ،وہ یو پی دی پہلی کانگریسی حکومت دے پارلیمنٹری سکریٹری بنائے گئے،انھاں نے اپنے وطن بہرائچ توں ہفتہ وار ’’الانصار ‘‘ جاری کرنے دا پروگرام بنایا سی۔اس دی ادارت دے لئی گل طے ہو گئی،مشاہرہ 75 روپیے طے ہويا،قیام و طعام دا انتظام انہاں دے گھر سی،اور محرم 1367ھ(نومبر 1947ء)تارجب1367ھ(1948ء) بہرائچ وچ قیام رہیا،اکلیل پریس تے کاتب انہاں دے گھر دے سن ۔[۱] مولانا عبد الحفیظ بلیاویؒ اودوں مدرسہ نور العلوم وچ مدرس سن، جس دے ذمہ دار مولانا محفوظ الرحمٰن نامی صاحب ؒسن ۔،وہ نائب اڈیٹر بنائے گئے انہاں دا قیام وی مولانا نامیؒ مکان دے اک حصہ وچ تھاوہ خالص علمی آدمی سن ،اس وقت’’مصباح اللغات‘‘ دے مسودّات صاف کرکے ’’ندوۃ المصنفاں ‘‘ دہلی بھیجیا کردے سن،،وڈے چاک چوبند ،بے تکلف،مخلص تے علمیمزاج دے اسيں ذوق آدمی سن، انہاں توں خوب بندی سی یہ زمانہ پورے شمالی ہند خصوصاً پنجاب وچ مسلماناں دے حق وچ وڈا پُر آشوب سی،معلوم ہُندا سی کہ ایدھروں مسلماناں دا ناں و نشان مٹا دتا جائے گا،قتل و غارت گری،آتش زنی تے دوسرے طرح طرح دے فسادات سن ،اور وچ ’’الانصار‘‘ وچ انہاں فرقہ پرستاں ،قاتلاں تے مسلمان دشمن جماعتاں دے خلاف تیز وتند انداز وچ لکھدا سی،اور یوپی حکومت دی طرف توں بار بار تنبیہ تے نوٹس آندی تھی۔حتیٰ کہ گرفتاری تے سزا دی باری آگئی مگر مولانا نامی نے حکومت نوں اطمینان دلایا کہ اوہ اخبار اُتے کنٹرول کرن گے تے میرے توں کہیا کہ آپ یوپی وچ پنجاب دا انداز تحریر اختیار نہ کرین ورنہ اخبار بند ہو جائے گا،ميں نے مولانا فارقلیط صاحب نوں اس سلسلہ وچ لکھیا تاں انھاں نے وی ایہی کہیا کہ دہلی دا معاملہ تے اے ،یوپی دا تے !قلم سنبھال کرکے لکھیے۔!اسی دوران یوپی حکومت دا اک سرکلرتمام عدالتاں وچ پہنچیا کہ اخبار’’الانصار‘‘کو کوئی اشتہار نہ دتا جائے ،وہ حکومت دے نزدیک غیر مقبول اخبار اے ،اس لئی کسی طرح ست ماہ جاری رکھ دے اسنوں بند کر دينا پيا میرے مضامین مولانا عبد الماجد دریا آبادی’صدق جدید‘‘ماں وڈے انشراح توں اک ’’اک غیور صحافی‘‘ ’’اک بے باک صحافی‘‘وغیرہ دے حوالہ توں بلاتبصرہ نقل کردے سن،عبد الرزاق ملیح آبادی نے اپنے اخبار’’عصر جدید‘‘ماں مولانا دریابادی ے خلاف اک نہایت گستاخانہ مضمون لکھیا ميں نے انصار وچ ايسے انداز دا جواب لکھیا تے مولانا دریابادی توں وقتی اختلافات دے باوجود انہاں دی طرف داری کی،اس وجہ توں اوہ میری حوصلہ افزائی کرنے لگے،ورنہ اس توں پہلے ’’زمزم‘‘ماں انہاں دے خلاف دو کالم وچ لمبا چوڑا مضمون لکھ چکيا سی۔[۲] زندہ دلان پنجاب دے رنگین شہر تے مرکز شعر و ادب جداں بارونق وپُر بہار جگہ دے مقابلہ وچ بہرائچ اک سنسان تے بے کیف و کم مقام سی،جس نوں غازی میاںؒ دی وجہ توں شہرت تھی،لاہور دے مقابلہ وچ ایتھے دا قیام با لکل بے کیف سی،مگر چونکہ مزاج مدرسہ دا سی اس لئی ایتھے مدرسہ نور العلوم دلچسپی دا مرکز بن رہیا،مولانا عبد الحفیظ بلیاوی،مولانا سید حمید الدین صاحب،حافظ محمد نعمان صاحب ،مولانا سلامت اللہ صاحب ،حافظ عبد العزیز صاحب تے حافظ اعمیٰ صاحب ایتھے دے مخلص و بااخلاق استاداں سن ،ماں وی بعض کتاباں پڑھاتاتھا،اکژوقت اوتھے ،خصوصاً مولانا بلیاوی دی دلچسپ علمی و ادبی مجلس وڈی پُرکشش تھی،طلبہ و مدرسین وچ وقت گزردا سی،مبارکپور دے کپڑےآں دے بعض تاجر وی آندے جاندے سن ،اخبار دے کاغذ دے سلسلہ وچ مولانا نامی دے ایتھے لکھنؤ آنا جانا ہُندا سی،راستہ وچ گونڈہ شہر دے مدرسہ فرقانیہ نال تعلق ہو گیا سی،ابوزکریابن علی خطیب تبریزی دی شرح ’’ دیوان الحماسﺔ ‘‘ پہلی بار ایتھے دے کتب خانہ توں لے کے دیکھی تھی،ایتھے دے دوران قیام تقسیم دے بعد مسلماناں دی پہلی کانفرنس مولانا آزاد دی زیر صدارت لکھنؤ وچ ہوئی جس وچ مسلم جماعتاں نوں سیاسی سرگرمی وکھ ہو کے ثقافتی و تہذیبی تے دینی و مذہبی خدمات دا فیصلہ کيتا گیا سی،اور وچ اس وچ شریک ہويا سی،اسی دوران گاندھی جی قتل ہويا سی،اور بہرائچ وچ ماتمی جلوس نکلیا سی،جس وچ اسيں لوک شریک سن ۔ ایتھے دے خواجہ محمد خلیل اسمبلی دے ارکان تے درگاہ سالار مسعود غازیؒ دی کمیٹی دے چیرمین سن ،وہ اپنے ذہن و مزاج دے آدمی سن ،ہم لوک اکثڑ درگاہ وچ فتریح دے لئی جاندے سن ،اسی دے نیڑے انارکلی ناں دا اک تالاب اے اس وچ مچھلی دے شکار دے لئی جایا کردے سن،ابن بطوطہ نے بہرائچ وچ بانس دے جنگل تے اس وچ گینڈے دا ذکر کيتا اے ،درگاہ دے شمال وچ بانساں دا جنگل تھااوتھے توں ميں نے اک چھڑی کٹی تھی،ایتھے شاہ نعیم اللہ بہرائچیؒ تے بعض دوسرے مشائخ دے مزار نيں،ایتھے اک معمولی توں کتب خانہ وچ ابوالعاءمعری دا دیوان ’’سقط الزند‘‘ سی جس نوں ميں نے 8 سفر1367ھ وچ ڈھائی روپئے وچ خریدیا ،،جو 1319ھ مطابق1901 وچ مصر وچ چھپا سی۔[۳] تذکرہ مشاہیر اعظم گڑھ ومبارک پور: قیام بہرائچ دے دوران ميں نے ’’تذکرہ مشاہیر اعظم گڑھ و مبارک پور ‘‘ دے عنوان توں کتاب لکھݨ دی ابتدا جمادالاولیٰ1367ھ وچ کی،اور چنگا خاصا مسودہ تیار ہو گیا ،بعد وچ ايسے توں’’ تذکرہ علمائے مبارک پورُُ1974ء وچ شائع کیتا،ایہ پوری بیاض منتشر شکل وچ میرے پاس موجو داے۔[۴]
