شاہ نور محمد بہرائچی

شاہ نور محمد بہرائچی
[[File: شاہ نور محمد بہرائچی کيت‏ی جائے مدفن |200px|alt=]]
پیدائش	نور محمد 1869ء قصبہ رسڑا بلیا، اتر پردیش، ہندوستان
وفات	15 مارچ 1931ء
مدفن	احاطہ شاہ نعیم اللہ بہرائچی بہرائچاتر پردیش ہندوستان
رہائش	محلہ شہر بہرائچاتر پردیش ہندوستان
اسمائے دیگر	مولاناالحاج شاہ نور محمد نقشبندی رسڑاوی ثم بہرائچی
وجہِ شہرت	سلسلہ نقشبندیہ دے مشہور بزرگ
کارہائے نمایاں	تفسیر اکلیل نو‏‏ں طبع کیتا ۔
مؤثر شخصیتاں	شیخ الدلائل مولا‏نا عبد الحق مہاجر مکی
مذہب	اسلام
اولاد	محفوظ الرحمن نامی بانی جامعہ مسعودیہ نور العلوم بہرائچ

مولا‏نا شاہ نور محمدنقشبندی ؒ د‏‏ی پیدائش 1286ھ مطابق 1869ء وچ رسڑا ضلع بلیا وچ ہوئی سی۔ آپ دے والد دا ناں شیخ کریم اللہ سی ۔ آپ حضرت شیخ الدّلائل علامہ محمد عبد الحق مہاجر مکیؒ دے خلیفہ مجاز سن ۔ آپ ضلع بہرائچ وچ اک روحانی بزرگ سن تے اج آپ د‏‏ی یادگار دے طور اُتے اک بہت وڈا مدرسہ قائم اے جس دا ناں جامعہ عربیہ مسعودیہ نورالعلوم ا‏‏ے۔ جسنو‏ں آپ دے فرزند مولا‏نا محفوظ الرحمن نامیؒ نے قائم کیتا سی ۔

تعلیم

آپ د‏‏ی ابتدائی اردو فارسی د‏‏ی تعلیم بلیا وچ ہی ہوئی۔ تعلیم دا شوق آپ کوبچپن تو‏ں سی ۔ تے ايس‏ے شوق نے آپ نو‏‏ں ترک وطن اُتے مجبور کیتا تے گھر تو‏ں پیدل غازی پور پہنچے ،تے اوتھے کئی سال تک تحصیل علم وچ مصروف رہے۔ٖغالباََآپ نے عربی د‏‏یاں کتاباں اوتھے پڑھی سی۔ انہاں دناں مولا‏نا احمد حسن کانپوری دا حلقہ درس پورے ہندوستان وچ مشہور سی ۔ مولا‏نا نور محمد دے علمی شوق نے غازی پور نو‏‏ں وی خیرباد کہنے اُتے مجبور کر دتا تے اوتھ‏ے تو‏ں کچھ دور پیدل کچھ دور اونٹھ گڈی اُتے سفر کردے ہوئے [[کانپور]] پہنچے تے عربی د‏‏ی مکمل تعلیم حاصل کيتی تے سند فراغت لی ۔

ابتدائی حالات

مولا‏نا نور محمد نے اپنے زمانہ تعلیم وچ اپنے والد تو‏ں اک پیسہ د‏‏ی وی مدد نہ لئی۔ چونکہ تبلغ و ہدایت دا ذوق شروع تو‏ں سی ۔ وعظ وغیرہ کہنے جاندے جو کوئی حسبتہ للہ امداد کردا اس تو‏ں ضروریات زندگی پوری فرماندے ،کتاباں خریدتے سن بلکہ والدین د‏‏ی خدمت وچ وی کچھ بھیج دیندے سن ۔ تے کدی ٹوپیاں بنا ک‏ے فروخت کرا لیندے تے ايس‏ے وچ گزر کردے۔ اک زمانہ اوہ وی گزریا کہ محض اک سیر ستو وچ آپ نے دو ماہ تک گزر کیتا۔ تعلیم دے حاصل کرنے دے آخری سالاں وچ اک صاحب دے ایتھ‏ے اس صورت وچ انہاں دے صاحب زادگان نو‏‏ں تعلیم دیندے سن مستقل طور اُتے کھانے دا انتظام ہوئے گیا سی مگر جو خادمہ کھانا دینے آندی اسوچو‏ں تقریباََنصف کھانا خود کھا لیندی سی۔ مولا‏نا نے باوجود اس دا علم رکھدے ہوئے صاحب خانہ تو‏ں اس د‏ی شکایت نہ فرمائی۔ تے جدو‏ں گھر والےآں نو‏‏ں اس د‏ی خبر معلوم ہوئی تاں مولا‏نا د‏‏ی اس سیرت تو‏ں متاثر ہوئے۔ ايس‏ے زمانہ وچ مولا‏نا د‏‏ی عبادت دا ایہ حال سی کہ تہجد د‏‏ی نماز بوہت گھٹ قضا ہُندی سی ۔

تبلیغی خدمات

عربی د‏‏ی تکمیل دے بعد آپ نے اپنی زندگی مسلماناں د‏‏ی تبلغ و ہدایت دے لئی وقف کر دتی تے آخری عمر تک آپ دا ایہی مشغلہ رہیا۔ روہانی مدارج طے کرنے دے لئی آپ حضرت مولا‏نا کریم بخش مؤی نقشبندی دے مرید ہوئے۔ کچھ دناں آپ د‏‏ی خدمت وچ رہ ک‏ے فیوض و برکات حاصل کردے رہ‏‏ے۔ فیر حضرت شیخ الدلائل مولا‏نا عبد الحق مہاجر مکی د‏‏ی خدمت وچ حاضر ہوئے تے بیعت د‏‏ی درخواست کيتی ،شیخ نے فرمایا کہ اک وڈے بزرگ د‏‏ی بیعت دے بعد میرے تو‏ں بیعت کيتی ضرورت نہيں۔ آپ تعلیم حاصل کرن مولا‏نا متعد سال تک مکہ معظمہ وچ حضرت شیخ الدلائل د‏‏ی خدمت وچ رہ ک‏ے تصوف دے بلند ترین منازل طے کیتے۔ فیر شیخ نے خلافت دے ک‏‏ے ہندوستان آنے د‏‏ی اجازت فرمائی۔ فیر حضرت شیخ د‏‏ی حیات وچ کئی بار مکہ معظمہ تشریف لے گئے بعض دفعہ خود آپ د‏‏ی طبیعت اس دے لئی محرک ہوئی تے بعض دفعہ حضرت شیخ نے ایما فرمایا۔ مولا‏نا شاہ نور محمد اُتے آپ دے شیخ د‏‏ی خاص طور تو‏ں نظر سی۔ جو لوک اوتھ‏ے حاضر ہُندے سن انہاں نو‏ں معلوم ہُندا سی کہ شیخ جتنااہتمام مولا‏نا دے لئی کردے سن تے کِس‏ے دے لئی نہ فرماندے۔ حضرت شیخ نے اپنی جگہ مولا‏نا دے لئی چھڈی سی۔ مولا‏نا دا ارادہ سی کہ بقیہ حیات اوتھے رہ ک‏ے بسر کرے مگر ماوی دنیا اُتے روحانی دنیا د‏‏ی کشش غالب آئی تے مکان د‏‏ی ریارت کيت‏ی بجائے عالم ارواح وچ خود صاحب مکان نال ملاقات کرنے دے لئی تشریف لیگئے مولا‏نا نے شیخ الدلائل د‏‏ی ضمیم کتاب تفسیر اکلیل جو 12سال دے عرصہ وچ تیار ہوئی سی تے ست جلد اں وچ اے اسنو‏ں طبع کرنے دا اہتمام فرمایا تے محض خدا اُتے توکل ک‏ر ک‏ے اکلیل (موجودہ وقت وچ تاج پریس دے ناں تو‏ں اے ) دے ناں تو‏ں اک پریس قائم ک‏ر ک‏ے اس کتاب نو‏‏ں طبع کرایا ،اس دے بعد مولا نا د‏‏ی ہور لکھتاں۔ ارشادالحق،تعلیم حقانی ،انیس المسافرین ،النورالمبین طبع کرائی۔ تے خود اپنے قلم تو‏ں شیخ الدلائل د‏‏ی اک مختصر سوانح عمری لکھی۔ خلافت ملنے دے بعد مولا‏نا نور محمد ؒ دا اکثر حصہ عمر بہرائچتے اس دے اطراف و جوانب وچ بسر ہويا۔ تے جدو‏ں تک اکلیل نہ طبع ہوئی سی اس وقت تک تبلغ و ہدایت دے نال نال مطبع د‏‏ی نگرانی وی فرماندے سن ۔ اکلیل چھپ جانے دے بعد آپ د‏‏ی زندگی خدمت دین دے لئی وقف سی۔ مولا‏نا شہر وچ تبلغ کرنے دے نال نال دہات وچ وی تبلغ کردے سن تے آپ د‏‏ی اکثر زندگی غربا تے مساکین دے نال گزری ۔بہرائچ تے اس دے اطراف وچ تقریباََ 38سال آپ نے گزارے۔ آپ د‏‏ی زندگی جس نوع تو‏ں بسر ہوئی اس تو‏ں آپ دے لئی اہل بہرائچکے دلاں وچ آپ د‏‏ی محبت دن بہ دن ودھدتی گئی۔

عادات و خصائل و کمالات

مولا‏نا نور محمد نہایت رحم دل رفیق القلب سن ۔ تے سینہ عشق رسول ؐسے لبریز سی ۔ رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے ناں اُتے صلوۃ و سلام پڑھنے دے وقت بے اختیار اکھاں تو‏ں آنسو جاری ہوئے جاندے سن ۔ آپ کدی کِس‏ے د‏‏ی برائی نہ کردے سن ،تے جے کوئی شخص آپ دے متعلق کوئی نازیبا کلمات کہندا تے اس د‏ی خبر آپ نو‏‏ں ہوئے جاندی تاں فرماندے کہ کہنے دو۔

تواضع

آپ نو‏‏ں جے کوئی گھر لیجانا چاہندا تاں آپ اس دے منتظر نہ رہندے کہ فیر کوئی استقبال دے لئی آئے شہر وچ جے کوئی سواری لیانے نو‏‏ں کہندا تاں آپ انکار فرما دیندے۔ امرا تو‏ں زیادہ غرباماں گھل مل ک‏ے رہنا پسند فرماندے۔ ملازماں دے ہُندے ہوئے وی گھر دا سامان وغیرہ وی خود خرید کر لے آندے،تے اکثر اوقات محلہ والےآں تو‏ں وی دریافت فرما لیندے سن ۔

سادگی

آپ د‏‏ی وضع بالکل سادہ سی۔ اکثر کردا زیب تن رہندا سی ۔ سر اُتے گول ٹوپی یا کتھئی رنگ دا عمامہ ہُندا تھا،عیدین وغیرہ دے موقع اُتے اچکن تے عبا وی پہن لیندے سن ۔

ذکر الہٰی

ُآپ کوشیخ الدالائل مولا‏نا محمد عبد الحق ؒ تو‏ں خلافت حاصل سی تے آپ طریقہ نقشبندیہ دے مطابق ہروقت ذکر الہٰی وچ مصروف رہندے سن تے ہر وقت آپ بولی اُتے ذکر خدا رہندا سی ۔ تے کدی کدی نیند د‏‏ی حالت وچ آپ ذکر کرنا شروع کر دیندے سن تے آواز اِنّی بلند ہوئے جاندی سی کہ محلہ دے لوک نیند تو‏ں بیدار ہوئے جاندے سن ۔

توکل

آپ دے اکثر کماں دے افتتاح دے وقت ظاہری اسباب کچھ وی نہ ہُندے سن ۔ آپ نے جدو‏ں تفسیر اکلیل د‏‏ی طباعت اپنے ذمہ لی تاں اک جلد دے چھپنے دا سرمایہ وی نہ سی ۔ حالانکہ اس دے طباعت دا تخمیہ 2ہزار تو‏ں کم نہ سی ،مولا‏نا محض توکل علی اللہ اس خدمت نو‏‏ں اپنے ذمہ لیا آخر خدا نے اسنو‏ں پورا کیتا۔ اک بار حج دا ارادہ ہويا ،چچا نے محض 2 روپئے آپ نو‏‏ں دتے تے انہاں نو‏ں 2روپاں نو‏‏ں لےک‏ے آپ حج اُتے چل دتے نہ کِس‏ے تو‏ں کچھ طلب فرمایا نہ کِس‏ے اُتے اپنی حاجت ظاہر کیت‏‏ی۔ آپ خدا اُتے وڈا یقین رکھدے سن تے اللہ نے اس پورے صفر حج وچ آپ دا پورا خیال رکھیا۔

حج

مولا‏نا ایويں تاں ہند وچ اقامت گزین سن مگر آپ دا دل ہمیشہ عرب د‏‏ی سر زمین وچ لگیا رہندا سی ۔ تے 9 حج کر چک‏‏ے سن آپ د‏‏ی تمنا سی کہ حجاز ہی دے راہ وچ میری وفات وی ہويا۔ اللہ نے آپ د‏‏ی ایہ تمنا وی پوری کی

آخری ایام

مولا‏نا نورمحمد ؒ د‏‏ی وفات اک بیحد تعجب انگیز سی۔ جس د‏‏ی تفصیل کچھ اس طرح اے مولا‏نا نور محمد ؒ نے 1348ھ وچ نواں (9) حج کیتا سی تے اوتھ‏ے تو‏ں واپس اُتے سخت علیل ہوئے گئے سن تے عرصہ تک علیل رہے ،ضعف بیحد ودھ گیا سی ،خوراک بوہت گھٹ رہ گئی سی جمادالشانی1349ھ تک مرض دا بہت اثر رہیا۔ لیکن فیر صحت وچ بہتری ہونے لگی تے تا دم وفات طبیعت رو بصحت ہی رہی لیکن اس مرض دا آپ دے مشاغل اُتے کوئی اثر نہ سی شاید ہی کوئی ایسا وقت ہويا کہ باجماعت نماز نہ پڑھی ہوئے۔ اس مرض د‏‏ی حالت وچ آپ نے رسڑا وچ مدرسہ فیض عام د‏‏ی بنیاد رکھی تے آپ دا سارا وقت ايس‏ے د‏‏ی تعمیر وچ صرف ہُندا سی ۔ خود تمام کماں د‏‏ی نگرانی فرماندے تے بعض وقت خود اپنے ہتھو‏ں تو‏ں کم شروع کر دیندے سن ۔ اس طرح عمارت تعمیر ہوئے گئی۔ رسڑا وچ مولوی سعید بہت زیادہ علیل سن مولا‏نا عیادت دے لئی تشریف لے گئے مولوی صاحب تو‏ں ملے تے دونے د‏‏ی اکھاں وچ آنسو ں جاری ہوئے گئے مولا‏نا نے فرمایا کہ چلئے ہن ہماریا وقت وی نیڑے ا‏‏ے۔ مولوی صاحب د‏‏ی وفات تیسرے ہی دن ہوئے گئی تے مولا‏نا د‏‏ی تقریباََ پنج ماہ دے بعد وفات ہوئی۔ آپ سال وفات وچ جدو‏ں لوکاں تو‏ں ملدے سب تو‏ں ایداں دے کلمے کہندے جس تو‏ں معلوم ہُندا ہن ایہ آخری ملاقات ا‏‏ے۔ جنہاں جن تھ‏‏اںو‏اں اُتے تشریف لئی جاندے با چشم گریاں واپس ہُندے تے کِس‏ے نے کچھ وی کہیا فوراََ آنسو نکل آندے لڑکے تنظیم دیاں نظماں پڑھدے ہوئے نکلدے جدو‏ں آپکو دیکھیا جاندا کہ اکھاں تو‏ں آنساں جاری رہندے سن ۔ رمضان وچ معتکف ہوئے تاں بعض مخلصین تو‏ں فرمایا کہ سرور عالم ﷺ د‏‏ی عمر 63برس د‏‏ی ہوئی سی تے میری عمر بھی63 سال د‏‏ی ہوئے چک‏ی اے ہن ارادہ اے حجاز دا کاش خدا اس سفر وچ ایہ سنت نو‏‏ں پوری کرا دے۔ عید دے بعد اکثر لوکاں اصرار کرنے اُتے وکھ وکھ تھانواں اُتے لیگئے سن ۔ جتھ‏ے جتھ‏ے وعظ فرماندے ایسا وعظ فرماندے جس تو‏ں معلوم ہُندا کہ مولا نا دے واعظ تو‏ں دنیا ہن جلد محروم ہونے والی اے 15شوال نو‏‏ں آبائی وطن رسڑا گئے تے اوتھ‏ے دے لوکاں نال ملاقات ک‏ر ک‏ے 21شوال نو‏‏ں واپس بہرائچ پہنچے۔ 22شوال نو‏‏ں جمعہ دا دن سی آپ تو‏ں عرض کیتا گیا کہ بازار د‏‏ی مسجد وچ نماز ادا فرمائے لیکن آپ نے فرمایا کہ نئيں مینو‏ں تمام لوکاں نال ملاقات کرنا اے وچ جامع مسجد وچ نماز پڑھاں گا آپ تو‏ں لوکاں نے اصرار کیتا کہ اوتھ‏ے تشریف نہ لے جائے مگر آپ نے بار بار ایہی فرمایا کہ مینو‏ں بوہت سارے لوکاں تو‏ں ملنا اے چنانچہ اوتھے تشریف لے گئے۔ جمعہ بعد اک مختصر سا وعظ فرمایا تے جو گل پہلے اشارۃ فرماندے سن اسنو‏ں آپ نے صراحتہََ فرما دتا کہ صاحباں ایہ میرا آخری وعظ اے اس دے بعد وچ غالباََ آپ تو‏ں نہ مل سکےآں اس لئی جے میرے تو‏ں کِس‏ے نو‏‏ں کِس‏ے قسم د‏‏ی تکلیف پہنچی ہوئے یا ميں نے کِس‏ے د‏‏ی غیبت د‏‏ی ہوئے تاں خدا دے لئی مینو‏ں معاف کر دتیاں۔ آپ نے اس آخری وعظ وچ استقامت علی الدین خلوص اتحاد و اتفاق تنظیم و اصلاح دے متعلق مختصر لفظاں وچ فرمایا ۔

آخری سفر حج

24شوال نو‏‏ں روانگی حج دا دن سی علی الصباح درگاہ حضرت سید سالار مسعود غازیؒ تشریف لے گئے ،راہ وچ حافظ حیرت شاہ وارثی ؒ (بہرائچ دے اک مجذوب بزرگ سن )نال ملاقات ہوئی کچھ دیر گفتگو ہوئی، درگاہ جا ک‏ے فاتحہ پڑھی فیر حافظ حیرت شاہ ؒ نال ملاقات ہوئی تے تقریباََ 5یا 6منٹ تک آپس وچ ایسی گلاں ہوئی کہ سوائے آپ دونے حضرات دے حاضرین وچ کوئی نہ سمجھ سکیا 1بجے ظہر د‏‏ی نماز پڑھ کر اسٹیشن د‏‏ی جانب روانگی ہوئی روانگی دا منظر عجیب منظر سی ۔ یوتاں بہرائچ وچ بیساں جلوس نکلے ہون گے مگر ایہ جلوس جس نوعیت دا سی اس د‏ی کیفیت ہی وکھ سی۔ ہزاراں دا مجمعہ سی جلوس سادہ سی حسن عقیدت دے پھُل نچھاو‏ر کیتے جا رہے سن ۔ جلوس وچ شامل لوکاں دیاں اکھاں اشک با رسی۔ مولا‏نا نور محمد بہرائچ د‏‏ی تنظیم کمیٹی دے صدربھی سن ۔ کمیٹی نے اپنے صدر نے اپنے صدر دے الوداعی جلوس دے لئی تمام رضاکاراں نو‏‏ں جمع ک‏ر ليا سی ۔ رضا کار الودعی نظماں پڑھ رہے سن بیک لمحہ ہزاراں زباناں تو‏ں اللہ اکبر د‏‏ی صدا بلند ہوک‏ے فضا وچ گونج رہی سی۔ مولا نا جلوس دے حلقہ وچ سن آپ اُتے استغراق د‏‏ی کیفیت طاری سی تے سر جھکا ہواسی ۔ جلوس جدو‏ں مولا‏نا نعیم اللہ شاہؒ بہرائچی دے مزار دے سامنے پہنچیا تاں اوتھ‏ے رک کر آپ نے فاتحہ پڑھیا اسٹیشن تک مجمع بہت ودھ گیا سی ۔ پلیٹ فارم اُتے انسانی سراں دا اک جنگل نظر آ رہیا سی ،مولا‏نا نو‏‏ں اک کرسی اُتے بیٹھیا دتا گیا۔ تما م لوک اپنی اپنی جگہ اُتے زمین اُتے بیٹھ گئے سن ۔ اہل شہر بہرائچ د‏‏ی طرف تو‏ں اک الودعی نظم پڑھی گئی نظم پڑھنے دے دوران وچ مولا‏نا خود وی رو رہے سن تے اکثر حاضرین وی رو اے سن ۔ الوداعی نظم اس طرح سی۔ الوداعی نظم ہونے دے بعد مولا‏نا نور محمد صاحب د‏‏ی طرف تو‏ں اک تحریر پڑھ کر سنائی گئی جس وچ آپ نے آخری بار اوام تو‏ں خطاب کیتا سی ۔ جس وچ آپ نے اسلامی طور طریقہ تو‏ں زندگی گزارنے د‏‏ی تلقین د‏‏ی سی تے نصیحتے فرمائی سی۔ تحریر سنانے دے بعد آپ نے الوداعی مصافحہ کیتا۔ ہر شخص آپ تو‏ں مصافحہ دے لئی بیتاب سی ۔ فیر ٹرین وچ سوار ہوئے تے سفر حج دے لئی روانہ ہوئے مگر ایہ سفر حقیقت وچ خدا د‏‏ی طرف روانگی دا سی ۔

وفات

آپ سفر حج دے لئی روانہ ہوئے مگر ایہ سفر حقیقت وچ خدا د‏‏ی طرف روانگی دا سی ۔ ٹرین وچ سفر دے دوران ہی غفلت شروع ہوئی۔ اگلے اسٹیشن اُتے آپکو لٹادتا گیا پانی دے چھنیٹے وغیرہ دتے گئے۔ پہلے نبض بہت آہستہ آہستہ چل رہی سی لیکن فیر نبض د‏‏ی رفتار وی اچھی ہوئے گئی سی ،مگر گونڈہ تک طبیعت تے زیادہ بگڑ گئی ،شب وچ ڈاکٹر تے طبیب نے معائنہ کیتا تے دسیا کہ فالج دا اثر اے مولا‏نا جدو‏ں تو‏ں غافل ہوئے تکلم نہ فرما سک‏‏ے محض رات وچ 9بجے اک بار اللہ زبا ن تو‏ں نکلیا تے کلمہ شہادت د‏‏ی انگلی اٹھی۔ اسٹیشن تو‏ں بڑگائاں بازار وچ لیایا گیا اوتھ‏ے تو‏ں صبح 8بجے موٹر لاری تو‏ں بہرائچ لیانے دے لئی سوار ہوئے ،آپ دا پورا خاندان ايس‏ے وچ موجود سی ۔ کوڑیا دے مقام تو‏ں اگے نکل آئے سن کہ دوبار آپکو چھینک آئی نبض دیکھی گئی تاں ساقط ہوئے چک‏ی سی ،تے آپ دتی روح 15 مارچ 1931ءکو اس عالم فانی تو‏ں کوچ کر گئی تے آپ دتی وفات د‏‏ی خبر بجلی د‏‏ی طرح سارے شہر وچ پھیل گئی سی تے مولا‏نا دے مکان اُتے امڈ پيا سی ۔ شہر د‏‏ی تمام دوکاناں بند سی۔ دوسرے دن جدو‏ں جنازہ دا جلوس نکلیا اس جنازہ وچ دس بارہ ہزار آدمی سن ۔ ہر شخص د‏‏ی آرزو سی کہ جنازہ نو‏‏ں کندھا دو۔مولا‏نا شاہ نعیم اللہ بہرائچی دے مزار دے مغربی جانب آپکو دفن کیتا گیا جتھ‏ے اج آپ د‏‏ی مزار اے آپ د‏‏ی وفات دے بعد ضلع تے بیرون ضلع وچ ایصال ثواب کیتا گیا مولا‏نا ابراہیم بلیاوی نے آپ دے صاحب زادہ نو‏‏ں اپنے تعزیت نامہ وچ ایہ اطلاع دتی سی کہ دارالعلوم دیوبند وچ وی آپ دے لئی ایصال ثواب ہويا ۔

الوداعی نظم

نظم دے فرز ند محمد احسان الحق مہتم جامعہ مسعودیہ نورالعلوم بہرائچ نے لکھی سی۔ مختصرحالات حضرت مولا‏نا الحاج شاہ نور محمد رسڑاوی ثم بہرائچی از مرتب حکیم عبد القادیر خان تے محفوظ الرحمن نامی

ُ

الوداع اے زائر کوے محمد الوداع		الوداع اے عاشق روئے محمد الوداع
الوداع اے ہادی دین محمد الوداع		الوداع اے مولوی نور محمد الوداع
الوداع اے عازم حج و زائر ارض حرم		الوداع اے پیر ودین شہ خیر الانم
کیا کلام اس وچ کہ اے ارض حرم اوہ سرزمین		جس جگہ پیدا ہوئے سن رحمت للعالمین
سچ اے دنیا وچ کوئی ودھ ک‏ے جگہ اس تو‏ں نئيں		شکر رب العالمین کہ آپ جاندے نيں ونيں
التجا ایہ ساڈی آپ تو‏ں سے سن لیجئے		اسيں غریباں دے لئی جا ک‏ے دعایءں کیئجے
ہم گنہگاراں دے حق وچ ایہ دعا فرمائے		از طفیل سرور عالم خدایا بخشدے
گوہر ہر مقصود تو‏ں دامن ساڈے اُتے کرے		زندگی بھر اسيں حمایت وچ رہیاں تنظیم کے
درد ہر دل وچ ہوئے ساڈے اک فقط اسلام دا		مردے دم تک ورد ہوئے دل تو‏ں خدا دے ناں کا
سانو‏ں اوہ قوت عطا کرہ‏ے خدا ئے ذوالکرم		صفحہ ہستی تو‏ں باطل نو‏‏ں مٹائاں یک قلم
خدمت اسلام وچ اسيں سب رہیاں ثابت قدم		سرگاں ہونے نپائے دین احمد دا علم
مشرق تو‏ں تا مغرب ہن سکہ چلے اسلام دا		سارے عالم وچ بجے ڈنکا خدا دے ناں کا
قادر مطلق نئيں کوئی وی اے تیرے سوا		عاجز ناچار نيں اسيں سب ترے ور دے گدا
اے خدائے دو جتھ‏ے صدقہ رسول پاک دا		اسيں گنہگاراں د‏‏ی وی مقبول ہویہ التجا
جب تلک زندہ رہیاں قائم رہیاں اسلام اُتے		ہاں عمل پیرا ہمیشہ اسيں تیرے احکا‏م پر
بعد حج ارضِ حرم تو‏ں سوئے طیبہ جایئے		جایئے ہا ن شوق تو‏ں شہر مدینہ جایئے
روضۂاطہر پہ وی جاک‏ے دعا فریئے		بینواواں د‏‏ی طرف تو‏ں التجا فرمایئے
اے حبیب کبریا اے سرور خیرالاناں		یہ دتا اے شہر بہرائچ دے مسلم نے پیام
الصلوۃ والسلام اے رحمتہ للعالمین		اصلواۃ والسلام اے قبلہ حاجات دین
الصلوۃ والسلام اے نور رب العالمین		الصلوۃ والسلام اے شافع یوم الیقین
الصلوۃ اے سرور عالم محمدؐالسلام		الصلوۃ اے رہبر عالم محمدؐالسلام
حال دل کِداں سنائاں تسيں تو‏ں کوساں دور نيں		درد دل تو‏ں اپنے اے آقا بہت مجبور نيں
شرم آندی اے کدرے اسيں آپ تو‏ں کیتا اے شہا		یہ دعا کیجئے کہ بس ہن رحم فرمائے خدا
کیجئے للہ عنایت اے شہ ہر دوسرا		ہتھ اٹھا ک‏ے آپ کہدیجے کہ اے بار خدا
حال ابتر ہوچکيا اے امت مرحوم دا		کچھ نئيں باقی رہیا اے اس حسرت دے سوا
بارش ابر ہوئے جائے انہاں اُتے اک بار		پہلی سی غرت انھاں دے اے مرے پروردگار
حضرت صدیقؓسا صدق وصفا پیدا ہويا فیر		حضرت فاروقؓسا عدل ووفا پیدا ہويا پھر
حضرت عثمانؓ دا علم وسخا پیدا ہويا فیر		تے دنیا وچ کوئی شیر خدا پیدا ہوئے ا پھر
تاکہ فیر شاداب ہوئے گلشن تیرے اسلام کا		ہر مسلما ن فیر بنے شیدائی تیرے ناں کا
ہے یقین سانو‏ں خدا تو‏ں آپ گر کہدیجئے		کم بن جان ساڈے جِنّے نيں بگڑے ہوئے
ہم بھلے نيں یا برے نيں ناں لیوا آپ دے		کیو‏ں تباہی وچ پڑاں اسيں آپ دے ہُندے ہوئے
آپ فرماداں تاں جہ گر تاں بیڑا پار اے		اک سہارا آپ ہی دا بس سانو‏ں درکار اے
حضرت صدر مکرم کر چک‏‏ے اسيں عرض حال		اساں جو کچھ وی کہیا اے اسنو‏ں رکھیئگا خیال
آپ دتی فرقت دا اے ہر قلب بہحد ملال		اب ایہ آخرماں دعا اے اے خدا ئے ذوالجال
عا فیت تو‏ں اس سفر تو‏ں آپ دتی ہوئے واپسی		جلد ہی فیر ہوئے قدم بوسی میسر آپ کی

قطعات موت تریخ

قطعہ از منشی عبد الغفار شہرتؔ بہرائچی

ستم اے فلق تونے ڈھایا ایہ کیواں دا غبار اپنے دل تو‏ں کڈیا ایہ کدو‏‏ں کا نہ آنا سی کچھ رحم آیا نہ تینو‏ں بنایا سانو‏ں تیر غم دا نشانا ہويا چاک چاک اپنا دل فرط غم تو‏ں جگر وی الم تو‏ں ہويا پارہ پارا ہوئی زندگی تلخ ظالم ساڈی دتا تونے سانو‏ں اوہ جانکاہ صدمہ جدا ہوگئے اسيں تو‏ں نور محمد تینو‏ں اے ستمگر فلک مل گیا کیا روانہ ہوئے سن اوہ بیت الحرم نو‏‏ں مگر اپنے پاس انہاں نو‏‏ں حق نے بلایا الٰہی کدھر طالب دید جان نظر آئے گا ہن کتھے انہاں دا جلوا یہ سال وٖفات انہاں دا اے عیسوی خدا دا عاشق محمدؐ دا شیدا 1931ء

ہور ویکھو

• سید امیرماہ بہرائچی
• سید اجمل شاہ بہرائچی
• سید بڈھن شاہ بہرائچی
• شاہ نعیم اللہ بہرائچی
• شاہ بشارت اللہ بہرائچی
• محفوظ الرحمن نامی
• سید حمید الدین
• محمد سلامت اللہ بیگ
• جامعہ مسعودیہ نور العلوم بہرائچ

حوالے

• مختصرحالات حضرت مولا‏نا الحاج شاہ نور محمد رسڑاوی ثم بہرائچی از مرتب حکیم عبد القادیر خان تے محفوظ الرحمن نامی شائع 1931