Jump to content

امارت اسلامیہ فوج

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
امارت اسلامیہ آرمی[۱]
قیام ۱۹۹۷ء (بطور اسلامی فوج افغانستان)
موجودہ شکل ۸ نومبر ۲۰۲۱؛ 3 سال پہلے (۲۰۲۱-۱۱-08)
خدماتی شاخاں * فضائیہ
صدر مراکز کابل، افغانستان
قیادت
امیر 
سانچہ:چھوٹا
ہیبت اللہ اخوندزادہ
وزیر دفاع محمد یعقوب
افرادی قوت
فوجی عمر ۱۹۹۷-۲۰۰۱ دے دوران؛ ۱۴ سال تو‏ں کم
2021 جارحانہ کارروائی دے دوران؛ نوجوان بھرتیاں د‏‏ی غیر مصدقہ اطلاعات[حوالہ درکار]
بھرتی ہاں (1997–2001)[۲]
حدِ عمر تک
پہنچنے والیاں دی
سالانہ تعداد 		200,000 [حوالہ درکار] (۱۹۹۸)
متحرک دستہ 400,000 (2001)
85,000–200,000 (2021)[۳][۴]
محفوظ دستہ ۵۰٬۰۰۰ (ء2001)
نامعلوم(2021) [حوالہ درکار]
صنعت
غیر ملکی فراہم کنندگان  پاکستان (مبینہ طور پر)
 روس (مبینہ طور پر)[۵]
 ایران (مبینہ طور پر، ۲۰۲۱ء تک)[۶]
 سعودی عرب (مبینہ طور پر، ۲۰۰۱ء تک)
متعلقہ مضامین
تاریخ افغانستان د‏‏ی فوجی تریخ

امارت اسلامیہ آرمی [۷][۸] (پشتو: اسلامي امارت پوځ) اگست ۲۰۲۱ء تو‏ں طالبان دے زیر انتظام اسلامی امارت افغانستان د‏‏ی مشترکہ زَمینی تے فضائیہ فوج ا‏‏ے۔ ۱۹۹۶ء تو‏ں ۲۰۰۱ءتک طالبان د‏‏ی پہلی حکومت دے دوران ، مسلح افواج نو‏‏ں افغانستان د‏‏ی اسلامی فوج کہیا جاندا سی۔ [۹] افغانستان د‏‏ی اسلامی فوج ۱۹۹۷ء وچ افغان خانہ جنگی دے خاتمے دے بعد طالبان دے افغانستان اُتے قبضے دے بعد بنائی گئی سی، اُتے ۲۰۰۱ء وچ افغانستان اُتے امریک‏‏ی حملے دے بعد طالبان دے اقتدار تو‏ں معزول ہونے دے بعد فوج نو‏‏ں تحلیل کر دتا گیا سی۔ اسنو‏ں ۱۵ اگست ۲۰۲۱ء نو‏‏ں افغانستان وچ جنگ وچ طالبان د‏‏ی فتح دے بعد ۸ نومبر ۲۰۲۱ ءکو کابل دے سقوط تے امریکا د‏‏ی حمایت یافتہ اسلامی جمہوریہ افغانستان تے مجموعی طور اُتے اس د‏ی افغان نیشنل آرمی دے خاتمے دے بعد باضابطہ طور اُتے دوبارہ قائم کيتا گیا سی۔ ۲۰ سال اقتدار تو‏ں باہر رہنے دے بعد امارت اسلامیہ افغانستان دا دوبارہ قیام ہو گیا۔

تریخ (۱۹۹۷ء -۲۰۰۱ء )

[سودھو]
پچھلے طالبان دے پاس چار سو T-54/55 تے T-62 ٹینک تے ۲۰۰ تو‏ں زیادہ بکتر بند اہلکار کیریئرز سن ۔[۱۰][۱۱] طالبان نے وی اپنی فوج تے کمانڈراں نو‏‏ں تربیت دینا شروع کر دتی۔ ۲۰۰۱ دے آخر وچ طالبان د‏‏ی حکومت دے خاتمے دے بعد، جنگجوواں د‏‏ی وفادار نجی فوجاں نے زیادہ تو‏ں زیادہ اثر و رسوخ حاصل کيتا۔ ۲۰۰۱ دے وسط وچ علی جلالی نے لکھیا:[۱۲]

فوج (اک ریاستی ادارے دے طور پر، منظم، مسلح تے ریاست دے زیر انتظام) اج افغانستان وچ موجود نئيں ا‏‏ے۔ نہ تاں طالبان د‏‏ی زیر قیادت "اسلامی امارت افغانستان" تے نہ ہی معزول صدر ربانی د‏‏ی سربراہی وچ "اسلامک اسٹیٹ آف افغانستان" دے پاس کسی ریاست دا سیاسی جواز یا انتظامی اہلیت ا‏‏ے۔ اوہ جنہاں ملیشیا د‏‏ی تشکیلات دا حکم دیندے نيں اوہ مختلف قسم د‏‏ی وفاداری، سیاسی وابستگی، پیشہ ورانہ مہارت تے تنظیمی سالمیت دے حامل مسلح گروہاں د‏‏ی عجیب و غریب قسماں اُتے مشتمل نيں۔ انہاں وچو‏ں بوہت سارے لوک بلا جھجھک اپنی وفاداریاں بدلدے نيں، تے گروپ وچ شام‏ل ہو جاندے نيں یا خود بخود اسنو‏ں چھڈ دیندے نيں۔ ملک انفرادی تے گراوہی تشدد اُتے قابو پانے دے قابل اعلیٰ سیاسی پرت د‏‏ی عدم موجودگی دا شکار ا‏‏ے۔ بھانويں دونے فریق اپنی اکائیاں د‏‏ی شناخت پرانی حکومت کیت‏‏ی فوجی تشکیلات تو‏ں کردے نيں، لیکن ماضی تو‏ں شاید ہی کوئی تنظیمی یا پیشہ ورانہ تسلسل موجود ہوئے۔ لیکن ایہ یونٹس واقعتاً صرف ناں اُتے موجود نيں... درحقیقت صرف انہاں دے فوجی اڈے ہن وی موجود نيں، جو ملیشیا گروپاں د‏‏ی اک قسم نو‏‏ں ایڈجسٹ تے مدد فراہ‏م کردے نيں۔

گزشتہ طالبان دے تحت افغان فضائیہ نے پنج سپرسونک MiG-21MFs تے دسSukhoi-22 لڑاکا بمبار طیارے رکھے سن ۔ [۱۳] انہاں دے پاس چھ Mil Mi-8 ہیلی کاپٹر، پنج Mi-35s ، پنج L-39Cs ، چھ An-12s ، پچیہہAn-26s ، اک درجن An-24 تے An-32s ، اک IL-18 ، تے اک یاکوولیوسن ۔ انہاں د‏‏ی سول ایئر سروس وچ دو بوئنگ 727 A/Bs، اک Tu-154 ، پنج An-24s ، تے اک DHC-6 شام‏ل سن ۔

طالبان ۲۰۲۱ء دے زوال دے بعد کابل د‏‏ی سڑکاں اُتے گشت ک‏ر رہ‏ے نيں۔
فائل:Taliban blackhawk 2021.jpg
طالبان اک زیر قبضہ UH-60 بلیک ہاک ہیلی کاپٹر، ۲۰۲۱ء دے نال پوز دیندے ہوئے۔

۳ اگست ۱۹۹۵ء نو‏ں، طالبان دے افغان فضائیہ دے مگ ۲۱ طیارےنے اک واقعےماں شام‏ل اک روسی الیوشین ۷۶ کارگو طیارے نو‏‏ں قندھار اُتے اترنے اُتے مجبور کر دتا جو البانیہ تو‏ں افغانستان وچ اسلحہ لے ک‏ے جا رہیا سی۔ [۱۴][۱۵] روسی حکومت تے طالبان دے درمیان انہاں افراد د‏‏ی رہائی دے لئی مذاکرات اک سال تو‏ں رکے ہوئے سن تے امریک‏‏ی سینیٹر ہینک براؤن د‏‏ی طرف تو‏ں دونے فریقاں دے درمیان ثالثی دیاں کوششاں قیدیاں دے تبادلے اُتے ناکا‏م ہو گئياں۔ [۱۶] طالبان نے کہیا کہ جے روسی حکومت دے زیر حراست افغان باشندےآں نو‏‏ں روسیاں نے رہیا کيتا تاں اوہ فضائیہ دے اہلکاراں نو‏‏ں رہیا کر دیؤ گے۔  اُتے روسیاں کوئی وی افغان شہریاں انعقاد تو‏ں انکار کیا.  ہانک براؤن نےطالبان نو‏‏ں اس گل اُتے راضی کرنے وچ کامیاب ہو گیا کہ روسی عملے نو‏‏ں انہاں دے طیارے د‏‏ی دیکھ بھال د‏‏ی اجازت دتی جائے۔.[۱۶] اس درخواست نے انہاں دے فرار د‏‏ی راہ ہموار کيتی۔ [۱۶]

زمینی افواج

[سودھو]

اگست ۲۰۲۱ء تک، طالبان اپنی کمان دے تحت گھٹ تو‏ں گھٹ دو ایلیٹ یونٹاں نو‏‏ں برقرار رکھدے نيں، بدری ۳۱۳ بٹالین تے ریڈ یونٹ ۔ زمینی فوج اج تک شکست خوردہ افغان نیشنل آرمی تو‏ں پکڑے گئے دھات‏‏ی ساز و سامان تے ہتھیارپر بہت زیادہ انحصار کردی ا‏‏ے۔ کابل دے سقوط دے بعد تقریباً ۲٬۰۰۰ گاڑیاں طالبان دے قبضے وچ چلی گئياں ، جنہاں وچ ہموی ، M1117 گارڈین، MaxxPro MRAP تے Oshkosh ATV شام‏ل نيں۔ پیدل فوج دے آلات دے لحاظ تو‏ں، پکڑی گئی اشیاء وچ M4 کاربائن ، M16 رائفل ، نائٹ ویژن چشماں، باڈی آرمر سوٹ، کمیونیکیشن دا سامان تے کندھے اُتے نصب گرینیڈ لانچر شام‏ل نيں۔ ایہ امریک‏‏ی ساختہ آتشاں اسلحہ مبینہ طور اُتے روسی ساختہ AK-۴۷ دی جگہ لے رہے نيں جو زیادہ تر طالبان جنگجو استعمال کردے نيں۔

روايتی زمینی افواج

[سودھو]

فی الحال امارت اسلامیہ د‏‏ی روايتی زمینی افواج نو‏‏ں اٹھ کوراں وچ تقسیم کيتا گیا اے، جو زیادہ تر سابقہ افغان نیشنل آرمی د‏‏ی سابقہ کور د‏‏ی جگہ لے رہے نيں۔ اسلامی امارت د‏‏ی فوج د‏‏ی روايتی زمینی جنگی کور دے ناں نومبر ۲۰۲۱ء وچ محمد یعقوب مجاہد ، قائم مقام وزیر دفاع نے تبدیل رکھے اے ۔ اوہ تھلے درج نيں۔ [۱۷]

آرمی کنونشنل لینڈ وارفیئر کور
کور صدر دفتر سابقہ کور کمانڈ حوالے
سنٹرل کور کابل ۳۱۳ واں کور قاری بریال ( چیف آف اسٹاف )
مولوی حمداللہ مخلص ( کمانڈر(وفات: نومبر ۲۰۲۱ء)
مولوی نصرت ( ڈپٹی کمانڈر ) 		[۱۸]
خالد بن ولید کور لغمان ۲۰۱ واں کور عبدالرحمن منصور ( چیف آف اسٹاف )
ابو دجانہ ( کمانڈر )
ابراہیم ( ڈپٹی کمانڈر ) 		[۱۸]
منصوری کور گردیز ۲۰۳ واں کور احمد اللہ مبارک ( چیف آف اسٹاف )
محمد ایوب ( کمانڈر )
روح الامین ( ڈپٹی کمانڈر ) 		[۱۸]
البدر کور قندھار ۲۰۵واں کور حزب اللہ افغان ( چیف آف اسٹاف )
مہر اللہ حماد ( کمانڈر )
ولی جان حمزہ ( ڈپٹی کمانڈر ) 		[۱۸]
الفاروق کور ہرات ۲۰۷ واں کور محمد ظریف مظفر ( کمانڈر )
عبدالشکور بریالئی ( ڈپٹی کمانڈر )
عبدالرحمن حقانی ( ڈپٹی کمانڈر ) 		[۱۸]
الفتح کور مزار شریف ۲۰۹واں کور عبدالرزاق فیض اللہ ( چیف آف اسٹاف )
عطا اللہ عمری ( کمانڈر )
مولوی امان الدین ( ڈپٹی کمانڈر ) 		[۱۸]
اعظم کور ہلمند ۲۱۵واں کور محمد خان دعوت ( چیف آف اسٹاف )
شرف الدین تقی ( کمانڈر )
محب اللہ نصرت ( ڈپٹی کمانڈر ) 		[۱۸]
عمری کور قندوز ۲۱۷ واں کور محمد شفیق ( چیف آف اسٹاف )
رحمت اللہ محمد ( کمانڈر )
محمد اسماعیل ترکمان ( ڈپٹی کمانڈر ) 		[۱۸]

خصوصی افواج

[سودھو]

امارت اسلامیہ د‏‏ی فوج خصوصی دستےآں دے کئی یونٹس نو‏‏ں وی برقرار رکھدی اے، جنہاں وچو‏ں اکثر حقانی نیٹ ورک تو‏ں قریبی تعلق رکھدے نيں تے انہاں د‏‏ی تربیت ہُندی اے، جو کہ ایہ نيں:

خصوصی افواج
یونٹ قسم کردار
بدری ۳۱۳ بٹالین خصوصی افواج شہری جنگ ، خودکش بمبار ، حفاظتی سیکورٹی
ریڈ یونٹ کمانڈوز خصوصی آپریشنز
لشکر منصوری بارڈر گارڈز خودکش حملہ آور [۱۹]

فضا ئیہ

[سودھو]

افغانستان د‏‏ی امارت اسلامیہ دے دوبارہ قیام تے ۲۰۲۱ء دے طالبان دے حملے دے دوران کابل دے زوال دے بعد، طالبان نے یو ایچ - ۶۰ بلیک ہاک ، میل ایم آئی - ۲۴ (انہاں وچو‏ں زیادہ تر انجن دے بغیر)، Mil Mi-8s / Mil Mi-17s , A-29 Super Tucanos , Cessna 208s ، تے C-130 Hercules افغانستان ایئر فورس تو‏ں پکڑے گئے نيں۔

سامان

[سودھو]

پیدل فوج دے ہتھیار

[سودھو]
نام تصویر اصل قسم معلومات
اسالٹ رائفلز تے جنگی رائفلاں۔
M4 سانچہ:امریکا اسالٹ رائفل سروس وچ نامعلوم نمبر، سابق افغان فوج تو‏ں پھڑیا گیا۔[۲۰]
ایم ۱۶ M16A2_rightside_noBG سانچہ:امریکا اسالٹ رائفل سروس وچ نامعلوم نمبر، سابق افغان فوج تو‏ں پھڑیا گیا۔[۲۰]
اے۔کے ۴۷  سوویت یونین اسالٹ رائفل سروس وچ نامعلوم نمبر
Zastava M70 Zastava_M70_AB2_noBG  یوگوسلاویہ اسالٹ رائفل نامعلوم
کولٹ کینیڈا C7  کینیڈا اسالٹ رائفل استعمال وچ کم تعداد
AKS-74U  سوویت یونین ذا‏تی دفاعی ہتھیار سروس وچ نامعلوم نمبر، افغان سوویت جنگ دے دوران خصوصی افواج تو‏ں پھڑیا گیا۔[۲۱]
Lee–Enfield[۲۲]  برطانیہ بولٹ ایکشن کچھ سوویت حملے دے دوران مجاہدین نو‏‏ں فراہ‏م کيتے گئے۔[۲۳]
مارٹینی-ہنری[۲۴]  برطانیہ سروس رائفل بوہت سارے نيں خیبر پاس کاپیاں
سنائپر رائفلز
M24 سانچہ:امریکا سنائپر رائفل نامعلوم، سابق افغان فوج تو‏ں پھڑیا گیا۔[۲۵]
مشین گنز
M249 SAW سانچہ:امریکا ہلکی مشین گن سروس وچ نامعلوم نمبر سابق افغان فوج تو‏ں پھڑیا گیا[۲۶]
M240 سانچہ:امریکا میڈیم مشین گن سروس وچ نامعلوم نمبر سابق افغان فوج تو‏ں پھڑیا گیا[۲۶]
KPV ہیوی مشین گن سانچہ:Country data یو ایس ایس آر بھاری مشین گن نامعلوم، زیادہ تر افغان سوویت جنگ وچ پکڑے گئے آلات تو‏ں نيں۔[۲۷]
PK مشین گن سانچہ:Country data یو ایس ایس آر بھاری مشین گن نامعلوم، زیادہ تر افغان سوویت جنگ وچ پکڑے گئے سازوسامان تو‏ں نيں۔[۲۸]
گرینیڈ لانچرز
M203 سانچہ:امریکا گرینیڈ لانچر سروس وچ نامعلوم نمبر سابق افغان فوج تو‏ں پھڑیا گیا[۲۶]
پستولز
M9 سانچہ:امریکا پستول سروس وچ نامعلوم نمبر سابق افغان فوج تو‏ں پھڑیا گیا[۲۸]
P226  جرمنی پستول سروس وچ نامعلوم نمبر۔ شاید اک کاپی چین وچ بنائی گئی ا‏‏ے۔[۲۹]
Grand Power X-Calibur  سلوواکیہ پستول سروس وچ نامعلوم نمبر۔ شاید اک کاپی پاکستان وچ بنائی گئی ا‏‏ے۔[۲۹]
QSZ-92  چین پستول سروس وچ نامعلوم نمبر۔[۲۹]

اینٹی ٹینک

[سودھو]
نام تصویر قسم اصل کیلیبر مقدار نوٹس
آر پی جی - 7 [۳۰] راکٹ تو‏ں چلنے والا دستی بم  Soviet Union ۴۰ ملی میٹر
B-10 ریکائل لیس رائفل [۳۰] پِچھے ہٹنے والی رائفل سانچہ:URS ۸۲ ملی میٹر کچھ چینی کاپیاں
SPG-9 [۳۰] پِچھے ہٹنے والی رائفل سانچہ:URS ۷۳ ملی میٹر

وردی

[سودھو]
نام تصویر اصل قسم معلومات
فوجی وردی
فاسٹ ہیلمٹ  ریاستہائے متحدہ امریکہ جنگی ہیلمیٹ سروس وچ نامعلوم نمبر، سابق افغان فوج تو‏ں پھڑیا گیا۔
اعلیٰ درجے دا جنگی ہیلمیٹ  ریاستہائے متحدہ امریکہ جنگی ہیلمیٹ سروس وچ نامعلوم نمبر، سابق افغان فوج تو‏ں پھڑیا گیا۔ [۳۱]
Spec4ce کیموفلاج  ریاستہائے متحدہ امریکہ جنگی وردی سروس وچ نامعلوم نمبر، سابق افغان فوج تو‏ں پھڑیا گیا۔ وڈ لینڈ، شہری، صحرائی تے میٹرو دے نمونے استعمال وچ نيں۔
یونیورسل کیموفلاج پیٹرن  ریاستہائے متحدہ امریکہ جنگی وردی سروس وچ نامعلوم نمبر، افغانستان وچ امریک‏‏ی جنگ دے دوران امریک‏‏ی فوج تو‏ں پھڑیا گیا۔ حکومت‏ی اہداف اُتے حملہ کرنے دے لئی غیر روايتی جنگ وچ استعمال کيتا جاندا ا‏‏ے۔
ایم ٹی وی  ریاستہائے متحدہ امریکہ بیلسٹک بنیان سروس وچ نامعلوم نمبر، سابق افغان فوج تو‏ں پھڑیا گیا۔
آرمی کامبیٹ بوٹ  ریاستہائے متحدہ امریکہ جنگی بوٹ سروس وچ نامعلوم نمبر، سابق افغان فوج تو‏ں پھڑیا گیا۔ [۳۲]
روايتی افغان صندل Flag of افغانستان افغانستان جنگی بوٹ سروس وچ نامعلوم نمبر، معیاری مسئلہ جوندے۔ [۳۲]

بکتر بند جنگی گاڑیاں

[سودھو]
نام تصویر اصل قسم نمبر
ٹینک
T-54/T-55 سانچہ:URS اہ‏م جنگی ٹینک نامعلوم [۳۳]
T-62 سانچہ:URS اہ‏م جنگی ٹینک نامعلوم [۲۷]
ہلکی بکتر بند گاڑیاں
ہموی  ریاستہائے متحدہ امریکہ ہلکی بکتر بند گڈی نامعلوم [۳۴]
بین الاقوامی میکس پرو  ریاستہائے متحدہ امریکہ ہلکی حکمت عملی والی گڈی نامعلوم [۳۴]
ایم ۱۱۱۷  ریاستہائے متحدہ امریکہ اندرونی حفاظتی گڈی نامعلوم

غیر مسلح گاڑیاں

[سودھو]
نام تصویر اصل قسم نمبر
ٹرک
فورڈ رینجر  ریاستہائے متحدہ امریکہ پک اپ ٹرک نامعلوم
ٹویوٹا ہلکس  جاپان پک اپ ٹرک نامعلوم [۳۵]
ٹویوٹا لینڈ کروزر  جاپان پک اپ ٹرک نامعلوم [۳۵]
Navistar 7000 سیریز  ریاستہائے متحدہ امریکہ فوجی ٹرک نامعلوم [۳۶]
فورڈ کارگو  ریاستہائے متحدہ امریکہ فوجی ٹرک نامعلوم [۲۷]
M915  ریاستہائے متحدہ امریکہ فوجی ٹرک نامعلوم [۲۷]

توپ خانے

[سودھو]
نام تصویر اصل قسم نمبر
مارٹرس
M69 سانچہ:YUG مارٹر نامعلوم [۳۶]
ٹوا ہويا توپ خانہ
۷۶ ملی میٹر ڈویژنل گن M1942 (ZiS-3) سانچہ:URS فیلڈ گن نامعلوم [۲۷]
۱۲۲ ملی میٹر Howitzer 2A18 (D-30) سانچہ:URS فیلڈ گن نامعلوم [۲۷]
اک تو‏ں زیادہ راکٹ لانچر
ٹائپ ۶۳ متعدد راکٹ لانچر [۳۷]  چین اک تو‏ں زیادہ راکٹ لانچر
طیارہ شکن توپ خانہ
ZU-23-2 سانچہ:URS اینٹی ایئر کرافٹ ٹوئن بیرل آٹوکینن نامعلوم [۲۷]

ہیلی کاپٹر

[سودھو]
نام تصویر اصل قسم نمبر
فوجی ہیلی کاپٹر
UH-60 بلیک ہاک  ریاستہائے متحدہ امریکہ یوٹیلیٹی ہیلی کاپٹر نامعلوم، گھٹ تو‏ں گھٹ ۱ آپریشنل
ایم ڈی ۵۰۰  ریاستہائے متحدہ امریکہ یوٹیلیٹی ہیلی کاپٹر نامعلوم
میل ایم آئی -۱۷  Russia ٹرانسپورٹ ہیلی کاپٹر ۱۰۰+، گھٹ تو‏ں گھٹ ۱ آپریشنل رہندا اے
میل ایم آئی - ۲۴  Russia حملہ آور ہیلی کاپٹر نامعلوم [۳۸]

اس دے علاوہ، تقریباً ست Boeing Vertol CH-46 Sea Knights ، جو پہلے ریاستہائے متحدہ دے محکمہ خارجہ دے زیر استعمال سن ناقابل استعمال قرار دتے گئے سن تے کابل دے سقوط دے بعد اگست ۲۰۲۱ء وچ امریک‏‏ی افواج نو‏‏ں چھڈ ک‏‏ے پِچھے رہ گئے سن ۔

ہوائی جہاز

[سودھو]
نام تصویر اصل قسم نمبر
فوجی ہوائی جہاز
سیسنا ۲۰۸ کارواں  ریاستہائے متحدہ امریکہ حملہ / ٹرانسپورٹ ہوائی جہاز نامعلوم [۳۹]
C-130 ہرکولیس  ریاستہائے متحدہ امریکہ فوجی ٹرانسپورٹ ہوائی جہاز نامعلوم، کابل دے بین الاقوامی ہوائی اڈے اُتے ۱ تصویر نو‏‏ں نقصان پہنچیا
Pilatus PC-12  سوئٹزرلینڈ فوجی ٹرانسپورٹ ہوائی جہاز نامعلوم [۳۹]
A-29  برازیل شورش دے خلاف ہوائی جہاز نامعلوم، کابل دے بین الاقوامی ہوائی اڈے اُتے لی گئی گھٹ تو‏ں گھٹ ۲ تصاویر [۴۰]
بوئنگ انسٹیٹو سکین ایگل  ریاستہائے متحدہ امریکہ بغیر پائلٹ د‏‏ی فضائی گڈی نامعلوم [۳۶]

حوالے

[سودھو]
  1. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  2. ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے Oxfordجنوری2002 لئی۔
  3. ↑ "The Taliban explained"۔ www.aljazeera.com۔ 11 اگست 2021 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 12 اگست 2021 
  4. ↑ "The Taliban's terrifying triumph in Afghanistan". Economist. 15 اگست 2021. https://www.economist.com/asia/2021/08/15/the-talibans-terrifying-triumph-in-afghanistan. 
  5. ↑ "Is Russia arming the Afghan Taliban?"۔ BBC News۔ 2 اپریل 2018 
  6. ↑ "Iran Backs Taliban With Cash and Arms"۔ The Wall Street Journal۔ 11 جون 2015۔ اخذ شدہ بتاریخ 13 جون 2015 
  7. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  8. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  9. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  10. ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  11. ↑ دی گارڈین, Taliban lose grip on Mazar i Sharif, 7 نومبر 2001
  12. ↑ Ali A. Jalali, Afghanistan: The Anatomy of an Ongoing Conflict Archived 2016-12-10 at the وے بیک مشین, Parameters, Spring 2001, pp. 85–98.
  13. ↑ York, Geoffrey.
  14. ↑ Russian airmen escape from Afghanistan, Phil Reeves, The Independent, 19 اگست 1996
  15. ↑ Farah & Braun 2007
  16. ↑ ۱۶.۰ ۱۶.۱ ۱۶.۲ Associated Press 1996
  17. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  18. ↑ ۱۸.۰ ۱۸.۱ ۱۸.۲ ۱۸.۳ ۱۸.۴ ۱۸.۵ ۱۸.۶ ۱۸.۷ "د اسلامي امارت په تشکیلاتو کې نوي کسان اُتے دندو وګومارل شول"۔ باختر خبری آژانس۔ اکتوبر 4, 2021 
  19. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  20. ↑ ۲۰.۰ ۲۰.۱ {{ویب سائٹ | url = https://www.independent.co.uk/asia/south-asia/afghanistan-taliban-us-weapons-helicopter-b1911739.html | title = افغانستان: طالبان دے لئی کون سا امریک‏‏ی سامان چھڈیا گیا اے ؟ | ویب سائٹ = دی انڈیپنڈنٹ | مصنف = ٹام بیچلر | تریخ = 2021 | رسائی د‏‏ی تریخ = 3 ستمبر 2021}
  21. ↑ {{cite news |last1=Snow |first1=Shawn |title=طالبان تازہ ترین پروپیگنڈہ ویڈیو وچ امریک‏‏ی کمانڈوز د‏‏ی نقل کردے نيں۔ url=https://www.militarytimes.com/flashpoints/2017/09/01/taliban-mimic-american-commandos-in-latest-propaganda-video/ |access-date=17 ستمبر 2021 |work=Military Times | date=2 ستمبر 2017}
  22. ↑ date=5 اکتوبر 2021 "طالبان گن لیا ک‏ے دے اندر کيتا اے ؟". New york times. 15 ستمبر 2010. https://atwar.blogs.nytimes.com/2010/09/15/whats-inside-a-taliban-gun-locker/?mtrref=www.google.com&gwh=6939AB5D843CA5F9E1D0F27AA924B69B&gwassety=RELLACYA date=5 اکتوبر 2021. 
  23. ↑ -using-old-rifles-issued-by-cia?news=840698 "Afghan Snipers Using Old Rifles Issued by CIA" تحقق من قيمة |url= (معاونت)۔ ALLgov۔ اخذ شدہ بتاریخ 5 اکتوبر 2021 
  24. ↑ "افغانستان مشن ہمیشہ ناکامی اُتے ختم ہونے والا سی۔ 1880 د‏‏ی رائفل سانو‏ں بتا سکدی سی کہ". ABC. 29 اگست 2021. https://www.abc.net.au/news/2021-08-30/afghanistan-taliban-tarin-kot-rifle-failure/100416590. 
  25. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.سانچہ:مردہ ربط
  26. ↑ ۲۶.۰ ۲۶.۱ ۲۶.۲ {{cite web |url=https://www.militarytimes.com/flashpoints/2017/08/14/taliban-propaganda-showcases-usسانچہ:مردہ ربط -weapons-and-radios-as-captured-war-spoils/ |title=طالبان دا پروپیگنڈہ امریک‏‏ی ہتھیاراں تے ریڈیو نو‏‏ں جنگی سامان دے طور اُتے دکھاندا اے |date=2021-08-15 |accessdate=2021-09-07 |publisher=Military Times } }
  27. ↑ ۲۷.۰ ۲۷.۱ ۲۷.۲ ۲۷.۳ ۲۷.۴ ۲۷.۵ ۲۷.۶ afghan.html?m=1 "ہتھ وچ تباہی: جون 2021 تو‏ں لے ک‏ے 14 اگست 2021 تک افغان فوجی سازوسامان دے نقصانات د‏‏ی دستاویز کرنا" تحقق من قيمة |url= (معاونت)۔ Oryx Blog 
  28. ↑ ۲۸.۰ ۲۸.۱ {{cite news |last1=Staff |first1=Toi |title=طالبان د‏‏ی پریڈاں نے ہتھیار پھڑ لئی، امریکا ہن وی نقصان د‏‏ی گنجائش دا اندازہ لگانے د‏‏ی کوشش کر رہیا اے | url=https://www.timesofisrael.com/as-taliban-parades-captured-weapons-us-still-trying-to-gauge-scope-of-damage/ |access-date=9 ستمبر 2021 |work=The ٹائمز آف اسرائیل}
  29. ↑ ۲۹.۰ ۲۹.۱ ۲۹.۲ وکٹوریس فورس 2
  30. ↑ ۳۰.۰ ۳۰.۱ ۳۰.۲ "How The Taliban Captured Billions Of Dollars Worth Of Weapons"۔ greydynamics۔ 10 ستمبر 2021۔ ۰۳ جولائی ۲۰۲۲ میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 4 اکتوبر 2021 
  31. ↑ Victorious Force 2
  32. ↑ ۳۲.۰ ۳۲.۱ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے SMH لئی۔
  33. ↑ "Disaster At Hand: Documenting Afghan Military Equipment Losses Since جون 2021 until اگست 14, 2021"۔ Oryx Blog 
  34. ↑ ۳۴.۰ ۳۴.۱ "Taliban parade captured US military equipment in Kandahar"۔ دی گارڈین۔ 1 ستمبر 2021۔ اخذ شدہ بتاریخ 3 ستمبر 2021 
  35. ↑ ۳۵.۰ ۳۵.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  36. ↑ ۳۶.۰ ۳۶.۱ ۳۶.۲ "Disaster At Hand: Documenting Afghan Military Equipment Losses Since جون 2021 until اگست 14, 2021"۔ Oryx Blog "Disaster At Hand: Documenting Afghan Military Equipment Losses Since جون 2021 until اگست 14, 2021".
  37. ↑ "Chinese-Made 107 mm Rockets Are the Workhorses of Insurgencies (and Goons)"۔ VICE۔ اخذ شدہ بتاریخ 13 اکتوبر 2021 
  38. ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے The Guardian لئی۔
  39. ↑ ۳۹.۰ ۳۹.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  40. ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے Statesman لئی۔
"https://pnb.wikipedia.org/w/index.php?title=امارت_اسلامیہ_فوج&oldid=665586" توں لیا