بھگت دھنا

لڑی دا حصہ
سکھ مت
سکھ گرو گرو نانک گرو انگد دیو گرو امر داس گرو رام داس گرو ارجن دیو گرو ہرگوبند گرو ہر راۓ گرو ہر کرشن گرو تیغ بہادر گرو گوبند سنگھ گرو گرنتھ صاحب گورو پنتھ
سکھ بھگت بھگت فرید بھگت کبیر بھگت نامدیو بھگت رویداس بھگت ترلوچن بھگت دھنا بھگت بینی بھگت بھیکھن بھگت جیدیو بھگت سورداس بھگت پرمانند بھگت پیپا بھگت رامانند بھگت سدھنا بھگت سین بھٹ کلھ بھٹ کلاش بھٹ تل بھٹ جالپ بھٹ جل بھٹ کیرت بھٹ سل بھٹ بھل بھٹ نل بھٹ بھیکھا بھٹ جلان بھٹ داس بھٹ گیند بھٹ سیوک بھٹ متھرا بھٹ بل بھٹ ہربنس بھائی مردانہ بھائی ستا ڈوم بھائی بلونڈ رائے بھائی سندر
فلسفہ گرو مانیو گرنتھ نام جپو کرت کرو ونڈ چھکو چڑدیکلا مانس جات سنت سپاہی
دستور نام کرن نت نیم امرت سنچار پنج ککار پنج وکار پنج گن امرت ویلا سمرن کتھا کیرتن انند کارج ارداس دسوندھ لنگر انتم سنسکار
گرنتھ پنج گرنتھی گرو گرنتھ صاحب واراں بھائی گرداس کلام گویا سکھ رہت مریادا (مریادا) دسم گرنتھ
تخت اکال تخت پٹنا صاحب کیسگڑہ صاحب حضور صاحب دمدما صاحب
عوامی موضوع اک اوانکار سکھ پنج پیارے خالصہ چار صاحبزادے گرودوارہ ہرمندر صاحب گرمکھی پنجابی پنجاب سکھ اتہاس خالصتان
بوآ سکھ مت

جم: 1415 عیسوی

جم تھاں: پنڈ دھواں، راجپوتانہ (راجستھان)

کم کاج (پیشہ): کھیتی

عمر: 60 سال

بانی وچ حصہ: 3 شبد، 2 راگاں وچ

بھگت دھنا جی جٹ جاتی دے سن۔ اوہ راجپوتانہ (راجستھان) دے کول دھواں پنڈ دے رہن والے سن۔ اوہناں دا جم 1473 وکرمی (سن 1415 عیسوی) وچ ہویا۔ اوہناں دے ماں-پیؤ نردھن (غریب) سن۔ بچپن تاں کھیڈن کدن وچ بتیت ہویا پر جویں ہی نوجوانی وچ قدم رکھیا تاں اوہناں دے ماں-پیؤ نے انھاننوں پسُوں چران لئی لگا دتا۔

سوامی رامانند دے مشہور 12 شاگرداں وچوں اک دھنا وی سمجھے جاندے ہن۔ راجستھان دے سنت شاعراں وچوں آپ دا ناں اُگھا اے اتے سرلتا ، عقیدت تے بھگتی دے مجسما منے جاندے ہن ۔ اسے لئی کیہا گیا اے "'دھرنے سیویا بال بدھ"' ۔ آپ دا جم سمت 1472وچ (میکالف) مطابق دھوان جاں دھوان پنڈ وچ ہویا منیا جاندا اے ۔ ایہہ پنڈ راجستھان دے ٹانک علاقے وچ اے ۔ آپ سدھے سادھے کسان تے ربی بھگت سن۔ بھائی گرداس جی لکھدے ہن کہ باہمن پوجے دیوتے دھنا گاں چراون جاوے

من گھڑت کہانی

کسے کتاب وچ بھگت دھنا بارے لکھی ہوئی اک من گھڑت کہانی۔

بھگت دھنا جی جتھے پسوں چران جاندے سن اتھے رستے وچ ٹھاکردوار سی۔ اس ٹھاکر دوارے وچ پتھر دی مورتیاں پئیاں ہوئیاں سن۔ پنڈ دا براہمن ہر اک سویرے اتے شام نوں اس دوارے وچ آکے مورتیاں دی سیوا کردا۔ اس پنڈت نوں نت ٹھاکراں دی پوجا کردے، اشنان کرواندے اتے گھنٹیاں کھڑکاندے ہوئے بھگت دھنا جی ویکھدے سن۔ بھگت دھنا جی نوں علم ہون لگا کہ اوہ براہمن روزانہ مورتیاں دی پوجا کیوں کردا اے۔ ٹھاکر جی ایہناں نوں کی دندے ہن۔ جے ٹھاکر دکھ دور کرن وچ سمرتھ ہن تاں اوہ وی اوہناں دی پوجا کرے، کیونکہ اوہناں دے گھر وچ نردھنتا دور کرن دا ایہہ اکماتر زریعہ اے۔ اک دن سویرے ہی اٹھکے بھگت دھنا جی ٹھاکردوارے وچ جا پہنچے۔ اتھے براہمن نوں پوجا کردے ہوئے پایا۔

جویں ہی براہنن دی پوجا ختم ہوئی، بھگت دھنا جی نے ہتھ جوڑکے کیہا: اے پنڈت جی ! بھلا ایہہ دسو کہ مورتی پوجا کرن ولوں تہانوں کی منافع اے ؟

پنڈت جینے کیہا: دھنا ! ایہناں دی پوجا کرن ولوں ساری خموضوعاں حاصل ہندیاں ہن۔ ایہہ بھگوان ہن۔ جیکر خوش ہون تاں جو کجھ وی منگو ضرور ملدا اے۔

دھنا جی: پنڈت جی ! کرپا کرکے اک ٹھاکر مینوں وی دے دیو۔ میں وی ایہناں دی پوجا کراں گا۔ جدوں پربھو میرے اتے خوش ہونگے تاں میں وی کجھ منگ لوانگا۔

پنڈت جی نے کیہا: دھنا ! تیرس اتے ٹھاکر خوش نہیں ہونگے۔

بھگت دھنا جی نے کیہا: پنڈت جی ! کیوں ؟

براہمن نے کیہا: بس کہہ دتا نہ۔ اک تاں توں جاٹ جاتی دا ہیں، دوجا انپڑھ ہیں۔ ودیاہین پرکھ پشُ دا جم ہندا اے اتے پشُ سامان ہندا اے۔ تیجا مندر دے علاوہ ٹھاکر جی نہ تاں کتے رہندے ہن اتے ناہیں خوش ہندے ہن۔ اسلئی توں اپنی ضد چھڈّ اتے اپنی گٔوآں دی دیکھبھال کر۔ اس پرکار براہمن نے ادھر-ادھر دیاں گلاں کرکے بھگت دھنا جی نوں سمجھاؤن دا بہت جتن کیتا۔ پر بھگت دھنا جی اپنی ضد اتے اڑے راے۔ پنڈت نوں چنتا ہوئی کہ اوہ تاں کمزور جیہا اے، کتے دھنا اسدی مار کٹائی نہ کر دوے۔

پنڈت نے بھیبھیت ہوکے بولیا: اچھا دھنا ! انی ضد کردے ہو تاں تینوں اک ٹھاکر دے ہی دندا ہاں۔ ایہہ قہقے براہمن نے بھگت دھنا جی نوں مندر وچ فالتو پیا سالگرام چکّ کے دے دتا اتے نال ہی پوجا کرن دی ڈھنگ وی دسّ دتی۔

چادر وچ لپیٹکے بھگت دھنا جی ٹھاکر جی نوں اپنے گھر اتے لے آئے۔ اسی ویلے ترکھان دے کول گئے اتے لکڑی دی چوکی بنوائی۔ چوکی نوں دھوکے اس اتے ٹھاکر جی نوں رکھ دتا۔ ساری رات بھگت دھنا جی نہیں سو سکے۔ اوہ ساری رات وچار کردے راے کہ ٹھاکر نوں کویں خوش کیتا جاوے۔ جے ٹھاکر خوش ہو وی جان تاں اوہ منگوگا کی ؟ گھر دیا ضرورتاں کی-کی ہن ؟ انج ہی وچار کردے کردے رات گزر گئی۔ سویر ہندے ہی بھگت دھنا جی نے اشنان کیتا اتے ٹھاکر جی دے ساہمنے بیٹھ گئے۔ ودیاہین سن، پوجا-پاٹھ ہی ڈھنگ ولوں ناواقف سن۔ پر پھر وی عقیدت ولوں کہہ راے سن کہ ٹھاکر جی اس جگت دے کردا دھرتا ہو۔ مینوں سکھ بکشو، میں تہانوں نت بھوگ لگاوانگا۔ بھگت دھنا جی گھر وچ اکلے سن۔ گھر دا کم کاج آپ ہی کردے سن۔ ٹھاکر جی نوں اشنان کرواکے، اوہناں دے ساہمنے بھگتی مطلب ولوں بیٹھکے دن چڑھن اتے اٹھے۔ لسی دا رڑکا، روٹیاں پکائیاں، مکھن کڈھیا اتے تھالی وچ پروس دتا۔

بھگت دھنا جی نے ارداس کیتی: اے پربھو !بھوگ لگاؤ۔ میرے جاے نردھن (غریب) دے کول صرف انا ہی اے۔ قبول کرو، ٹھاکر جی ! ایہہ قہقے اوہ اتھے بیٹھے ویکھدے راے۔ (ہن کوئی دسے کہ پتھر غذا کویں قبول کرے ؟) براہمن تاں ٹھاکر جی نوں بھوگ لگاکے ساری ساماگری اپنے گھر لے جاندا سی۔ بھولے دھنا جی نوں ایہہ سبھ پتہ نہیں سی۔ اوہ تاں پنڈت دے بچناں نوں سچ سمجھ راے سن۔ دو گھنٹے گزر گئے پر غذا انج ہی پیا رہا۔

بھگت دھنا جی نے مایوس ہوکے کیہا: اے پربھو ! کی تسی جاٹ دا پرساد نہیں قبول کروگے ؟ ایہہ غذا سوچھ اے۔ میں اسنان کرکے پکایا اے۔ جیکر تہانوں چنگا نہیں لگیا تاں کرپا کرکے دسو۔ پنڈت دا غذا تاں ترنت ہی قبول کر لیندے ہو۔ پربھو کرپا کرو۔ جیکر تسی نہیں کھاؤگے تاں اج میں وی نہیں کھاوانگا۔ میں ایہہ پرن لیا اے کہ تسی کھاگے تاں ہی میں کھاوانگا۔ میں اپنی ہٹھ نہیں چھڈانگا۔ جیکر تہاڈا دھرم صرف براہمن ولوں بھوگ لواؤنا اے تاں ساڈا دھرم اے ہٹھ دے بدلے کربان ہونا۔ پرساد لؤ نہیں تاں میں اتھے چونکڑا مارکے بیٹھا رہاگاں۔

رب نے سوچیا ہن تاں پتھر وچوں ظاہر ہونا ہووےگا۔ بھگت دھنا جی دی آتما نرمل اے۔ اسنوں چھل دی جانکاری نہیں۔ اسنوں پورا بھروسہ اے کہ ٹھاکر جی غذا قبول کردے ہن۔ ایہہ میرا انء بھگت اے۔ اسدا غذا قبول کرنا ہی ہووےگا۔ جیکر پتھر دے اگے اس جاٹ دی موت ہو گئی تاں اچھا نہیں ہووےگا۔ بھگت دھنا جی دیاں نظراں ٹھاکر جی دے ولّ ٹکیاں رہیاں۔ اک گھنٹیا گزرن اتے بھگت دھنا جی نے اچانک ویکھیا کہ پرماتما جی اوہناں دی روٹی مکھن دے نال کھا راے ہن۔ اوہ خوشی دے نال اچھل پئے۔ میرے ربّ آئے ہن۔ غذا کھا راے ہن۔ مکھن دے نال روٹی کھا راے ہن، میرے بھگوان۔ روٹی خاکے پربھو بولے: بھگت دھنا جی ! جو تہاڈی اچھا ہووے منگو۔ میں تیرے اتے خوش ہاں۔

حوالے