تیمم
قصد کرنا۔ قرآن وچ آیا اے کہ غسل تے وضو لئی پاݨی نہ مِݪے تاں پاک مٹی دا قصد کرو۔ اصطلاح شرع وچ وضو یا غسل دی بجائے مٹی اُتے ہتھ مار دے منہ تے ہتھ مار کے مونھ تے ہتھاں اُتے پھیرن نوں تیمم کہیا جاندا اے ۔
تيمم دا طريقا
تيمم دے طريقے دے متعلق امام بخارى تے امام مسلم رحمہما اللہ نے عمار بن ياسر رضى اللہ تعالى عنہ دى حديث كئى اک تھانواں اُتے بيان كیتى اے، ایہناں وچ اک روايت دے لفظ درج ذيل نیں:
رسول كريم صلى اللہ عليہ وسلم نے فرمايا:
" بلكہ تہانوں اس طرحاں كرنا اى كافى سی تے فیر رسول كريم صلى اللہ عليہ وسلم نے اپنے دونے ہتھ زمين اُتے مارے تے اوہنوں جھاڑ كے اپنى ہتھيلى دے نال اپنے بائيں اُتے پھيرا، يا بائيں كو ہتھيلى اُتے پھيرا تے فیر دونے ہتھ اپنے چہرے اُتے پھيرے "
صحيح بخارى حديث نمبر ( 347 ) فتح البارى ( 1 / 455 ).
تے ابو داود رحمہ اللہ نے بخارى والى سند دے نال اى اس روايت نوں بيان كيا اے، صرف امام بخارى دے استاد دى جگہ انہاں نے محمد بن سليمان انبارى توں روايت كیتى اے، جس دے متعلق حافظ ابن حجر رحمہ اللہ تعالى نے تقريب التہذيب ( 2 / 167 ) وچ صدوق دے لفظ كہے نيں اھـ
اس روايت دے لفظ درج ذيل نيں:
چنانچہ رسول كريم صلى اللہ عليہ وسلم نے اپنے ہتھ زمين اُتے مارے تے انہيں جھاڑا فیر اپنا باياں ہتھ دائيں تے داياں ہتھ اپنے ہتھ دى ہتھيلى اُتے پھيرا فیر اپنے چہرے اُتے ہتھ پھيرے "
سنن ابو داود حديث نمبر ( 317 ).
تے حافظ ابن حجر رحمہ اللہ تعالى نے فتح البارى وچ ذكر كيتا اے كہ اسماعيلى نے درج ذيل لفظاں نال روايت كیتی اے:
" بلكہ صرف اِنّا اى كافى سی كہ آپ اپنے دونے ہتھ زمين اُتے مار كے اوہناں نوں جھاڑ یوے فیر اپنے سجے ہتھ نال کھبے اُتے مسح كردے تے کھبے دے نال سجے اُتے فیر اپنے چہرے اُتے پھيردے "
فتح البارى ( 1 / 457 ).
اضواء البيان ميں شيخ شنقيطى رحمہ اللہ كہندے نيں:
" بخارى دى حديثدے مطابق، ہتھاں نوں چہرے توں پہلاں ہتھاں اُتے پھيرو۔ اھـ
ديكھيں: اضواء البيان ( 2 / 43 ).
تے شيخ الاسلام ابن تيميہ كہندے نيں:
" بخارى دى روايت وچ صراحت اے كہ نبى كريم صلى اللہ عليہ وسلم نے چہرے توں پہلاں اپنے ہتھاں اُتے ہتھ پھيرے۔
تے اک دوسرى روايت وچ ايہ لفظ نيں: قولہ: " و ظاہر كفيہ " تے انہاں دیاں ہتھيلياں دا ظاہر، يہ لفظاں اس كى دليل اے كہ اک ہتھ دى ہتھيلى دوسرے ہتھ دے اُتے والے حصے اُتے پھيرے۔ اھـ
ديكھيں: فتاوى ابن تيميہ ( 21 / 423 ).
تے اک جگہ اُتے كہندے نيں:
" ليكن بخارى شريف دى انفرادى روايت توں ايہ ظاہر ہُندا اے كہ رسول كريم صلى اللہ عليہ وسلم نے اپنے ہتھاں اُتے چہرے توں پہلاں ہتھ پھيرے۔ اھـ
ديكھو: فتاوى ابن تيميہ ( 21 / 425 ) ( 21 / 422 – 427 ).
اس بنائ اُتے تيمم دا طريقا درج ذيل اے:
تيمم دى نيت كردے ہوئے بسم اللہ كہہ كے اپنے دونے ہتھ اک بار زمين اُتے مارے، فیر دائيں ہتھيلى دا ظاہرى حصہ بائيں ہتھيلى اُتے پھيرے تے بائيں ہتھيلى دا اُتے والا حصا سجی ہتھيلى اُتے فیر اپنے دونے ہتھ چہرے اُتے پھيرے تے تيمم دے بعد وضوء والى دعاواں اى پڑھے۔ اللہ تعالى ساڈے نبى محمد صلى اللہ عليہ وسلم اُتے اپنى رحمتاں نازل فرماوے ۔
