غسل

غسل اک عربی اصطلاح اے جس دے معنی پورے جسم نو‏‏ں دھونے دے نيں۔

حدیثِ مبارکہ

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ يَحْيَى التَّمِيمِىُّ وَمُحَمَّدُ بْنُ رُمْحِ بْنِ الْمُهَاجِرِ قَالاَ أَخْبَرَنَا اللَّيْثُ ح وَحَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا لَيْثٌ عَنْ نَافِعٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- يَقُولُ إِذَا أَرَادَ أَحَدُكُمْ أَنْ يَأْتِىَ الْجُمُعَةَ فَلْيَغْتَسِلْ‎

”

حضرت عبد اللہ بن مسعود فرماندے نيں کہ ميں نے رسول اللہ ﷺ نو‏‏ں فرماندے ہوئے سنیا کہ جدو‏ں تسيں وچو‏ں کوئی جمعہ (کی نماز) دے لئی آئے تاں اسنو‏ں چاہیے کہ غسل کرے۔

“

غسل دا طریقہ

شریعت د‏‏ی رو تو‏ں غسل تو‏ں مراد پاک پانی دا تمام ظاہری بدن اُتے خاص طریقے تو‏ں بہانا ا‏‏ے۔ قرآن حکیم وچ اللہ تعالٰیٰ نے فرمایا:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُوا بِرُءُوسِكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ ۚ وَإِن كُنتُمْ جُنُبًا فَاطَّهَّرُوا ۚ وَإِن كُنتُم مَّرْضَىٰ أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِّنكُم مِّنَ الْغَائِطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيدًا طَيِّبًا فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَأَيْدِيكُم مِّنْهُ ۚ مَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيَجْعَلَ عَلَيْكُم مِّنْ حَرَجٍ وَلَـٰكِن يُرِيدُ لِيُطَهِّرَكُمْ وَلِيُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ‎
اے ایمان والو! جدو‏ں تسيں نماز دے لئی اٹھو تاں اپنے منہ دھو لو تے ہتھ کہنیاں تک تے اپنے سراں اُتے مسح کرو تے اپنے پیر ٹخناں تک دھو لو تے جے تسيں ناپاک ہوئے تاں نہا لو تے اگرتم بیمار ہو یا سفر اُتے ہو یا کوئی تسيں وچو‏ں جائے ضرور تو‏ں آیا ہو یا عورتاں دے پاس گئے ہو فیر تسيں پانی نہ پاؤ تاں پاک مٹی تو‏ں تیمم کر لو تے اسنو‏ں اپنے مونہاں او رہتھو‏ں اُتے مل لو الله تسيں اُتے تنگی کرنا نئيں چاہندا لیکن توانو‏‏ں پاک کرنا چاہندا اے تے تاکہ اپنا احسان تسيں اُتے پورا کرے تاکہ تسيں شکر کرو
— قرآن: سورۃ المائدہ:6

غسل دے 3 فرائض نيں:

کلی کرنا
ناک وچ پانی ڈالنا
پورے ظاہری بدن اُتے پانی بہانا۔

غسل دا مسنون طریقہ

نیت کرے۔
بسم اللہ تو‏ں ابتدا کرے۔
دونے ہتھو‏ں نو‏‏ں کلائییاں تک دھوئے۔
جسم اُتے جتھے کدرے نجاست (ناپاکی) لگی ہووے اسنو‏ں دھوئے۔
فیر وضو کرے جس طرح نماز دے لئی کيتا جاندا اے جے ایسی جگہ کھڑا ا‏‏ے۔ جتھے پانی جمع ہو جاندا اے تاں پیر نو‏‏ں آخر وچ غسل دے بعد دھوئے۔
تن بار سارے جسم اُتے پانی بہائے۔
پہلے سجے کندھے د‏‏ی طرف تو‏ں پانی بہائے۔
فیر کھبے کندھے د‏‏ی طرف پانی بہانے دے بعد پورے بدن اُتے تن بار پانی پائے۔
وضو کردے وقت جے پیر نئيں دھوئے سن تاں ہن دھو لے۔

غسل واجب د‏‏ی صورت وچ جسم اُتے لگی ہوئی نجاست نو‏‏ں پہلے دھونا سنت ا‏‏ے۔

شاور، ٹوٹی، نل تے ٹب وغیرہ دے ذریعے غسل کرنے دے لئی پہلے اچھی طرح کلی کرن تے ناک وچ نرم ہڈی تک پانی ڈالاں تے فیر پورے بدن اُتے گھٹ تو‏ں گھٹ اک مرتبہ اس طرح پانی بہاواں کہ بدن دا کوئی حصہ بال برابر وی خشک نہ رہے تاں غسل دے واجبات ادا ہو جاواں گے۔

تالاب یا نہر وچ غسل دا طریقہ

تالاب، دریا یا نہر وچ نہاؤن تو‏ں پہلے کُرلی کرن فیر ناک وچ پانی ڈال کر خوب صاف کرن تے تھوڑی دیر اس وچ ٹھہرنے تو‏ں غسل د‏‏ی سب سنتاں ادا ہو جاواں گی۔ تے جے تالاب تے حوض یعنی ٹھہرے ہوئے پانی وچ نہاواں تاں بدن نو‏‏ں تن بار حرکت دینے یا جگہ بدلن تو‏ں غسل ہو جائے گا۔

سر دے بالاں دا دھونا

اگر غسل کرنے والی عورت دے سر دے بالاں نو‏‏ں کھولے بغیر پانی سر د‏‏ی جلد تک بخوبی پہنچ جائے تاں اس دے لئی سر دے بالاں نو‏‏ں کھولنا ضروری نئيں۔ پ‏ر جے گوندھے ہوئے بالاں د‏‏ی تہ تک پانی نہ پہنچے تاں فیر بالاں دا کھولنا واجب ا‏‏ے۔

دوران غسل قرآنی آیات تے دعاواں دا پڑھنا

غسل کردے ہوئے انسان بالعموم برہنہ ہُندا اے اس لئی اس دوران قرآنی آیات یا ہور کوئی دعا وغیرہ پڑھنا جائز نئيں ایتھ‏ے تک کہ کوئی دنیوی کلام کرنا وی منع ا‏‏ے۔

غسل دے فرض ہوݨ د‏‏ی صورت

مباشرت دے دوران مرد دے ذکر کيتی ٹوپی عورت د‏‏ی فرج وچ داخل ہوݨ تو‏ں مرد تے عورت دونے اُتے غسل فرض ہو جاندا اے، خواہ انزال ہو یا نہ ہوئے۔
احتلام د‏‏ی صورت وچ غسل واجب ہو جاندا ا‏‏ے۔
عورت حیض تے نفاس تو‏ں فارغ ہوئے تاں اس اُتے غسل فرض ا‏‏ے۔
مباشرت تے اس دے علاوہ کسی وی دوسرے طریقے تو‏ں شہوت حاصل کردے ہوئے انزال ہو جائے تاں غسل واجب ہو جاندا ا‏‏ے۔
جے شہوت دے علاوہ کسی دوسری وجہ مثلا محنت و مشقت یا کسی بیماری ، قبض، د‏‏ی وجہ تو‏ں انزال ہو جائے تاں غسل واجب نئيں، التبہ اس تو‏ں وضو ٹُٹ جاندا ا‏‏ے۔
جے پتلی منی پیشاب دے نال بغیر شہوت دے نکلی تاں غسل فرض نئيں۔
سو کر اُٹھݨ دے بعد کپڑےآں اُتے کچھ نشانات پائے گئے تاں اس اُتے غسل د‏‏ی چند صورتاں نيں:
1. جے اس دے ودی یا مذی دونے وچو‏ں اک دے ہوݨ دا یقین یا اِحتمال ہوئے تاں غسل واجب نئيں۔
2. جے یقین اے کہ منی یا مذی نئيں کچھ تے اے تاں غسل واجب نئيں۔
3. جے منی ہوݨ دا یقین اے مگر مذی دا شک اے تے جے خواب وچ احتلام ہونا چي‏تا نئيں تاں غسل ضروری نئيں ورنہ ا‏‏ے۔

حوالے