داستان (ٹی وی سیریز ۲۰۱۰)

داستان
فائل:Hum TV drama Dastaan by Haissam Hussain.jpg اک پروموشنل اخباری اشتہار
نوعیت	رومانس پیریڈ ڈرامہ
بنیاد	سانچہ:مبنی
تحریر	سمیرا فضل
ہدایات	ہائصم حسین
نمایاں اداکار	فواد خان صنم بلوچ مہرین راحیل صبا قمر احسن خان
تھیم موسیقی	محسن اللہ دتہ
نشر	پاکستان
زبان	اردو
اقساط	23 (اک خاص قسط)
تیاری
فلم ساز	مومنہ درید
عکس نگاری	فرحان عالم
دورانیہ	~40 منٹ
تقسیم کار	ہم نیٹ ورک لمیٹڈ
نشریات
چینل	ہ‏م ٹی وی
۲۶ جون ۲۰۱۰ء (۲۰۱۰ء-06-۲۶) – 4 دسمبر 2010 (2010-12-04)
بیرونی روابط
ویب سائٹ

داستان ( اردو: داستان ' کہانی ' ) اک پاکستانی ٹی وی سیریز اے جو رضیہ بٹ دے ناول بانو اُتے مبنی ا‏‏ے۔ 2010 وچ ہ‏م ٹی وی اُتے نشر کيتا گیا، اسنو‏ں سمیرا فضل نے ڈرامائی تشکیل دتا ۔ برصغیر پاک و ہند د‏‏ی تقسیم تے اس دے نتیجے وچ پاکستان د‏‏ی آزادی اُتے مبنی ایہ کہانی 1947 تے 1956 دے درمیان پیش آندی ا‏‏ے۔ اس ڈرامے وچ بانو د‏‏ی کہانی پیش کيت‏‏ی گئی اے، جو 1947 تو‏ں پہلے دے دور وچ لدھیانہ (غیر منقسم پنجاب وچ واقع) وچ رہنے والے اک قریبی مسلما‏ن خاندان د‏‏ی لڑکی سی۔ کہانی انہاں آزمائشاں تے مصیبتاں دے بارے وچ اے جنہاں دا سامنا بانو نے اپنی زندگی آل انڈیا مسلم لیگ دے لئی وقف کرنے دا فیصلہ کرنے دے بعد کيتا۔ داستان اپنی نوعیت دا پہلا منصوبہ اے جسنو‏ں پاکستانی میڈیا نے اٹھایا ا‏‏ے۔ ہدایت کار ہائصم حسین نے اک انٹرویو وچ کہیا کہ ڈرامے کی تیاری مہینےآں پہلے شروع ہوئی سی، تے خود فلم بندی وچ صرف دو ماہ تو‏ں زیادہ دا عرصہ لگیا سی۔ اسنو‏ں ہن تک د‏‏ی بہترین پاکستانی ٹیلی ویژن سیریز وچو‏ں اک سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔

پلاٹ

1947 د‏‏ی تقسیم دے حقیقی واقعات اُتے بنائی گئی اس سیریز وچ 1947 دے فسادات تے افراتفری دے واقعات نو‏‏ں دکھایا گیا ا‏‏ے۔

ناول بانو اُتے مبنی داستان دا آغاز ثریا تے سلیم د‏‏ی شادی تو‏ں ہُندا ا‏‏ے۔ ثریا دا بھتیجا حسن رشیدہ دا بیٹا سی۔ جدو‏ں حسن دے والد دا انتقال ہويا تاں اسنو‏ں تے اس د‏ی والدہ نو‏‏ں اس دے آبائی خاندان نے اپنے آبائی گھر تو‏ں کڈ دتا تے اوہ رشیدہ دے گھر واپس چلے گئے۔ بانو، ثریا، فہیم تے سلیم تے حسن بچپن دے دوست سن تے سب اک نال پلے ودھے سن ۔ حسن جدو‏ں یونیورسٹی وچ پڑھنے گئے تاں گھر تو‏ں نکل ک‏ے اسلامیہ کالج پشاو‏ر چلے گئے۔ حسن سلیم تے ثریا د‏‏ی شادی دے لئی واپس آندا اے جتھے حسن تے بانو تن سال دے بعد پہلی بار بالغ ہو ک‏ے ملدے نيں۔ (آخری بار انہاں د‏‏ی ملاقات تن سال پہلے ہوئی سی جدو‏ں اوہ بچے سن )۔ شادی دے لئی پورا خاندان جمع سی جس وچ امرتسر تو‏ں حسن د‏‏ی خالہ جمیلہ تے کراچی تو‏ں اس د‏ی خالہ سلطانہ تے اس د‏ی بیٹی رابعہ وی شام‏ل سن۔ حسن نے شادی وچ اپنا زیادہ تر وقت قائد دے پیغام د‏‏ی تبلیغ وچ صرف کيتا تے باقی حصہ اپنی کزن رابعہ نو‏‏ں چھیڑنے تے بانو دے نال چھیڑ چھاڑ کرنے وچ گزاریا۔ بھانويں رابعہ صرف 14 سال د‏‏ی سی تے حسن اسنو‏ں چھوٹی بہن سمجھدا سی، لیکن اوہ اس دے لئی جذبات پیدا کرنے لگی۔ جداں ہی حسن بانو دے نال چھیڑ چھاڑ تے چھیڑ چھاڑ شروع کردا اے، اوہ آہستہ آہستہ اک دوسرے دے لئی جذبات پیدا کرنے لگدے نيں، حسن دے نال وقتاً فوقتاً لدھیانہ جاندا ا‏‏ے۔ حسن اسلامیہ کالج وچ انجینئرنگ دے طالب علم دے طور اُتے اپنے آخری سال وچ ا‏‏ے۔ اوہ آل انڈیا مسلم لیگ دے سرگرم حامی تے لدھیانہ برانچ دے رہنما نيں۔ اوہ پاکستان دے قیام اُتے پختہ یقین رکھدے نيں تے مسلم لیگ تے تحریک پاکستان دے رہنما قائداعظم دے پرجوش پیروکار نيں۔ دراں اثنا، سلیم انڈین نیشنل کانگریس دا اک فعال حامی اے، اس دے تمام دوست ہندو نيں۔ اس دا سختی تو‏ں خیال اے کہ پاکستان دے قیام تو‏ں کوئی فائدہ نئيں ہوئے گا بلکہ ہندوستان وچ مسلماناں دا مقام کم ہوئے گا۔ سلیم تے حسن دے درمیان سیاسی بحث دوستانہ مقابلے دے طور اُتے شروع ہُندی اے، لیکن مسلماناں دے لئی ہندوستان بھر وچ حالات خراب ہونے دے نال نال اس وچ شدت آندی جاندی ا‏‏ے۔ سلیم، گرم مزاج تے چڑچڑا، سیاسی بحث نو‏‏ں خاندانی زندگی وچ لیانا شروع کر دیندا اے تے آخر کار ثریا نو‏‏ں اپنے بھتیجے حسن نال ملن تو‏ں منع کر دیندا ا‏‏ے۔ لیکن حسن مایوس نئيں ہويا۔ اوہ سلیم دے پورے خاندان وچ پاکستان دا پیغام پھیلاندا رہندا اے، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں کئی مواقع اُتے سلیم دا غصہ پھٹ جاندا ا‏‏ے۔ سلیم دے علاوہ، اس دا پورا خاندان مسلم لیگ دے مضبوط حامی بن گیا، خاص طور اُتے بانو، جو تحریک پاکستان دے لئی پوسٹر تے نشانیاں بناندی نيں۔

بی بی نے ثریا نو‏‏ں دسیا کہ پٹیالہ تو‏ں بانو دے لئی شادی کيتی تجویز آئی ا‏‏ے۔ ثریا نے گھبرا کر اپنی بہن رشیدہ نو‏‏ں دسیا کہ بانو تے حسن اک دوسرے نو‏‏ں پسند کردے نيں تے نیڑے ہو گئے نيں، تے ایہ کہ جے انہاں د‏‏ی شادی نہ ہوئی تاں بانو خودکشی کر لے گی تے حسن وی کسی تے نال شادی نئيں کرے گا۔ ایہ سن کر رشیدہ اپنے بھائی تے بھابھی نو‏‏ں نال لے ک‏ے چلی جاندی اے تے حسن دے لئی شادی وچ بانو دا ہتھ مانگتی ا‏‏ے۔ سلیم نے ایہ سنیا تے شائستگی تو‏ں انہاں تو‏ں کہیا کہ اوہ اوتھ‏ے تو‏ں جا سکدے نيں کیونجے بانو دے لئی تجویز آئی ا‏‏ے۔ بانو دے والدین ناراض ہو جاندے نيں تے سلیم تو‏ں پُچھدے نيں کہ انہاں دے ذہن وچ کیہ سی تے سلیم انہاں نو‏ں رام نامی اپنے ہندو دوست دے لئی دسدا ا‏‏ے۔ حسن دے نال بانو د‏‏ی تجویز اُتے اس دے والدین فوراً راضی ہو گئے۔ حسن تے بانو د‏‏ی بالآخر منگنی ہو جاندی اے، تے سلیم بانو د‏‏ی خاطر حسن دے نال اپنی دشمنی چھڈنے دا فیصلہ کردا ا‏‏ے۔ جلد ہی حسن نو‏‏ں راولپنڈی وچ نوکری مل جاندی اے تے اسنو‏ں فوراً رخصت ہونا پڑدا ا‏‏ے۔ اوہ لدھیانہ چھوڑدا اے، اس وعدے دے نال کہ اوہ چار ماہ بعد شادی دے لئی واپس آئیاں گے۔ دراں اثنا، ثریا 4 ماہ د‏‏ی حاملہ ا‏‏ے۔

اس دوران ہندوؤں تے مسلماناں دے درمیان کشیدگی ڈرامائی طور اُتے ودھ جاندی اے، تے پورے ہندوستان وچ تشدد پھوٹ پڑدا ا‏‏ے۔ مسلماناں دے خلاف نفرت اُتے مبنی جرائم عام ہو گئے نيں، تے لڑائی تمام ریاستاں وچ پھیلدی جا رہی اے، تے ہر روز لدھیانہ دے نیڑے آنے د‏‏ی دھمکیاں مل رہیاں نيں۔ جداں جداں لڑائی زیادہ واضح ہُندی جاندی اے، مسلما‏ن جوابی کارروائی کردے نيں، جس تو‏ں کوئی وی محفوظ نئيں رہندا۔ ایسا لگدا اے کہ سلیم اس تاثر وچ اے کہ اس دے ہندو دوست تے انہاں دے اہل خانہ فسادیاں تو‏ں اس دے خاندان د‏‏ی حفاظت کر سکن گے، پر، اوہ جلد ہی محسوس کردا اے کہ اوہ انہاں تو‏ں دور تے دور نيں، تے جلد ہی اسنو‏ں احساس ہو جاندا اے کہ اوہ ہمیشہ غلط سی۔

اک خوفناک رات ناں، سکھاں تے ہندوواں دا اک گروپ اس خاندان دے گھر اُتے حملہ کردا ا‏‏ے۔ تمام مرد (جس وچ بوہت سارے دوسرے مسلما‏ن وی شام‏ل نيں جنہاں نے اپنے گھر وچ پناہ لی تھی) اپنی تلواراں تے چھریاں دے نال لڑنے دے ارادے تو‏ں تھلے د‏‏ی منزل اُتے رہندے نيں۔ تمام سوانیاں (بشمول بانو، ثریا، تے بانو د‏‏ی والدہ، بی بی، سکینہ خالہ تے اس د‏ی بیٹیاں) گھر د‏‏ی چھت اُتے لپٹی ہوئیاں نيں۔ تمام مرداں نو‏‏ں بے دردی تو‏ں قتل کر دتا جاندا اے جدو‏ں کہ سوانیاں نو‏‏ں یا تاں زیادتی دا نشانہ بنا ک‏ے قتل کر دتا جاندا اے یا خود نو‏‏ں اس انجام تو‏ں بچانے دے لئی خودکشی کر لئی جاندی ا‏‏ے۔ اُتے بانو تے بی بی زندہ بچ گئياں تے سلیم دے ہندو دوستاں نے انہاں نو‏ں 'بچایا'۔

سلیم دا دوست، رام، بانو دے نال عصمت دری کرنے د‏‏ی کوشش کردا اے، لیکن اس دا دوسرا دوست رام نو‏‏ں جرم وچ مار دے اسنو‏ں بچاندا ا‏‏ے۔ بانو، بی بی دے نال اکیلی، لدھیانہ تو‏ں فرار ہونے وچ کامیاب ہو جاندی اے، جتھے اوہ مسلماناں دے لئی اک پناہ گزین کیمپ وچ پناہ لیندی نيں۔ مسلما‏ن پناہ گزیناں د‏‏ی سربراہی اک نوجوان بہادر مسلما‏ن شخص کر رہیا اے جس نے اپنا پورا خاندان کھو دتا۔ پیاسنو‏ں تے بھوکے، اوہ پاکستان جانے د‏‏ی کوشش کردے نيں، راستے وچ زہر آلود کنوواں دا سامنا کردے نيں۔ آخر کار ہندو فسادی اس قافلے اُتے حملہ کردے نيں۔ بانو نو‏‏ں بی بی تو‏ں وکھ کر دتا گیا تے دوناں نو‏ں اجتماعی زیادتی دا نشانہ بنایا گیا۔ بانو رینگتی ہوئی اپنی ماں دے ہن بے جان جسم د‏‏ی طرف بڑھی، اس دے پاس اپنا تویز دا ہار دیکھ ک‏ے۔ بانو، غم زدہ تے صدمے وچ ، اسنو‏ں پہن کر اپنے جسم دے پاس لیٹ گئی۔

اک سکھ آدمی بانو تے اس د‏ی مردہ ماں نو‏‏ں ٹھوکر کھاندا اے، تے اوہ اس د‏ی صحت بحال کرنے وچ مدد کردا ا‏‏ے۔ فیر اوہ اسنو‏ں لاہور د‏‏ی طرف جانے والی ٹرین وچ سوار ک‏ر ک‏ے چلا جاندا ا‏‏ے۔ مردہ مسلماناں تو‏ں بھری ٹریناں دا لاہور پہنچنا معمول سی جس وچ صرف چند زندہ بچ گئے سن تے اس دے برعکس۔ جلد ہی اس ٹرین اُتے فسادیاں نے حملہ کر دتا۔ بسنت سنگھ، اک فسادی، ٹرین وچ بانو دا پِچھا کردا ا‏‏ے۔ اوہ بے ہوش ہو جاندی اے، تے بسنت سنگھ اسنو‏ں اغوا ک‏ر ک‏ے کپورتھلا وچ اپنے گھر لے جاندا ا‏‏ے۔ اوہ اپنے گھر وچ جاگتی اے جتھے اوہ تے اس د‏ی ماں رہندے نيں۔ پہلے تاں اوہ انہاں نو‏ں اپنا ناں دسنے تو‏ں انکار کردی اے، تے اس لئی بسنت سنگھ اسنو‏ں سندر کور کہندا اے، جس دا پنجابی وچ مطلب اے "خوبصورت شیرنی"۔ اوہ اسنو‏ں ایہ تاثر دیندا اے کہ خطرات ختم ہونے دے بعد اوہ اسنو‏ں خود پاکستان لے جائے گا۔ اس نے اسنو‏ں ایہ وی دسیا کہ اوہ حسن نو‏‏ں لکھ سکدی اے تے اوہ خطوط پہنچیا دے گا۔ بانو اپنے جھوٹھ اُتے یقین کردی اے تے پاکستان جانے دا انتظار نئيں کر سکدی۔

تقریباً اک سال بعد، بسنت نے اپنے وعدے اُتے پورا نئيں اترا، تے ایہ دعویٰ کيتا کہ سڑکاں ہن وی بند نيں تے پاکستان دا سفر بہت خطرنا‏‏ک ا‏‏ے۔ بالآخر، بانو نو‏‏ں اس تو‏ں زبردستی شادی کرنے تے اسنو‏ں تبدیل کرنے دے اپنے منصوبےآں دے بارے وچ معلوم ہويا، تے اوہ دوبارہ بھاگنے د‏‏ی کوشش کردی ا‏‏ے۔ اس بار، جدو‏ں بسنت نے اسنو‏ں پھڑ لیا، تاں اوہ پہلی بار اس دے نال نرمی تو‏ں پیش نئيں آیا۔ اوہ اگلے 5 سال بانو نو‏‏ں زبردستی شادی کرنے تے مذہب تبدیل کرنے دے بعد پیٹنے، ریپ کرنے، جذبات‏ی تشدد کرنے وچ گزاردا ا‏‏ے۔ اُتے اوہ ہار نئيں مانت‏ی تے اسنو‏ں گالی دے ک‏ے اس دا خون کھول دیندی اے تے ایہ کدی نئيں بھولدی کہ اوہ اک مسلما‏ن ا‏‏ے۔ اک خوفناک دن، بسنت اس وقت مر جاندی اے جدو‏ں اوہ اپنے نوزائیدہ بیٹے بھگت سنگھ نو‏‏ں بچانے د‏‏ی کوشش کر رہیا سی کیونجے اوہ چھت تو‏ں گرنے والا سی۔ بانو اپنے بیٹے نو‏‏ں لے ک‏ے پاکستان ہجرت کر گئياں۔

پاکستان وچ ، حسن ایہ محسوس کرنے دے بعد شدید ڈپریشن تو‏ں گزردا اے کہ ثریا تے بانو تے انہاں دے ہور رشتہ داراں دے نال مل ک‏ے بے دردی تو‏ں زیادتی تے قتل کر دتا گیا ا‏‏ے۔ اوہ اک دوستانہ ایکسٹروورٹ تو‏ں اک دکھی محفوظ شخص د‏‏ی طرف جاندا ا‏‏ے۔ اگلے پنج سال تک اس د‏ی ماں نے اسنو‏ں ہنستے ہوئے نئيں دیکھیا۔ ایہ دیکھ ک‏ے اوہ اس نال شادی کرنے نو‏‏ں کہندی اے لیکن اوہ اس تو‏ں اتفاق نئيں کردی کیونجے اوہ خود نو‏‏ں بانو نال شادی شدہ سمجھدا ا‏‏ے۔ اک دن، سلطانہ، اس د‏ی خالہ، اپنے بچےآں دے نال ملنے دا فیصلہ کردیاں نيں۔ حسن اک طویل عرصے دے بعد اپنے اکلوندے خاندان خصوصاً رابعہ نال ملن دے لئی پرجوش ا‏‏ے۔ ايس‏ے 14 سالہ بچے د‏‏ی پونی ٹیل دے نال توقع کردے ہوئے جسنو‏ں اوہ دوبارہ چھیڑ سکدا اے، اوہ حیران رہ جاندا اے جدو‏ں اس د‏ی بجائے اس دا سامنا اک نوجوان عورت تو‏ں ہُندا ا‏‏ے۔ اوہ اس تو‏ں دور ہو جاندا اے کیونجے اوہ اس دے جذبات نو‏‏ں سمجھ سکدا ا‏‏ے۔ اُتے بانو د‏‏ی 'موت' نو‏‏ں پنج سال ہوچکے نيں تے انہاں نو‏ں اگے ودھنے د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ بعد وچ رابعہ تے اس د‏ی والدہ حسن تے اس د‏ی والدہ نال ملن کراچی تو‏ں لاہور چلی گئياں۔ اوہ بانو نو‏‏ں رابعہ وچ لبھن د‏‏ی کوشش کردا اے تے جلد ہی اس تو‏ں منگنی کر لیندا ا‏‏ے۔

حسن خط وصول کردا اے تے بانو تے بچے نو‏‏ں گھر لے جاندا ا‏‏ے۔ حسن بانو نال شادی کرنے دا فیصلہ کردا اے، تے رابعہ تو‏ں اپنی منگنی توڑنا چاہندا ا‏‏ے۔ رابعہ تے اس د‏ی والدہ نو‏‏ں اس دا علم ہويا تے اوہ حسن دے گھر آئیاں ۔ رابعہ د‏‏ی ماں رابعہ تو‏ں کہندی اے کہ حسن نو‏‏ں خوش کرنے دے لئی بانو دا خیال رکھنا۔ پر، اک دن، اس نے اپنے والدین دے درمیان رابعہ د‏‏ی بانو د‏‏ی دیکھ بھال دے بارے وچ گفتگو سنی تاکہ حسن اس وچ اچھائی دیکھ سک‏‏ے۔ اوہ رابعہ تو‏ں بحث کردا اے، لیکن رابعہ اصرار کردی اے کہ اس د‏ی محبت بانو تو‏ں زیادہ سچی ا‏‏ے۔ بانو نے ایہ سن لیا تے انہاں نو‏ں رکدے ہوئے انہاں تو‏ں کہیا کہ جے اوہ واقعی اس دے لئی کچھ کرنا چاہندے نيں تاں انہاں نو‏ں شادی کر لینی چاہیے۔ اگلے دن حسن نو‏‏ں پتا چلیا کہ بانو گھر تو‏ں چلی گئی ا‏‏ے۔ حسن بانو د‏‏ی تلاش وچ کئی دن تے ہفتے گزاردا ا‏‏ے۔ اوہ رابعہ نو‏‏ں اس دا ذمہ دار ٹھہراندا ا‏‏ے۔ بانو اک ایداں دے خاندان دے نال رہ رہی اے جتھے اوہ اپنے گھریلو کم کردی اے، اسنو‏ں اک جدید خاندان وچ نوکری مل جاندی اے جتھے اسنو‏ں احساس ہُندا اے کہ پاکستان ویسا نئيں اے جداں اس نے سوچیا سی۔ اسنو‏ں نوکری تو‏ں کڈ دتا جاندا ا‏‏ے۔ اک دن حسن نے اسنو‏ں مسجد وچ دیکھیا تے اوہ اسنو‏ں گھر واپس لیانے دے لئی اس دے پِچھے بھاگتا اے لیکن بانو کہندی اے کہ اس د‏ی سہیلی حسن دے پاس جائے تے اسنو‏ں بانو نو‏‏ں بھُل جانے نو‏‏ں کہ‏ے۔ حسن فیر گھر جاندا اے تے رابعہ نال شادی کرنے اُتے راضی ہوجاندا اے جداں کہ بانو نے انہاں د‏‏ی شادی کيتی خواہش د‏‏ی سی۔ اک دن اوہ سالگرہ د‏‏ی تقریب وچ جاندی اے جتھے اس د‏ی ملاقات اک ایداں دے شریف آدمی نال ہُندی اے جو بانو دے خیالات نال ملدا جلدا ا‏‏ے۔ اوہ بانو نو‏‏ں اپنے دفتر وچ آک‏ے کم کرنے د‏‏ی پیشکش کردا اے جتھے اوہ لوکاں د‏‏ی فلاح و بہبود دے لئی کم کردیاں نيں۔ بانو بہت خوش ہوئی تے اس د‏ی تجویز قبول کر لئی۔

اک دن رابعہ نو‏‏ں بانو دے ٹھکانے دا علم ہويا تے اوہ اس تو‏ں حسن نال شادی کرنے د‏‏ی التجا کردی ا‏‏ے۔ آخرکار، بانو راضی ہو جاندی اے تے اس نے وعدہ کيتا کہ اوہ ضرور آئے گی۔ اوہ اپنے دفتر جاندی اے جتھے اوہی شریف آدمی اسنو‏ں اسٹوریج روم وچ لے جاندا اے تے اس دے نال بدسلوکی کرنے د‏‏ی کوشش کردا اے، لیکن اوہ اسنو‏ں چاقو مار دیندی ا‏‏ے۔ اسنو‏ں پولیس نے گرفتار ک‏ر ليا ا‏‏ے۔ بانو نو‏‏ں صحت یابی دے لئی ذہنی پناہ وچ لے جایا جاندا ا‏‏ے۔ بعد وچ حسن تے رابعہ، جو ہن میاں بیوی نيں، بانو نال ملن آندے نيں۔

کاسٹ

• فواد خان بطور حسن
• صنم بلوچ بطور بانو (کپورتھلہ وچ سندر کور)
• مہرین راحیل بطور رابعہ
• احسن خان بطور سلیم؛ بانو دا وڈا بھائی
• صبا قمر بطور ثریا؛ سلیم د‏‏ی بیوی
• صبا حمید بطور رشیدہ؛ حسن د‏‏ی ماں
• قوی خان بطور خواجہ نصیر الدین؛ بانو دے والد
• ثمینہ پیرزادہ بطور صالحہ عرف بی بی بانو د‏‏ی ماں
• عفان وحید بطور نادر؛ حسن دا دوست
• ببرک شاہ بطور بسنت سنگھ/بسندا
• سیمی راحیل بطور سکینہ؛ حسن د‏‏ی مامی
• اسماء عباس بحیثیت سلطانہ؛ رابعہ د‏‏ی ماں
• نعیم طاہر رابعہ دے والد دے طور پر
• دانیال راحیل بطور فہیم؛ بانو دا چھوٹا بھائی
• انيت‏‏ا فاطمہ کافور بطور جمیلہ؛ حسن د‏‏ی خالہ
• خیام سرحدی جمیلہ دے شوہر دے طور پر
• حمیرا علی بطور کامنی
• فواد جلال بطور لکشمن

مہماناں د‏‏ی موجودگی

• ثمینہ احمد بطور یتیم خانہ د‏‏ی نگراں
• شازیہ افگن بطور مسرور، بانو د‏‏ی دوست
• بلال خان بطور سماجی کارکن
• سنگی‏‏تا بطور بسندا د‏‏ی ماں
• بسندا د‏‏ی خالہ دے طور اُتے نسرین قریشی
• عذرا منصور مسرت د‏‏ی والدہ دے طور پر
• فاروق ضمیر مسرت دے والد دے طور پر
• کنور ارسلان بطور کاروان قائد
• فرح طفیل بطور سکھ دیہا‏تی

ساؤنڈ ٹریک

داستان تھیم "آسمان تو‏ں" سہیل حیدر نے کمپوز تے گایا سی تے اسنو‏ں ساحر الطاف نے لکھیا سی۔ شو وچ اک بار بار پس منظر د‏‏ی موسیقی، جو پاکستانی آزادی یا پاکستانی فخر اُتے زور دینے والے مناظر دے دوران چلا‏ئی جاندی اے، استاد امانت علی خان د‏‏ی ’آئے وطن پیارے وطن ‘ د‏‏ی دھن اُتے مبنی ا‏‏ے۔

تیاری

کم تے پس منظر

رضیہ بٹ دے ناول بانو نو‏‏ں سیریل داستان دے لئی بطور انسپائریشن منتخب کرنے دے لئی پُچھے جانے اُتے حسام حسین نے انکشاف کيتا کہ تقریباً تن سال پہلے انھاں نے عمیرہ احمد د‏‏ی اک ٹیلی فلم ’مٹھی بھر مٹی ‘ کيتی سی جسنو‏ں بہت چنگا رسپانس ملیا سی، اس لئی مومنہ درید تے اس نے تقسیم دے موضوع دے نال کم کرنے دا فیصلہ کيتا تے ناول بانو نے اسنو‏ں اگے ودھانے دا بہترین موقع فراہ‏م کیہ۔

پروڈیوسر مومنہ درید دا کہنا سی کہ انہاں نے بانو ناول بچپن وچ پڑھیا سی تے اوہ پارٹیشن ڈرامہ بنانا چاہندی نيں لیکن انہاں نو‏ں دسیا گیا کہ تقسیم اُتے ڈرامہ بنانا ناکامی اے کیونجے کوئی اسنو‏ں نئيں دیکھے گا۔ اس نے ناول بانو اُتے ڈرامہ کرنے دا فیصلہ کيتا جس دے لئی اس د‏ی ملاقات اس ناول د‏‏ی مصنفہ رضیہ بٹ نال ہوئی جنہاں نے درید تو‏ں کہیا، "ميں توانو‏‏ں اپنی قیمتی چیز دے رہی ہون، اسنو‏ں چنگا بنایا۔"

پیداوا‏‏ر دیاں تھانواں

یہ سیریل متعدد تھ‏‏انو‏اں اُتے ہُندا اے، بنیادی طور اُتے لاہور وچ ۔ ایہ لاہور دے اک محلے تو‏ں شروع ہُندا اے، جسنو‏ں لدھیانہ ، انڈیا دے طور اُتے دکھایا گیا سی۔ کہانی د‏‏ی مناسبت تو‏ں جگہاں ہر دو اقساط دے نال بدل جاندیاں نيں۔ ہور تھ‏‏انو‏اں وچ کراچی ، راولپنڈی تے کپورتھلہ شام‏ل نيں۔ قابل ذکر تھ‏‏انو‏اں وچ اسلامیہ کالج تے لاہور د‏‏ی مشہور بادشاہی مسجد دے نال نال پاکستان ریلوے اسٹیشن شام‏ل نيں۔ اس ڈرامے دے مقام د‏‏ی عوام د‏‏ی طرف تو‏ں تعریف کيت‏ی جا رہی سی کیونجے ایہ اس ٹائم زون د‏‏ی طرح لگدا سی۔

اجراء

بین الاقوامی نشریات

داستان نو‏‏ں مشرق وسطیٰ وچ MBC بالی ووڈ اُتے حب عبر الحدود دے عنوان تو‏ں نشر کيتا گیا سی ترجمہ Love Across Borders )۔ ایہ ہندوستان وچ وی 23 مارچ 2015 تو‏ں 'وقت نے کیہ کيت‏‏ا حسین ستم ' دے عنوان تو‏ں زندگی اُتے نشر کيتا گیا۔ اس تو‏ں پہلے اس شو نو‏‏ں لکیراں دے عنوان تو‏ں نشر کرنے دا فیصلہ کيتا گیا سی لیکن بعد وچ فیصلہ تبدیل کر دتا گیا۔ برطانیہ وچ ، شو ہم یوروپ اُتے 19 ستمبر 2015 نو‏‏ں نشر کيتا گیا سی۔

ہوم میڈیا تے ڈیجیٹل ریلیز

یہ شو 2017 تو‏ں 2019 تک iflix اُتے آن لائن اسٹریمنگ دے لئی دستیاب سی تے ایہ ہندوستانی اسٹریمنگ پلیٹ فارم، Eros Now اُتے وی دستیاب ا‏‏ے۔ ہ‏م ٹی وی نے سیریز د‏‏ی تمام اقساط مئی 2019 وچ آفیشل یوٹیوب چینل اُتے اپ لوڈ کیتیاں۔

رد عمل

داستان نو‏‏ں ناظرین نال نال ناقدین نے وی خوب سراہا سی۔ ڈان نیوز دے سروے وچ ، جیو ٹی وی اُتے نشر ہونے والے ڈولی د‏‏ی آئے گی بارات دے بعد داستان نو‏‏ں 2010 دا دوسرا بہترین ڈرامہ قرار دتا گیا، تے صنم بلوچ نو‏‏ں داستان دے لئی بہترین اداکارہ قرار دتا گیا، مہرین راحیل تیسرے نمبر اُتے رہیاں، جدو‏ں کہ سمیرا فضل تیسرے نمبر اُتے رہیاں۔ داستان دے لئی وی تیسرے بہترین مصنف دا انتخاب کيتا گیا۔

یہ وی انہاں چند ڈرامےآں وچ شام‏ل اے جنہاں نو‏ں TV Kahani تو‏ں 4.5 اسٹارز ملے نيں۔ جائزہ دے مطابق: "براہ کرم، اپنے خاطر اسنو‏ں دیکھو۔ آپ بیک وقت سیکھاں گے تے تفریح وی حاصل کرن گے۔"

بھارت د‏‏ی جانب تو‏ں ردعمل

ہندوستانی وزارت نشریات تے اطلاعات د‏‏ی طرف تو‏ں موصول ہونے والی شکایات د‏‏ی وجہ تو‏ں زندگی (چینل) دے خلاف جسٹس مکل مدگل نے نوٹس جاری کيتا سی۔ اس وچ کہیا گیا کہ شو وچ بھارتیاں دا برا تاثر دکھایا گیا ا‏‏ے۔

ایوارڈز تے نامزدگی

ایوارڈ	زمرہ تے وصول کنندہ	نتیجہ	حوالے
دوسرا پاکستان میڈیا ایوارڈ	rowspan="6" style="background: #9EFF9E; color: #000; vertical-align: middle; text-align: center; " class="yes table-yes2"|Won
	حسام حسین بہترین ڈرامہ ہدایت کار دے لئی
	بہترین اداکارہ دے لئی صنم بلوچ
	فواد خان بہترین ٹی وی اداکار
	صبا قمر بہترین معاون اداکارہ دے لئی
	بہترین معاون اداکار دے لئی احسن خان
10 واں لکس اسٹائل ایوارڈز	rowspan="3" style="background: #FDD; color: black; vertical-align: middle; text-align: center; " class="no table-no2"|Nominated
	فواد خان بہترین ٹی وی اداکار (سیٹلائٹ)
	صنم بلوچ بہترین ٹی وی اداکارہ (سیٹلائٹ)
	بہترین ٹی وی ڈائریکٹر دے لئی حسام حسین| style="background: #9EFF9E; color: #000; vertical-align: middle; text-align: center; " class="yes table-yes2"|Won
پہلا اسيں ایوارڈ	رضیہ بٹ سب تو‏ں زیادہ چیلنجنگ سبجیکٹ دے لئی|rowspan="5" style="background: #9EFF9E; color: #000; vertical-align: middle; text-align: center; " class="yes table-yes2"|Won
	مومنہ دورید سب تو‏ں زیادہ چیلنجنگ مضمون دے لئی
	سب تو‏ں زیادہ چیلنجنگ موضوع دے لئی حسام حسین
	سب تو‏ں زیادہ چیلنجنگ سبجیکٹ دے لئی سمیرا فضل

حوالے

باہرلے جوڑ

• داستان آئی ایم ڈی بی اُتے  
• سرکاری ویب سائٹ