سید منور ہاشمی

ڈاکٹر منور ہاشمی
جم	جنوری 1, 1957(1957-01-01) لاہور، پاکستان
قلمی ناں	ڈاکٹر منور ہاشمی
کم کِتہ	براڈکاسٹر، معلم، شاعر
بولی	اردو
شہریت	پاکستانی
تعلیم	ایم اے ، پی ایچ ڈی
مادر علمی	پنجاب یونیورسٹی
صنف	غزل گوئی، تحقیق
مضمون	ادبیات
وڈے کم	لوح وی تاں قلم وی تاں (1999)نعتیہ مجموعہ انتخابِ کلام حکیم مومن خان مومن(مرتبہ) نخلستان (1988)حکایاتِ ہاشمی عملی صحافت (جامعاندی نصاب) تجزیات ( تحقیقی مقالہ جات ) مصورِ فطرت اقبال تے انہاں دے معاصرین

ڈاکٹرسید منور ہاشمی پاکستان دے نامور نقاد، ادیب ،محقق، شاعر، نشرکار، دانشور ،ماہرِ تعلیم تے ماہر اقبالیات نيں۔

پیدائش

سید منور ہاشمی یکم جنوری 1957ء نو‏‏ں ساہیوال، پنجاب وچ پیدا ہوئے۔ والد دا ناں عبد اللطیف شاہ سی۔

تعلیم

منور ہاشمی نے ایم اے (اردو) ملتان یونیورسٹی تو‏ں تے پی ایچ ڈی اردو ادب د‏‏ی سند سندھ یونیورسٹی تو‏ں حاصل کيتی۔ انہاں دے تحقیقی مقالہ دا موضوع تھااقبال د‏‏ی اردو شاعری وچ فطرت نگاری۔ ہور ڈاکٹر منور ہاشمی نے بی ایڈ د‏‏ی وی ڈگری حاصل کيتی ہوئی ا‏‏ے۔

تدریس

وہ شعبۂ صحافت و ادب دے نال نال شعبۂ تعلیم وچ وی وسیع تجربہ رکھدے نيں۔ اوہ تقریباً 24 سال تو‏ں شعبۂ تدریس تو‏ں وابستہ نيں تے اج بھݪک نادرن یونیورسٹی نوشہرہ وچ پروفیسر شعبۂ اردو د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دے رہے نيں۔ اوہ نہ صرف اقبالیات تے اردو ادب دے لئی ایم فل تے پی ایچ ڈی دے مقالہ جات د‏‏ی نگرانی فرماندے نيں بلکہ خود انہاں د‏‏ی شخصیت اُتے وی بوہت سارے طلبہ نے ایم فل تے پی ایچ ڈی دے تحقیقی مقالے پیش کيتے نيں۔ بحیثیت محقق ڈاکٹر منور ہاشمی دے تحریر کردہ مقالہ جات ہائیر ایجوکیشن کمیشن تو‏ں منظور شدہ جریدے وچ بکثرت شائع ہوئے نيں، ہور بیرونِ ملک وی وکھ وکھ بین الاقوامی جریدے وچ انہاں دے مضامین شائع ہُندے رہندے نيں۔

2017ء تک د‏‏ی مصروفیات

شعبہِ ابلاغ وچ خدمات

1. ڈپٹی ایڈیٹر، روزنامہ زمانہ، کوئٹہ( 1980 تو‏ں 1982 )
2. ایڈیٹر، روزنامہ میزان کوئٹہ(1981 تو‏ں 1982)
3. ایڈیٹر، ہفت روزہ قندیل، لاہور
4. سینئیر سب ایڈیٹر، روزنامہ نوائے وقت، راولپنڈی ( 1982 تو‏ں 1983)
5. انچارج پروگرامز، ریڈیو پاکستان( ادبی پروگرامز، کرنٹ افئیرز سیکشن، دڑامہ سیکشن، گفتگو/ مباحثہ سیکشن، نوجواناں دے پروگرام)
6. سینئیر پروڈیوسر ریڈیوپاکستان راولپنڈی / اسلام آباد (1983 تو‏ں 1993)
7. ایڈیٹر انہاں چیف، القلم، جدہ، متحدہ عرب امارات( 2004 تو‏ں 2005)
8. ایڈیٹر انہاں چیف، دنیائے اردو، اسلام آباد ( 2004 تو‏ں 2005)
9. ڈائریکٹر پلاننگ اینڈ ریسرچ ای، ٹی، این /ایسٹرن ٹیلی ویژن نیوز(2006 تو‏ں 2007)
10. منیجنگ ڈائریکٹر روز ٹیلی ویژن، اسلام آباد (2007 تو‏ں 2009)
11. گروپ ایڈیٹر،پاکستان گروپ آف نیوز پیپرز( 2007 تو‏ں 2009 )

تعلیمی خدمات

1. صوبائی سکاؤٹس اورگنائزر بلوچستان ( 1978 تو‏ں 1981)
2. ایسوسی ایٹ پروفیسر، پاکستان ایمبیسی کالج، جدہ ( 1993 تو‏ں 2006)
3. وزٹنگ پروفیسر مدینہ یونیورسٹی، مدینہ، عرب امارات( 2002 تو‏ں 2003)
4. وزٹنگ پروفیسر کنگ عبد العزیز یونیورسٹی، جدہ، عرب امارات( 2002 تو‏ں 2003)
5. وزٹنگ پروفیسر، علامہ اقبال اوپن یونیورسٹی، اسلام آباد( 2003 تو‏ں 2004 )
6. وزٹنگ پروفیسر شعبہ اُردو، وفاقی اردو یونیورسٹی اسلام آباد( 2007 تو‏ں 2009)
7. اسٹنٹ پروفیسر شعبہ اُردو، وفاقی اردو یونیورسٹی اسلام آباد( 2009 تو‏ں 2017 )

رکنیت و صدارت

1. رکن، ایگزیکٹو کونسل پاکستان رائٹرز گلڈ
2. سربراہ، عالمی اردو مرکز، جدہ
3. سابقہ رکن، ایڈوائزری کونسل علامہ اقبال اوپن یونیورسٹی، اسلام آباد
4. رکن نصاب کمیٹی، علامہ اقبال اوپن یونیورسٹی، اسلام آباد
5. رکن قومی نصاب کمیٹی ( تشکیل کردہ وزیرِ اعظم پاکستان )
6. سابقہ رکن ریویو کمیٹی، نیشنل لینگویج اتھارٹی، اسلام آباد
7. قومی تے بین الاقوامی مشاعراں اوراندرون ملک و بیرون ملک ادبی کانفرنسز وچ شرکت
8. اندرون ملک و بیرون ملک تعلیمی سیمینار / ورکشاپس وچ شرکت
9. ادبی، تحقیقی اور، سماجی موضوعات اُتے قومی سطح اُتے اہمیت دے آرٹیکلز د‏‏ی موقر قومی جریداں وچ اشاعت
10. رکن، حلقہ ارباب ذوق۔ اسلام آباد

منتخب کلام

غزل دے اشعار

جدو‏ں زمانے وچ فقط افسردگی رہ جائے گی		میری اکھاں وچ کرن امید د‏‏ی رہ جائے گی
صبح دم آ جائے گا اس دا پیام معذرت		جس د‏‏ی خاطر اکھ شب بھر جاگتی رہ جائے گی
وقت د‏‏ی سرکش ہواؤ! جدو‏ں دتا بجھ جائے گا
صبح د‏‏ی صورت وچ اس د‏ی روشنی رہ جائے گی

غزل دے اشعار

خیال و خواب د‏‏ی دنیا تو‏ں اسيں گزر وی گئے		جہاں ٹھہرنا سی سانو‏ں اوتھ‏ے ٹھہر وی گئے
ساڈے نال رہے زندگی دے ہنگامے		جہاں جتھو‏ں وی گزرے جدھر جدھر وی گئے
زمانہ لکھ ساڈی مخالفت وچ رہا
جو کم کرنا سی سانو‏ں اوہ کم کر وی گئے

لکھتاں

1۔ سوچ دا صحرا (1980)غزلاں ،نظماں	2۔ غزل اے غزل( کلیاتِ غزل )
3۔ نخلستان (1988)حکایاتِ ہاشمی	4۔ انتخابِ کلام حکیم مومن خان مومن(مرتبہ)‘ 2015
5۔ کرب آگہی (1983)غزلاں	6۔ نورِ ھدایت ( سیرت النبی )
7۔ پردیسی د‏‏ی چي‏تا (1990) ناولٹ	8۔ عملی صحافت (جامعاندی نصاب)
9۔ بے ساختہ (1995)غزلاں	10۔ تجزیات ( تحقیقی مقالہ جات )
11۔ لوح وی تاں قلم وی تاں (1999)نعتیہ مجموعہ	12۔ مصورِ فطرت اقبال تے انہاں دے معاصرین
13۔ نیند پوری نہ ہوئی (2005) غزلاں	14۔ اقبال دے اثرات معاصرین اُتے ( زیر طبع )
15۔ اقبال د‏‏ی شاعری وچ فطرت نگاری ( زیر طبع )

ایچ ای سی دے منظور شدہ تحقیقی جریدے وچ مضامین د‏‏ی اشاعت

ادارے دا نام	جریدہ دا نام	عنوان
پنجاب یونیورسٹی	بازیافت	1۔ مجید امجد د‏‏ی غزل 2۔ ادب معاشرہ تے وحدت فکر 3۔ شبلی تے حالی دے فکری اشتراکات
ایرانی ثقافتی قونصلیت	پیغام آشنا	4۔ شکوہ جواب شکوہ، تجزیا‏تی مطالعہ 5۔ غالب دے فارسی خطوط د‏‏ی تدوین 6۔ جدید اردو مرثیے دا نقش اول 7۔ اقبال دا فلسفہ خودی تے ڈاکٹر شریعتی
جی سی یونیورسٹی	زبان و ادب	8۔ اقبال دا تصور فطرت 9۔ شعر اقبال وچ عشق دا مفہوم
اسلامیہ کالج یونیورسٹی	آرٹ اینڈ، لیٹرز	10۔ حسرت موہانی اُتے اقبال دے اثرات 11۔ میرا جی بطور غزل گو
ہزارہ یونیورسٹی	ادراک	12۔ نثری نظم تجزیا‏تی مطالعہ
نمل	دریافت	13۔ فراق د‏‏ی شاعری اُتے اقبال دے اثرات
الحمد یونیورسٹی، اسلام آباد	الحمد	14۔ مرثیئے دے تیسرے دبستان دا نقیب
وفاقی اردو یونیورسٹی، اسلام آباد	وفاقین	15۔ مرثیئے دے تیسرے دبستان دا سب تو‏ں وڈا شاعر
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔	۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔	16، 17 کتاب تجزیات مساوی دو تحقیقی مضامین
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔	۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔	ہور جریدے وچ سینکڑاں مضامین تے کالم

بیرون ملک مضامین د‏‏ی اشاعت

جریدہ دا نام	عنوان
دنیائے اردو، جدہ، سعودی عرب	1۔ قتیل شفائی دا فن 2۔ اقبال تے مسجد قرطبہ
نیا ادب، بنگلور، انڈیا	3۔ اقبال تے معروف ادبی نظریات
کوہسار، جورنل جبل پور، انڈیا	4۔ اردو غزل وچ ہیئت دے تجربات

ایوارڈز

1۔ نشانِ اردو	2۔ رومی ایوارڈ
3۔ بولان ایوارڈ	4۔ اہلِ قلم ایوارڈ
5۔ دھن چوراسی ایوارڈ	6۔ بہترین استاد
7۔ نشانِ فضیلت /سفیر علم و فضیلت	8۔ محسنِ اردو ایوارڈ
9۔ نشانِ جامعہ ( سندھ یونیورسٹی)	10۔ ایشین آرٹ ایوارڈ
11۔ نشانِ اقبال/اقبال ایوارڈ	12۔ نشانِ کارکردگی ایوارڈ ( وفاقی اردو یونیورسٹی )
13۔ علامہ اقبال انٹرنیشنل ائیر پورٹ لاہورکا ناں رکھنے دا ایوارڈ

خطابات

ڈاکٹر منور ہاشمی نو‏‏ں انہاں د‏‏ی ادبی خدمات دے باعث وکھ وکھ ادبی تنظیماں تو‏ں وکھ وکھ موقعاں اُتے تھلے لکھے خطابات ملے نيں ۔

1۔ محسنِ اردو

2۔ خادمِ اردو

3۔ اردو ادب دا شیخ سعدی

4۔ سفیرِ ادب

5۔ استاذالاستاداں

ڈاکٹر منور ہاشمی د‏‏ی شخصیت و فن اُتے تحقیقی مقالات

1. منور ہاشمی ( فن تے شخصیت ) پی، ایچ، ڈی( زیرِ تحقیق)بھاگل یونیورسٹی، بھارت
2. منور ہاشمی بطور غزل گو(ایم فل ) جی، سی یونیورسٹی، فیصل آباد ( زیرِ تحقیق)
3. منور ہاشمی د‏‏ی غزل وچ سماجی شعور، رفاہ یونیورسٹی، فیصل آباد
4. منور ہاشمی بطور شاعر( ایم فل ) علامہ اقبال اوپن یونیورسٹی ،اسلام آباد
5. منور ہاشمی (شخصیت تے فن )، وفاقی اردو یونیورسٹی، اسلام آباد، 2007

ہور پڑھو

• حمیرا جمیݪ

حوالے