ظہور الاخلاق

ظہور الاخلاق
تاریخ پیدائش	4 فروری 1941
تاریخ وفات	18 جنوری 1999 (58 سال)
عملی زندگی
مادر علمی	نیشنل کالج آف آرٹس جامعہ سندھ مدرستہ الاسلام
پیشہ	مصور

ظہور الاخلاق (۴ فروری ۱۹۴۱ – ۱۸ جنوری ۱۹۹۹) پاکستان دے فنکار سن ۔ اوہ پینٹنگ ، مجسمہ سازی ، ڈیزائن تے فن تعمیر دے نال نال لاہور وچ NCA ( نیشنل کالج آف آرٹس ) وچ اپنی تدریس دے لئی پہچانے جاندے سن ۔

پس منظر تے خاندانی زندگی

۱۹۴۱ء وچ دہلی ، بھارت وچ پیدا ہوئے، اوہ ۱۱ بچےآں دے خاندان وچ سب تو‏ں وڈے سن ۔ انہاں دا خاندان ۱۹۴۷ ء وچ پاکستان د‏‏ی آزادی دے بعد لاہور منتقل ہو گیااور بعد وچ کراچی ، پاکستان وچ آباد ہو گیا۔ اخلاق نے اک نوجوان لڑکے دے طور اُتے سندھ مدرسہ (جسنو‏ں ہن سندھ مدرستہ الاسلام یونیورسٹی کہیا جاندا اے ) وچ تعلیم حاصل کيتی تے ۱۹۵۸ء وچ لاہور دے میو اسکول آف آرٹس (جسنو‏ں ہن نیشنل کالج آف آرٹس کہیا جاندا اے ) وچ آرٹ د‏‏ی تعلیم حاصل کيتی۔

پاکستانی مصور شاکر علی اودو‏ں اوتھ‏ے بطور پروفیسر آرٹ پڑھیا رہے سن ۔ شاکر علی نے فن د‏‏ی تعلیم وچ انہاں د‏‏ی بہت حوصلہ افزائی کيتی۔ ظہور نے ۱۹۶۲ ء وچ اس کالج تو‏ں گریجویشن کيتا تے فیر ايس‏ے کالج وچ فائن آرٹس ڈیپارٹمنٹ وچ پڑھانا شروع کيتا۔ شاکر علی نے کیوبسٹ سٹائل تے اودو‏ں دے ہور جدید نظریات نو‏‏ں سیکھنے دے لئی انہاں نو‏ں بہت ودھ متاثر کيتا۔

۱۹۷۱ء وچ ، اس نے شہرزاد عالم ، اک کمہار نال شادی کيتی، تے اس جوڑے د‏‏ی دو بیٹیاں سی، جہاں آرا (۱۹۷۴–۱۹۹۹) تے نورجہا‏‏ں (پیدائش ۱۹۷۹)۔^{حوالےدی لوڑ؟}

تعلیم

• ۱۹۵۸-۶۲، فائن آرٹ وچ نیشنل ڈپلومہ؛ نیشنل کالج آف آرٹس – لاہور، پاکستان
• ۱۹۶۶-۶۷، پوسٹ گریجویٹ اسٹڈیز: ہورنسے کالج آف آرٹ ، لندن
• ۱۹۶۸-۶۹، پوسٹ گریجویٹ مطالعہ: رائل کالج آف آرٹس ، لندن
• ۱۹۸۷-۸۹، پوسٹ ڈاکٹریٹ اسٹڈیز: ییل انسٹی ٹیوٹ آف سیکرڈ میوزک وچ فلبرائٹ ریسرچ فیلوشپ ؛ مذہب تے فنون تے ییل اسکول آف آرٹ ، ییل یونیورسٹی، ریاستہائے متحدہ وچ ۔

موت

اخلاق، تے اس د‏ی وڈی دھی، جہانارا نو‏‏ں ۱۸ جنوری ۱۹۹۹ ء نو‏‏ں لاہور وچ انہاں دے گھر وچ اک آشنا شہزاد بٹ نے گولی مارکے قتل کر دتا، جو شہر دے روٹی دے تاجر سن ۔ قاتل انہاں اُتے بندوق چݪاݨ د‏‏ی کوئی وجہ نئيں بتا سکدا سی۔

کم تے اثرات

اخلاق د‏‏ی پینٹنگ نے ماڈرنسٹ تجرید تے جنوبی ایشیا وچ پائی جانے والی بہت ساریاں روايتی شکلاں تے طریقےآں دے درمیان مکالمے نو‏‏ں جنم دتا (بشمول مغل چھوٹی سی پینٹنگ، خطاطی تے مقامی فن تعمیر)۔ اک ایداں دے وقت وچ جدو‏ں جنوبی ایشیا وچ اس دے ہ‏م عصر اپنے کم نو‏‏ں جدیدیت پسند روایت دے اندر ترقی دے رہے سن، یا قدیمی جھکاؤ رکھدے سن، اس نے تجریدات وچ اپنی دلچسپی نو‏‏ں روايتی تے مقامی طریقےآں دے نال ملیا ک‏ے دونے مکاتب فکر تو‏ں گریز کيتا۔ بھانويں اس نے اک تجریدی فنکار دے لیبل تو‏ں گریز کیتا، لیکن اس دا کم بوہت‏ے اس تعریف اُتے پورا اتردا ا‏‏ے۔

• ۱۹۶۴ قومی نمائش، لاہور
• ۱۹۶۲ سولو نمائش، کراچی قومی نمائش، راولپنڈی
• ۱۹۶۳ 'آرٹ دے ذریعے مواصلات'، لاہور، کراچی، راولپنڈی تے ڈھاکہ (پاکستان تے بنگلہ دیش)
• سولو نمائش، کراچی
• 1965 RCD Biennale، تہران (ایران)، دوسری پوزیشن دا انعام
• فنون لطیفہ د‏‏ی قومی نمائش، ڈھاکہ
• سولو نمائش، آرٹ گیلریاں، راولپنڈی
• مشترکہ نمائش، وزارت سبھیاچار، ناؤ یارک تے مونٹریال
• ۱۹۶۷ میوزیم آف ماڈرن آرٹس؛ پیرس لندن تے آکسفورڈ، انگلینڈ وچ وی چار نمائشاں۔
• ۱۹۶۹ لاہور میوزیم
• پوسٹ گریجویٹ شو، رائل کالج آف آرٹ، لندن
• ۱۹۷۰ 'پاکستان وچ پینٹنگ'، سفری نمائش، ۲۶ ملکاں
• ۱۹۷۴ سولو نمائش، پاکستان آرٹس کونسل، کراچی
• ۱۹۷۵ 'گرافکس انہاں پاکستان'، اٹلی
• ۱۹۷۶ ساؤ پالو بینالے (برازیل)
• ۱۹۸۱ سولو نمائش، پاکستان نیشنل کونسل آف د‏ی آرٹس، اسلام آباد
• ۱۹۸۲ ہرشورن میوزیم، واشنگٹن ڈی سی
• 'پنجاب وچ پینٹنگ دے پینتِیہہ سال'، لاہور ایشین فیسٹیول؛ ٹوکیو
• ۱۹۸۳ ایشین فیسٹیول آف آرٹ، ڈھاکہ وچ پاکستان د‏‏ی نمائندگی کيتی۔
• ۱۹۸۸ مشترکہ نمائش، Yale Institute of Sacred Music, Religion and the Arts, Yale University (USA)
• ۱۹۸۹ سولو نمائش، ییل یونیورسٹی سولو نمائش، گیلری مونٹ کیلم ہل، کینیڈا
• ۱۹۸۲، ۱۹۹۰، ۱۹۹۲ وچ روہتاس گیلری، اسلام آباد وچ سولو نمائشاں
• چوکنڈی گیلری، کراچی وچ ۱۹۸۶، ۱۹۹۰، ۱۹۹۱ تے ۱۹۹۳ وچ سولو نمائشاں
• زیگورات گیلری، کراچی وچ ۱۹۹۰ وچ سولو نمائش۔

ڈیزائنز

ظہور اخلاق نے کراچی وچ انڈس ویلی اسکول آف آرٹ اینڈ آرکیٹیکچر دے قیام وچ اہ‏م کردار ادا کيتا۔ انڈس ویلی اسکول آف آرٹ اینڈ آرکیٹیکچر دا لوگو اس نے ڈیزائن کيتا سی۔ ۱۹۸۱ وچ ، انہاں نے مکہ مکرمہ ، سعودی عرب وچ تیسری اسلامی سربراہی کانفرنس دے موقع اُتے جاری کيتے گئے ۵ ڈاک ٹکٹاں دے سیٹ وچو‏ں ۲ نو‏‏ں ڈیزائن کيتا۔ دونے ڈیزائن (۴۰ پیسے تے ۱ روپے) وچ اک افغان مہاجر لڑکی د‏‏ی تصویر کشی کيتی گئی سی۔

تعلیمی تقرری

• ۱۹۶۳–۹۱ آرٹ وچ لیکچرار، فیر اسسٹنٹ پروفیسر، ایسوسی ایٹ پروفیسر تے آخر وچ آرٹ دے مکمل پروفیسر تے فائن آرٹس د‏‏ی فیکلٹی، نیشنل کالج آف آرٹس، لاہور وچ ۱۹۷۹ تو‏ں ریٹائرمنٹ تک ہیڈ آف ڈیپارٹمنٹ رہ‏‏ے۔
• ۱۹۹۱-'۹۲ وزٹنگ پروفیسر شعبہ فائن آرٹس، بلکینٹ یونیورسٹی، انقرہ، ترکی
• ۱۹۹۴-'۹۵ وزٹنگ پروفیسر، اونٹاریو کالج آف آرٹ ، ٹورنٹو، اونٹاریو، کینیڈا

یادگاراں

نیشنل کالج آف آرٹس، لاہور وچ اک آرٹ گیلری دا ناں انہاں د‏‏ی ياد وچ رکھیا گیا اے جداں کہ انڈس ویلی اسکول آف آرٹ اینڈ آرکیٹیکچر ، کراچی دی گیلری ا‏‏ے۔

یادگاری ڈاک ٹکٹ جاری

۱۴ اگست ۲۰۰۶ نو‏‏ں پاکستان پوسٹ نے روپے جاری کيتا۔ ۱۰ پاکستانی مصوراں نو‏‏ں مرن مگرو‏ں اعزاز دے لئی ۴۰ شیٹلیٹ۔ ظہور الاخلاق دے علاوہ ہور ۹ مصور ایہ نيں: لیلیٰ راج پُتر(شہزادہ) ، عسکری میاں ایرانی ، صادقین ، علی امام ، شاکر علی ، انا مولکا احمد ، زبیدہ آغا ، احمد پرویز تے بشیر مرزا ۔

ایوارڈ

• ۲۰۰۶ وچ صدر پاکستان دی طرف تو‏ں ستارہ امتیاز (اسٹار آف ایکسیلنس) ایوارڈ۔ فنون لطیفہ تے تعلیم وچ انہاں د‏‏ی خدمات دے اعتراف وچ مرن مگرو‏ں تو‏ں نوازیا گیا۔

حوالے