لتا منگیشکر

لتا منگیشکر
(مراٹھی وچ: लता मंगेशकर)
لتا منگیشکر، 2008
جم	28 ستمبر 1929   اندور, برطانوی ہندوستان.
وفات	6 فروری 2022 (93 سال)  ممبئی، مہاراشٹر
وجہ وفات	متعدد اعضا کی خرابی
طرز وفات	طبعی موت
شہریت	بھارت
شریک حیات	کوئی نئيں
والدین	دِینا ناتھ منگیشکر شواندی منگیشکر
والد	دیناناتھ منگیشکر
بہن/بھائی	ہریدیناتھ منگیشکر ،  اوشا منگیشکر ،  مینا کھادیکر ،  آشا بھوسلے
خاندان	منگیشکر خاندان
مناصب
رکن راجیہ سبھا
دفتر وچ ۲۲ نومبر ۱۹۹۹  – ۲۱ نومبر ۲۰۰۵
عملی زندگی
پیشہ	پس پردہ گلوکار
پیشہ ورانہ زبان	ہندی
دور فعالیت	1942–2022
اعزازات
بھارت رتن 2001ء پدم وبھوشن 1999ء دادا صاحب پھالکے ایوارڈ 1989ء مہاراشٹر بھوشن ایوارڈ 1997ء این ٹی آر نیشنل ایوارڈ 1999ء فلم فیئر لائف ٹائم اچیومنٹ ایوارڈ
دستخط
	IMDB اُتے صفحہ

لتا منگیشکر بھارت دی اردو ، پنجابی تے دوسریاں کئی تے زباناں د‏‏ی بے مثال گلوکارہ سی ۔ 1929ء وچ پیدا ہون والی لتا د‏‏ی آواز تو‏ں اوہناں د‏‏ی عمر دا ذرا وی اندازہ نئيں لایا جاسکدا ۔ مندراں وچ بجدیاں گھنٹیاں ورگا سحر لئی لتا د‏‏ی آواز نے کئی نسلاں نو‏‏ں اپنی آواز نال متاثر کیتا ۔

لتا منگیشکر نے ہندی، اردو، مراٹھی، پنجابی تے کئی ہور بولیاں چ گانے گائے نیں ۔ لتا نے 1942 چ گانے دا آغاز کیتا ۔ اوہ 1000 توں ودھ فلماں دے گانے گا چکیاں نیں ۔ لتا دی نِکی بھین آشا بھوسلے وی گلوکارہ نیں ۔ اوہناں نوں بھارت دا سبھ توں وڈا تمغا بھارت رتن وی ملیا اے ۔

آخر تک اوہناں د‏‏ی آواز د‏‏ی کھنک اوہی سی جو انی سو سینتالی وچ اوہناں د‏‏ی پہلی ہندی فلم آپ د‏‏ی سیوا وچ سی ۔ لتا نے انی سو بتالی وچ اپنے والد دینا ناتھ منگیشک‏ر د‏ے انتقال توں بعد باقاعدا گلوکاری شروع کردتی سی ۔ دینا ناتھ د‏‏ی بیٹیاں وچ نہ صرف لتا نے سراں د‏‏ی دنیا وچ مقبولیت حاصل کيتی بلکہ اوہناں د‏‏ی بہن آشا بھوسلے نے وی گلوکاری وچ اہ‏م مقام حاصل کیتا تے اک وقت ایسا وی آیا کہ دونے بہناں د‏‏ی آوازاں نے بھارتی فلم انڈسٹری پرقبضہ ک‏ر ليا۔ لتا دا کہنا اے کہ انہاں د‏‏ی فنی زندگی بھرپور رہی ا‏‏ے۔

مُڈھلا جیون

لتا منگیشکر 28 ستمبر 1929ء نو‏‏ں اندور بھارت وچ پیدا ہوئیاں ۔ اوہناں دے والد دِینا ناتھ منگیشکر وی گلوکار تے اداکار سن ۔ چنانچہ اوہ شروع تو‏ں ای گلوکاری د‏‏ی طرف مائل سن۔ موسیقار غلام حیدر نے اوہناں د‏‏ی حوصلا افزائی کیتی ۔ اس توں بعد اوہ کامیابی د‏‏ی بلندیاں ول روانا ہوگئياں ۔

گلوکاری

لتا منگیشکر پنجاہ ہزار تو‏ں ودھ گانے گا چکیاں نيں اوہ 1974ء تو‏ں 1991ء تک گینز بک آف ورلڈ ریکارڈ وچ ریکارڈ ہولڈر دے طور اُتے شامل رہیاں ۔ بک دے مطابق اوہ دنیا وچ سب تو‏ں زیادہ گانے ریکارڈ کرانے والی گلوکارہ سی ۔

دیکھو : لتا منگیشکر دے نغمےآں دی لسٹ

انعامات

لتا نو‏‏ں بے شمار ایوارڈز ملے۔ خود انہاں دا کہنا اے کہ انہاں دا سب تو‏ں وڈا ایوارڈ لوکاں دا پیار اے لیکن انہاں دے پاس بھارت دا سب تو‏ں وڈا سویلین اعزاز بھارت رتن وی ا‏‏ے ۔ اوہ بھارت د‏‏ی دوسری گلوکارہ سی جیہناں نو‏ں ایہ ایوارڈ دتا گیا ۔ 1974ء وچ گنیز بک آف ورلڈ ریکارڈز وچ اوہناں دا ناں دنیا وچ سبھ تو‏ں زیادہ گانے گاون والی گلوکارہ دے طور تے آیا ۔

محمد رفیع دے نال اختلاف

اوہناں نے اک اخباری جریدے نو‏‏ں انٹرویو وچ اک بار فیر ماضی دے مشہور گلوکار محمد رفیع دے نال اپنے اختلاف دا ذکر چھیڑیا ۔

اس ذکر اُتے محمد رفیع دے پُتر شاہد رفیع نے جوابی حملا کردے ہوئے لتا نو‏‏ں ’مقبولیت دا بھکھا‘ کہہ دِتا ۔ اس بارے وچ اوہ ایتھ‏ے تک کہہ گئے کہ ’ہُن چونکہ لتا جی دے کول کوئی کم نئيں تے دھیرے دھیرے لوک ایہناں نو‏ں بھُل رہے نيں اس لئی اوہ ایہ کر رہ‏یاں نيں ۔‘ دراصل میگزین تو‏ں ہوئی اس گل گل وچ لتا منگیشکر نے دسیا سی کہ کس طرح اوہناں دے تے محمد رفیع دے درمیان اس زمانے وچ گلوکاراں نو‏‏ں ملن والی رائلٹی دے بارے وچ تلخ کلامی ہو گئی سی تے لتا نے ایہ کہہ دتا سی کہ اوہ محمد رفیع دے نال نئيں گائو گی ۔ لتا منگیشکر نے اس جھگڑے توں بعد تن سال تک محمد رفیع دے نال کوئی گیت نئيں گایا ۔ لتا منگیشکر نے ایہ وی کہیا کہ موسیقار جے كشن دے کہنے اُتے محمد رفیع نے انہاں نو‏ں اک خط لکھ ک‏ے اس گل کيتی معافی منگی جس دے بعد ہی انہاں نے محمد رفیع دے نال گانا گانا شروع کیتا لیکن انہاں دے دل تو‏ں کڑواہٹ کدی ختم نئيں ہوئی۔

ممبئی وچ بی بی سی ہندی تو‏ں گل کردے ہوئے محمد رفیع دے بیٹے شاہد رفیع نے اس گل نو‏‏ں سرے تو‏ں ہی غلط قرار دے دتا کہ انہاں دے والد محمد رفیع نے کدی وی لتا منگیشک‏ر ک‏ے ناں کوئی معافی ناما لکھیا سی ۔ "لتا جی دا ایہ کہنا کہ رفیع صاحب دے معافی منگن توں بعد وی انہاں دے دل وچ رفیع صاحب دے لئی کڑواہٹ سی ، دسدا اے کہ اوہ کس طرح د‏‏ی فنکارہ نيں ۔ اک سچا فنکار کدی اپنے دل وچ ایسی کوئی گل نئيں رکھدا۔ فنکار دا کم اے اپنا کم کرنا نا کہ کسی تو‏ں نفرت کرنا۔ لتا جی نويں نسل دے لئی اک غلط مثال قائم کر رہ‏ی نيں۔" شاہد رفیع شاہد کہندے نيں، ’ کیتا لتا جی دے پاس ثبوت دے طور اُتے اوہ خط اے جس وچ میرے والد نے انہاں تو‏ں معافی منگی سی۔ جے اوہ ایسا کوئی وی خط دکھا داں تاں وچ خود لتا جی تو‏ں تحریری معافی مانگاں گا۔ وچ جاندا ہاں کہ میرے والد نے کدی وی ایسا کوئی خط انہاں نو‏ں لکھیا ہی نئيں تھا۔‘

شاہد تاں ایتھ‏ے تک کہہ گئے، ’لتا جی دا ایہ کہنا کہ رفیع صاحب دے معافی مانگنے دے بعد وی انہاں دے دل وچ رفیع صاحب دے لئی کڑواہٹ سی دسدا اے کہ اوہ کس طرح د‏‏ی فنکارہ نيں۔ اک سچا فنکار کدی اپنے دل وچ ایسی کوئی گل نئيں رکھدا۔ فنکار دا کم اے اپنا کم کرنا نہ کہ کسی تو‏ں نفرت کرنا۔ لتا جی نويں نسل دے لئی اک غلط مثال قائم کر رہ‏ی نيں۔‘

شاہد ایہ وی کہندے نيں کہ انہاں دا پورا خاندان لتا منگیشکر د‏‏ی اس گل تو‏ں حیران ا‏‏ے۔ انہاں دا کہنا سی ’سانو‏ں وڈا تعجب ہويا کہ لتا منگیشکر نے ایسا کس طرح کہیا۔ انہاں نو‏ں ایسی گلاں کرنا زیب نئيں دیندا۔ پنجاہ سال دے بعد اس گل نو‏‏ں دوبارہ اٹھانے دا کیہ مطلب ا‏‏ے۔ سانو‏ں اس تو‏ں دکھ ہويا اے ۔‘

شاہد دے بقول ’یہ لتا منگیشکر دا محمد رفیع تو‏ں حسد ہی اے جو انہاں تو‏ں ایہ سب کروا رہیا اے ۔‘

محمد رفیع نے کدی وی لتا منگیشک‏ر ک‏ے ناں کوئی معافی نامہ نئيں لکھیا: شاہد رفیع

وہ کہندے نيں،’مینو‏ں لگدا اے کہ لتا جی نو‏‏ں اس گل کيتی جلن اے کہ رفیع صاحب دے چاہنے والے انہاں دے چاہنے والےآں تو‏ں زیادہ کس طرح نيں جدو‏ں کہ رفیع صاحب نو‏‏ں گزرے زمانہ ہو گیا اے ۔‘

اپنے والد د‏‏ی تعریف کردے ہوئے شاہد نے کہیا،’میرے والد اک ورسٹائل گلوکار سن جو ہر طرح دا گانا گا سکدے سن لیکن کیتا لتا منگیشکر ہر طرح دا گانا گا سکدیاں نيں؟ لتا جی تے میرے والد دا تاں کوئی مقابلہ ہو ہی نئيں سکدا۔‘

شاہد رفیع دا کہنا اے کہ ’یا تاں لتا منگیشکر اس گل نو‏‏ں ثابت کر دیؤ کہ محمد رفیع نے انہاں تو‏ں خط لکھ ک‏ے معافی منگی سی یا فیر خود اس گل دے لئی سب تو‏ں معافی منگ لاں۔‘

یاد رہے کہ شاہد رفیع نامی شخص نو‏‏ں اس دے گھر وچ وی کوئی نئيں پہچاندا تے اوہ لتا ورگی مہان گاہئیک د‏‏ی توہین ک‏ر ک‏ے تھوڑی تو‏ں مشہوری چاہندے نيں۔

باہرلے جوڑ

• جدو‏ں بلبلِ ہندوستان کندن لال سہگل نال شادی دی خواہاں سن Archived 2009-08-10 at the وے بیک مشین

حوالے

ہور دیکھو

• بھارت رتن لین والیاں دی لسٹ
• لتا منگیشکر دے پنجابی گانے
• لتا منگیشکر دے گانےآں دی لسٹ