Jump to content

بھیمراو رامجی امبیڈکر

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
(امبیڈکر توں مڑجوڑ)
بودھی ستو [۱]  ویکی ڈیٹا اُتے (P511) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
بھیمراو رامجی امبیڈکر
(مراٹھی وچ: भीमराव रामजी आंबेडकर)،(انگریزی وچ: Bhimrao Ramji Ambedkar)،(ہندی وچ: भीमराव रामजी आंबेडकर ویکی ڈیٹا اُتے (P1559) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
 

پیدائشی نام (انگریزی وچ: Bhīvā Rāmjī Sakpāḷ)،  (مراٹھی وچ: भीवा रामजी सकपाळ ویکی ڈیٹا اُتے (P1477) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
جم 14 اپریل 1891 [۲][۳][۴][۵][۶][۷][۸]  ویکی ڈیٹا اُتے (P569) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


بھیم جنم بھومی   ویکی ڈیٹا اُتے (P19) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

وفات 6 دسمبر 1956 (65 سال)[۲][۳][۴][۵][۶][۷][۸]  ویکی ڈیٹا اُتے (P570) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


نویں دلی   ویکی ڈیٹا اُتے (P20) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

وجہ وفات روگ   ویکی ڈیٹا اُتے (P509) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
مدفن ممبئی   ویکی ڈیٹا اُتے (P119) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
طرز وفات طبعی موت   ویکی ڈیٹا اُتے (P1196) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
رہائش بھارت (۱۸۹۱–۱۹۵۶)

امریکا (۱۹۱۳–۱۹۱۶)

لندن (۱۹۱۶–۱۹۱۷)

لندن (۱۹۲۰–۱۹۲۲)  ویکی ڈیٹا اُتے (P551) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
شہریت برطانوی ہندستان (۱۸۹۱–۱۹۴۷)

بھارت (۱۹۴۷–۱۹۵۶)

ڈومنین بھارت (۱۵ اگست ۱۹۴۷–۲۶ جنوری ۱۹۵۰)  ویکی ڈیٹا اُتے (P27) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
اکھاں دا رنگ سیاہ   ویکی ڈیٹا اُتے (P1340) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
بالاں دا رنگ سیاہ   ویکی ڈیٹا اُتے (P1884) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
قد 178 سینٹی میٹر   ویکی ڈیٹا اُتے (P2048) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
مذہب بدھ مت [۹][۱۰][۱۱]  ویکی ڈیٹا اُتے (P140) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
مذہب بدھ مت [۹][۱۰][۱۱]  ویکی ڈیٹا اُتے (P140) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
جماعت شیڈول کاسٹس فیڈریشن (۱۹۴۲–۱۹۵۶)[۱۲][۱۳][۱۴]  ویکی ڈیٹا اُتے (P102) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
تعداد اولاد 5   ویکی ڈیٹا اُتے (P1971) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
عملی زندگی
مادر علمی ممبئی یونیورسٹی
تعلیمی اسناد بی اے [۱۷]،  ایم اے [۱۷]،  ماسٹر آف سائنس [۱۸]،  بیرسٹر   ویکی ڈیٹا اُتے (P512) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
پیشہ معیشت دان [۱۹][۲۰][۲۱]،  سیاست دان [۲۲]،  بیرسٹر ،  مفسرِ قانون [۲۳]،  ماہرِ عمرانیات ،  ماہر انسانیات ،  ماہر تعلیم ،  لکھاری ،  فلسفی ،  سماجی مصلح ،  صحافی ،  انقلابی ،  پروفیسر ،  ماہر سیاسیات ،  عالم ،  حریت پسند ،  مورخ ،  مدیر (اخبار) ،  حامی شہری حقوق ،  انسان دوست ،  کارکن انسانی حقوق ،  جنگ مخالف کارکن ،  آپ بیتی نگار ،  سیاسی مصنف ،  الٰہیات دان ،  مصور ،  حقوق نسوان کی کارکن ،  کتابیات ساز ،  مضمون نگار ،  فاضل   ویکی ڈیٹا اُتے (P106) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
مادری زبان مرہٹی   ویکی ڈیٹا اُتے (P103) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
پیشہ ورانہ زبان انگریزی [۲۴]،  جرمن [۲۵]،  پالی ،  سنسکرت ،  بنگالی ،  گجراتی ،  کنڑ ،  فارسی ،  فرانسیسی [۱۷]،  مرہٹی [۲۶]،  اردو   ویکی ڈیٹا اُتے (P1412) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
شعبۂ عمل اکنامکس ،  قنون ،  فلاسفی ،  انسانی حق ،  بشریات ،  سیاست ،  سماج ،  آئین ،  مت   ویکی ڈیٹا اُتے (P101) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
کارہائے نمایاں بھگوان بدھ اور ان کا دھم [۲۷]  ویکی ڈیٹا اُتے (P800) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
مؤثر مہاتما بدھ [۲۸]،  بھگت کبیر [۲۹]،  جیوتی راؤ پھلے [۳۰]،  لوکناتھ [۳۱]،  بودھانند [۳۲]  ویکی ڈیٹا اُتے (P737) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
تحریک سماجی تحریک ،  بھارت دی آزادی دی تحریک ،  دلت بدھ تحریک   ویکی ڈیٹا اُتے (P135) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
اعزازات
عظیم ترین بھارتی [۳۳]
دستخط
 

بھیمراو رامجی امبیڈکر اک ہندستانی سیاستدان فلسفی لکھاری تے انسان بیلی سی۔

ڈاکٹر بھیم راؤ امبیڈکر 14 اپریل 1891 - 6 دسمبر 1956) اک بھارتی قنوندان سی ۔ اوہ اک سماجی سیاسی آگو اتے بودھ مت دا پھلان آلا ہون دے نال نال بھارتی آئین دا خالق وی سی ۔ [۳۵] اسنوں بابا صاحب دے ناں نال وی جانیا جاندا اے ۔ اسدا جم اک غریب اچھوت ٹبر وچّ ہویا سی ۔ بابا صاحب امبیڈکر نے اپنا سارا جیون ہندو دھرم دی چار ذاتی نظام ، اتے بھارتی سماج وچّ اچیاں ذاتاں ولوں نکیاں ذاتاں دےاستحصال دے خلاف جدوجہد وچّ بتا دتا ۔ ہندو دھرم وچّ انسانی سماج نوں چار ذاتاں وچ ونڈیا گییا اے ۔ اسنوں بودھی مہاشکتیاں دی دلت تحریکنوں شروع کرن دا سہرا وی جاندا اے ۔ بابا صاحب امبیڈکر نوں بھارت رتن نال وی نوازیا گیا ہے ، جو بھارت دا سبتوں وڈا سول انعام اے۔

کئی سماجی اتے مالی رکاوٹاں پار کر ، امبیڈکر اوہناں کجھ پہلے اچھوتاں وچوں اک بن گئے جنہاں نے بھارت وچّ کالج دی تعلیم حاصل کیتی ۔ امبیڈکر نے قنون دی ڈگری حاصل کرن دے نال ہی قانون، اقتصادیات اتے سیاسیات وچّ اپنی قابلیب پاروں کولمبیا یونیورسٹی اتے لندن سکول آف اکانامکس توں کئی ڈاکٹریٹ ڈگریاں وی حاصل کیتیاں ۔ امبیڈکر اک مشہور سکالر دے روپ وچّ واپس اپنے دیس پرت آئے اتے اسدے بعد کجھ سال تکّ اوہناں نے وکالت کیتی ۔ پھر اوہناں نے کجھ رسالےآں دا اجراء وی کیتا ، جنہاں راہیں اسنے بھارتی اچھوتاں دے سیاسی حقاں اتے سماجی آزادی دی وکالت کیتی ۔ ڈاکٹر. امبیڈکر نوں بھارتی بودھی بھکو نے بودھستو دی اعزاز دتا اے

مڈھلا جیون

[سودھو]

اس دا جم برطانوی راج دے دوران پیؤ رامجی سکپال اتے ماں بھیماں بائی امربیدکر دے گھر ہویا، اوہ مراٹھا شہر ’’ امباوڈے’’ ، ضلع ’رتناگری’ جو کہ ہن مہاراشٹر وچّ اے، دے رہن والے سن۔ ہندو میڑ ٹبر نال تعلق رکھدے سن جس نوں کہ اچھوت منیا جاندا ہے۔ اوہ اپنے ماں پیؤ دا 14واں تے سبھ توں چھوٹا پتر سی۔ اوہ کبیر پنتھی ٹبر نال تعلق رکھدا رکھدا سی۔ اوہ بھارت دا اجیہا شہری اے جسنے اک نیویں ذات نال تعلق ہون دے باوجود وی کئی سماجی اتے مالی مشکلات دا ساہمنا کر کے انی اچّ تعلیم حاصل کیتی اے کہ اک تریخ ای بنا کے رکھ دتی۔

ذات متعلق مصیبتاں دا ساہمنا

[سودھو]

ایہی اک وجہ اےکہ اسنے اپنی انتھکّ محنت تے کسے وی قسم دی رکاوٹ دی پرواہ نہ کردے ہوئے اک اجیہی کامیابی پائی ہے کہ اسنے پورے انسانی سماج دے مسیحا ہون دا مان حاصل کر لیا اے۔ اسدے رستے وچّ بہت سارے سماجی اتے مالی سنکٹ(مشکلات) ابھر کے ساہمنے آئے پر اسنے اناں دی کوئی وی پرواہ نہیں کیتی۔ پڑھائی ویلے دوران اک ایسی چھوت دی بیماری پھیلی سی جو کہ انسانیت نوں اک گھن دی طرحاں نگل رہی سی۔ اچھوت ذات نال تعلق رکھن آلے بچےآں نال استاداں ولوں وی امتیازی سلوک کیتا جا رہا سی۔ اوہ وی اناں بچےآں نوں پڑھاؤن وچّ کوئی دلچسپی نہیں سن دکھا رہے۔ اناں بچیاں نوں کلاس دے اندر بیٹھن دی منائی سی۔ کوئی وی اناں دے ہتھاں تکّ دا پانی تکّ وی چھوہن نوں تیار نہیں سی۔ اس ویلے دا ہندو سماج چار ذاتاں وچّ ونڈیا ہویا سی۔ اک وار سکول پڑھدے سمیں دوران بابا صاحب اتے اس دا اک ہور بھرا اپنے پیؤ نوں ملن گئے۔ اوہ مسور ریلوے سٹیشن تے اترے۔ اوہ اتھوں اک گڈے ’تے بیٹھ گئے۔ کجھ دوری تے جا کے گڈے والے نوں جدوں اناں دی ذات بارے پتہ لگا تاں اسنے اناں نوں اپنے گڈے توں ہیٹھاں اتار دتا۔ پھر جد اناں نوں بہت پیاس لگی ہوئی سی تاں اناں نوں پانی پین نوں کسے نہیں دتا۔ پھر اک دن اک بچے نوں کسے نے کھوہ توں پانی پی لیا تا کسے نے اس نوں پانی پیندیاں دیکھ لیا، بہت سارے لوک اکٹھے ہو گئے تے اس بچے نوں کٹّ سٹیا۔ پھر اوہ بچہ سکول جا رہا سی تاں رستے وچّ مینہہ کافی زور نال آ گیا تے اس نے مینہہ توں بچن لئی اک دیوار دا سہار لے لیا۔ گھر دی گرہنی نے اسنوں اس طرحاں کردیاں دیکھ لیا تے اسنے اس بچے نوں دھکہ دے کے مینہہ دے پانی وچّ سٹّ دتا۔ اس دیاں کتاباں وی پانی وچّ ڈگ پئیاں۔ بچے نے کوئی وی غلطی نہیں سی کیتی، پر پھر وی اسنوں اناں بھسلوکیاں دا ساہمنا کرنا پیا۔ اس سبھ کجھ نے اس دے من ’تے بہت گہرا اثر کیتا تے اس نے اناں رسماں نوں ختم کرن دا عہد کر لیا۔

ناسک وچ 13 اکتوبر 1935 نوں ریلی نوں خطاب کردے ہوئے

اعلی تعلیم

[سودھو]

1894 وچّ اسدا پیؤ نوکری توں ریٹائر ہو گئیا۔ استوں جلدی ہی اسدی ماں وی مر گئی تے اس توں بعد ایہہ بمبئی آ کے رہن لگا۔ 1906ء وچّ اسدی شادی ہندو ریتی رواجاں تحت رامامبائی دے نال کر دتی گئی۔ 1908ء وچّ اس نے ’’ ایلفنسٹون ’’ کالج وچّ داخلہ لے لیا تے بڑودا دے راجہ ’’ گائیکواڑ ’’ کولوں 25 روپئے فی مہینا سکالرشپّ حاصل کیتی۔ 1912ء وچّ اسنے ’’ اکنامکس تے پولیٹیکل شائنس ’’ دی ڈگری حاصل کیتی۔ اس سمیں دوران ہی اسنے بڑودا راج سرکار وچّ نوکری کر دا فیصلہ کر لیا۔ اس سمیں دوران اسدے گھر اک پتر جمیا۔ پتر دا ناں یسونت رکھیا گیا۔ پھر 2 فروری 1913 ای. وچّ اسدا پیؤ وی مر گیا۔

دلتاں دے حقاں لئی کم

[سودھو]

بابا صاحب بھیم راؤ امبیدکر نے غریب تے پچھڑے ہوئے دلتاں دے حقاں دی رکھیا(حفاظت) لئی جو پہرہ دتا اس نوں اج ایہہ سماج وی اکھوں اوہلے نہیں کر سکدا۔ غریب تے پچھڑے ہوئے سماج لئی جہڑا نوکریاں لئی ریزرویشن کیتا گیا اے ۔اس دے پچھے بابا صاحب دا ہی ہتھ اے۔ 1920ء وچّ ’’ویکلی نائک’’ دے سرلیکھ ہیٹھ اک اخبار شروع کیتا گیا جسنوں ’’لیڈر آف سائلنٹ’’ وی کیہا جاندا اے۔ اس اخبار دا استعمال چھوت-چھات دی بیماری دے خلاف لڑن لئی اک کیپسول جاں ٹیکے دے طور تے کیتا گیا۔ اس وچّ غلط سیاست دی مذمت وی کیتی گئی۔ پھر بابا صاحب 1926ء وچّ قنون ساز اسمبلی دے ممبر وجوں نامزد ہوئے۔ پھر 1927ء وچّ چھوت-چھات دی بیماری خلاف لڑن لئی کئی مظاہرے کیتے گئے۔ اس سمیں دوران چھوت-چھات دا انا بول بالا سی کہ غریب طبقے دے لوکاں دے ہتھاں دا کوئی پانی وی پین لئی تیار نہیں سی۔ اناں نوں مندراں وچّ جان دی وی مناہی سی۔ بابا صاحب نے اس خلاف آواز اٹھائی تے اناں دے حقاں دی رکھیا(حفاظت) لئی قدم اٹھائے گئے۔ اناں اک تحریک وی چلائی جس وچّ پانی دی سمسیا(مسئلے) دا حلّ لبھیا گیا۔ 1928ء. وچّ بابا صاحب نوں بمبئی پریزیڈینسی کمیٹی وچّ سارے یورپی سائمن کمشناں وچّ کم کرن لئی نامزد کر لیا گیا۔

نوکری

[سودھو]

بابا صاحب نے انڈین نیشنل کانگرس تے اسدے لیڈراں دی غلط نیتیاں دی مذمت وی کیتی۔ بابا صاحب برطانوی راج دی اسفلتا توں وی غیرمطمئن سی۔ اناں نے دلت سماج وی پڑیا-لکھیا ہووے دی گلّ تے پورا پہرہ دتا۔ 1935ءوچّ اس نے سرکاری لاء کالز وچّ پرنسپل دا عہدہ حاصل کیتا۔ اس طرحاں 2 سال تکّ اناں اس پرنسپل دے عہدے ’تے کم کیتا۔ ممبئی وچّ رہ کے اسنے اپنے لئی اک گھر دی تعمیر وی کر لئی سی۔ اتھے اسنے لگبھگ 50000 کتاباں دی اک لائبریری وی قائم کیتی۔ اک لمبی بیماری وجہوں اسدی گھروانی دا انتقال ہو گیا سی۔

آئینی کمیٹی دا چیئرمین

[سودھو]

1936 وچّ آزاد لیبر پارٹی بنی۔ اسنے لیبر منسٹر دے طور تے کم وی کیتا۔ پھر 1939ء توں 1945 ء دے کم ویلے دوران کئی کتاباں وی لکھیاں۔ 15 اگست 1947 نوں بھارت آزاد ہو گیا۔ سرکار وچّ اسنے وزیر قنون دا عہدا سمبھالیا۔ 29 اگست نوں بابا صاحب نوں آئینی ڈرافٹ کمیٹی دا چیئرمین نامزد کیتا گیا۔ بھارتی آئین دی تحلیق وی بابا صاحب نے ہی کیتی۔ پھر 26 نومبر 1949 نوں اس آئین نوں قنون ساز اسمبلی ولوں اپنا لیا گیا۔

بھارت سرکار نے اسنوں مرن مگروں بھارت رتن دا اعزاز دتا ۔

موت

[سودھو]

اوہ ذیابیطس دے روگ وچ مبتلا سی۔ پھر 6 دسمبر 1956 نوں اپنے دلی والے گھر چ اسدی موت ہوگئی۔ اسنے بھارتی سماج لئی جو قربانیاں دتیاں نیں اوہ نابھلنیوگ نیں ۔ اسنے اپنا سارا جیون سماج بھلائی دے لیکھے لا دتا۔ اج وی 14 اپریل دا دن ہر سال بابا صاحب ڈاکٹر بھیم راؤ امبیدکر دے جم دن دے طور تے منایا جاندا اے۔

ہور ویکھو

[سودھو]

حوالے

[سودھو]
  1. گوگل کتاباں شناختی: https://books.google.com/books?id=P_lmCgAAQBAJ — عنوان : Google Books — خالق: گوگل
  2. ۲.۰ ۲.۱ اجازت نامہ: Creative Commons CC0 License
  3. ۳.۰ ۳.۱ فرینس دا ببلیوٹیک نیشنل آئی ڈی: https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb12126992f — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — مصنف: Bibliothèque nationale de France — عنوان : اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم — اجازت نامہ: Open License
  4. ۴.۰ ۴.۱ Encyclopædia Britannica Online ID: https://www.britannica.com/biography/Bhimrao-Ramji-Ambedkar — subject named as: Bhimrao Ramji Ambedkar — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — عنوان : Encyclopædia Britannica
  5. ۵.۰ ۵.۱ SNAC ARK ID: https://snaccooperative.org/ark:/99166/w6kf1xfz — subject named as: B. R. Ambedkar — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
  6. ۶.۰ ۶.۱ Brockhaus Enzyklopädie online ID: https://brockhaus.de/ecs/enzy/article/ambedkar-bhimrao-ramji — subject named as: Bhimrao Ramji Ambedkar — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
  7. ۷.۰ ۷.۱ InPhO ID: https://www.inphoproject.org/thinker/2515 — subject named as: Bhimrao Ambedkar — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — عنوان : Internet Philosophy Ontology project
  8. ۸.۰ ۸.۱ Proleksis enciklopedija ID: https://proleksis.lzmk.hr/8390 — subject named as: Bhimrao Ramdži Ambedkar — عنوان : Proleksis enciklopedija
  9. ۹.۰ ۹.۱ Why Ambedkar chose Buddhism over Hinduism, Islam, Christianity — شائع شدہ از: ThePrint — شائع شدہ از: ۲۰ مئی ۲۰۱۹
  10. ۱۰.۰ ۱۰.۱ Buddha Purnima: Why Ambedkar converted to Buddhism — شائع شدہ از: انڈین ایکسپریس — شائع شدہ از: ۷ مئی ۲۰۲۰
  11. ۱۱.۰ ۱۱.۱ 62 Years On, Decoding BR Ambedkar’s Conversion to Buddhism — شائع شدہ از: The Quint — شائع شدہ از: ۱۴ اکتوبر ۲۰۱۹
  12. in the 1940's — ناشر: Frances W. Pritchett
  13. 17-20th July (1942) in Dalit History- All India Scheduled Castes Federation was founded — شائع شدہ از: Velivada — شائع شدہ از: ۱۷ جولائی ۲۰۱۵
  14. ‘We can have one power... and that is the political power’ — شائع شدہ از: د ٹریبیون — شائع شدہ از: ۲۸ اکتوبر ۲۰۲۰
  15. संविधाननिर्मिती, मार्गदर्शक तत्त्वे व डॉ. आंबेडकर — شائع شدہ از: Loksatta — شائع شدہ از: ۱۰ اپریل ۲۰۱۶
  16. No More Worlds Here for Him to Conquer – BR Ambedkar at LSE — ناشر: لندن سکول آف اکنامکس — شائع شدہ از: ۲۹ جنوری ۲۰۱۶
  17. ۱۷.۰ ۱۷.۱ ۱۷.۲ http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1910s.html
  18. https://blogs.lse.ac.uk/lsehistory/2016/01/29/no-more-worlds-here-for-him-to-conquer-br-ambedkar-at-lse/
  19. Ambedkar the economist — شائع شدہ از: دی سٹیٹس مین — شائع شدہ از: ۱۵ اپریل ۲۰۱۵
  20. Ambedkar: An Empathetic Economist — شائع شدہ از: Forward Press — شائع شدہ از: ۱ دسمبر ۲۰۱۵
  21. Ambedkar’s ‘enlightened economics’ — شائع شدہ از: Forward Press — شائع شدہ از: ۱۵ جون ۲۰۱۷
  22. Ambedkar’s ‘enlightened economics’ — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۴ جون ۲۰۱۵ — اجازت نامہ: Creative Commons CC0 License
  23. Ambedkar: A jurist with no equals — شائع شدہ از: Forward Press — شائع شدہ از: ۱۳ جولائی ۲۰۱۷
  24. CONOR.SI ID: https://plus.cobiss.net/cobiss/si/sl/conor/279485027
  25. https://www.loksatta.com/mumbai-news/dr-babasaheb-ambedkar-autobiography-marathi-articles-1452080/
  26. http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12126992f — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — مصنف: Bibliothèque nationale de France — اجازت نامہ: Open License
  27. http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/ambedkar_buddha/
  28. https://www.sangharakshita.org/_books/Ambedkar_and_Buddhism.pdf
  29. https://www.forwardpress.in/2017/07/kabirs-nirgunvad-influenced-ambedkar/?amp
  30. https://www.forwardpress.in/2016/06/phule-ambedkarite-ideology-and-legacy/
  31. https://www.insightmyanmar.org/complete-shows/2021/1/22/episode-31-the-mystery-of-u-lokanatha
  32. https://www.forwardpress.in/2018/05/why-was-bhadant-bodhanand-so-dear-to-ambedkar/
  33. A Measure Of The Man — شائع شدہ از: Outlook — شائع شدہ از: ۲۰ اگست ۲۰۲۰
  34. https://web.archive.org/web/20060505044856/http://ambedkarfoundation.nic.in/html/bharat.htm — سے آرکائیو اصل
  35. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).