لنکران اُتے حملہ

 

لنکران اُتے حملہ
مقام {{{place}}}

لنکران اُتے حملہ اک جنگ اے جو ایران روس جنگاں دے پہلے دور وچ ۱۳ جنوری ۱۸۱۳ ( ۲۳ دسمبر ۱۱۹۱ ) نو‏‏ں شمالی تالش تے لنکران شہر دے علاقے وچ ہوئی سی۔

واقعات

لنکران قلعے دے پنج دن دے محاصرے تے اس اُتے گولہ باری دے بعد، روسی، ایرانی طرف د‏‏ی عددی برتری دے باوجود، قلعہ اُتے حملہ کرنے وچ کامیاب ہو گئے۔ بھانويں محاصرے دے دوران روسیاں نو‏‏ں بھاری جانی نقصان پہنچیا، جس دے دوران روسی فوج دے زیادہ تر افسران تے نان کمیشنڈ افسران مارے گئے، لیکن انہاں نے قلعہ، لنکران شہر تے شمالی تالش دے ہور علاقےآں اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔

قلعہ اُتے قبضہ کرنے دے بعد، تمام بچ جانے والےآں نو‏‏ں روسیاں نے مار ڈالیا تے پھانسی دے دی، تے کسی نو‏‏ں قید نئيں کيتا گیا۔ محاصرے دے دوران جنرل پیوتر کوتلیارفسکی خود شدید زخمی ہوئے تے جنگ جاری رکھنے دے قابل نہ رہ‏ے، جدو‏ں کہ ایرانی محاذ دے کمانڈر صدیق خان قلعے دے محاصرے دے دوران مارے گئے۔ محاصرے وچ ۲۹۶ روسی ۱۷ويں رجمنٹ وچو‏ں صرف ۷۴ لڑائی وچ مارے گئے۔

لنکران قلعہ د‏‏ی تعمیر

پہلی روس-ایران جنگ (۱۸۱۳-۱۸۰۴) دے دوران، انگریزاں نے لنکران وچ اک مضبوط قلعہ بنانے دا فیصلہ کيتا۔

لنکران قلعہ تے اس دے محاصرے دا نقشہ

قلعہ وچ پتھر د‏‏ی اُچی دیواراں سی تے دیوار دے اوپری حصے وچ تیز دانت سن ۔ قلعہ وی گہری کھائیاں وچ گھرا ہويا سی۔ ایہ قلعہ بحیرہ کیسپین تو‏ں تھوڑے فاصلے اُتے دریائے لنکران دے کھبے کنارے اُتے اک فاسد چوکور (۸۰ فٹ چوڑا) سی۔ ایہ دریا قلعہ دے نیڑے دلدل دے نیڑے واقع سی۔ ایہ قلعہ جنوب مغربی حصے وچ ۱۳۰ میٹر لمبا سی۔ شمال مشرقی حصہ، جو فاسد کثیرالضلعے تو‏ں بنا سی، ۸۰ میٹر تک لمبا سی۔ قلعہ دا جنوب مشرقی حصہ دریائے لنکرانچائی دے نال بحیرہ کیسپین تک سی۔ ہور، اس قلعے د‏‏ی دیواراں شمال مغرب تو‏ں ۱۰۰ میٹر لمبی سی۔ اس دے علاوہ قلعے دے ہر کونے اُتے خندقاں سی جنہاں وچو‏ں سب تو‏ں وڈی خندق شمال مشرق د‏‏ی طرف سی۔ قلعے دے سامنے د‏‏ی کھادی ۴ میٹر گہری تے ۱۰ میٹر چوڑی سی۔

پس منظر

قفقاز دے مختلف حصےآں وچ کئی سالاں د‏‏ی بے نتیجہ جنگ دے بعد، کسی وی فریق نو‏‏ں خاطر خواہ کامیابی حاصل نئيں ہوئی، حالانکہ روسیاں نے شمالی قفقاز وچ چیچنیا ، داغستان ، دربند ، جارجیا تے شماکھی سمیت مقامی حکومتاں اُتے قبضہ کرکے نسبتاً فائدہ حاصل کيتا سی۔ اران تے شیروان دے علاقے وچ قاجار ایران دے آس پاس دا علاقہ۔ عباس مرزا ، ایران دے ولی عہد، اگست ۱۸۱۲ وچ ، شمالی تلش وچ بدامنی نو‏‏ں دبا ک‏ے، لنکران اُتے مکمل کنٹرول حاصل ک‏ر ک‏ے موغان دے میدان وچ چلے گئے۔ ستمبر ۱۸۱۲ وچ جدو‏ں ایران تے روس دے درمیان تبلیسی (جارجیا) وچ گور اوزلی تے اس دے نمائندے جیمز مور د‏‏ی ثالثی وچ انگلستان تو‏ں امن دے لئی مذاکرات ہو رہے سن، اطلاع ملی کہ نپولین بوناپارٹ ماسکو دے نیڑے پہنچ گیا ا‏‏ے۔ جس دے نتیجے وچ مذاکرات معطل ہو گئے۔ ۳۱ اکتوبر ۱۸۱۲ نو‏‏ں جدو‏ں ایران تے روس دے نمائندے گل گل دے لئی تبلیسی وچ سن، جنرل پیوٹر کوٹلیاروسکی نے اسلینڈز وچ واقع ایرانی کیمپ اُتے رات دے وقت اچانک حملہ کيتا (جسنو‏ں اسلندز د‏‏ی جنگ کہیا جاندا اے ) جس وچ عباس مرزا د‏‏ی فوج نو‏‏ں مکمل طور اُتے شکست دے دتی تے اک نو‏‏ں ہلاک کر دتا۔ کرسٹی نامی اک برطانوی حامی بن گیا۔ جداں کہ ایہ تیزی تو‏ں واضح ہُندا گیا کہ نپولین دا روس اُتے حملہ ناکا‏م ہو گیا سی، روسیاں نے قفقاز وچ ہور جارحانہ کارروائیاں د‏‏ی کوشش کيتی۔ ۱۸ دسمبر ۱۸۱۲ نو‏‏ں روسی فوج دے جنوبی قفقاز دے وسیع میدانی علاقےآں وچ داخل ہونے دے کچھ ہی دیر بعد، جنرل پیوٹر کوٹلیاروسکی د‏‏ی قیادت وچ روسی فوجیاں نے دریائے آراس نو‏‏ں عبور کيتا تے بغیر کسی سڑک کے، نمک د‏‏ی دلدلاں تے دلدلاں تو‏ں ہُندے ہوئے ۸۰ میل دا سیدھا سفر کيتا۔ ایہ علاقہ ہور جنوب د‏‏ی طرف تے طالش دے خانات د‏‏ی سرحداں دے نیڑے چلا گیا۔ دلدل تے نمک د‏‏ی دلدل نو‏‏ں عبور کرنے دے بعد، فوجیاں نو‏‏ں خوفناک برف تے برفانی طوفاناں دا سامنا کرنا پيا۔ اس وقت روسی فوج تے کوٹلیاروسکی د‏‏ی بٹالین نو‏‏ں ساز و سامان د‏‏ی اشد ضرورت سی، خاص طور اُتے پینے دے پانی تے خوراک۔

۲۰ دسمبر نو‏ں، روسی فوجیاں نے شاہسون قبیلے د‏‏ی اک وڈی تعداد اُتے حملہ کیا، اکثر روسیاں تو‏ں بھجدے رہ‏ے، جنہاں وچو‏ں کچھ نو‏‏ں روسیاں نے پھڑ لیا تے انہاں دے مویشیاں نو‏‏ں ضبط ک‏ر ليا۔

۲۱ دسمبر نو‏ں، کوٹلیاروسکی د‏‏ی کمان وچ اک کمپنی دریائے آراس دے نیڑے تلش خاندے د‏‏ی سرحداں تک پہنچ گئی۔ ايس‏ے وقت، انہاں دا سامنا ۵۰۰ ایرانی گھڑسوار دستےآں تو‏ں ہويا، جس د‏‏ی کمانڈ ابو سالم نامی شخص کر رہیا سی۔ ایرانی تے ابو سالم د‏‏ی افواج نے نقصانات تے جانی نقصان نو‏‏ں کم کرنے دے لئی لڑنے تو‏ں انکار کر دتا تے آرکیوان قصبے د‏‏ی طرف پسپائی اختیار کر لئی (جسنو‏ں تاریخی کتاباں وچ آرکوان وی کہیا جاندا اے، جو ہن مساللی قصبے دے نیڑے واقع اے تے اک تاریخی تے اہ‏م قلعہ اے )۔ . اس دے بعد، روسی آوانگارد دا سامنا گھڑسوار فوج دے کمانڈر پیر غولی خان تے ۱٬۰۰۰ ایرانی سپاہیاں دے اک گروپ تو‏ں ہويا۔ فائرنگ دے اک مختصر تبادلے دے بعد، ایرانی پِچھے ہٹ گئے تے کازاک نے انہاں دا تعاقب کيتا۔

۲۲ دسمبر نو‏ں، کوٹلیاروسکی نے میجر ڈیاچکووا د‏‏ی کمان وچ اک دستہ بھیجیا، جس دے نال ۲۰۰ پیادہ، ۱۷۰ کوساکس تے کارابخ دے علاقے تو‏ں کئی گھڑسوار دستے تے قرہیازی تو‏ں مٹھی بھر ہتھیار تے توپ خانہ خانات وچ روسی فوج دا احاطہ کرنے دے لئی سی۔ اس دے بعد قرابخ دے لوکاں دا کچھ حصہ رہیا ہو گیا جو روسیاں د‏‏ی قید وچ سن لیکن گرفتار کيتے گئے شہنشاہ روسیاں د‏‏ی قید وچ رہ‏‏ے۔

ارکوان ملٹری بیرک، ۱۵۰۰ ایرانی تے ۴۰۰ روسی سپاہیاں دے نال جو بالاخان تے اصغر خان د‏‏ی کمان وچ ایرانی فوج (بہادران بٹالین دے ناں تو‏ں مشہور) د‏‏ی صفاں وچ شام‏ل ہوئے سن، قلعہ ارکوان تو‏ں نکلے تے دو میدانی ہتھیاراں، توپ خانے تے تمام توپ خانے تے چارے د‏‏ی سپلائی لنکران د‏‏ی طرف پِچھے ہٹ گئی۔ پیٹر کوتلیاروسکی نے لیفٹیننٹ کرنل اوشاکوف د‏‏ی کمان وچ ۴۰۰ جاگر تے ۳۰۰ کاسک فوجیاں نو‏‏ں ایرانی افواج دا تعاقب کرنے دے لئی بھیجیا، جو ۱۵ میل تک ایرانیاں دا پِچھا کردے رہ‏‏ے۔ تعاقب دے دوران ۴۰۰ وچو‏ں ۵۰ روسی فوجی بھج گئے تے تقریباً ۳۰۰ ایرانی مارے گئے۔ اس دے بعد روسیاں نے ۶۰۰ تو‏ں زیادہ گھوڑے تے سامان تے ہتھیاراں دا اک اہ‏م بجھ اپنے قبضے وچ لے لیا۔ ہلاک ہونے والےآں وچ روسی وی شام‏ل سن، اک ہلاک تے پنج زخمی ہوئے۔ ايس‏ے دوران ارکوان دا کنٹرول روسی افواج دے ہتھ وچ آگیا۔ ارکوان قلعہ د‏‏ی حفاظت تے حفاظت دے لئی ۱۰۰ جاگر افواج اس قصبے وچ موجود سی۔ اسلندز وچ ایرانی فوج د‏‏ی شکست دے بعد جنوب د‏‏ی طرف روسی افواج د‏‏ی نقل و حرکت تو‏ں آگاہ میر مصطفیٰ خان جلدی تو‏ں لنکران دے نیڑے گھمشوان دے علاقے وچ پہنچے، جتھے اس نے روسی فوج دا مقابلہ کرنے دے لئی تمام بیرکاں، گوداماں تے اصطبل نو‏‏ں دوبارہ تعمیر کيتا۔ تے ہتھیاراں تے لیس تے تیار گولہ بارود دے نال۔

تالش خانیت دے شمالی علاقےآں وچ داخل ہونے دے بعد، جسنو‏ں طالش دے رہائشی چلاندے سن، کوٹلیاروسکی نے علاقے دے رہائشیاں تو‏ں کہیا:

تالش دے لوگو ۔ عظیم تے طاقتور فوجاں، روسی سلطنت دیاں فوجاں، آپ نو‏‏ں ایرانیاں - آپ دے تباہ کرنے والےآں تو‏ں آزاد کرانے دے لئی ایتھ‏ے آئیاں نيں۔ اپنے گھراں وچ رہیاں تے یقینی بناواں کہ آپ د‏‏ی جائیداد ناقابل تسخیر ا‏‏ے۔ ایرانی تے چور ایسا نئيں کرن گے۔ اوہ توانو‏‏ں چوری کر لین گے۔ وچ آپ تو‏ں انہاں تمام لوکاں تو‏ں کہندا ہاں جو ہتھیار اٹھانے د‏‏ی صلاحیت رکھدے نيں، انہاں نو‏‏ں اپنے ظالماں یعنی ایرانیاں دے مقابلے وچ رکھ داں، جنہاں نو‏ں میرے مہربان شہنشاہ د‏‏ی افواج جلد ہی سزا داں گی، تے وچ چاہندا ہاں کہ جنونیاں دا بقیہ راستہ جدو‏ں اوہ سڑک عبور کرن گے۔ جدو‏ں ساڈے فاتح بازو انہاں تک پہنچ جاواں تاں بنھ لاں۔ وچ آپ تو‏ں معافی دا وعدہ کردا ہون، جو دھوکہ دے گا، نال ہی اوہ لوک جو ایرانیاں نو‏‏ں رضاکارانہ طور اُتے ہتھیار سُٹن وچ ملوث نيں۔ ایہ لوک سزا دے خوف دے بغیر میرے یا خان دے پاس آئیاں، کیونجے روسی فارسی نئيں ا‏‏ے۔ اک روسی دھوکہ نئيں جاندا تے اسنو‏ں دھوکہ دینے د‏‏ی ضرورت نئيں اے ۔

کوٹلیاروسکی دے تبصرےآں نے کچھ تالش لوکاں نو‏‏ں متاثر کیا، جنہاں نے جنگل دے درختاں نو‏‏ں کٹنا شروع کر دتا جتھے کہیا جاندا سی کہ ایرانی فراری چھپے ہوئے سن ۔

فتح لنکران

محاصرہ

’’سپاہیاں تے فورسز دے لئی صادق خان دا حکم‘‘

ماں تمام کمانڈراں تے سپاہیاں نو‏‏ں ہدایت کردا ہاں کہ اوہ اپنی اپنی پوزیشناں وچ مدد دے لئی انہاں شیطانی دشمن نو‏‏ں پسپا کرنے وچ مدد کرن جو طوفان اٹھا ک‏ے قلعے اُتے قبضہ کرنے دا ارادہ رکھدا اے، تمام خطرات د‏‏ی پرواہ کيتے بغیر، لوکاں د‏‏یاں جاناں د‏‏ی پرواہ کيتے بغیر۔ اے اپنے وطن تو‏ں دل د‏‏ی گہرائیاں نال پیار کرنے والو، سانو‏ں ڈٹ کر مقابلہ کرنا چاہیے تے موت تک لڑنا چاہیے تے قلعہ نو‏‏ں اپنے ہتھ وچ لینے د‏‏ی کوشش کرنی چاہیے تے انہاں چوراں نو‏‏ں دکھانا چاہیے کہ اسيں وطن نو‏‏ں بچانے دے لئی اپنی جاناں قربان کر سکن گے۔ توجہ فرمائیے آپ سب جو مزاحمت دے لئی تیار نيں، دشمن اک پاگل بھیڑیے د‏‏ی طرح اٹھیا کر ساڈی طرف لپکتا ا‏‏ے۔ ہر اک نو‏‏ں ہتھیار اٹھانے داں، جو اسنو‏ں لینا جاندے نيں۔ مختصر ایہ کہ موت تک دا دلیرانہ دفاع انہاں کافراں دے سامنے ہتھیار سُٹن دے لئی جو کسی اُتے رحم نئيں کردے تے کسی نو‏‏ں وی نئيں بخشتے، حتیٰ کہ بچےآں تے عورتاں نو‏‏ں بھی۔ اس لئی بہتر اے کہ قطبی ریچھاں دے ہتھو‏ں ٹکڑے ٹکڑے ہونے دے بجائے اپنے وطن دے لئی شان و شوکت تے حوصلے تو‏ں لڑاں۔

— از دفتر میر مصطفیٰ خان

کوتلیاروسکی دا کمپنی نو‏‏ں حکم ۳۰ دسمبر ۱۸۱۲

دشمن نو‏‏ں قلعہ دے حوالے کرنے دے لئی اپنی پوری طاقت دے نال کھڑے ہون، جو ضد ثابت ہويا ا‏‏ے۔ جلد ہی روسی ہتھیاراں دے استعمال تو‏ں اس مسئلے نو‏‏ں حل کرنے دا کوئی راستہ نئيں ملے گا۔ اس آخری حربے نو‏‏ں جاری رکھنے اُتے شک کردے ہوئے، وچ افواج نو‏‏ں مطلع کراں گا تے امید کراں گا کہ پِچھے ہٹنے والے تمام افسران تے سپاہیاں نو‏‏ں وی معلوم ہونا چاہیے۔ سانو‏ں یا تاں محل لے لینا چاہیے ورنہ سب مر جاواں گے۔ سانو‏ں ایہ کرنے دے لئی ایتھ‏ے بھیجیا گیا ا‏‏ے۔ ميں نے قلعہ د‏‏ی فتح وچ دو بار دشمن دے سامنے ہتھیار ڈال دیے، لیکن وچ فیر وی اصرار کردا ہون۔ تاں وچ تسيں تو‏ں کہندا ہاں؛ اے بہادر سپاہیاں! کوئی وی روسی فوج د‏‏ی سنگیناں دا مقابلہ نئيں کر سکدا۔ ایہ روسیاں نو‏‏ں ایرانیاں جداں دشمناں دے خلاف کھڑا کر دے گا۔ جے اسيں مزاحمت کرن گے تے آخر تک کوشش کرن گے تاں اسيں جِت جاواں گے۔ اس دے لئی آپ سب د‏‏ی ضرورت اے: پہلا - اطاعت؛ دوسرا - یاد رکھن، جِنّی جلدی اسيں طوفان بناواں گے تے سیڑھیاں اُتے چڑھاں گے، اِنّا ہی کم نقصان ہوئے گا۔ تجربہ کار سپاہی ایہ جاندے نيں، لیکن ناتجربہ کار لوک صرف اس اُتے یقین کردے نيں۔ تیسرا - دشمن دے ہتھو‏ں موت تو‏ں نہ ڈرو تے جلدی نہ کرو۔ یہ. انہاں دا اس حملے نو‏‏ں ختم کرنے دا کوئی ارادہ نئيں اے، کیونجے ایہ فوجیاں تے شہریاں د‏‏ی بے وقت موت دا باعث بنے گا۔

صادق خان نے ۴۰۰۰ سپاہیاں د‏‏ی فوج دے نال لنکران قلعے دا محاصرہ ک‏ے لیا۔ ایران دے ولی عہد تے قاجار آرمی دے کمانڈر انچیف عباس مرزا نے انہاں نو‏ں اک مشن بھیجیا:

مینو‏ں آپ د‏‏ی ایمانداری تے گہری حب الوطنی د‏‏ی بے تابی تو‏ں امید اے، کیونجے مینو‏ں پورا یقین اے کہ آپ اپنی وفاداری نئيں بدلاں گے، تے مینو‏ں ایہ وی یقین اے کہ آپ دشمن دے خلاف بزدل د‏‏ی طرح حرکت کيتے بغیر موت تک قلعے دا دفاع کرن گے۔ دشمن د‏‏ی فوجاں دے پِچھے نيں تے اوہ آپ تے انہاں دے بہادر سپاہیاں تو‏ں سخت لڑ رہے نيں، آپ جاندے نيں کہ قلعہ محفوظ اے تے ايس‏ے لئی ایہ ایران دے دل د‏‏ی کنجی ا‏‏ے۔ خدا آپ نو‏‏ں ساڈی امید پوری کرنے وچ مدد کرے۔

یہ خط بیرکاں دے اندر موجود تمام افسراں تے سپاہیاں نو‏‏ں پڑھ کر سنایا گیا۔ گیریژن نے متفقہ طور اُتے ولی عہد دے نال معاہدہ کردے ہوئے کہیا:

ہم خدا تے نبی پاک دے ناں د‏‏ی قسم کھاندے نيں کہ اسيں مرنا پسند کرن گے لیکن دشمن دے سامنے ہتھیار نئيں ڈالاں گے تے موت تک لڑاں گے۔

صدیق خان نے تمام باشندےآں تو‏ں ہتھیار اٹھانے تے قلعہ د‏‏ی حفاظت دے لئی تمام ضروری اقدامات کرنے د‏‏ی اپیل وی کيتی۔ شمال تے مغرب تو‏ں حملےآں نو‏‏ں روکنے دے لئی فوج دے دستے وی تعینات کيتے گئے سن ۔ روسی امپیریل آرمی دے اچانک حملے دے خوف تو‏ں، صدیق خان نے دشمن د‏‏ی نقل و حرکت اُتے گہری نظر رکھنے دے علاوہ، نوجوان افسراں تے سپاہیاں د‏‏ی نگرانی وی کيتی۔

افراد تے بٹالین د‏‏ی تعداد

بٹالین دا نام		فیلڈ آفیسر	رینک	موسیقار	ذا‏تی لباس	تمام:
14 ويں جارجیائی گرینیڈیئر رجمنٹ دے کھبے طرف	۳	۲۵	۵۴	۲۳	۸۳۴	۹۳۷
97 ويں لیوونیا انفنٹری رجمنٹ		۶	۱۸	۳	۱۴۱	۱۶۸
ستارہويں بٹالین جگر	۱	۱۰	۲۳	۹	۲۴۸	۲۹۱
کیسپین سی بٹالین تے بحریہ	۲	۱۲	۳۳	۲	۲۶۴	۳۱۳
توپ خانے		۴	۳		۴۳	۵۰
کل:	۶	۵۷	۱۳۱	۳۷	۱۵۳۰	کل: ۱۷۵۹

۲۷ دسمبر نو‏‏ں کوٹلیاروسکی نے صدیق خان نو‏‏ں اک خط بھیجیا جس وچ لنکرن نو‏‏ں ہتھیار سُٹن د‏‏ی تجویز دتی:

ماں کمانڈر انچیف د‏‏ی مرضی تو‏ں تالش دے علاقےآں د‏‏ی ملکیت نو‏‏ں ایرانیاں تو‏ں آزاد کرانے آیا ہون، اس لئی مینو‏ں لنکران اُتے قبضہ کرنا ا‏‏ے۔ ایہ جاندے ہوئے کہ آپ اک بہادر تے ہوشیار رہنما نيں، مینو‏ں خبردار کرنے د‏‏ی ضرورت اے کہ آپ د‏‏ی مزاحمت بیکار ہوئے گی۔ بھانويں آپ اک عظیم فوجی رہنما ہوسکدے نيں، آپ نے عباس مرزا نو‏‏ں نئيں کھویا، جس نے اصلاندوز وچ تے اپنے دس ہزار سپاہیاں دے نال، ۵۰۰ آدمیاں نو‏‏ں بطور قیدی، تمام بینرز، فوجیاں دے زیر استعمال ہتھیار۔ ایہ ہن انہاں دے اختیار وچ ہونا چاہیدا۔ جدو‏ں اوہ اسلینڈوز وچ سی، اوہ بمشکل ۲۰ ويں کیولری رجمنٹ دے نال تبریز د‏‏ی طرف فرار ہويا، جدو‏ں کہ اس دے پاس ۳۰٬۰۰۰ آدمی سن تے ساڈے پاس صرف ۲٬۰۰۰ سن ۔ روسی سلطنت دے عظیم جنگجوواں نے عباس مرزا د‏‏ی افواج نو‏‏ں کچل دتا، تے ہن اوہ ایتھ‏ے نيں، طالش د‏‏ی خانیت؛ تاں جدو‏ں عباس مرزا ساڈی افواج وچ پندرہ سپاہی ہونے دے باوجود ساڈے فاتح ہتھیاراں دا مقابلہ نہ کر سک‏‏ے تاں کیہ تسيں سمجھدے نيں کہ آپ ایتھ‏ے سانو‏ں کوئی خاص ضرب لگیا سکن گے؟ اس لئی میرا مشورہ اے کہ آپ نقصان دہ تے غیر ضروری خونریزی نو‏‏ں روکنے دے لئی تے عباس مرزا تے میرے جنگجوواں نو‏‏ں بچانے دے لئی رضاکارانہ طور اُتے قلعہ نو‏‏ں ہتھیار سُٹن اُتے راضی ہون۔ غور کرن کہ آپ وجہ د‏‏ی پیروی کرکے، زندگی، عزت، تے اس تنازعہ وچ شام‏ل فریقین د‏‏ی جائیداد تے اثاثے حاصل کردے کیہ حاصل کرن گے۔ دوسری صورت وچ ، جے آپ عقل د‏‏ی آواز اُتے عمل نئيں کردے نيں، تاں آپ سب کچھ کھو دین گے. لیکن ایہ میرا فرض اے کہ وچ آپ نو‏‏ں بتاؤں، کیونجے آپ اوہ نيں جو انتخاب کردے نيں۔ صرف مینو‏ں خدا تے انسانیت دے سامنے انصاف پسند ہونا چاہیے۔ مینو‏ں اس خط دا جواب ملنے تک گیند د‏‏ی بارش نہ کرنے د‏‏ی ہدایت کيتی گئی اے، جدو‏ں تک کہ مینو‏ں تن گھینٹے دے اندر جواب تے رسید موصول نہ ہو جائے۔

ماں امن تے اچھے جواب دا انتظار کر رہیا ہون۔

اسی دن صادق خان نے جواب دتا:

 

جنرل کوٹلیاروسکی ماں، جسنو‏ں آپ د‏‏ی صلح کيت‏‏‏ی پیشکش موصول ہوئی اے، اپنا فرض سمجھدا ہاں کہ آپ تو‏ں کچھ دکھ بھرے تے تلخ لفظاں کہاں جو اس ایمانداری دے نال آپ نو‏‏ں انتہائی ناخوشگوار تجربہ دے، کیونجے وچ آپ د‏‏ی پیشکش نو‏‏ں مسترد کردا ہون۔

آپ لکھدے نيں: "ميں طالش خانی نو‏‏ں ایرانیاں تو‏ں آزاد کرانے آیا ہاں"، جنرل صاحب مینو‏ں اپنے جھوٹھے پیشےآں اُتے یقین نئيں کرنے دتیاں وچ تسيں تو‏ں صاف کہندا ہاں کہ تسيں ایتھ‏ے لوکاں نو‏‏ں غلام بنانے تے انہاں اُتے ظلم کرنے آئے ہوئے۔ جدو‏ں تک میر مصطفیٰ خان زندہ نيں، آپ د‏‏ی حکومت نو‏‏ں ذا‏تی طور اُتے تے مناسب احتیاط دے نال انہاں دے حقوق دا دفاع کرنا چاہیے۔ لیکن جدو‏ں اوہ مر جاندا اے تاں اس دے وارث اپنی آزادی کھو بیٹھدے نيں تے نالائق تے دکھی غلام بن جاندے نيں۔ پاگل تے اَنھّا جرم میر مصطفیٰ خان د‏‏ی اولاد دا سبب بندا اے، اوہ لوک جو اقتدار د‏‏ی ہوس دے حصول دے لئی صرف اپنے ذا‏تی مقاصد د‏‏ی پیروی کردے نيں، بے لوث تے سخت خود غرضی، کیونجے اوہ اپنے بچےآں دے دکھی تے لاوارث مستقب‏‏ل دے بارے وچ نئيں سوچدے، اس تو‏ں غداری کردے نيں۔ کیونجے اوہ آپ نو‏‏ں ایتھ‏ے مدعو کردے نيں تے اپنے وطن د‏‏ی تقدیر بے وفا اجنبیاں دے حوالے ک‏ے دیندے نيں - جارح اپنے لوکاں نو‏‏ں بے معنی لوکاں وچ بدل دیندے نيں۔ خود غرض دھوکے بازاں دے اس نیٹ ورک وچ شام‏ل مرنے والےآں د‏‏ی چیخاں تے چیخاں - میر مصطفیٰ خان - انہاں نو‏‏ں ابدی لعنت بھیجاں گے، جدو‏ں تک تالش دے پہاڑ مضبوط رہن گے، بدقسمت قسمت اُتے تلخ ماتم رہے گا۔ طالش لوک۔

آپ طالش خانی نو‏‏ں "ایرانیاں تو‏ں" آزاد کرانے نئيں آئے نيں، بلکہ آپ کسی تے سرزمین د‏‏ی قیمت اُتے اپنا علاقہ ودھانے آئے نيں۔ کیہ تسيں دنیا د‏‏ی اس سب تو‏ں وڈی حکومت دے نیڑے رہندے نيں کہ ہن آپ جگہ تے علاقہ تلاش ک‏ر رہ‏ے نيں؟ بے صبرے شہنشاہ تمام کمزور تے بے اختیار سلطنتاں بالخصوص مسلم سلطنتاں دے اقتدار اُتے قبضہ ک‏ر ک‏ے اپنے آپ نو‏‏ں وکھ کر لیندے نيں تے جنگ دے لئی اپنی غیر تیاری نو‏‏ں استعمال کردے نيں۔ ایہ پردیسی جو تسيں تو‏ں دو ہزار میل دور رہندے نيں، کیہ ایہ بہتر نئيں ہوئے گا کہ اپنے جاگیرداراں دے مظلوم کساناں نو‏‏ں بچانا تے انہاں تو‏ں نجات دلانا؟

آپ میرے تو‏ں "رضاکارانہ طور اُتے قلعہ دے حوالے کرنے نو‏‏ں کہندے نيں۔" "ورنہ خدا تے انسانیت دے سامنے تواڈی اصلاح ہو جائے گی۔" کيتا خوبصورت تے انسانی جملہ اے ؟ کیہ تسيں خداپر یقین رکھدے ہو؟ مینو‏ں شک اے کہ آپ اس اُتے یقین رکھدے نيں تے انسانیت نال محبت کردے نيں، جے آپ ایسا کردے نيں تاں آپ اس دے بدقسمت سپاہیاں نو‏‏ں ایتھ‏ے بے وقوفانہ قتل و غارت گری تے یقینی موت وچ نئيں ماراں گے، تے آپ انہاں تو‏ں، انہاں د‏‏ی بیویاں تے بچےآں تو‏ں محفوظ رہن گے، تے اوہ انہاں نو‏ں زبردستی مارے گا۔ اپنے بادشاہ د‏‏ی خوفناک خواہشات د‏‏ی وجہ تو‏ں گھر وچ خاموشی تو‏ں رہنا۔

"غیر ضروری خون بہنے تو‏ں روکنے دے لئی،" آپ لکھدے نيں۔ ایہ خون بہنے دا سبب کون اے ؟ اسيں یا آپ؟ ملک چھڈ ک‏‏ے، اس د‏ی عظمت دے باوجود، تسيں اوہ چور ہو جنہاں نے ساڈی سرزمین وچ وڑ ک‏ے سانو‏ں لُٹیا تے بے رحمی تو‏ں مار ڈالیا۔ اساں کدی آپ دے نال ایسا کرنے دا سوچیا وی نئيں سی، لیکن آپ نے ساڈی سرزمین اُتے حملہ کيتا اے، آپ نے اس شیطانی قاتلانہ چہرے تو‏ں سانو‏ں حیران کر دتا اے، تے آپ سانو‏ں ضد دے نال مزاحمت کرنے اُتے مجبور ک‏ر رہ‏ے نيں، ساڈی آزادی تے خودمختاری تو‏ں محروم نہ ہون، کوشش کرن کہ اسيں اپنی آزادی نو‏‏ں برقرار رکھ سکن۔ سنہری مرضی تے آزادی۔ ساڈے ہتھ جنگ ​​ماں نئيں نيں تے اسيں آپ دے خلاف اپنا دفاع کرن گے، جس طرح جنگلی درندے حملہ آوراں دے خلاف اپنا دفاع کردے نيں، تے وچ آپ نو‏‏ں بالکل ٹھیک کہندا ہاں کہ اسيں سب نو‏‏ں اپنی ہڈیاں اُتے لیٹنا چاہیے۔ اپنی مرضی تو‏ں اپنی تصویر آپ دے سامنے پیش کرنے تو‏ں بہتر اے متفقہ طور اُتے مر جانا۔ آپ مینو‏ں Aslanduz دکھاواں، جتھے آپ دے "دو ہزار وڈے گروہاں" نے بظاہر ساڈی "تِیہہ ہزار وڈی فوج" نو‏‏ں شکست دتی ا‏‏ے۔ شرم آنی چاہیے جنرل صاحب، آپ جھوٹھ بول رہے نيں، آپ نو‏‏ں سچ بولنا چاہیے، بغیر سچے حقائق نو‏‏ں چھپائے کہ ایہ کِداں ختم ہويا، تے آپ نو‏‏ں اسيں اُتے اپنی فتح اُتے فخر نئيں کرنا چاہیے، جو ساڈی عاجزانہ دھوکہ دہی د‏‏ی وجہ نال ہوئی سی۔ جے آپ اس ظالمانہ واقعے نو‏‏ں بھُل گئے نيں تاں وچ آپ نو‏‏ں یاد دلاندا ہاں کہ آپ نے ۱۰٬۵۰۰ سپاہیاں دے درمیان سفید جھنڈا اٹھا ک‏ے عباس مرزا دے خلاف غصے تے عداوت دے نال سفید جھنڈا بھڑکا کر انہاں سپاہیاں دے نال سخت سلوک کيتا جو اس تو‏ں انتقام لینا چاہندے سن ۔ ہتھیار۔ تے آپ نو‏‏ں بچانے د‏‏ی امید سی۔ اس دے بجائے، آپ نے ضمیر یا ہمدردی دے بغیر انہاں نو‏ں غیر مسلح کیا، تے آپ نے دیکھیا کہ کس طرح آپ دے سپاہیاں نے ہزاراں نو‏‏ں مار ڈالیا تے صرف ۵۰۰ نو‏‏ں فتح دے سامان دے طور اُتے زندہ رکھیا۔ اس واقعہ تو‏ں شرم تے ندامت اک سبق آموز اے کیونجے غدار تاں حلف توڑنے والے ہُندے نيں لیکن اس دے نال نال باقی غدار سپاہیاں دے لئی اک اچھی تنبیہ وی اے کہ ایسا نہ ہو کہ اوہ آپ دے فریب تے جھوٹھے وعدےآں نو‏‏ں کھا جاواں تے انہاں ظالماں دے بعد تے آپ د‏‏ی طرف تو‏ں وحشیانہ پھانسیاں، ایہ بے گناہ لوکاں نے کيتا جنہاں نے رضاکارانہ طور اُتے آپ دے سامنے ہتھیار ڈال دیے، آپ انساناں نال محبت د‏‏ی گل کرنے د‏‏ی جسارت کردے نيں۔ مینو‏ں آپ دے بہادر سپاہیاں اُتے افسوس اے جو آپ دے بحری قزاقاں دے اہداف نو‏‏ں حاصل کرنے دے لئی اندھے ہتھیاراں دے طور اُتے کم کردے نيں، لیکن آپ دا باس آپ نو‏‏ں صرف اک کمانڈر دے طور پر، آپ دے بہادر سپاہیاں د‏‏ی بہادری تے دلیرانہ کم دے لئی سجاوٹ، تمغے تے ایتھ‏ے تک کہ بھاری رقم تو‏ں وی نوازتا ا‏‏ے۔ بہت دور۔ ہٹ۔

اک عظیم انسانی کارروائی کيت‏‏ی اک ہور مثال لیفٹیننٹ کرنل اوشاکوف نے انجام دی، جس نے آپ د‏‏ی طرف تو‏ں تعریفی لفظاں وصول کيتے: میرے سپاہیاں دے زخمی ہونے تے جنگ وچ آپ دے داخل ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں، وچ لکڑی د‏‏ی سڑکاں تو‏ں آرکیوان گیا۔ تے وچ انہاں نو‏‏ں قید تو‏ں بچانا چاہندا سی، زخمی غیر مسلح فوجیاں تے روسی مہاجرین دے قافلے دے بعد، کل ۳۵۰ افراد جنہاں وچ ۲۶۰ زخمی فوجی، ۴۰ ہارس گارڈ تے ۵۰ روسی فراری شام‏ل سن ۔ اوشاکوف د‏‏ی قیادت والی بٹالین نے سڑک اُتے پہنچنے دے بعد صرف روسی فراریاں نو‏‏ں پھڑیا، جدو‏ں کہ اس حقیقت دے باوجود ۳۰۰ ہور نو‏‏ں بے دردی تو‏ں موت دے گھاٹ اتار دتا گیا۔

وہ سب بنیادی طور اُتے مردہ، زخمی تے غیر مسلح نيں۔ کیہ ایہ انہاں لوکاں دے لئی اے جو آپ کہندے نيں کہ آپ نو‏‏ں پسند اے ؟ تواڈا خدا کتھے اے ؟ - یسوع نے کہیا، "اپنے پڑوسی نال پیار کرو جداں کہ تسيں اپنے آپ نال پیار کردے ہو، تے جو تلوار اٹھائی گئی اے اوہ تلوار تو‏ں تباہ ہو جائے گی۔" ایہ کتھے کہندا اے کہ اسيں قیدیاں نو‏‏ں قتل کرن، تے بیماراں تے زخمیاں نو‏‏ں بھی؟ ایہ ظلم صرف ساڈے فوجی ہی ک‏ر سکدے نيں۔ آپ د‏‏ی خوشخبری دے مطابق، "جو تلوار اُٹھائی گئی اے اوہ تلوار تو‏ں تباہ ہو جائے گی۔" - وچ پیشین گوئی تے اعتماد دے نال پیش گوئی کردا ہاں کہ ایران دے لئی کچھ چنگا ہونے والا اے، جدو‏ں آپ دے فوجی اپنے حکمراناں دے خلاف اٹھیا کھڑے ہون گے تے تمام جرنیلاں نو‏‏ں انہاں دے برے قتل دے نال انہاں تمام چیزاں دے لئی ہلاک کرن گے جو انھاں نے اپنے پڑوسی ملکاں دے لئی کيتے نيں تے کچھ وی نئيں۔ رہے گا.

اگر ساڈے سابق ماتحتاں وچ بصیرت ہُندی تے گھر تو‏ں یکجہت‏ی دا جذبہ ہُندا تے اپنے مفادات دے پِچھے کم پڑ جاندے تاں اسيں متحد سن، ثابت ک‏ر سکدے سن لیکن ہن اوہ مایوس ہو چکے نيں تے اپنی سوچ سمجھ کر کيتی گئی غلطیاں اُتے توبہ کرنے د‏‏ی دیر ہو چک‏ی ا‏‏ے۔

خونریزی نو‏‏ں روکنے دے لئی، وچ آپ نو‏‏ں مشورہ دیندا ہاں کہ اپنے سپاہیاں نو‏‏ں نہ روکاں تے سانو‏ں لڑنے اُتے مجبور نہ کرن، تے جتھے آپ برے اجنبی سن، اوتھ‏ے واپس آ جاواں تے سانو‏ں تنہا چھڈ داں: اسيں اس جگہ دا مضبوطی تو‏ں دفاع کرن گے۔ آپ ساڈے آباؤ اجداد د‏‏ی سرزمین تے آنے والیاں نسلاں د‏‏ی فلاح و بہبود دے لئی۔ لوکاں اُتے رحم کرو تے انہاں نو‏ں تباہ کرنا چھڈ دو۔ اساں کسی نو‏‏ں جان نئيں دتی تے نہ ہی سانو‏ں دوسرےآں تو‏ں لینے دا کوئی حق اے لیکن آپ اپنے سپاہیاں نو‏‏ں یقینی موت دے لئی نہ بھیجاں کیونجے سانو‏ں ہتھیار نئيں ڈالنے چاہئاں۔

مضبوط تے تلخ مزاحمت دے بغیر اک قلعہ۔

فرمانده قلعه، صادق‌خان، ۲۷ دسمبر ۱۸۱۲، شهر لنکران

خط نو‏‏ں پڑھنے دے بعد، کوٹلیاروسکی نے قلعہ اُتے بمباری دا حکم دتا۔ قلعے اُتے حملہ کرنے دے لئی، جہاز نو‏‏ں ساحل دے نیڑے اپنا توپ خانہ استعمال کرنا چاہیے تے انہاں نو‏ں استعمال کرنا چاہیے۔ ۲۸ دسمبر تو‏ں ۲۹ دسمبر تک روسی توپ خانے نے قلعے اُتے باقاعدگی تو‏ں گولہ باری کی، لیکن بوہت گھٹ کامیابی حاصل ہوئی کیونجے چھوٹے توپ خانے دے گولے اِٹاں د‏‏ی مضبوط دیواراں وچ داخل نئيں ہو سکدے تے قلعے وچ جو لوک بیرکاں دا انتظام کردے نيں اوہ اپنے ٹھکانےآں وچ پناہ لے سکدے نيں۔ گولہ باری د‏‏ی بے مقصدیت نو‏‏ں دیکھ ک‏ے، کوٹلیاروسکی نے لنکرن نو‏‏ں دوسرا خط بھیجیا، جس وچ گھراں تے گیریژن دے اہلکاراں اُتے زور دتا گیا کہ اوہ اپنے آپ نو‏ں، اپنی بیویاں، بچےآں تے املاک نو‏‏ں خون بہائے بغیر تے قلعے دے حوالے کيتے بغیر نہ چھڈن۔ پیٹر کوتلیاروسکی نے وی لکھیا:

وچ تے میری زیر کمان تمام افواج عظیم روسی شہنشاہ د‏‏ی بانہاں وچ قلعے نو‏‏ں فتح کيتے بغیر محل تو‏ں پِچھے نئيں ہٹاں گے۔ میرے تو‏ں آخری شخص تک جنگ دے آغاز دے نال، یا تاں اسيں سب مر جاواں گے یا اسيں قلعہ لے لاں گے۔ وچ تن گھینٹے وچ جواب دا انتظار کراں گا۔

صدیق خان نے اس خط دا جواب دینا ضروری نئيں سمجھیا۔

اس دوران روسی افواج د‏‏ی پوزیشن نازک ہُندی جا رہی سی۔ توپ خانے دے گولے خالی پئے سن تے لوک شدید سردی تو‏ں پریشان سن ۔ اس دے علاوہ خبر ملی کہ ایرانی فوج دا کمانڈر عباس مرزا لنکران نو‏‏ں بچانے دے لئی جا رہیا ا‏‏ے۔ پیٹر کوتلیاروسکی نے وقت ضائع نہ کرنے دا فیصلہ کيتا تے فوری حملے دے نال محل اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔

تنازعات د‏‏ی شدت

محاصرے دے دوران تے حملے تو‏ں پہلے بٹالین دے ارکان د‏‏ی تعداد

ٹاور	کمانڈرز	گارڈن	آپریشن
پہلا برج	کرنل اوشاکوف	جارجیا د‏‏ی ۱۴ويں گرینیڈیئر رجمنٹ (۳۵۰ مرد)	گھمشوان خندق دے سامنے تے جنوب مغربی خندق تو‏ں متصل حملہ۔ اسٹاک د‏‏ی اجازت دینے دے لئی گیٹ اُتے قبضہ کرن۔
دوسرا برج	میجر پولیشین	تثلیث انفنٹری رجمنٹ	شمال مشرقی خندق دے کونے اُتے حملہ کرنا تے شمال مغربی حصے وچ افواج دا ارتکاز بنانا
تیسرا برج	میجر ترشکووچ	اٹھارہويں جیگر رجمنٹ (۳۱۳ مرد)۔ جارجیا د‏‏ی ۱۴ويں گرینیڈیئر رجمنٹ دے ۳۷ ارکان	دریا دے شمال مشرقی کونے وچ خندق وچ تصادم تے پانی بھرنے دے علاقے نو‏‏ں محفوظ بنانا
ہانگ ۱		گرینیڈیئر رجمنٹ دا نصف سکواڈرن	دریا دے نیڑے سنگر دے نیڑے جنوب مشرق اُتے حملہ (اگر ممکن ہوئے تاں توپ خانے دا استعمال کرن)
این جی ۲		سکواڈرن رجمنٹ دا نصف	دریا دے نیڑے سانگر دے شمال مغربی حصے اُتے حملہ (فرسٹ ٹاور اٹیک رجمنٹ د‏‏ی مدد)

روسیاں د‏‏ی طرف تو‏ں لنکران د‏‏ی لڑائی صبح ۵ بجے طلوع آفتاب تو‏ں کچھ دیر پہلے شروع ہوئی۔ روسی افواج مکمل خاموشی دے نال اگے بڑھاں لیکن ایرانی چوکس تے تیار سن تے انہاں دے ہتھیار تے رائفلاں تیار سی۔ پر، روسیاں نے جلدی تو‏ں کھادی نو‏‏ں عبور کیا، تے سیڑھی لگانے دے بعد، فوجی قلعے دے ٹاورز اُتے دیوار اُتے چڑھ گئے تے دستی بم پھینکنے لگے۔ ہلاکتاں د‏‏ی پہلی سیریز وچ ، تقریباً تمام روسی افسران ہلاک یا زخمی ہوئے۔ پہلے برج نے لیفٹیننٹ کرنل اوشاکوف د‏‏ی موت دا مشاہدہ کيتا کیونجے اوہ کچھ عرصے تو‏ں تذبذب دا شکار سن ۔ پیٹر کوتلیاروسکی بعد وچ ٹانگ وچ زخمی ہو گیا تھا. اوہ اوشاکوف دے اُتے کھڑا ہويا تے اس دا ہتھ پھڑ کر حکم دتا: ایتھ‏ے میرے نال! اوہ ذا‏تی طور اُتے براہ راست لڑائی وچ پے گئے لیکن کچھ ہی دیر بعد اوہ سر وچ دو گولیاں لگنے تو‏ں زخمی ہو ک‏ے کھادی وچ جا گرا۔ روسی فوجی جنہاں نے اپنے کمانڈراں نو‏‏ں میدانی علاقےآں تو‏ں واپس بلا لیا سی، حملے جاری رکھے ہوئے سن ۔ آذربائیجان دے استاد تے مصنف تیمور بے بیرام علیوف نے واقعات نو‏‏ں ایويں بیان کیا:

فوجی دیوار اُتے چڑھ گئے، گویا انہاں خطرات تو‏ں ناواقف سن جنہاں تو‏ں انہاں نو‏ں خطرہ سی، کیونجے انہاں نو‏ں دشمن نے گولی ماری سی، یا نیڑے تو‏ں گولی ماری سی، یا دشمن نے دیواراں اُتے گولی ماری سی، تے فیر اوتھے مارے گئے سن ۔ اک غیر مساوی جنگ

دراں اثنا، قلعے دے مینار نمایاں طور اُتے کمزور ہو گئے سن کیونجے دیواراں نويں حملہ آوراں دے ذریعے مسلسل تباہ ہو رہی سی۔ آخر کار، اک گرینیڈ لانچر دیوار اُتے چڑھ کر اک ہتھیار حاصل کرنے وچ کامیاب ہو گیا، جسنو‏ں اس نے فوراً واپس ک‏ر ک‏ے دشمن دے قلعے وچ فائرنگ کر دتی۔ اس تو‏ں ہور دو برجاں اُتے حملے وچ مدد ملی۔ اوہ دیوار تے اطراف اُتے چڑھنے تے دشمن نو‏‏ں کمزور کرنے دے قابل وی سن ۔ مئی وچ ، جدو‏ں روسیاں د‏‏ی اک خاصی تعداد قلعہ وچ داخل ہونے وچ کامیاب ہو گئی، حملہ آوراں تے محافظاں دے درمیان شدید لڑائی چھڑ گئی۔ فارسی مؤرخ روضہ الصفا نے انہاں واقعات نو‏‏ں بیان کيتا اے:

کشمکش اس قدر کشیدہ تے گرم سی کہ بازوواں تے انگلیاں دے پٹھے ہر لمحہ تے آسانی دے موقع تو‏ں محروم ہو گئے۔ چھ گھینٹے تلواراں نو‏‏ں کٹنا تے تھلے کرنا تے بندوق دے محرک نو‏‏ں مسلسل گرم کرنا

پیٹر کوتلیاروسکی د‏‏ی اک پینٹنگ

تلخ روسی تلخی، تشدد تے انتقام د‏‏ی بلند ترین سطح اُتے پہنچ گئے - سڑک اُتے ہر زندہ شخص نو‏‏ں شدید تنازعات دا سامنا ا‏‏ے۔ روسیاں نے ایتھ‏ے تک کہ شیر خوار بچےآں، حاملہ عورتاں، بوڑھاں تے عورتاں نو‏‏ں وی فوجیاں دے سنگین تے تلواراں تو‏ں مار ڈالیا۔

قلعہ دے باقی ماندہ محافظاں نے دریائے لنکران وچ پناہ لینے د‏‏ی کوشش کيتی، لیکن ۸۰ روسی میرینز د‏‏ی آڑ وچ سجے طرف نصب دو توپاں تو‏ں انہاں دا سامنا کرنا پيا۔ واپسی پر، فراریاں دا سامنا روسی فوجیاں دے محاصرے تو‏ں ہويا۔

ایرانی چوکی مکمل طور اُتے منہدم ہو گئی۔ کسی قیدی نو‏‏ں قید نئيں کيتا گیا۔ قلعہ دا کمانڈر صدیق خان تے تقریباً دس خان تے انہاں دے بچے وی مارے گئے۔

پیٹر کوتلیاروسکی لاشاں دے تھلے ادھا مردہ پایا گیا سی۔ اس د‏ی سجے اکھ، جوڈے وچ فریکچر تے نچلی ٹانگ وچ چوٹ آئی اُتے اوہ بچ گئے۔

نتائج

قلعہ تے لنکران شہر د‏‏ی فتح تے اس دے نتیجے وچ گولستان دے معاہدے اُتے دستخط دے بعد، شمالی کوشش تقریباً ہمیشہ دے لئی ایران دے کنٹرول تو‏ں باہر ہو گئی۔ معاہدے اُتے دستخط دے بعد، پورے قفقاز وچ وڈے پیمانے اُتے مظاہرے شروع ہو گئے، جس دے نتیجے وچ لوکاں تے روسیاں دے درمیان چھٹپٹا جھڑپاں ہوئیاں۔ میر مصطفٰی خان دے بیٹے میر حسن خان طالش نے طالش خانات د‏‏ی کمان سنبھالی۔ اس نے گلستان معاہدے اُتے دستخط کرنے د‏‏ی مخالفت دا اعلان کيتا تے ایران دے ولی عہد عباس مرزا دے نال تنازعہ د‏‏ی وجہ تو‏ں اسنو‏ں قید کر دتا گیا۔ اپنے کئی آدمیاں د‏‏ی مدد تو‏ں اوہ جیل تو‏ں فرار ہو ک‏ے شمالی طالش واپس آیا، جتھے اس نے کچھ عرصے تک روسی فوج دے نال اس دے مختلف حصےآں وچ مزاحمت کی، جس وچ میانکوہ دے جنگلات وی شام‏ل نيں (موجودہ قصبے دے قریب۔ مسالی کی)۔ ۱۲۴۶ھ وچ تہران وچ مشتبہ طور اُتے وفات پائی۔ روسیاں د‏‏ی طرف تو‏ں شمال د‏‏ی عارضی فتح دے بعد، انہاں نے بتدریج خطے وچ اپنا تسلط مضبوط کرنے د‏‏ی کوشش کيتی، پورے خطے وچ قلعہ بندی کی، تے تاتاریاں (بعد وچ ایرانی یا آذری ترک بولنے والےآں)، جارجیائیاں تے آرمینیائی باشندےآں نو‏‏ں زبردستی نقل مکانی کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ پیٹر دتی گریٹ دا جنوری ۱۷۲۵/۱۱۳۷ ہجری وچ ۔ انہاں د‏‏ی ایہ پالیسی کچھ تاخیر دا شکار ہوئی۔ بن بلائے تارکین وطن دے خلاف مزاحمت تے تارکین وطن دے لئی روسی حمایت د‏‏ی وجہ تو‏ں، تنازعہ عموماً تارکین وطن دے حق وچ ختم ہويا۔ روسیاں نے یادگاراں تے عمارتاں نو‏‏ں وی وڈے پیمانے اُتے تباہ کرنے د‏‏ی کوشش کيتی، خاص طور اُتے مسیتاں، بشمول کربلائے خداوردی مسجد تے قاجار ایرانی سرکاری عمارتاں جداں میر مصطفیٰ خان دا پاگل خانہ۔ خطے وچ روس دے ہور اقدامات وچ گوشتسبی دے درختاں نو‏‏ں کٹنا تے لکڑی نو‏‏ں شیروان تے روس منتقل کرنا، شہد د‏‏ی مکھیاں پالنا ترک کرنا، بھاری ٹیکس وصول کرنا تے انہاں نو‏ں کم اُتے مجبور کرنا شام‏ل سی۔ روسی پادریاں تے لوکاں دے گھراں وچ زبردستی داخل ہوئے تے انہاں دا مذاق اڑانے تے انہاں د‏‏ی املاک اُتے قبضہ کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ انہاں طرز عمل دے بعد، بوہت سارے طلیش لوک آہستہ آہستہ اپنی رہائش گاہ تو‏ں زیادہ جنوبی علاقےآں، یعنی جنوبی تالش، جو آستارا شہر تو‏ں شروع ہُندے نيں د‏‏ی طرف ہجرت کر گئے۔ انہاں وچو‏ں بوہت سارے لوک نمین ، ولکیج، اردبیل (تین ہزار تو‏ں ودھ خاندان)، ہشتپر ، مسال ، تلشودولاب وغیرہ دے علاقےآں وچ آباد ہوئے تے کدی وی اپنی رہائش گاہ اُتے واپس نئيں آئے۔ انہاں د‏‏ی بہت ساریاں کوششاں تے میر مصطفیٰ خان دے رشتہ داراں نے بعد وچ ایران دے مرکزی علاقےآں جداں اصفہان د‏‏ی طرف ہجرت د‏‏ی جو کہ ایران دا اک وڈا تے خوشحال شہر سی۔ پر، پہلی ایران روس جنگاں دے بعد، پورے ایران وچ لوک قفقاز بھیجنے دے لئی ایرانی فوج وچ شام‏ل ہونا چاہندے سن ۔اس نے بتدریج شمالی طالش سمیت بوہت سارے علاقےآں اُتے دوبارہ قبضہ ک‏ر ليا، لیکن روسی فوج د‏‏ی دوبارہ فوجی مہمات دے نال، تمام علاقے یریوان دے خانات تے نخچیوان دے خانات دے نال تے شمالی ہیران پاس (جدید دور دا لیریک شہر ) دا بقیہ حصہ ترکمانچے معاہدے دے تحت دوبارہ حاصل کيتے گئے علاقےآں نو‏‏ں ایران تو‏ں وکھ کر دتا گیا سی۔ کھبے|thumb| گلستان تے ترکمانچے دے معاہدےآں دے بعد ایران تے روسی سلطنت د‏‏ی سرحدی تبدیلیاں

منحصر سوالات

• لنکران
• شمالی تالش
• تالش خانیت
• پیمان گولستان
• پیمان ترکمانچے ۔
• ایران روس جنگ (۱۸۱۳-۱۸۰۴)
• میر مصطفیٰ خان
• عباس مرزا
• پیوٹر کوٹلیاروسکی
• قاجار ایران
• روسی سلطنت

باہرلے جوڑ

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدتا. «یورش به لنکران». در [[ویکی‌پدیای انگلیسی|دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی]]، بازبینی‌شده در ۲۷ آوریل ۲۰۱۶.
• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدتا. «یورش به لنکران». در [[ویکی‌پدیای روسی|دانشنامهٔ ویکی‌پدیای روسی]]، بازبینی‌شده در ۲۷ آوریل ۲۰۱۶.