نانوتہ دا خانوادۀ صدیقی

نانوتہ دا خانوادۀ صدیقی خلیفۂ راشد اول ، ابو بکر صدیق د‏‏ی اولاد اے ، جو بنیادی طور اُتے بھارت دے قصبہ نانوتہ وچ مقیم نيں۔ اس خاندان دے قابل ذکر افراد وچ مملوک علی نانوتوی ، محمد قاسم نانوتوی ، محمد یعقوب نانوتوی ، محمد طیب قاسمی تے محمد سالم قاسمی شام‏ل نيں۔

محمد قاسم نانوتوی نے دارالعلوم دیوبند دے بانیانہاں وچو‏ں اک سن ، محمد مظہر نانوتوی نے مظاہر علوم سہارنپور دے بانیانہاں وچو‏ں اک سن ، محمد طیب قاسمی؛ آل انڈیا مسلم پرسنل لا بورڈ دے بانیانہاں وچو‏ں اک سن تے محمد سالم قاسمی دارالعلوم وقف دیوبند دے بانیانہاں وچو‏ں اک سن ۔

تریخ

مغل شہنشاہ شاہجہان دے دور وچ ، محمد ہاشم بلخ تو‏ں ہندوستان پہنچے تے نانوتہ وچ آباد ہو گئے۔^[۱] شاہجہان نے انھاں اک "جاگیر" عطا کيتی، ايس‏ے طرح ہور علمی تے سنجیدہ شخصیتاں نو‏‏ں وی عطا کيتا گیا۔^[۲]

نسب

مولوی محمد ہاشم دا نسب نامہ ایہ اے: "محمد ہاشم بن شاہ محمد بن قاضی طہ بن مفتی مبارک بن شیخ امان اللہ بن شیخ جمال الدین بن قاضی میراں وڈے بن شیخ قاضی مظہر الدین بن نجم الدین الثانی بن نور الدین الرابع بن قیام الدین بن ضیاء الدین بن نور الدین ثالث بن نجم الدین بن نور الدین ثانی بن رکن الدین بن رفیع الدین بن بہاء الدین بن شہاب الدین بن خواجہ یوسف بن خلیل بن صدر الدین بن رکن الدین السمرقندی بن صدر الدین الحاج بن اسماعیل الشہید بن نور الدین القتال بن محمود بن بہاء الدین بن عبد اللہ بن زکریا بن نور بن سراح بن شادی الصدیقی بن وحید الدین بن مسعود بن عبد الرزاق بن قاسم بن محمد بن ابوبکر صدیق".^[۳]

شخصیتاں

مملوک علی نانوتوی

تفصیلی لی لئی ویکھو: مملوک علی نانوتوی
مملوک علی نانوتوی 1789 تو‏ں 1851 دے درمیان دے سن ۔ انہاں دا نسب ایہ اے: مملوک علی بن مولا‏نا احمد علی بن غلام شرف بن عبد اللہ بن ابو الفتح بن محمد معین بن عبد السمیع بن محمد ہاشم ۔^[۴] اپنے کیریئر دے دوران مولا‏نا مملوک علی ذاکر حسین دہلی کالج وچ استاذ رہ‏‏ے۔ اپنے عہد دے سبھی وڈے بھارتی علما دا استاد ہونے دا سہرا انہاں دے سر اُتے اے جداں: فضل الرحمن عثمانی دیوبندی ، محمد قاسم نانوتوی ، ڈپٹی نذیر احمد دہلوی ، رشید احمد گنگوہی ، سرسید سید احمد خان تے ذکاء اللہ دہلوی۔^[۵]^[۶]

انہاں دے بیٹے محمد یعقوب نانوتوی نے 1866 تو‏ں 1883 تک دار العلوم دیوبند دے پہلے صدر المدرسین د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دتیاں۔^[۷] دیوبندی مسلک د‏‏ی کتاب "" المہند علی المفند دے مصنف خلیل احمد سہارنپوری؛ مملوک علی دے نواسہ سن ۔^[۸]

محمد قاسم نانوتوی

تفصیلی لی لئی ویکھو: محمد قاسم نانوتوی
محمد قاسم نانوتوی 1832 تو‏ں 1880 دے درمیان دے سن ۔ انہاں دا نسب ایہ اے: "محمد قاسم بن اسعد علی بن غلام شاہ بن محمد بخش بن علاء الدین بن محمد فتح بن محمد مفتی بن عبد السمیع بن محمد ہاشم"^[۹] اوہ دار العلوم دیوبند دے بانیاں وچو‏ں اک سن ، جتھے دیوبندی تحریک دا آغاز ہويا۔ انہاں دے بیٹے حافظ محمد احمد ریاست حیدرآباد وچ اک صدر مفتی سن تے انھاں نے دار العلوم دیوبند وچ پینتِیہہ سال تک بطور مہتمم خدمات انجام دتیاں۔^[۱۰]^[۱۱]^[۱۲] جدو‏ں کہ حافظ محمد احمد دے بیٹے محمد طیب قاسمی نصف صدی تک اس عہدہ اُتے فائز رہ‏‏ے۔ محمد طیب وی آل انڈیا مسلم پرسنل لا بورڈ دے بانیان وچو‏ں نيں۔^[۱۳]

محمد طیب دے فرزند محمد سالم قاسمی؛ دار العلوم وقف دیوبند دے بانیان وچو‏ں تے اس دے مہتمم سن ۔^[۱۴] محمد سالم قاسمی دے فرزند محمد سفیان قاسمی دار العلوم وقف دیوبند دے موجودہ مہتمم نيں۔^[۱۵]

حافظ لطف علی

لطف علی مملوک علی نانوتوی دے چچازاد بھائی سن ۔ انہاں دا نسب ایہ اے: "لطف علی بن محمد حسن بن غلام شرف^[۱۶] بن عبد اللہ بن ابو الفتح بن محمد معین بن عبد السمیع بن محمد ہاشم"۔^[۱۷]

لطف علی دے فرزندان محمد مظہر نانوتوی ، محمد احسن نانوتوی تے محمد منیر نانوتوی سن ۔^[۱۶] اپنے کیریئر دے دوران محمد احسن نے بریلی کالج دے شعبۂ فارسی دے صدر پروفیسر د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دتیاں۔^[۱۶] جدو‏ں کہ محمد مظہر نے مظاہر علوم د‏‏ی ترقیا‏ت‏‏ی خدمات انجام دتیاں^[۱۸] تے محمد منیر نے دار العلوم دیوبند دے ستويں مہتمم د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دتیاں۔^[۱۹]

ہور ویکھو

دیوبند دا خانوادۂ عثمانی

حوالے

↑
↑ مولا‏نا محمد قاسم نانوتوی: حیات تے کارنامے, 2015, 32.
↑ "حضرت مولا‏نا محمد یعقوب نانوتوی", سوانح علمائے دیوبند, جنوری 2000 2 (in ur), دیوبند: نواز پبلیکیشنز, 90–214.
↑ "حضرت مولا‏نا محمد یعقوب نانوتوی", سوانح علمائے دیوبند, جنوری 2000 2 (in Urdu), 90–214.
↑ تذکرہ خانوادۂ ولی اللہی (in Urdu). حیدرآباد، سندھ: سندھ یونیورسٹی, 455-456.
↑ نظام الدین اسیر ادروی. تذکرہ مشاہیر ہند: کاروان رفتہ, دوسرا ، اپریل 2016 (in Urdu), دیوبند: دار المؤلفین, 246.
↑ محمد میاں دیوبندی. علمائے حق تے انہاں دے مجاہدانہ کارنامے 1. دیوبند: فیصل پبلیکیشنز, 51.
↑ محمد زکریا کاندھلوی. "حضرت اقدس مولا‏نا الحاج خلیل احمد", تاریخِ مشائخِ چشت. بہادر آباد، کراچی: مکتبۃ الشیخ, 297.
↑ سوانح قاسمی 1 (in ur). دیوبند: مکتبہ دار العلوم دیوبند, 113.
↑ تذکرہ مشاہیر ہند: کاروان رفتہ, پہلا ، 1994 (in ur), دیوبند: دار المؤلفین, 17.
↑ "حافظ محمد احمد", علمائے حق تے انہاں دے مجاہدانہ کارنامے 1 (in ur). دیوبند: فیصل پبلیکیشنز, 162–163.
↑ تریخ دار العلوم دیوبند, 1981 2, دار العلوم دیوبند: ادارۂ اہتمام, 37–38, 170–174.
↑ پسِ مَرگِ زندہ (in ur). ادارہ علم و ادب، دیوبند, 108–172.
↑ A Talib's Tale: The Life and Times of a Pashtoon Englishman, 2020, پنگوئن رینڈم ہاؤز, 173. ISBN 9788184004397.
↑ "A Condolence Meet of Hazrat Maulana Salim Qasmi and Mufti Abdullah Kapodri (ra)". بصیرت آنلائن. https://web.archive.org/web/20210410062130/https://english.baseeratonline.com/2018/07/20/a-condolence-meet-of-hazrat-maulana-salim-qasmi-and-mufti-abdullah-kapodri-ra/. Retrieved on
۲۸ جون ۲۰۲۱.
↑ ^۱۶.۰ ^۱۶.۱ ^۱۶.۲ "حضرت مولا‏نا محمد احسن نانوتوی", سوانح علمائے دیوبند, جنوری 2000 1 (in Urdu), 405–560.
↑ "حضرت مولا‏نا محمد یعقوب نانوتوی", سوانح علمائے دیوبند, جنوری 2000 2 (in Urdu), 90–214.
↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
↑ "اربابِ اہتمام", تریخ دار العلوم دیوبند, 2005 2, المیزان اردو بازار، لاہور, 287.

کتابیات

مولا‏نا محمد قاسم نانوتوی: حیات تے کارنامے, 2015, دیوبند: شیخ الہند اکیڈمی.

[1] ↑

[2] مولا‏نا محمد قاسم نانوتوی: حیات تے کارنامے, 2015, 32.

[yaqub-3] "حضرت مولا‏نا محمد یعقوب نانوتوی", سوانح علمائے دیوبند, جنوری 2000 2 (in ur), دیوبند: نواز پبلیکیشنز, 90–214.

[4] "حضرت مولا‏نا محمد یعقوب نانوتوی", سوانح علمائے دیوبند, جنوری 2000 2 (in Urdu), 90–214.

[5] تذکرہ خانوادۂ ولی اللہی (in Urdu). حیدرآباد، سندھ: سندھ یونیورسٹی, 455-456.

[6] نظام الدین اسیر ادروی. تذکرہ مشاہیر ہند: کاروان رفتہ, دوسرا ، اپریل 2016 (in Urdu), دیوبند: دار المؤلفین, 246.

[7] محمد میاں دیوبندی. علمائے حق تے انہاں دے مجاہدانہ کارنامے 1. دیوبند: فیصل پبلیکیشنز, 51.

[8] محمد زکریا کاندھلوی. "حضرت اقدس مولا‏نا الحاج خلیل احمد", تاریخِ مشائخِ چشت. بہادر آباد، کراچی: مکتبۃ الشیخ, 297.

[sawaneh-9] سوانح قاسمی 1 (in ur). دیوبند: مکتبہ دار العلوم دیوبند, 113.

[10] تذکرہ مشاہیر ہند: کاروان رفتہ, پہلا ، 1994 (in ur), دیوبند: دار المؤلفین, 17.

[11] "حافظ محمد احمد", علمائے حق تے انہاں دے مجاہدانہ کارنامے 1 (in ur). دیوبند: فیصل پبلیکیشنز, 162–163.

[12] تریخ دار العلوم دیوبند, 1981 2, دار العلوم دیوبند: ادارۂ اہتمام, 37–38, 170–174.

[13] پسِ مَرگِ زندہ (in ur). ادارہ علم و ادب، دیوبند, 108–172.

[14] A Talib's Tale: The Life and Times of a Pashtoon Englishman, 2020, پنگوئن رینڈم ہاؤز, 173. ISBN 9788184004397.

[baseerat-15] "A Condolence Meet of Hazrat Maulana Salim Qasmi and Mufti Abdullah Kapodri (ra)". بصیرت آنلائن. https://web.archive.org/web/20210410062130/https://english.baseeratonline.com/2018/07/20/a-condolence-meet-of-hazrat-maulana-salim-qasmi-and-mufti-abdullah-kapodri-ra/. Retrieved on
۲۸ جون ۲۰۲۱.

[ahsan-16] ۱۶.۰ ^۱۶.۱ ^۱۶.۲ "حضرت مولا‏نا محمد احسن نانوتوی", سوانح علمائے دیوبند, جنوری 2000 1 (in Urdu), 405–560.

[17] "حضرت مولا‏نا محمد یعقوب نانوتوی", سوانح علمائے دیوبند, جنوری 2000 2 (in Urdu), 90–214.

[18] Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.

[19] "اربابِ اہتمام", تریخ دار العلوم دیوبند, 2005 2, المیزان اردو بازار، لاہور, 287.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]