خانان استراخان

Khanate of Astrakhan Xacitarxan Xanlığı استراخان خانیت
1466–1556
استراخان خانیت 1466-1556 چ
راجگڑھ	حاجی ترخان
عمومی زباناں	تاتاری بولی ,نوغائی بولی
حکومت	خانیت
استراخان خان
• پہلا	محمود استراخانی
• آخری	درویش علی II
تاریخ
• قیام	1466
• خاتمہ	1556
ماقبل مابعد Golden Horde Tsardom of Russia

خانان استراخان اک تاتاری ریاست سی جہڑی طلائی اردو سطنت دے ڈگن مگروں وجود چ آئی ۔ خانان 15ویں تے 16ویں صدی عیسوی چ دریائے وولگا دے دہانے دے علاقےآں چ بحیرہ کیسپیئن دے ساحلاں تے قائم ہوئی جتھے اج دا استراخان شہر آباد اے ۔

خانان استراخان دی بنیاد محمود استراخانی نے 1460ء دے دہاکے چ رکھی ۔ خانان دا راجگھر حاجی تارخان سی جسنوں روسی دستاویزاں چ استراخان لکھیا گیا سی ۔ ایہہ اج دے روس دا شہر استراخان سی ۔ خانان دے علا‍قےآں چ دریائے وولگا دی زیریں وادی تے وولگا دا ڈیلٹا سی ، جہڑا اج دے استراخان اوبلاست دے بوہتے حصےآں تے دریائے وولگا دے سجے کنڈے دے گیاہسانی علاقے ، اج دے روس دی جمہوریہ کلمیکیا اے ، شامل سن ۔ اتلے لہندے بحیرہ قزوین (بحیرہ کیسپیئن) دے ساحل خانان دی دھکنی سرحد سن تے کریمیا خانیت نے استراخان نوں لہندے ولوں روکیا ہویا سی ۔

خانان توں پہلے

زیریں وولگا دے دوالے دے علاقے 5ویں صدی عیسوی توں ای مختلف ترک قبیلےآں نے آباد کیتے سن ، جداں خزار ۔ چڑھدے ولوں منگولاں دے حملے دے پچھوں ، ایہہ علاقے طلائی اردو دے اقتدار تھلے آ گئے ۔ ایہہ سلطنت وی اندرونی خانہ جنگی پاروں کمزور ہو گئی تے 1466ء چ قاسم اول نے نیم خودمختار خانان استراخان دی نیہہ رکھی ۔ اس دے دریائے وولگا دے دہانے تے محل وقوع پاروں اہم تجارتی رستے اس دے علاقے توں لنگھندے سن ، جس نال اسنوں کافی دولت فراہم ہندی سی ، پر ایہہ دولت گھوانڈ دیاں ریاستاں تے خانہ بدوش قبیلےآں لئی کشش دا باعث سی ، اس پاروں اینہاں نے کئی وار خانان نوں حملے دا نشانہ بنایا ۔ منغلی اول گیرائے ، قریم یورتی (خانان کریمیا) دے خان ، جس نے وڈا اردو دے راجگھر سرائے باتو توں تباہ کیتا سی ، نے خانان نوں قابل ذکر نقصان پہنچایا ۔

لوک تے معاشرہ

خانان استراخان دی بوہتی آبادی استراخان تاتار تے نوغائی سن ۔ تاجر خانان راہیں ماسکو (ماسکوی روس) ، خانان قازان ، کریمیا ، وسطی ایشیا تے قفقاز پار تک ٹرانزٹ تجارت کردے سن ۔

اشرافیہ دے جاگیرداری عہدے سن ، جہڑے اتوں تھلے: خان ، سلطان ، بیگ تے مورزالر (میرزا) سن ۔ باقی لوک قارا خلق کہلاندی سی (قارا ترک بولی چ کالے نوں آکھدے نیں پر ایتھے مطلب اے وڈا تے آزاد اے) ، جہڑا عام لوکاں لئی ترک ناں سی ۔

خانان دا ریاستی مذہب اسلام سی ۔

تریخ

1530ء چ استراخان نے خانان کریمیا تے نوغائی اردو نال روس دے خلاف جنگ چ تعاون کیتا ۔ اس دے مگروں خانان استراخان اپنے تاتاری اتحادیاں نال جھگڑےآں چ ملوث ہو گیا ۔ 1552ء چ روسی زار ایوان گروزنی (ایوان خوفناک) نے خانان قازان تے مل مار لیا ، اس دے کجھ چر مگروں خانان استراخان چ وی اک ماسکو نواز گروہ نے اقتراد سمبھال لیا ۔

ایوان گروزنی نے اپنے فوجی دستے استراخان گھلے تے 1554ء چ درویش خان نوں باجگزار حکمران دی حثیت نال خانان استراخان دی گدی تے بیٹھایا ۔ ماسکو نواز اشرافیہ تے نگوئے قبائلیاں نے خانان استراخان تے مل مارن چ روسی فوجاں دی مدد کیتی ۔ قریم یورتی دے خانان استراخان دے خلاف حملےآں دے خطرے دے خاتمے مگروں ، درویش خان نے روسی فوجاں نوں علاقےتوں کڈن لئی خانان کریمیا نال ایکا کر لیا ۔ ایوان خوفناک نے روسی تے کاسک فوجی دستے بھیجے ، جس نے خانان استراخان تے 1556ء چ مل مار لیا تے اسنوں روسی سلطنت چ ضم کر دتا ۔ استراخان شہر محاصرہ کیتا گیا تے اسنوں اگ لا دتی گئی ، خانان تے ورسیاں دا مل ہو گیا تے اسدا خاتمہ کر دتا گیا ۔ درویش خان ازوف دے قلعے ول فرار ہو گیا ۔ خانان دے سقوط مگروں کلمیکاں نے تاتاراں تے حملہ کیتا ، تے نوغائی خانہ بدوشاں نوں علاقے توں بے دخل کر دتا ۔

بوہت سارے نگوئے قازقستان تے داغستان چ چلے گئے ، پر اج وی 70 ہزار دے لگ بھگ استراخان تاتار استراخان اوبلاست چ رہندے نیں ۔

خانان استراخان دا راجگھر حاجی تارخان اج دے استراخان شہر توں 12 کلومیٹر دور واقع سی ۔

استراخان دے خان

خطاب	ناں	راج ویلہ
خان	محمود بن کوچک	1465 - 1466.
خان	قاسم بن محمود	1466 – 1490.
خان	عبدالکریم استراخانی	1490 – 1504
خان	قاسم II استراخانی	1504 – 1532
خان	آق کوبیک	1532 – 1534 . (پہلا دور)
خان	عبدالرحمان استراخانی	1534 – 1538
خان	شیخ حیدر استراخانی	1538 – 1541
خان	آق کوبیک	1541 – 1544 . (دوجا دور)
خان	یمغرچی خان	1544 – 1554
خان	درویش علی استراخانی	1554 – 1556/57
زار روس ایوان گروزنی نے 1557ء چ خانان استراخان فتح کر لیا-

ہور ویکھو

• استراخان
• طلائی اردو
• قریم یورتی
• خانان قازان
• خانان سائبیریا

باہرلے جوڑ

• خانان استراخان دی مختصر تریخ Archived 2006-02-09 at the وے بیک مشین

ترک ریاستاں

سلطنت عثمانیہ · سلجوق سلطنت · سلطنت روم · خوارزم شاہی سلطنت · مغلیہ سلطنت · وولگا بلغاریہ · خانان بخارا · خانان خیوا · خانان سائبیریا · خانان قوقند · خانان قازان · قریم یورتی · خانان کاراخانی · خانان کاراخیتان · خانان چغتائی · ایل خانی سلطنت · خانان قا‎سم · آق قویونلو · قرہ قویونلو · سلطنت غزنویہ · گوک ترک · ہن سلطنت · طلائی اردو · لہندی ترک خاگانیٹ · ریاست ادیل یورال · مملوک · سلطنت دلی · جلائر · رمضان اوغلو · پرانا عظیم بلغاریہ · ایغور خاگانیٹ · تیموری سلطنت