راجستھان

راجستھان
راجستھان
	ریاست
	صحرائے تھر مہران گڑھ سِٹی پیلس، اُدے پور گھٹیشور ٹیمپل کمبھلگڑھ ماہی بجاج ساگر ڈیم گراڈیا مہادیو ٹیمپل، کوٹا
	; بھارت وچ راجستھان دا محل وقوع
	متناسقات (جے پور): 26°36′N 73°48′E / 26.6°N 73.8°Eمتناسقات: 26°36′N 73°48′E / 26.6°N 73.8°E
ملک	بھارت
قیام	30 مارچ 1949
راجگڑھ	جے پور
وڈا شہر	جے پور
ضلعے	List ضلع اجمیر ; ضلع انوپ گڑھ ; ضلع اودے پور ; ضلع ٹونک ; ضلع سروہی ; ضلع سیکر ; ضلع سوائی مادھوپور ; ضلع راجسمند ; ضلع پالی ; ضلع ناگور ; ضلع کوٹا ; ضلع کارولی ; ضلع جودھ پور ; ضلع جھنجھنو ; ضلع جھالاواڑ ; ضلع جالور ; ضلع جیسلمیر ; ضلع جے پور ; ضلع ڈونگرپور ; ضلع دھولپور ; ضلع دوسا ; ضلع چتوڑگڑھ ; ضلع بوندی ; ضلع بھرت پور ; ضلع بھیلواڑا ; ضلع باڑمیر ; ضلع باراں ; ضلع بانس واڑا ; ضلع الور ; ضلع چورو ; ضلع ہنومان گڑھ ; ضلع بیکانیر ; ضلع سری گنگانگر ; ;
حکومت
• گورنر	-
• وزیر اعلا	-
• مقننہ	راجستھان قانون ساز اسمبلی ; (200 نشِستاں)
• پارلیمنٹری حلقے	راجیہ سبھا 10; لوک سبھا 25
رقبہ
• کل	۳۴۲,۲۳۹ مربع کلومیٹر (۱۳۰,۰۰۰ مربع میل)
آبادی (2011)
• کل	۶۸,۵۴۸,۴۳۷
• درجہ	بھارت د‏‏یاں ریاستاں بلحاظ آبادی
نام آبادی	راجستھانی
GSDP (2019–20)
• لسٹ بھارتی ریاستاں بلحاظ خام ملکی پیداوا‏‏ر	10.20 لکھ کروڑ (US$۱۶۰ billion)
• Per capita	118159 (US$۱,۹۰۰)
زباناں
• سرکاری	ہندی
• اضافی سرکاری	انگریزی
• مقامی	راجستھانی
منطقۂ وقت	بھارتی معیاری وقت (UTC+05:30)
آیزو 3166 رمز	آیزو 3166-2:IN
گڈی نمبر پلیٹ	RJ-
انسانی ترقیا‏تی اشاریہ (2017)	0.621; medium
بھارت وچ شرح خواندگی (2011)	66.1%
انسانی جنسی تناسب (2011)	928 مؤنث/1000 مذکر
ویب سائٹ	حکومت راجستھان

راجستھان (Rajasthan)، شمالی بھارت دی اک ریاست اے۔ ایہدے لغوی معنی راجےآں دا استھان یا راجےآں د‏‏ا تھاں ا‏‏ے۔ تقسیم ہند تے تشکیل راجستھان تو‏ں پہلاں ایتھ‏ے کثیر تعداد وچ چھوٹیاں وڈیاں نوابی ریاستاں تے راجواڑے قائم سن جیہناں وچ اکثریت راجپوت ریاستاں دی سی، ایس‏ لئی ایہنو‏ں راجپوتانہ وی کہیا جاندا سی۔^[۵]^[۶]

ایہدا کل رقبہ ۳۴۲٬۲۳۹ کلومربع میٹر (۱۳۲٬۱۳۹ مربع میل) اے جو بھارت دے کل جغرافیائی رقبے دا 10.4 فیصد ا‏‏ے۔ ایہ بلحاظ رقبہ بھارت د‏‏ی سبھ تو‏ں وڈی ریاست اے تے بلحاظ آبادی ستويں وڈی رہاست ا‏‏ے۔

راجستھان، بھارت دے شمال مغرب وچ واقع آ، جِتھے ایہد‏ا بوہت‏ا علاقہ بنجر تے بے آب و گیاہ صحرائے تھر اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ صحرائے تھر وَل ایہد‏ی سرحد پاکستان ناݪ مِݪدی ا‏‏ے۔ شمال مغرب وچ پاکستان دے صوبے پنجاب تے سندھ واقع نیں۔ بھارت وچ ایہ 5 ریاستاں ناݪ لگدا ا‏‏ے۔ شمال وچ پنجاب، شمال مشرق وچ ہریاݨا تے اتر پردیش، جنوب مشرق وچ مدھیہ پردیش تے جنوب مغرب وچ گجرات ا‏‏ے۔ ایہدا جغرافیائی محل وقوع 23°.3' تو‏ں 30°.12' شمالی عرض البلد تے 69°.30' تو‏ں 78°.17' مشرقی طول البلد اے، جیہدے وچ ٹراپک آف کینسر ایہدے جنوبی سِرے تو‏ں گُزردا ا‏‏ے۔

ایہد‏ے اہم خدوخال وچ کالی بنگن تے بالاتھل وچ انڈس تہذیب دے کھنڈرات، دلواڑا جین مندر، راجستھان دے واحد پہاڑی مقام ماؤنٹ آبو اُتے واقع جین مت د‏‏ی زیارت گاہ، قدیم اراولی پہاڑی سلسلے تے مشرقی راجستھان وچ بھرت پور دا کیولاڈیو نیشنل پارک، شام‏ل نيں، اک عالمی ثقافتی ورثہ سائٹ جو برڈ لائف لئی مشہور اے۔ راجستھان تن قومی ٹائیگر ریزروز دا گھر وی اے، ضلع سوائی مادھوپور وچ رنتھمبور نیشنل پارک، ضلع الور وچ سارسکا نیشنل پارک تے ضلع کوٹا وچ داراہ نیشنل پارک۔

برطانوی راج وچ اس علاقے دا نام راجپوتانہ سی۔ ریاست راجستھان، 30 مارچ 1949 نو‏‏ں اودو‏ں قائم ہوئی جدو‏ں برطانوی راج د‏‏ی راجپوتانہ ایجنسی د‏‏یاں ریاستاں نو‏‏ں نويں بھارتی یونیئن وچ ضم کر دتا گیا تے ایہدا نام راجستھان رکھ دِتا گیا۔ ایہدا راجگڑھ تے سبھ تو‏ں وڈا شہر جے پور ا‏‏ے۔ ہور اہ‏م شہر جودھ پور، کوٹا، بیکانیر، اجمیر، بھرت پور تے اودے پور نيں۔

راجستھان د‏‏ی معیشت بھارت د‏‏ی ستويں وڈی ریاستی معیشت اے جیہد‏‏ی مجموعی خام ملکی پیداوا‏‏ر وچ ₹10.20 لکھ کروڑ (US$130 بلیئن) تے فی کس جی ڈی پی ₹118,000 (US$1,500) ا‏‏ے۔ انسانی ترقی دے انڈیکس وچ راجستھان بھارت دیاں ریاستاں وچ 22 ويں نمبر اُتے آ۔

حوالے

↑ «Rajasthan Profile» (PDF). بھارت وچ مردم شماری. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در 16 ستمبر 2016. دریافت‌شده در 21 جولائ‏ی 2016. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در |access-date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
↑ «Report of the Commissioner for linguistic minorities: 52nd report (جولائ‏ی 2014 to جون 2015)» (PDF). Commissioner for Linguistic Minorities, Ministry of Minority Affairs, Government of India. صص. 34–35. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در 28 دسمبر 2017. دریافت‌شده در 16 فروری 2016. تاریخ وارد شده در |accessdate=،|archivedate= را بررسی کنید (کمک)
↑ «Sub-national HDI – Area Database – Global Data Lab». hdi.globaldatalab.org (به English). بایگانی‌شده از اصلی در 23 ستمبر 2018. دریافت‌شده در 13 ستمبر 2018. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در |access-date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
↑ ^۴.۰ ^۴.۱ «Census 2011 (Final Data) – Demographic details, Literate Population (Total, Rural & Urban)» (PDF). planningcommission.gov.in. Planning Commission, Government of India. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در 2018-01-27. دریافت‌شده در 3 اکتوبر 2018. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در |accessdate= را بررسی کنید (کمک)
↑ «INTER-STATE COUNCIL SECRETARIAT – Ministry of Home Affairs, Government of India». وزارت داخلہ، حکومت بھارت. بایگانی‌شده از اصلی در 17 فروری 2017. دریافت‌شده در 1 دسمبر 2018. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در |accessdate=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
↑ «North Zone Cultural Centre». www.culturenorthindia.com. Ministry of Culture, حکومت بھارت. بایگانی‌شده از اصلی در 19 اکتوبر 2018. دریافت‌شده در 1 دسمبر 2018. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در |accessdate=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)

راجستھان دے ضلعے

اجمیر · انوپ گڑھ · اودے پور · ٹونک · سروہی · سیکر · سوائی مادھوپور · راجسمند · پالی · ناگور · کوٹا · کارولی · جودھ پور · جھنجھنو · جھالاواڑ · جالور · جیسلمیر · جے پور‏ · ڈونگرپور · دھولپور · دوسا · چتوڑگڑھ · بوندی · بھرت پور · بھیلواڑا · باڑمیر · باراں · بانس واڑا · الور · چورو · ہنومان گڑھ‏ · بیکانیر · سری گنگا نگر

[RjPOP-1] «Rajasthan Profile» (PDF). بھارت وچ مردم شماری. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در 16 ستمبر 2016. دریافت‌شده در 21 جولائ‏ی 2016. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در |access-date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)

[nclmanurep2010-2] «Report of the Commissioner for linguistic minorities: 52nd report (جولائ‏ی 2014 to جون 2015)» (PDF). Commissioner for Linguistic Minorities, Ministry of Minority Affairs, Government of India. صص. 34–35. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در 28 دسمبر 2017. دریافت‌شده در 16 فروری 2016. تاریخ وارد شده در |accessdate=،|archivedate= را بررسی کنید (کمک)

[GlobalDataLab-3] «Sub-national HDI – Area Database – Global Data Lab». hdi.globaldatalab.org (به English). بایگانی‌شده از اصلی در 23 ستمبر 2018. دریافت‌شده در 13 ستمبر 2018. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در |access-date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)

[pc-census2011-4] ۴.۰ ^۴.۱ «Census 2011 (Final Data) – Demographic details, Literate Population (Total, Rural & Urban)» (PDF). planningcommission.gov.in. Planning Commission, Government of India. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در 2018-01-27. دریافت‌شده در 3 اکتوبر 2018. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در |accessdate= را بررسی کنید (کمک)

[Indian_Zonal_Council-5] «INTER-STATE COUNCIL SECRETARIAT – Ministry of Home Affairs, Government of India». وزارت داخلہ، حکومت بھارت. بایگانی‌شده از اصلی در 17 فروری 2017. دریافت‌شده در 1 دسمبر 2018. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در |accessdate=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)

[MoC-North-6] «North Zone Cultural Centre». www.culturenorthindia.com. Ministry of Culture, حکومت بھارت. بایگانی‌شده از اصلی در 19 اکتوبر 2018. دریافت‌شده در 1 دسمبر 2018. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در |accessdate=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]