نندا سلطنت
نندا سلطنت Nanda Empire | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| غیر یقینی; پنجويں صدی ق م وچ مختلف تاریخاں یا چوتھی صدی ق م دا وسط–322 [[ق م]] | |||||||||||
| [[File:Nanda Empire, c.325 BCE.png|frameless|upright=1.15|آخری حکمران دے تحت نندا سلطنت دی ممکنہ حدود، 322 [[ق م]].]] آخری حکمران دے تحت نندا سلطنت دی ممکنہ حدود، 322 [[ق م]]. | |||||||||||
| دار الحکومت | پاٹلی پتر | ||||||||||
| مذہب | ہندو مت بدھ مت جین مت[۱] | ||||||||||
| حکومت | بادشاہت | ||||||||||
| تاریخی دور | Iron Age India | ||||||||||
• قیام | غیر یقینی; پنجويں صدی ق م وچ مختلف تاریخاں یا چوتھی صدی ق م دا وسط | ||||||||||
• موقوفی نطام | 322 [[ق م]] | ||||||||||
| آیزو 3166 رمز | [[آیزو 3166-2:|]] | ||||||||||
| |||||||||||
| موجودہ حصہ | بنگلہ دیش بھارت نیپال | ||||||||||
| تریخ ہند(ہندستان دی تریح) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
تانبے دا دور (۳۰۰۰–۱۳۰۰ ق م )
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
لوہے دا دور (۱۲۰۰–۲۳۰ ق م )
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
کلاسیکی دور (۲۳۰ ق م –۱۲٧۹عیسوی )
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
قرون وسطی دا بھارت (۱۲۰۶–۱۵۹۶)
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
بھارت (۱۵۲۶–۱۸۵۸)
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
نوآبادیاتی ہندوستان (۱۵۱۰–۱۹۶۱)
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
ہور ریاستاں (۱۱۰۲–۱۹۴٧)
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
سری لنکا دیاں بادشاہتاں
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نندا خاندان نے برصغیر پاک و ہند دے شمالی حصے وچ چوتھی صدی ق م دے دوران تے ممکنہ طور اُتے 5 واں صدی ق م وچ حکومت کيتی۔ نندااں نے مشرقی ہندوستان دے مگدھا خطے وچ شیشونگا خاندان نوں ختم کردتا ، تے اپنی سلطنت نوں وسعت دیندے ہوئے شمالی ہندوستان دا اک وڈا حصہ وی شامل کرلیا ۔ قدیم وسائل نندا بادشاہاں دے ناواں تے انہاں دی حکمرانی دے دورانیے دے سلسلے وچ کافی مختلف نيں ، لیکن مہاوامسما وچ درج بدھ مت دی روایت کيتی بنیاد اُتے ، انہاں نے 345-322ق م توں حکمرانی شروع دی ، اگرچہ کچھ زرائع انہاں دی حکمرانی دے آغاز نوں 5واں صدی ق م توں پہلے دی تریخ مندے نيں۔
جدید مورخین عام طور اُتے گنگریڈائی دے حکمران تے پرسیسی دی شناخت قدیم گریکو رومن اکاؤنٹس وچ نندا بادشاہ دے طور اُتے کردے نيں۔ سکندر اعظم کے تریخ دان ، جنہاں نے 327-325 ق م دے دوران شمال مغربی ہندوستان اُتے حملہ کيتا ، اس بادشاہ نوں اک عسکری طور اُتے طاقتور تے خوشحال حکمران دی حیثیت توں پیش کردے نيں۔ اس بادشاہ دے خلاف جنگ دے امکان دے نتیجے وچ سکندر دے سپاہیاں وچ بغاوت پیدا ہوگئی ، جسنوں اس دے خلاف جنگ لڑے بغیر ہی ہندوستان توں پِچھے ہٹنا پيا۔
ننداں نے اپنے ہریانہاں دا تے شیشونگا پیشرواں دی کامیابیاں اُتے اپنا راج تعمیر کيتا ، تے اک زیادہ مرکزی انتظامیہ قائم کيتی۔ قدیم ذرائع انھاں وڈی دولت جمع کرنے دا سہرا دیندے نيں جو غالبا نويں کرنسی تے ٹیکس لگانے دا نظام متعارف کرانے دا نتیجہ سی۔ قدیم تحریراں وچ ایہ وی دسیا گیا اے کہ نندا اپنی حیثیت کم حثیت پیدائش ، ضرورت توں زیادہ ٹیکس لگانے تے عام بدانتظامی دی وجہ توں اپنی رعایا وچ غیر مقبول سن ۔ آخری نندا بادشاہ دا موریہ سلطنت کے بانی چندر گپت موریہ ، تے اس دے سرپرست چانکيتا نے تختہ پلٹ دتا ۔
اصل
[سودھو]ہندوستانی تے گریکو-رومن دونے روایات اس خاندان دے بانی دی خصوصیت کم حثیت پیدائشی نيں۔ [۲] یونانی مورخ ڈیوڈورس (پہلی صدی ق م) دے مطابق ، پورس نے سکندر نوں دسیا کہ عصر حاضر دے نندا بادشاہ اک حجام دا بیٹا سمجھیا جاندا سی۔ [۳] رومن مورخ کرٹئس (پہلی صدی عیسوی) نے ہور کہیا اے کہ پورس دے مطابق ، اس حجام نے اپنی پرکشش شکل دی بدولت سابق ملکہ دا محبوب بن گیا ، اس وقت دے بادشاہ نوں غداری دے نال قتل کيتا ، اس وقت دے لئی ولی دی حیثیت توں کم کرنے دا بہانہ کرکے اقتدار اُتے قبضہ کرلیا ، تے بعد وچ شہزادےآں نوں مار ڈالیا۔ [۳] [۴]
جین دی روایت ، جداں کہ اوشیشکا سترا تے پیریشتا پروان وچ درج اے ، نے گریکو رومن دے بیانات دی تائید کيتی اے ، تے کہیا اے کہ پہلا نندا بادشاہ نائی دا بیٹا سی۔ [۳] [۲] [۵] 12 واں صدی دے متن پردیشتا پروان دے مطابق ، پہلے نندا بادشاہ دی والدہ اک درباری سن۔ اُتے ، اس متن وچ ایہ وی دسیا گیا اے کہ آخری نندا بادشاہ دی بیٹی نے چندر گپتا نال شادی کيتی ، کیونجے کھتریہ لڑکیوں دی اپنے شوہراں دا انتخاب کرنے دا رواج سی۔ اس طرح ، اس توں ایہ ظاہر ہُندا اے کہ نندا بادشاہ نے کشتریہ ، یعنی جنگجو طبقے دا ممبر ہونے دا دعوی کيتا سی۔ [۳]
پراناں نے اس خاندان دے بانی دا ناں مہاپدما دسیا اے ، تے دعویٰ کيتا اے کہ اوہ شیشونگا بادشاہ مہانندین دا بیٹا سی۔ اُتے ، ایتھے تک کہ ایہ نصوص ننداواں دی کم حثیت پیدائش دی طرف اشارہ کردے نيں ، جدوں انہاں دا کہنا اے کہ مہاپدما دی والدہ شودرا کلاس نال تعلق رکھدی نيں ، اقلیتاں وچوں سب توں کم [۵]
چونکہ خاندان دے بانی دے حجام نسب دے دعوے دی تصدیق دو مختلف روایات - گریکو رومن تے جین نے دی اے ، لہذا ایہ شیشونگا نسب دے پیرنیک دعوے توں زیادہ قابل اعتماد معلوم ہُندا اے۔ [۵]
بدھ مت دی روایت ننداں نوں "نامعلوم نسب" ( اناٹا کول ) کہندے نيں۔ مہا وسما دے مطابق ، اس خاندان دا بانی یوراسینا سی ، جو اصل وچ "فرنٹیئر دا آدمی" سی: اوہ ڈاکوواں دے اک گروہ دے ہتھوں وچ چلا گیا ، تے بعد وچ انہاں دا رہنما بن گیا۔ [۶] بعد وچ اس نے شیشونگا بادشاہ کلاشوکا (یا کاکاورنا) دے بیٹےآں نوں بے دخل کردتا۔ [۴]
دور
[سودھو]نندا دے دور حکومت کیتی کل مدت یا انہاں دے باقاعدہ دور دے بارے وچ قدیم وسائل وچ بوہت گھٹ اتفاق رائے پایا جاندا اے۔ [۴] مثال دے طور اُتے ، متس پرانا صرف نندا بادشاہ دی حکمرانی دے لئی 88 سال مختص کردا اے ، [۵] جدوں کہ وایو پوران کے کچھ اسکرپٹ وچ نندا دی حکومت کیتی کل مدت 40 سال دسی گئی اے۔ 16واں صدی بدھ عالم تاراناتھ انہاں نوں 29 سال دیندا اے . [۴]
شاہی حدود
[سودھو]
نندا دا راجگڑھ مشرقی ہندوستان دے مگدھا خطے وچ پاٹلی پترا (موجودہ پٹنہ کے نیڑے) وچ واقع سی۔ اس دی تصدیق بودھ تے جین روایات دے نال نال سنسکرت دے ڈرامہ موڈررکھاس نے وی دی اے ۔ پوراناں نے ننداواں نوں شیشونگا خاندان توں وی جوڑ دتا اے ، جو مگدھا خطے وچ حکومت کردے سن ۔ یونانی اکاؤنٹس وچ دسیا گیا اے کہ اگرمیس (جس دی شناخت نندا دے بادشاہ دے طور اُتے کيتی گئی اے ) گنگریڈائی (وادی گنگا) تے پرسیئ (غالبا سنسکرت دے لفظ پرچیاں دا لفظی طور اُتے "مشرقی" تھا) دے حکمران سن ۔ بعد دے مصنف میگستھینیس (ص 300 ق م) دے مطابق ، پاٹلی پوترا (یونانی: Palibothra) پرسی دے ملک وچ واقع سی ، جس توں ہور اس گل کيتی تصدیق ہُندی اے کہ پاٹلی پترا نندا دا راجگڑھ سی۔
دولت
[سودھو].jpg)
متعدد تاریخی وسائل ننداواں دی عظیم دولت دا حوالہ دیندے نيں۔ مہا وسماکے مطابق ، آخری نندا بادشاہ خزانہ جمع کرنے والا سی ، تے اس نے 80 کروڑ (800 ملین) مالیت دا سامان جمع کيتا سی۔ اس نے انہاں خزانےآں نوں دریائے گنگا دے تلے وچ دفن کردتا۔ اس نے کھالاں ، درختاں تے پتھراں سمیت ہر طرح دی اشیاء اُتے ٹیکس عائد کرکے ہور دولت حاصل کيتی۔
حوالے
[سودھو]- ↑ M. B. Chande (1998). Kautilyan Arthasastra. Atlantic Publishers, 313. ISBN 9788171567331. “During the period of the Nanda Dynasty, the Hindu, Buddha and Jain religions had under their sway the population of the Empire”
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ ۲.۲ Irfan Habib & Vivekanand Jha 2004.
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ ۳.۲ ۳.۳ R. K. Mookerji 1966.
- ↑ ۴.۰ ۴.۱ ۴.۲ ۴.۳ ۴.۴ H. C. Raychaudhuri 1988.
- ↑ ۵.۰ ۵.۱ ۵.۲ ۵.۳ Dilip Kumar Ganguly 1984.
- ↑ Upinder Singh 2008.
کتابیات
[سودھو]- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.