۱۹۴۸ دی عرب اسرائیلی جنگ
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| سلسلہ | |||||||||
 | |||||||||
| عمومی معلومات | |||||||||
| |||||||||
| نقصانات | |||||||||
| تریخ | 1940ء کی دہائی | ||||||||
ترمیم  | |||||||||
.svg){kind=small}
۱۹۴۸ء وچ ریاست اسرائیل دے قیام دے ساتھ ہی عرب تے اسرائیلی وچ پہلی بار اک دوسرے نال ٹکرائے تے اس ٹکراؤ نوں عرب اسرائیل جنگ ۱۹۴۸ء دا نام دتا گیا جبکہ اسرائیلی اسنوں "جنگ آزادی" کہندے نیں۔ اسرائیل نے فلسطین تے قابض ہندے ہی علاقے دی عرب اقلیت تے ظلم دے پہاڑ توڑ ڈالے جس دی وجہ نال عرباں نوں مجبوراً اپنا وطن چھوڑنا پڑا۔ بے خانماں عرباں دی تعداد جلد ہی ۱۰ لکھ تک پہنچ گئی۔ عرب پوری طرح مسلح یہودی دستیاں دا مقابلہ نہ کرسکے تے ۱۵ مئی ۱۹۴۸ء تک اندرون فلسطین عرباں دی مزاحمت ختم ہو گئی۔ ۱۴ تے ۱۵ مئی دی درمیانی شب ۱۲ بجے یہودیاں نے تل ابیب وچ ریاست اسرائیل دے قیام دا اعلان کر دتا۔
| عرب اسرائیل تنازع |
| عرب اسرائیل جنگ 1948 • سوئز بحران • 6 روزہ جنگ • جنگ استنزاف • جنگ یوم کپور • جنوبی لبنان تنازع 1978 • جنگ لبنان 1982 • جنوبی لبنان تنازع 1982–2000 • انتفاضہ اول • جنگ خلیج • الاقصی انتفاضہ • 2006 اسرائیل لبنان تنازع |
عرباں نے اس ریاست نوں تسلیم کرن توں انکار کر دتا تے مصر، شام، اردن، لبنان تے عراق دی افواج نے اسرائیل تے حملہ کر دتا۔ ایہ جنگ ۱۹۴۹ء دے امن معاہدیاں دے تحت ختم ہو گئی۔
پس منظر
[سودھو]پہلی جنگ عظیم وچ سلطنت عثمانیہ دی شکست دے بعد جمعیت الاقوام نے موجودہ ترکی دے جنوب دے اضلاع فرانس تے برطانیہ دے قبضے وچ دے دتے۔ دونوں قوتاں نے انہاں علاقیاں نوں سرحداں وچ تقسیم کرتے ہوئے عراق، شام تے لبنان تشدیل دتے جو آج وی قائم نیں۔ چوتھا علاقہ فلسطین دا سی تے دریائے اردن دے اک پاسے فلسطین تے دوسرے پاسے اردن سی۔
مصر وچ برطانیہ دے ہائی کمشنر ہنری میک موہن نے ۱۹۱۶ء وچ وعدہ دتا کہ عرباں دے اوہ علاقے جو سلطنت عثمانیہ وچ شامل سن آزاد کر دتے جان گے مگر برطانیہ نے عیّاری برتدے ہوئے اک خفیہ معاہدہ "سائیکس پِیکاٹ" کیتا جس دی رو نال برطانیہ تے فرانس نے عرباں دے علاقہ نوں اپنے مشترکہ اِنتظام دے تحت تقسیم کر لیا
واقعات جنگ
[سودھو]چنانچہ مصر نال بدعہدی کردے ہوئے انگریزاں نے پہلی جنگ عظیم دے اختتام تے ۱۹۱۸ء وچ فلسطین تے قبضہ کر لیا۔ جمعیت الاقوام (لیگ آف نیشنز) نے ۲۵ اپریل ۱۹۲۰ نوں فلسطین تے انگریزاں دے قبضہ نوں جائز قرار دے دتا۔ برطانیہ نے مزید عیّاری ایہ کیتی کہ ۱۹۱۷ء وچ برطانیہ دے وزیر خارجہ آرتھر بیلفور نے برطانیہ دی طرفوں لارڈ راتھ شِلڈ نامی صیہونی لیڈر نوں ایک خط لکھیا جس وچ فلسطین وچ یہودی ریاست بنانے دی یقین دہانی کرائی۔ اس طرح ۱۴ مئی نوں ریاست اسرائیل دے قیام دا اعلان کر دتا۔ کیونکہ عرباں دی مزاحمت ختم ہوچکی سی اس لئی ۱۵ مئی دی صبح مصر، اردن تے عراق دیاں فوجاں عرباں دے مفاد دے تحفظ وچ فلسطین وچ داخل ہونا شروع ہوگئاں۔ بعد وچ سعودی عرب دا اک دستہ بھی مصری فوج نال آن ملا لیکن عرباں دی اس متحدہ فوج نوں وی کوئی وڈی دامیابی حاصل نہ ہو سکی۔ شام تے لبنان جو اک سال قبل آزاد ہوئے سن انہاں دے حملے وی قطعی بے اثر رہے۔ مصری فوج غزہ شہر تے اس نال متصل مختصر علاقے دے علاوہ تے کسی علاقے تے قبضہ ننیں کرسکی۔ تاہم اردن دے عرب لیجن نے وسطی فلسطین دے بیشتر حصے تے بیت المقدس دے قدیم شہر نوں یہودیاں دے قبضے وچ جان توں بچالیا۔ اس جنگ وچ پاکستان دی پاک فضائیہ (پاکستان ائیر فورس) نے وی حصہ لیا۔ ۶ روزہ جنگ وچ پاک فضائیہ دے ہوا بازاں (پائلٹاں) نے وی حصہ لیا۔ پاکستانی ہوا باز اردن، مصر تے عراق دی فضائیہ ولوں لڑے تے اسرائیلی فضائیہ دے ۳ جہازاں نوں مار گرایا جبکہ انہاں دا کوئی نقصان نہیں ہویا اسرائیلی پیش قدمی رکنے دی سب توں وڈی وجہ قرار پائے۔
اس دے علاوہ جنگ یوم کپور دے موقع تے اس جنگ دے دوران پاکستان نے مصر تے شام دی مدد دے لئی ۱۶ ہوا باز مشرق وسطی بھیجے لیکن انہاں دے پہنچنے تک مصر نے پہلے ہی جنگ بندی کردتی تاہم شام حالے وی اسرائیل نال حالت جنگ وچ سی۔ اس لیے ۸ پاکستانی ہوا بازاں نے شام ولوں جنگ وچ حصہ لیا تے مگ-۲۱ طیاریاں وچ پروازاں کیتیاں۔ پاکستان دے فلائٹ لیفٹیننٹ اے ستار علوی یوم کپور جنگ وچ پاکستان دے پہلے ہوا باز سن جنہاں نے اسرائیل دے اک میراج طیارے نوں مار گرایا۔ انہاں نوں شامی حکومت ولوں اعزاز نال وی نوازیا گیا۔ ان دے علاوہ پاکستانی ہوا بازاں نے ۴ ایف ۴ فینٹم طیارے تباہ کیتے جبکہ پاکستان دا کوئی جانی یا مالی نقصان نہیں ہویا۔ ایہ پاکستانی ہوا باز ۱۹۷۶ء تک شام وچ موجود رہے تے شام دے ہوا بازاں نوں جنگی تربیت دیندے رہے ۔
اس دوران سلامتی کونسل دے حکم تے ۱۱ جون ۱۹۴۸ء نوں طرفین نے جنگ بندی کردتی۔ اس دے بعد جنگ شروع تے بند ہوندی رہی ایتھوں تک کہ ۱۹۴۹ء وچ عرب ملکاں نوں اسرائیل نال علاحدہ علاحدہ جنگ بندی دے معاہدے کرنا پئے تے اسرائیل دے وجود نوں عملا تسلیم کرنے تے مجبور ہونا پیا۔ ۱۱ مئی ۱۹۴۹ء نوں اسرائیل اقوام متحدہ دا رکن بنالیا گیا۔
اس جنگ وچ اسرائیل دے ۶ ہزار ۳۷۳ باشندے مارے گئے جنہاں وچ ۴ ہزار فوجی تے باقی شہری سن۔ عرباں دے جانی نقصان دے حتمی اعداد و شمار اج تک معلوم نہیں ہو سکے تاہم ایہ تعداد ۵ توں ۱۵ ہزار دے درمیان اے۔
