یوم کپور لڑائی

جنگ یوم کپور عرب اسرائیل جنگاں
سلسلہ  عرب اسرائیلی جھیڑا
فائل:Egyptian soliders after crossing the Suez canal.jpg
عمومی معلومات
آغاز ۶ اکتوبر ۱۹۷۳  اختتام ۲۵ اکتوبر ۱۹۷۳  مقام نہر سوئز ،  گولان اچائیاں ،  جزیرہ نما سینا ،  مشرق وسطی
متحارب گروہ
اسرائیل	مصر شام اردن عراق
قائد
موشے دایان آرئیل شارون	سعد الشزلی احمد اسماعیل علی حسنی مبارک انور سادات
قوت
415،000 فوجی 1،500 ٹینک 3 ہزار مسلح گڈیاں 945 توپ خانے 561 ہوائی جہاز 84 ہیلی کاپٹر 38 بحری جہاز	مصر: 8 لکھ فوجی (3000،000 تعینات) 2،400 ٹینک، 2،400 مسلح گاڑیاں، 1،120 توپ خانے، 690 ہوائی جہاز، 161 ہیلی کاپٹر، 104 جنگی جہاز شام: 150،000 (60،000 تعینات) ، 1،400 ٹینک، 800 توں 900 مسلح گڈیاں، 600 توپ خانے، 350 ہوائی جہاز، 36 ہیلی کاپٹر، 21 بحری جہاز عراق: 60،000 فوجی، 700 ٹینک، 500 مسلح گاڑیاں، 200 توپ خانے، 73 ہوائی جہاز و دیگر شرکاء
نقصانات
2،656 ہلاکتیں 7،250 زخمی 400 ٹینک تباہ 600 ٹینکاں نوں نقصان 102 ہوائی جہاز تباہ	ہلاکتیں 8،528* سے 15،000* کے درمیان 19،540 سے 35،000 زخمی 2،250 ٹینک تباہ یا دشمن دے قبضے وچ 432 ہوائی جہاز تباہ
جنگ استنزاف   1982ء دی جنگ لبنان

جنگ یوم کپور، جنگ رمضان جاں جنگ اکتوبر (عربی: حرب أكتوبر) جسنوں عرب اسرائیل جنگ 1973ء جاں چوتھی عرب اسرائیل جنگ وی کہیا جاندا اے 6 اکتوبر توں 26 اکتوبر 1973ء دے درمیان مصر تے شام دے عرب اتحاد تے اسرائیل دے درمیان لڑی گئی۔

اس جنگ دا آغاز یہودیاں دے تہوار یوم کپور دے موقع اُتے ہویا جدو‏‏ں مصر تے شام نے اچانک جزیرہ نما سینا تے گولان دی پہاڑیاں اُتے حملہ کر دتا۔ جزیرہ نما سینا اُتے اسرائیل نے 1967ء وچ 6 روزہ جنگ دے دوران قبضہ کر لیا سی۔

وجوہات

عرب اسرائیل تنازع

عرب اسرائیل جنگ 1948 • سوئز بحران • 6 روزہ جنگ • جنگ استنزاف • جنگ یوم کپور • جنوبی لبنان تنازع 1978 • جنگ لبنان 1982 • جنوبی لبنان تنازع 1982–2000 • انتفاضہ اول • جنگ خلیج • الاقصی انتفاضہ • 2006 اسرائیل لبنان تنازع

نہر سوئز نوں مصر دی معیشت وچ بنیادی اہمیت حاصل سی لیکن ایہ نہر 6 روزہ جنگ وچ اسرائیلی قبضے دے بعد توں بند پئی سی۔ آمدنی دے اس ذریعے توں محروم ہوجانے دے بعد مصر نوں سعودی عرب، کویت تے لیبیا دی اقتصادی امدد اُتے انحصار کرنا پے رہیا سی۔ اس مسئلے نوں حل کرنے دے لئی مصر دے صدر انور سادات نے ایہ پیشکش کیتی کہ اگر اسرائیلی نہر دے مشرقی ساحل توں واپس ہوجان تو نہر سوئز کھول دتی جائے گی لیکن ایہ مطالبہ تسلیم نہ کیتا گیا جس اُتے مصر نے حملے دا فیصلہ کر لیا۔

واقعات جنگ

صحرائے سینا میں جنگی محاذ، 6 سے 15 اکتوبر

کوششاں وچ کامیابی نہ ملنے اُتے مصر نے تو 6 اکتوبر 1973ء نوں مصر نے حملہ کر دتا تے مصری افواج نے نہر پار کرکے اسرائیلی فوجاں نوں مشرقی ساحل توں بے دخل کر دتا۔

اگرچہ 24 اکتوبر نوں جنگ بندی توں پہلے اسرائیلی افواج نے جوابی حملہ کرکے نہر دے جنوب مغربی کنارے اُتے 300 مربع میل اُتے مشتمل مصری علاقے اُتے قبضہ کر لیا سی لیکن مذاکرات دی میز اُتے اسرائیل نوں ناکامی ہوئی تے اسنوں نہ صرف نو مفتوحہ علاقہ چھڈنا پیتا بلکہ ستمبر 1975ء وچ اک معاہدے دے تحت اسرائیلی جزیرہ نما سینا دے ڈھائی ہزار مربع میل دے علاقے توں وی محروم ہو گیا۔ اس طرح مصر نے 27 سال دی کشمکش دے بعد پہلی مرتبہ اسرائیل دے مقابلے وچ ایسی کامیابی حاصل دی جس نے 1967ء دی شرمناک شکست دی جزوی طور اُتے تلافی کردتی۔ انور سادات نے مصر دا قومی دن 23 جولائی دی بجائے 6 اکتوبر مقرر کرکے اس شاندار کامیابی نوں یادگار دن بنادیا۔ 1975ء وچ نہر سوئز بین الاقوامی جہاز رانی دے لئی کھول دتی گئی تے اس توں ہونے والی آمدنی توں مصر عرباں ملکاں دی مالی امداد دی محتاجی توں آزاد ہو گیا۔

صحرائے سینا میں جنگی محاذ، 15 سے 24 اکتوبر

کہیا جاندا اے کہ جنگ یوم کپور وچ اگر امریکا پس پردہ اسرائیل دی بھر پور امداد نہ کردا تو فلسطین کامسئلہ حل ہو چکیا سی۔ امریکا بظاہر جنگ وچ حصہ نئی‏‏ں لے رہیا سی مگر اس دا طیارہ بردار بحری جہاز جزیرہ نما سینا دے شمال وچ بحیرہ روم وچ ہر طرح توں لیس موجود سی اس دے راڈاراں تے ہوائی جہازاں نے اسرائیل دے دفاع دے علاوہ مصر وچ پورٹ سعید دے کول ہزاراں اسرائیلی کمانڈو اتارنے وچ وی رہنمائی تے مدد دی ۔

اسرائیلی کمانڈوز نے پورٹ سعید دا محاصرہ کر لیا جو کئی دن جاری رہیا۔ اوتھے مصری فوج موجود نہ سی کیونجے اسنوں جغرافیائی لحاظ توں کوئی خطرہ نہ سی۔ اپنے دور حکومت وچ جمال عبدالناصر نے ہر جوان دے لئی 3 سال دی ملٹری ٹریننگ لازمی دی سی جو اس وقت کم آئی۔ پورٹ سعید دے شہریاں نے اسرائیلی کمانڈوز دا بے جگری توں مقابلہ کیتا تے انہاں شہر وچ داخل نہ ہونے دتا۔ فیر امریکا، روس تے اقوام متحدہ نے زور ڈال کر اقوام متحدہ دی قرارداد 338 دے ذریعے جنگ بندی کرا دی۔

اس جنگ وچ اسرائیل دے 2656 فوجی ہلاک تے 7250 زخمی ہوئے۔ 400 ٹینک تباہ تے 600 نوں جزوی نقصان پہنچا۔ اسرائیل دے سرکاری اعداد و شمار دے مطابق مصری افواج نے اسرائیل دے 102 طیارے مار گرائے۔ اس دے مقابلے وچ عربی

پاک فضائیہ دا کردار

اس جنگ دے دوران پاکستان نے مصر تے شام دی مدد دے لئی 16 ہوا باز مشرق وسطی بھیجے لیکن انہاں دے پہنچنے تک مصر جنگ بندی کرچکا سی پر شام حالے وی اسرائیل توں حالت جنگ وچ سی۔ اس لئی 8 پاکستانی ہوا بازاں نے شام دی جانب توں جنگ وچ حصہ لیا تے مگ-21 طیاریاں وچ پروازاں کیتیاں۔ پاکستان دے فلائٹ لیفٹیننٹ عبد الستار علوی یوم کپور جنگ وچ پاکستان دے پہلے ہویا باز سن جنہاں نے اسرائیل دے اک میراج طیارے نوں مار گرایا۔ انہاں شامی حکومت دی جانب توں اعزاز توں وی نوازا گیا۔ انہاں دے علاوہ پاکستانی ہوا بازاں نے اسرائیل دے 4 ایف 4 فینٹم طیارے تباہ کیتے جدونکہ پاکستان دا کوئی جانی جاں مالی نقصان نئی‏‏ں ہویا۔ ^{حوالےدی لوڑ؟}

ایہ پاکستانی ہوا باز 1976ء تک شام وچ موجود رہے تے شام دے ہوا بازاں نوں جنگی تربیت دیندے رہے ۔

ہور ویکھو

• جنگ ویت نام

حوالے