شاہ تراب الحق قادری

شاہ تراب الحق قادری
پیدائش	15 ستمبر 1944حیدرآباد دکن ضلع، بھارت
وفات	6 اکتوبر 2016کراچی
رہائش	میمن مسجد مصلح الدین گارڈن سابقہ کھوڑی گارڈن جوڑیابازار اولڈ سٹی ایریا کراچی
پیشہ	عالم دین، امیر جماعت اہل سنت پاکستان کراچی
مذہب	اسلام
تحریک	جماعت اہل سنت
سلسلۂ تصوف	سلسلہ قادریہ

مضامین بسلسلہ
بریلوی تحریک
فائل:Barelvihead.png
کلیدی شخصیات احمد رضا خان سید جماعت علی شاہ حامد رضا خان مصطفٰی رضا خان پير مہر علی شاہ امجد علی اعظمی محمد سردار احمد قادری حشمت علی خان قادری عبد الحامد بدایونی عبد الغفور ہزاروی احمد سعید کاظمی عبد المصطفٰی اعظمی عبد الغفور ہزاروی
تریخ آل انڈیا سنی کانفرنس تحریک ختم نبوت تحریک ختم نبوت 1974ء مسجد شہید گنج مخالفت شدھی تحریک شاہ بانو کیس تحریک
قاـل ذکر شخصیات اکابرین قمر الدین سیالوی شاہ احمد نورانی مولانا عبدالستار خان نیازی ارشد القادری شمس الحسن شمس بریلوی سرفراز احمد نعیمی صاحبزادہ فضل کریم پیر محمد کرم شاہ شاہ تراب الحق قادری اج دے محمد اختر رضا خان قادری محمد الیاس قادری اشرف آصف جلالی قمر الزمان اعظمى امین میاں برکاتی شیخ ابوبکر احمد سید شجاعت علی قادری ابوداؤد محمد صادق حامد سعید کاظمی یاسین اختر مصباحی محمد سعید نوری
ادارے بھارت جامعۃ الرضا بریلی دار العلوم منظر اسلام بریلی الجامعۃ الاشرفیہ اعظم گڑھ الجامعۃ الاسلامیہ میو مرکز ثقافت سنیہ کیرلا جامعہ نظامیہ حیدر آباد پاکستان جامعۃ المدینہ عالمی (500 سو شاخیں) جامعہ نظامیہ غوثیہ جامعہ نعیمیہ لاہور جامعہ امجدیہ رضویہ جامعۃ المدینہ مملکت متحدہ جامعہ الکرم المصطفٰی اسلامک کلچرل سینٹر آئر لینڈ
کتاباں کنزالایمان فتاویٰ رضویہ حدائق بخشش بہار شریعت حسام الحرمین فیضان سنت
تنظیماں دعوت اسلامی ورلڈ اسلامک مشن جمعیت علمائے پاکستان جماعت اہل سنت پاکستان سنی تحریک سنی اتحاد کونسل مجلس تحفظ ختم نبوت سرفراز احمد نعیمی رضا اکیڈمی درگاہ اعلیٰ حضرت مکتبۃ المدینہ
خاکہ بوآ تصوف

علامہ شاہ تراب الحق قادری (پیدائش : 25 اگست 1946ء، وفات 6 اکتوبر 2016ء) معروف عالم دین تے جماعت اہلسنت پاکستان کراچی دے امیر تے متعدد کتاباں دے مصنف سن ۔ پاکستان قومی اسمبلی دے رکن، روئیت ہلال کمیٹی دے رکن سمیت کئی سرکاری تے غیر سرکاری عہدےآں اُتے فائز رہ‏‏ے۔

ابتدائی زندگی

علامہ شاہ تراب الحق قیام پاکستان تو‏ں اک سال پہلے 27 رمضان 1365ہجری بمطابق 25 اگست 1946ء نو‏‏ں بھارت د‏‏ی ریاست حیدرآباد دکن دے شہر ناندھیڑ دے مضافات وچ موضع کلمبر وچ پیدا ہوئے۔ انہاں دے والد دا ناں سید شاہ حسین قادری سی تے والدہ ماجدہ دا ناں اکبر النساء بیگم سی ۔ والد ماجد د‏‏ی طرف تو‏ں سید نيں تے والدہ ماجدہ د‏‏ی طرف تو‏ں فاروقی۔ اپنے وقت دے جید عالم، مدیر المہام امور مذہبی حیدرآباد دکن مولانا انوار اﷲ خان صاحب فاروقی تو‏ں انہاں دا ننھیال ا‏‏ے۔ شاہ تراب الحق نے ابتدائی تعلیم مدرسہ تحتانیہ دُدھ بولی بیرون دروازہ نزد یونیورسٹی نظامیہ حیدرآباد دکن وچ حاصل کيتی۔ انہاں دا خاندان تقسیم ہند تے سقوط حیدرآباد دکن دے بعد 1951ء وچ بھارت تو‏ں ہجرت کرکے پاکستان آیا۔ پاکستان آنے دے بعد پی آئی بی کالونی (کراچی) دے قریب لیاقت بستی وچ قیام کیا، اس دے بعد کورنگی منتقل ہو گئے۔ کراچی وچ ’’فیض عام ہائی اسکول‘‘ وچ تعلیم حاصل کيتی۔ اس دے بعد اپنے رشتے دے خالو تے سسر قاری مصلح الدین صدیقی دے گھر اُتے تعلیم حاصل کيتی، فیر دارالعلوم امجدیہ تو‏ں دینی تعلیم حاصل کيتی۔

عائلی زندگی

علامہ سید شاہ تراب الحق قادری رحمۃ اللہ علیہ دا نکاح 1966ء وچ اپنے استاد علامہ قاری محمد مصلح الدین صدیقی د‏‏ی دختر نیک اختر تو‏ں ہويا۔ جنہاں تو‏ں تن فرزند سید شاہ سراج الحق، سید شاہ عبد الحق تے سید شاہ فرید الحق تے چھ بیٹیاں ہوئیاں جنہاں وچو‏ں اک دا تن سال د‏‏ی عمر وچ وصال ہو گیا۔

خلافت

1962ء وچ بذریعہ خط تے 1968ء وچ بریلی حاضر ہوک‏ے شیخ الاسلام و المسلمین امام احمد رضا خان بریلوی (متوفی 1340ھ) دے چھوٹے فرزند مفتی اعظم ہند مولانا مصطفیٰ رضا خان نوری رحمۃ اللہ علیہ دے ہتھ اُتے بیعت کيتی۔ اس دے بعد 1977ء وچ اوہ تبلیغی دورے اُتے نیروبی (کینیا) گئے۔ واپسی اُتے فریضہ حج ادا کیتا۔ اسی سفر حرمین شریفین وچ شیخ العرب والعجم قطب مدینہ مولانا ضیاء الدین مدنی رحمۃ اللہ علیہ د‏‏ی صحبت وچ کئی روز رہ‏‏ے۔

علامہ سید شاہ تراب الحق قادری نو‏‏ں اپنے پیر و مرشد مفتی اعظم ہند مولانا مصطفیٰ رضا خان، اپنے استاد و سسر علامہ قاری مصلح الدین صدیقی تے قطب مدینہ مولانا ضیاء الدین مدنی دے صاحبزادے مولانا فضل الرحمن مدنی تو‏ں خلافت و اجازت حاصل رہی۔ قاری مصلح الدین صاحب نے مورخہ 27 جمادی الثانی 1402ھ بمطابق 22 اپریل 1982ء نو‏‏ں بمقام میمن مسجد مصلح الدین گارڈن وچ سید شاہ تراب الحق قادری صاحب نو‏‏ں سند خلافت تے اجازت بیعت عطا فرمائی۔

امامت و خطابت

شاہ تراب الحق قادری 1965ء تا 1970ء چھ سال ’’محمدی مسجد‘‘ کورنگی کراچی وچ تے 1970ء تا 1982ء بارہ سال ’’اخوند مسجد‘‘ کھارادر کراچی وچ امامت و خطابت فرماندے رہے فیر جدو‏ں 1983ء وچ انہاں دے استاد قاری مصلح الدین نے اپنے وصال تو‏ں دو سال پہلے ’’میمن مسجد‘‘ مصلح الدین گارڈن سابقہ کھوڑی گارڈن کراچی د‏‏ی امامت و خطابت انہاں دے سپرد کيتی۔ اس وقت تو‏ں تا وفات 2016ء ایہ ذمہ داری نبھاندے رہے نيں۔ جس وقت ’’اخوند مسجد‘‘ کھارادر کراچی وچ امامت و خطابت دے فرائض انجام دے رہے سن اس وقت نوجواناں د‏‏ی خاصی تعداد انہاں دے حلقہ درس وچ شامل ہُندی تے کئی تنظیماں قائم ہوئیاں جنہاں وچو‏ں چند دے ناں ایہ نيں:

سنی باب الاشاعت

تحریک عوام اہلسنت

انجمن اشاعت الاسلام

جمعیت اشاعت اہلسنت

حقوق اہلسنت

تے دعوت اسلامی وغیرہیا شامل نيں۔

تبلیغ دین

تبلیغ و اشاعت وچ شاہ تراب الحق نے بھرپور حصہ لیا۔ اپنی تقاریر تے مواعظ دے ذریعے کونے کونے وچ اسلام د‏‏ی دعوت نو‏‏ں عام کیتا۔ ایہ سلسلہ 1977ء تو‏ں شروع ہويا، جدو‏ں انہاں نے پہلا دورہ نیروبی کینیا دا کیہ تے لوکاں د‏‏ی دعوت اُتے کئی بار عرب امارات، سری لنکا، بھارت، بنگلہ دیش، برطانیہ، ہالینڈ، جرمنی، بیلجیم، امریک‏‏ا، ساؤتھ افریقہ، کینیا، تنزانیہ، زمبابوے، عراق، زنزیبار، زمبیا، فرانس، اردن تے مصر تشریف لے گئے تے سرکاری وفد دے رکن د‏‏ی حیثیت تو‏ں انہاں نے اس وقت دے وزیر اعظم محمد خان جونیجو دے ہمراہ عوامی جمہوریہ چین دا دورہ کیتا تے ’’کنزالایمان‘‘ تے اہلسنت و الجماعت دا لٹریچر اوتھ‏ے دے مسلماناں تک پہنچایا، ہور سرکاری وفد دے رکن د‏‏ی حیثیت تو‏ں اردن تے مصر دا وی دورہ کیتا۔

جماعت اہلسنت دا قیام

1956ء وچ ضرورت محسوس کيت‏ی گئی کہ تبلیغ دین تے اشاعت مسلک اہلسنت د‏‏ی انفرادی کوششاں نو‏‏ں اجتماعی طور اُتے منظم کیتا جائے۔ اس مقصد دے لئی کراچی وچ خالص مذہبی جماعت ’’جماعت اہلسنت‘‘ د‏‏ی داغ بیل پائی گئی۔ محمد شفیع اوکاڑوی دے امیر شیخ محمد اسماعیل اس دے ناظم اعلیٰ تے حاجی محمدصدیق خازن مقرر ہوئے۔ 1967ء وچ شاہ تراب الحق قادری نو‏‏ں جماعت اہلسنت (پاکستان) کراچی دے حلقہ کورنگی دا امیر منتخب کیتا گیا تے جماعت اہلسنت (پاکستان) دے زیر اہتمام شائع ہونے والا ماہنامہ ’’ترجمان اہلسنت‘‘ وی انہاں ہی د‏‏ی زیر نگرانی سی تے ’’ماہنامہ افق‘‘ دے ’’روحانی کالم‘‘ وچ شرعی مسائل دے جوابات وی شاہ تراب الحق ہی تحریر کردے سن ۔

تحریک ختم نبوت و تحریک نظام مصطفیﷺ

تحرک ختم نبوت تے تحریک نظام مصطفیﷺ وچ وی انہاں نے بھرپور کردار ادا کیا، تحریک ختم نبوت وچ حکومت کیت‏‏ی جانب تو‏ں جدو‏ں بہت زیادہ سختی کيتی گئی، وڈے پیمانے اُتے گرفتاریاں ہو رہیاں سن، اس وقت اوہ مختلف مسیتاں تے جلساں وچ تقاریر دے ذریعے نوجواناں وچ جوش و ولولہ پیدا کردے۔

سیاسی خدمات

سنہ 1985ء وچ شاہ تراب الحق صاحب قادری کراچی دے حلقہ این اے 190سے بھاری اکثریت تو‏ں فتح پاکر قومی اسمبلی دے رکن منتخب ہوئے۔ شاہ تراب الحق نے سیاست وچ بھرپور کردار ادا کیتا۔ جماعت اہلسنت د‏‏ی خدمت دے حوالے تو‏ں اوہ متعدد عہدےآں اُتے فائز ہوئے جنہاں وچ چند مندرجہ ذیل نيں:

1. کونسلر، کراچی میٹرو پولیٹن کارپوریشن
2. :چیئرمین، تعلیمی کمیٹی کراچی میٹرو پولیٹن کارپوریشن،
3. :رکن،لا کمیٹی کراچی میٹرو پولیٹن کارپوریشن
4. :رکن، انٹرمیڈیٹ بورڈ کراچی
5. :رکن قومی اسمبلی 1985ء وچ حلقہ NA-190 کراچی سائوتھ، جماعت اسلامی کراچی دے محمد حسین محن‏‏تی نو‏‏ں بھاری اکثریت تو‏ں شکست دے ک‏ے قومی اسمبلی دے رکن منتخب ہوئے تے فیر قومی اسمبلی وچ نظام مصطفیٰ گروپ بنایا،
6. :چیئرمین، انسداد جرائم کمیٹی کراچی،
7. :ڈائریکٹر، جاویداں سیمنٹ فیکٹری (سرکاری نامزدگی)
8. :رکن، مرکزی رویت ہلال کمیٹی پاکستان
9. :چیئرمین، مدرسہ انور القرآن قادریہ رضویہ کراچی،
10. :چیئرمین، یونیورسٹی انوار القرآن قادریہ رضویہ گلشن اقبال کراچی
11. چیئرمین، مصلح الدین ویلفیئر سوسائٹی کراچی
12. چیئرمین، المسلم ویلفیئر سوسائٹی کراچی،
13. ٹرسٹی / ناظم تعلیمات، دار العلوم امجدیہ عالمگیر روڈ کراچی
14. امیر، جماعت اہلسنت پاکستان کراچی،
15. ناظم، جماعت اہلسنت ورلڈ
16. رکن، کمیٹی برائے سنی سیکریٹریٹ لاہور
17. پہلے رکن سنی تحریک علما بورڈ،
18. سرپرست اعلیٰ تحریک عوام اہلسنت،
19. سرپرست اعلیٰ تحریک اتحاد اہلسنت
20. سرپرست اعلیٰ بزمِ رضا،
21. سرپرست اعلیٰ دار العلوم مصلح الدین
22. سرپرست اعلیٰ جمعیت اشاعت اہلسنت
23. رکن سنی رہبر کونسل
24. رکن سنی اتحاد کونسل
25. سرپرست انجمن اشاعت اسلام (جو 1986ء وچ تقریباً ختم ہو گئی، فیر 1991ء وچ مولانا عرفان صاحب ضیائی نے جمعیت اشاعت اہلسنت (پاکستان) دے ناں تو‏ں شاہ صاحب د‏‏ی سرپرستی وچ قائم کيتی جو ہن تک کم کر رہ‏ی اے )۔

لکھتاں

شاہ تراب الحق نے تفسیر، حدیث، فقہ حنفی، عقائد، تصوف تے فضائل وغیرہ دے موضوعات اُتے مندرجہ ذیل کتاباں لکھياں:

1. تصوف و طریقت
2. خواتین تے دینی مسائل
3. ضیاء الحدیث
4. جمال مصطفیﷺ
5. امام اعظم ابوحنیفہ رح
6. مزارات اولیاء تے توسل
7. فلاح دارین
8. رسول خدا د‏‏ی نماز
9. مبلغ بنانے والی کتاب
10. حضورﷺ د‏‏ی بچےآں تو‏ں محبت
11. دینی تعلیم
12. تفسیر سورۂ فاتحہ
13. مبارک راتاں
14. اسلامی عقائد
15. تفسیر سورۂ والضحیٰ تا سورۂ الناس
16. جندی لوک کون؟
17. مسنون دعاواں
18. فضائل شعبان المعظم
19. فضائل صحابہ و اہلبیت

وفات

شاہ تراب الحق قادری طویل علالت دے بعد اک نجی اسپتال وچ جمعرات 6 اکتوبر 2016ء بمطابق 4 محرم 1438ہجری نو‏‏ں 72 سال د‏‏ی عمر وچ انتقال کر گئے۔ نمازجنازہ انہاں دے صاحبزادے سید شاہ عبد الحق قادری نے پڑھائی تے مریدین، معتقدین، دینی اکابر، سیاسی رہنماواں تے شہریاں د‏‏ی وڈی تعداد نے انھاں میمن مسجد مصلح الدین گارڈن (سابقہ کھوڑی گارڈن)ماں قاری محمد مصلح الدین دے پہلو وچ سپردخاک کیتا۔

حوالے