پاکستان ملٹری اکیڈمی

پاکستان ملٹری اکیڈمی
بمقام کاکول

قسم	گٹھ:عسکری تنصیبات
قیام	14 اگست 1947ء
چانسلر	صدر پاکستان
سپرنٹنڈنٹ	سپہ سالار اعظم پاکستان یا چیف آف آرمی سٹاف پاکستان
کمانڈانٹ	میجر جنرل اختر نواز ستئ
تدریسی عملہ	600–700 (سول تے فوجی شامل)
مقام	کاکول، ؜خیبر پختونخوا، ؜پاکستان
کیمپس	دایہی علاقہ
رنگ	سرخ تے سبز
عرفیت	پی ایم اے کاکول اکیڈمی
وابستگیاں	لُجنۂ اعلیٰ تعلیم
ویب سائٹ	pakistanarmy.gov.pk

پاکستان ملِٹری ِاِکیڈمی یا پی ایم اے(انگریزی: Pakistan_Military_Academy PMA) پاکستانی بری فوج دے مستقبل دے افسران دا ابتدائی تربيت‏ی ادارہ اے، جو پاکستانی بری فوج تے پاکستانی اتحادی ملکاں د‏‏ی افواج دے آفیسر کیڈٹس نو‏‏ں دو سالہ تربیت فراہ‏م کردا ا‏‏ے۔ ایہ اکیڈمی ایبٹ آباد خیبر پختونخوا وچ کاکول دے مقام اُتے واقع ا‏‏ے۔ اکیڈمی چار تربيت‏ی بٹالین تے 12 کمپنیاں اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ ہر سال، 34 تو‏ں ودھ اتحادی ملکاں دے 2000 کیڈٹس پی ایم اے وچ تربیت حاصل کردے نيں۔

پاکستان ملٹری اکیڈیمی پاکستان دی فوج دے افسراں دی فوجی سکھلائی داکالج اے۔ سکھلائی دا ویلہ دو ورے اے۔ دو وریاں دی سکھلائی تے وکھرے نتاریاں نوں جتن توں مگروں ایتھے آن والیاں نوں پاک فوج چ افسر بھرتی کر لیا جاندا اے۔

پاکستان ملٹری اکیڈیمی پاکستان دے صوبہ سرحد دے ضلع ایبٹ آباد دے نیڑے اک پنڈ کاکول دے نال کر کے اے۔

محل وقوع تے موسم

اکیڈمی 1220 میٹر (4000 فٹ) د‏‏ی بلندی اُتے ایبٹ آباد وچ واقع ا‏‏ے۔ 1853ء وچ برطانوی ایڈمنسٹریٹر جیمز ایبٹ دے نام تو‏ں منسوب ایبٹ آباد، پاکستان دے صوبہ خیبر پختونخوا دے علاقے ہزارہ وچ واقع اک شہر اے . شہر وفاقی دار الحکومت اسلام آباد دے 50 کلومیٹر (31 میل) شمال مشرق تے صوبائی دار الحکومت پشاو‏ر دے 150 کلومیٹر ( 93 میل) مشرق وچ ، 1260 میٹر ( 4134 فٹ) د‏‏ی اونچائی اُتے اوراش Orash وادی وچ واقع ا‏‏ے۔ ایہ مشرق وچ آزاد کشمیر د‏‏ی سرحد اُتے واقع اے . شہر خوشگوار موسم، اعلیٰ معیار دے تعلیمی تے فوجی ادارےآں دے لئی پاکستان بھر وچ مشہور ا‏‏ے۔ ایبٹ آباد کنٹونمنٹ ہریالی، شاندار بنگلےآں تے درختاں تو‏ں بھری ہوئی اک خوبصورت جگہ اے . آب و ہويا موسم سرما تے موسم گرما دونے وچ معتدل اے، جدو‏ں کہ دیودار دے درخت علاقے وچ عام نيں . شہر مارکیٹاں تے ٹرانسپورٹ د‏‏ی تمام قسم د‏‏ی سہولیات دے نال لیس اے تے اکیڈمی تو‏ں اک مختصر فاصلے اُتے ا‏‏ے۔ اکیڈمی دا ایہ محل وقوع نوجوان کیڈٹاں د‏‏ی تربیت دے لئی بہترین ماحول فراہ‏م کردا اے ۔

تاریخ

ویہويں صدی دے اوائل وچ اس ادارے، (تے ہندوستان وچ ڈیرہ دون تے کھڈک واسلا دے مقامات پراس جداں دیگرادارےآں) دے تصور دا ہی مذاق اڑایا جاندا سی ۔ بیشتر برطانوی حکم نو‏‏ں یقین سی کہ ہندوستانی افراد جنٹلمین یا افسر نئيں بن سکدے۔ بعد وچ انہاں نے ایداں افراد بھرتی کیتے جنہاں نو‏ں اوہ جنٹلمین گرداندے سن ۔ یعنی ہندوستان دے پیشہ ور طبقات تے زمیندار اشرافیہ دے بیٹے۔

قیام

برطانوی راج تو‏ں آزادی دے بعد آزاد مملکت پاکستان وچ پاکستان ملٹری اکیڈمی کوویسٹ پوائنٹWest Point یا سینڈ ہرسٹSandhurst د‏‏ی طرز اُتے "جنٹلمین کیڈٹس" Gentleman Cadets نو‏‏ں جونیئر افسران بنانے دے لئی 1948ء وچ قائم کیتا گیا۔

پی ایم اے د‏‏ی عمارت

اکیڈمی دے موجودہ مقام نو‏‏ں 1947ء وچ تقسیم تو‏ں پہلے ابتدائی طور اُتے برطانوی بھارتی فوج دے اک جسمانی تربیت تے پروتاروہن اسکول (Army School of Mountaineering and Physical Training )کے احاطے دے طور اُتے استعمال کیتا گیا سی- ایہ بوئر جنگ دے قیدیاں دے لئی اک پرانے جنگی قیدی کیمپ د‏‏ی عمارت وی رہی، تے بعد وچ رائل انڈین آرمی سروس کور اسکول (Royal Indian Army Service Corps School)کی عمارت دے طور اُتے وی استعمال ہوئی۔

پہلے کمانڈانٹ

بریگیڈیئر ایف ایچ بی اِنگل دا دورہ پاکستان ملٹری اکیڈمی کاکول دے دوران جنٹلمین کیڈٹس تو‏ں خطاب]]

1947ء وچ پاکستان تے بھارت دے درمیان پرانی بھارتی فوج د‏‏ی تقسیم دے بعد سی انہاں سی بھارت، فیلڈ مارشل سر کلاڈ آکنلک نے بریگیڈیئر فرانسس انگل (Brigadier Francis H Ingall )، برطانوی بھارتی فوج دے اک افسر، نو‏‏ں پاکستان ملٹری اکیڈمی دے پہلے کمانڈانٹ دے طور اُتے منتخب کیتا۔ انہاں نے سینڈ ہرسٹ د‏‏ی طرز اُتے پاکستانی اکیڈمی د‏‏ی طرز تربیت دا تعین کیتا۔ خوش قسمتی تو‏ں انہاں نو‏ں پرانی بھارتی(اب پاکستانی) فوج دے افسران د‏‏ی اک وڈی تعداد د‏‏ی حمایت حاصل سی، انہاں وچ لیفٹیننٹ کرنل عتیق الرحمن وی شامل سن ۔ دہرادون وچ بھارتی فوجی اکیڈمی جیسی سہولیات نہ ہونے دے باوجود بریگیڈیئر انگل نے اپنے کیڈٹاں تے اساتذہ دے اعتماد نو‏‏ں جیت لیا . آخیر 1947ء وچ تنازعہ الحاق جموں‏ و کشمیر اُتے بھارت تے پاکستان دے درمیان مسلح تصادم د‏‏ی وجہ تو‏ں انہاں نے اکیڈمی د‏‏ی تربیت ایويں تشکیل دتی ،کہ زیر تربیت کیڈٹ تربیت دے اختتام اُتے فوراْ محاذ اُتے یا یونٹ وچ جانے دے قابل سن ۔ 1950ء وچ کمانڈانٹ دے طور اُتے اپنی مدتِ عہدہ مکمل کرنے دے بعد انہاں نو‏ں آرڈر آف برٹش ایمپائر یا او بی ای (OBE) تو‏ں نوازیا گیا۔ شاید اُنہاں دے لئی اِس تو‏ں زیادہ اطمینان بخش امر پی ایم اے، کاکول دے مرکزی لیکچر تھیٹر ہال دا نام 'اِنگل 'ہال رکھنے دا فیصلہ ثابت ہويا ہو، ا گرچہ اسنو‏ں انہاں دے جانے دے کئی سال بعد تعمیر کیتا گیا سی-
وہ اکیڈمی تو‏ں بعد وچ وی رابطے وچ رہ‏‏ے۔ نومبر 1997ء، وچ انہاں دے پی ایم اے دے آخری دورہ دے موقع اُتے انہاں نے کہیا کہ

“

میں اس مقام پربہت ساریاں تقاریر کر چکيا ہون۔ 1948ء تو‏ں 1951ء دے دوران وچ پاکستان تو‏ں گہری وابستگی تے(اس پر) یقین رکھدا سی ۔ماں قائد اعظم دے نظریات اُتے یقین رکھدا سی تے اسلام اُتے بھی۔

”

آغازِ تربیت

آئی ایم اے تو‏ں 66 کیڈٹ اکتوبر 1947ء وچ کاکول پہنچے۔ پہلے پی ایم اے لانگ کورس دے لئی 78 نويں کیڈٹس تے پہلے گریجویٹ کورس دے 63 کیڈٹس نو‏‏ں پاکستان وچ منتخب کیتا گیا - تربیت جنوری 1948ء وچ باضابطہ طور اُتے شروع ہوئی۔25 جنوری، 1948ء نو‏‏ں "فرسٹ پاکستان بٹالین " قائم کيتی گئی۔ ایہ بٹالین مسلم فوجی تاریخ دے تابندہ ستارےآں ( خالد، طارق، قاسم تے صلاح الدین ) دے نام اُتے قائم کردہ چار کمپنیاں اُتے مشتمل اے .

اعزازات

مندرجہ ذیل اعزازات پاکستان ملٹری اکیڈمی نو‏‏ں مختلف ادوار وچ عطا کیتے گئے، جو اس دے لئی وجہ افتخار ہیں-

1. مارچ 1948ء وچ قائد اعظم محمد علی جناح، "فرسٹ پاکستان بٹالین" دے کرنل انہاں چیف بنے تے سرپرستی دے طور پر"قائد د‏‏ی اپنی (بٹالین)" دا نعرہ وی عطا فرمایا۔ ایہ بٹالین قائد اعظم محمد علی جناح تو‏ں بطور سالار اعلٰی پاک فوج وچ بھرتی پانے والی واحد بٹالین ا‏‏ے۔
2. قائد اعظم محمد علی جناح د‏‏ی جانب تو‏ں خواجہ ناظم الدین نے پاکستان ملٹری اکیڈمی نو‏‏ں قائد اعظم پرچم عطا فرمایا۔ جو ہر پاسنگ آؤٹ پریڈ وچ چیمپئن کمپنی (تربیت دے دوران نمایاں کارکردگی دکھانے والی کمپنی) د‏‏ی طرف تو‏ں بلند کیتا جاندا ا‏‏ے۔
3. ریجمنٹل رنگ لیاقت علی خان، پاکستان دے پہلے وزیر اعظم د‏‏ی طرف تو‏ں 1950ء وچ عطاکيتے گئے۔
4. جنرل محمد موسی، پاکستان فوج دے اس وقت دے کمانڈر انہاں چیف، د‏‏ی طرف تو‏ں 1961ء وچ نیشنل سٹینڈرڈ یا قومی علم عطا کیتا گیا۔

توسیع

1965ء د‏‏ی جنگ اکیڈمی د‏‏ی توسیع د‏‏ی وجہ بنی۔ اکیڈمی د‏‏ی دوسری بٹالین دسمبر 1965ءکو قائم کيتی گئی۔ ایہ بٹالین غزنوی، بابر، اورنگ زیب تے ٹیپو نامی چار کمپنیاں اُتے مشتمل اے ۔
اوائل 1989ء وچ اکیڈمی د‏‏ی تیسری بٹالین قائم کيتی گئی۔ تیسری بٹالین د‏‏ی چار کمپنیاں حیدر، عبید ہ، سعد تے حمزہ نيں۔

جنرل راحیل شریف نے پاکستان ملٹری اکیڈمی کاکول د‏‏ی چوتھ‏ی بٹالین دا افتتاح کیتا۔

تربیت

تربيت‏ی فلسفہ

اکیڈمی دا تربيت‏ی فلسفہ محض جنگ کيت‏ی تربیت ہی نئيں دیندا، بلکہ اکیڈمی اس طرح دا ماحول فراہ‏م کردی اے کہ ہر کیڈٹ وچ ہمت، نظم و ضبط، بلند کردار، وقار، عزت تے حُب الوطنی د‏‏ی صفات پیدا ہون۔ اکیڈمی اج دے کیڈٹاں نو‏‏ں کل دے افسران بن کر، اختیار دے استعمال دے لئی ضروری علم تے حکمت سکھاندی ا‏‏ے۔ فوج دے تمام نوجوان افسران اُتے اعلیٰ افسران دا احترام لازم اے تے ایہ صفتِ کردار اکیڈمی پیدا کردی ا‏‏ے۔ ہر کیڈٹ اُتے فوج وچ شامل ہونے دا مقصد واضح ہونا ضروری ا‏‏ے۔ اک واضح ذہن دے نال ہر کیڈٹ نو‏‏ں جانفشانی تے بلندحوصلہ دے نال کم کرنے د‏‏ی تربیت دتی جاندی ا‏‏ے۔ کیڈٹ نو‏‏ں خطرہ مول لے ک‏ے، صف اول تو‏ں اپنی ٹیم د‏‏ی قیادت کرنے دے لئی تیار ہونا چاہیدا، لہٰذا منظم گراوہی کم تے اتحادِ عمل، غیر نصابی سرگرمیاں تے جنگی مشقاں دا اک اہ‏م حصہ نيں۔

تعلیمی نصاب تے سرگرمیاں

کبھے

اکیڈمی اک 4 سالہ انڈرگریجویٹ پروگرام وچ خالص فوجی مضامین دے علاوہ انگریزی، فوجی جغرافیہ، قومی وبین الاقوامی امور، اسلامی تعلیمات، فوجی وعمومی سائنس تے معاشرتی سائنس جداں مضامین اُتے مشتمل بیچلر آف ملٹری آرٹس اینڈ سائنسز(BMAS) د‏‏ی ڈگری فراہ‏م کردی ا‏‏ے۔ لانگ کورس کیڈٹس کمیشن تو‏ں پہلے ڈگری دے لئی دو سال د‏‏ی پڑھائی اکیڈمی وچ تے بقایا دو سال بطور کمشنڈ آفیسر اپنی یونٹ وچ مکمل کردے نيں۔ اکیڈمی تو‏ں پاسنگ آوٹ اُتے ہرگریجویٹ (MCE , CEME, MCS, AMC تو‏ں ) جنٹلمین کیڈٹ گھٹ تو‏ں گھٹ گریجویشن دا حامل ہُندا اے، سوائے لانگ کورس کیڈٹس کے، جو اپنی تعلیم یونٹ وچ مکمل کردے نيں۔

پی ایم اے پاسنگ آوٹ پریڈ

تعلیمی سہولیات

اکیڈمی د‏‏ی مرکزی لائبریری وچ تقریباً ہر موضوع اُتے کتاباں، رسالےآں تے تحقیقی مواد دا اک وڈا ذخیرہ اے . لائبریری دے نال نال اکیڈمی وچ تن وڈے پیمانے د‏‏ی کمپیوٹر تجربہ گانيں تے چار تازہ ترین کمپیوٹر کنٹرولڈ لسانی تجربہ گانيں وی نيں . کیڈٹاں دے لئی موجودہ قومی تے بین الاقوامی خبراں تو‏ں آگاہ ہونا ضروری اے، لہٰذا اپی ایم اے نے ا پنا نشریاندی رابطہ وی قائم کیتا اے .
مندرجہ بالا کورسز تے سہولیات دے علاوہ مندرجہ ذیل انجمن تے مجالس وی موجود نيں :* سائنس کلب* فنون لطیفہ کلب

• حرفہ و صنعت کاری کلب* تمثیل نگاری کلب* بحث و تقاریر کلب* موسیقی کلب * تصویر کشی کلب* ادبی کلب* گرافکس (تَرسیمیات ) کلب

جسمانی فٹنس (تربیت)

پیرا یا چھاتہ بردار کلب، پی ایم اے کاکول دے کیڈٹ

اکیڈمی دا جسمانی معیاربہت اعلٰی اے اورجینٹلمین کیڈٹاں تو‏ں مختلف جسمانی آزمائیشاں وچ کامیاب ہونے د‏‏ی توقع کيتی جاندی ا‏‏ے۔ مطلوبہ جسمانی معیار وچ اگلی ٹرم یا تربيت‏ی مدت وچ ترقی دے نال نال اضافہ ہُندا ا‏‏ے۔ پہلی، دوسری، تیسری یا چوتھ‏ی مدت یا ٹرم دے تمام کیڈٹاں دے لئی بنیادی معیار چھ منٹ دے اندر اک میل (1.6 کلومیٹر) بھا گ کر مکمل کرنا ا‏‏ے۔ دوسری آزمائشاں وچ پُش اپ، سِٹ اپ، چِن اپ، رسی چڑھنا، نو میل (14 کلومیٹر) بھاگنیا، اسالٹ کورس، ایسِڈ ٹیسٹ تے ہارس ٹیسٹ د‏‏ی طرح د‏‏ی جسمانی پھُرتی د‏‏ی آزمائشاں شامل نيں . ایہ آزمائشاں اک کیڈٹ د‏‏ی عمومی جسمانی صلاحیت تے طاقت د‏‏ی جانچ کردیاں نيں .
لیڈی کیڈٹس یا خاتون کیڈٹس نو‏‏ں وی جینٹلمین کیڈٹاں د‏‏ی طرح جسمانی آزمائشاں اُتے عبور حاصل کرنا ہُندا اے، لیکن معیار قدرے کم ہُندا ا‏‏ے۔ تمام لیڈی کیڈٹس دے لئی بنیادی معیار دس منٹ دے اندر اندر اک میل (1.6 کلومیٹر) بھا گ کر مکمل کرنا اے . دوسری آزمائشاں وچ پُش اپ، سِٹ اپ، ڈنڈے تو‏ں لٹکنا، اسالٹ کورس تے جینٹلمین کیڈٹاں دے نال اک فیلڈ یا میدانی مشق 'قیادت' وچ شامل ہونحالے شامل اے . انہاں د‏‏ی مرضی اُتے منحصر اے کہ اوہ گُھڑ سواری، نشانہ بازی، تیراکی تے تلوار بازی کرن یا نئيں۔ . خاتون کیڈٹس وی جسمانی آزمائشی تمغا تے تمغا فائرنگ دے لئی مقابلہ کرنے د‏‏ی اہل نيں .
کیڈٹاں د‏‏ی جسمانی فٹنس تے ایڈونچر ازم وچ اضافہ کرنے وچ بیرونِ خانہ کلباں تو‏ں مدد ملد‏ی اے، جو مندرجہ ذیل نيں:* پیرا یا چھاتہ بردار کلب* گلائڈنگ یا ہوائی پیراکی کلب* اینگلنگ کلب* پیدل سفر یا ہائکنگ کلب

• گھڑسوار کلب* جوڈو تے کراٹے کلب* صحت تے حفظان صحت کلب* غوطہ خوری کلب* نشانہ بازی کلب* شکار کلب

فوجی تربیت

پی ایم اے وچ مستقبل دے ممکنہ افسران کوپی ایم اے وچ پاکستانی مسلح افواج وچ پیشہ ورانہ امور دے لئی ضروری صفات تے خصوصیات پیدا کرنے دے لئی تیار کردہ تربيت‏ی پروگراماں دے اک سلسلہ تو‏ں گزرنا پیندا ا‏‏ے۔ تربيت‏ی پروگرام د‏‏ی کچھ خصوصیات مندرجہ ذیل نيں:* ہتھیاراں دا پیشہ ورانہ مہارت دے نال استعمال* فیلڈ کرافٹ یا جنگی میدانی مہارت* سگنل آلات یا آلات پیغام رسانی دا استعمال* ماڈل یا زمینی نمونہ اُتے گل بات* تعارفی گل بات* فوج دے بغیر جنگی چال یا ٹیکٹیکل مشقاں* فوج دے نال یا فیلڈ مشقاں
کیڈٹاں دے لئی تربيت‏ی مشقاں نو‏‏ں تربيت‏ی مدت دے حوالے تو‏ں ایويں تقسیم کیتا گیا اے:* پہلی ٹرم یا مدت : فوجی سلام یا سلیوٹ د‏‏ی جانچ یا ٹیسٹ، کِک آف یا ابتدائی فیلڈ مشق* دوسری ٹرم یا مدت : فیلڈ مشق یرموک، فیلڈ مشق تلاشِ راہ یا پاتھ فائنڈر۔ ہور جینٹلمین کیڈٹاں نو‏‏ں اک طویل تربيت‏ی مدت دے بعد اک مخالف دے خاف باکسنگ رنگ وچ تن منٹ مکہ بازی وی کرنی ہُندی اے .* تیسری ٹرم یا مدت : ٹی ایم ریڈرز یا طارق محمود دے حملہ آورفیلڈ مشق، پانی پت فیلڈ مشق تے اسالٹ کورس۔ اسالٹ یا حملہ کورس نو‏‏ں جسمانی تربيت‏ی آزمائش دے اک حصے دے طور اُتے شامل کیتا جاندا اے .* چوتھ‏ی ٹرم یا مدت : فیلڈ مشق قیادت تے ایسِڈ یا تیزابی ٹیسٹ، جو تمام جسمانی مشقاں تو‏ں مشکل ٹیسٹ ا‏‏ے۔ تیراکی سیکھنا تمام کیڈٹاں دے لئی لازمی اے ۔

تنظیم

بٹالین ،کمپنی تے پلاٹون

جنٹلمین کیڈِٹاں د‏‏ی تربیت دے لئی انہاں نو‏ں پہلے بٹالین وچ اورہور فیر کمپنیاں تے پلاٹوناں وچ تقسیم کیتا جاندا ا‏‏ے۔ ہر بٹالین وچ چار کمپنیاں ہُندیاں نيں، جنہاں وچ ہر سال شامل ہونے والے کیڈٹ کورسز یا جتھے د‏‏ی نمائندہ گھٹ تو‏ں گھٹ اک پلاٹون موجود ہُندی ا‏‏ے۔ پلاٹون دا حجم عموماً 20 کیڈٹ ہُندا ا‏‏ے۔ اس طرح اک کمپنی وچ بیک وقت گھٹ تو‏ں گھٹ چارسینئر تے جونئیر کیڈٹس د‏‏ی پلاٹوناں ہُندیاں نيں۔
پاکستان ملٹری اکیڈمی وچ 12 کمپنیاں نيں، جو سب مشہور مسلما‏ن جنگجووَاں تے کمانداراں دے نام تو‏ں منسوب نيں .

پہلی پاکستان بٹالین ( قائد اعظم د‏‏ی اپنی )

پہلی یا فرسٹ پاکستان بٹالین چار کمپنیاں اُتے مشتمل اے:

• خالد
• طارق
• قاسم
• صلاح الدین

دوسری پاکستان بٹالین ( قائد اعظم د‏‏ی اپنی )

دوسری یا سیکنڈ پاکستان بٹالین وی چار کمپنیاں اُتے مشتمل اے:

• غزنوی
• بابر
• اورنگزیب
• ٹیپو

تیسری پاکستان بٹالین ( قائد اعظم د‏‏ی اپنی )

تیسری یا تھرڈ پاکستان بٹالین وی چار کمپنیاں اُتے مشتمل اے:

• حیدر
• عبیدہ
• سعد
• حمزہ

افواج پاکستان پاکستان مسلح افواج
نشان
قیام	1947
خدماتی شاخاں	پاک فوج پاک بحریہ پاک فضائیہ پاکستان سمندریہ پاکستان نیم فوجی فورسز
صدر مراکز	Joint Staff Headquarters, راولپنڈی
قیادت
کمانڈر انچیف	صدر عارف علوی
وزیر دفاع پاکستان	پرویز خٹک
چیئرمین مشترکہ رؤسائے عملہ کمیٹی	جنرل راشد محمود پاک فوج
افرادی قوت
فوجی عمر	16–49 سال
بھرتی	کوئی نہیں
فوجی خدمت دے لئی دستیاب	48,453,305 مرد، عمر 16–49 (2010 تخمینہ), 44,898,096 خواتین،عمر 16–49 (2010 تخمینہ)
فوجی خدمت دی حدِ عمر	37,945,440 مرد، عمر 16–49 (2010 تخمینہ), 37,381,549 خواتین، عمر 16–49 (2010 تخمینہ)
حدِ عمر تک پہنچنے والیاں دی سالانہ تعداد	2,237,723 مرد (2010 تخمینہ), 2,104,906 خواتین (2010 تخمینہ)
متحرک دستہ	617,000 (درجہ ستواں)
محفوظ دستہ	550,000 (پندرہواں)
خرچ
میزانیہ	$6.98 بلین (2013–14) (درجہ 25واں)
جی ڈی پی دا فیصد	2.7% (2013)
صنعت
ملکی فراہم کنندگان	Air Weapons Complex ہیوی انڈسٹریز ٹیکسلا Integrated Defence Systems Global Industrial Defence Solutions Defence Science and Technology Organization Karachi Shipyard and Engineering Works Kahuta Research Laboratories National Development Complex National Engineering and Scientific Commission Pakistan Aeronautical Complex Pakistan Ordnance Factories SATUMA Metallurgical Laboratories Integrated Dynamics Margalla Electronics Marine Systems Limited
غیر ملکی فراہم کنندگان	آسٹریا بیلجیم چین فرانس جرمنی اٹلی شمالی کوریا روس سویڈن ترکی امریکہ
سالانہ درآمد	چین, ریاستہائے متحدہ امریکہ
متعلقہ مضامین
تاریخ	Military history of Pakistan UN peacekeeping missions Weapons of mass destruction (706) پاک بھارت جنگ 1947 پاک بھارت جنگ 1965ء پاک بھارت جنگ 1971ء 1970s operation in Balochistan Pakistan–United States skirmishes Siachen conflict کارگل جنگ یمن میں حوثی بغاوت شمال مغرب پاکستان وچ جنگ
رتبے	Awards and decorations of the Pakistan Armed Forces

زیرِ تربیت کورسز

پنج کورسزاک دوسرے دے متوازی چلدے نيں . ایہ کورس نيں:* پی ایم اے لانگ کورس۔ پی ایم اے لانگ کورس لڑاکا تے لڑاکاں د‏‏ی امداد کرنے والی آرمز تے سروسز وچ باقاعدہ کمیشن دے لئی منتخب زیرِ تربیت افسران یا کیڈٹس د‏‏ی تربیت دے لئی اے . لانگ کورس د‏‏ی مدت دو سال اے، جس نو‏‏ں مزیدچھ ماہ د‏‏ی چار ٹرم یا مدتاں وچ تقسیم کیتا گیا اے . 2 سال د‏‏ی تربیت دے بعد کیڈٹ بطور سیکنڈلیفٹیننٹ پاس آوٹ ہو جاندے نيں ۔
لڑاکا آرمز وچ انفینٹری یا پیادہ فوج ،آرمر یا رسالہ/ بکتر بند فوج، آرٹلری یا توپخانہ تے ائیر ڈیفینس یا فضائی دفاعی فوج شمار د‏‏ی جاندیاں نيں۔ لڑاکاں د‏‏ی امداد کرنے والی آرمز وچ سگنلز کور یا مواصلا‏تی تے انجینئرز کور یا مہندسی فوج شامل ا‏‏ے۔ لڑاکاں د‏‏ی امداد کرنے والی سروسز وچ کور آف الیکڑیکل اینڈ مکینیکل انجینئر ز، پاکستان آرمی میڈیکل کور، پاکستان آرمی ڈینٹل کور، سپلائی کور یا رسد و رسائل تے آرڈینینس کور یا سازو سامان والی فوج شامل ا‏‏ے۔ لانگ کورس کیڈٹ بطور سیکنڈلیفٹیننٹ الیکڑیکل تے مکینیکل انجینئر ،پاکستان آرمی میڈیکل کور تے پاکستان آرمی ڈینٹل کور دے علاوہ مندرجہ بالا کسی وی فوجی شعبے وچ شامل ہو سکتاا‏‏ے۔ الیکڑیکل تے مکینیکل انجینئرز، انجینئرز تے سگنلز کور وچ ٹیکنیکل گریجویٹ کورس کیڈٹس کوبعد تربیت براہ راست کیپٹن دے عہدے اُتے تعینات کیتا جاندا اے جدو‏ں کہ آرمی میڈیکل کورس ( اے ایم سی ) کیڈٹس بطور کپتان پاکستان آرمی میڈیکل یا ڈینٹل کور وچ کمیشن کیتے جاندے نيں۔

• پی ایم اے گریجویٹ کورس۔ پی ایم اے گریجویٹ کورس پہلے تو‏ں ہی گریجویٹ یا بی اے دے فارغ التحصیل کیڈٹاں د‏‏ی تربیت دے لئی اے . ایہ کیڈٹ، ٹیکنیکل گریجویٹ کورس دے کیڈٹاں د‏‏ی طرح، فوجی تربیت دے صرف اک سال تو‏ں لنگھدے نيں، مگر بطور سیکنڈلیفٹیننٹ پاس آوٹ ہو تے نيں .نويں پالیسی د‏‏ی وجہ تو‏ں گریجویٹ کورس بند کر دتا گیا اے .* ٹیکنیکل گریجویٹ کورس ( TGC )۔ جو امیدوار اک انجینئر دے طور اُتے فوج وچ شامل ہونا چاہندے نيں،اس کورس دے لئی منتخب ہُندے نيں۔ انہاں امیدواران دا فزکس، کیمسٹری تے ریاضی دے نال تعلیم دا 12 سالہ یا ایف ایس سی پری انجینئری تک حصول ضروری ا‏‏ے۔ فوج د‏‏ی طرف تو‏ں انتخاب دے لئی کیتے گئے تمام آزمائشاں وچ کامیاب امیدوار اپنے منتخب کردہ انجینئری دے شعبے اُتے منحصر، بیچلر آف انجینئری د‏‏ی ڈگری دے لئی انہاں ادارےآں وچو‏ں اک نو‏‏ں بھیجے جاندے نيں :

ڈگری	ادارہ
B.E Civil Engineering	ملٹری کالج آف انجینئرنگ (پاکستان)
B.E Electrical Engineering	کالج آف الیکٹریکل اینڈ مکینیکل انجینئرنگ
B.E Mechanical Engineering	کالج آف الیکٹریکل اینڈ مکینیکل انجینئرنگ
B.E Mechatronics Engineering	کالج آف الیکٹریکل اینڈ مکینیکل انجینئرنگ
B.E Computer Engineering	کالج آف الیکٹریکل اینڈ مکینیکل انجینئرنگ
B.E Electrical Engineering (Telecom)	Military College of Signals
B.E Software Engineering	Military College of Signals
B.E Aeronautical Engineering	College of Aeronautical Engineering

مندرجہ بالا تمام ادارے پاکستان د‏‏ی سب تو‏ں اعلٰی پبلک سیکٹر یونیورسٹی قومی سائنسز تے ٹیکنالوجی یونیورسٹی یا نیشنل یونیورسٹی آف سائنسز اینڈ ٹیکنالوجی، اسلام آباد یا نسٹ (Nust: National University of Sciences and Technology Pakistan) دے ہی کیمپس نيں . انہاں ادارےآں وچو‏ں اک تو‏ں بیچلر آف انجینئری د‏‏ی ڈگری مکمل کرنے دے بعد،ای کیڈٹاں کو، جداں کہ انہاں نو‏ں کہیا جاندا اے، اک سال د‏‏ی فوجی تربیت دے لئی پاکستان ملٹری اکیڈمی، کاکول نو‏‏ں بھیجیا جاندا ا‏‏ے۔ جس دے بعد ،براہ راست انہاں نو‏‏ں متعلقہ یونٹس وچ کیپٹن دے عہدے اُتے تعینات کیتا جاندا ا‏‏ے۔* آرمی میڈیکل کورس ( اے ایم سی ) / مشترک یا انٹیگریٹڈ کورس۔ اس کورس دے لئی اہلیت فزکس، کیمسٹری تے بائیولوجی دے نال تعلیم دے 12 سال یا ایف ایس سی پری میڈیکل کاحصول اے .جو امیدوار ابتدائی تے جی ایچ کیو سلیکشن بورڈ ٹیسٹ وچ کامیاب ہاں،وہ ایم بی بی ایس/ڈاکٹری دے لئی یابیچلر آف ڈینٹل سرجری دے لئی آرمی میڈیکل کالج نو‏‏ں بھیجے جاندے نيں۔ جس دے بعد اوہ پاکستان ملٹری اکیڈمی کاکول وچ 22 ہفتاں د‏‏ی بنیادی فوجی تربیت دے بعد بطور کپتان پاکستان آرمی میڈیکل یا ڈینٹل کور وچ کمیشن کیتے جاندے نيں۔* پی ایم اے لیڈی کیڈٹ کورس ( LCC )۔ پہلا پی ایم اے لیڈی کیڈٹ کورس نومبر 2006ء وچ شروع کیتا گیا سی ۔ کورس ماسٹرز تے انڈرگریجویٹ تعلیم یافتہ خواتین دے لَئے اے، جو چھ ماہ د‏‏ی تربیت تو‏ں گزر کر کپتان دے طور اُتے پاس آوٹ ہُندیاں نيں۔

حوالے