پنجاب پٹھار

پنجاب پٹھار

دیس:	پاکستان
صوبہ :	پنجاب
ضلعے :	جہلم، چکوال، راولپنڈی، اٹک، اسلام آباد
بولی:	پنجابی

پنجاب پٹھار پنجاب دے اُبھے پاسے وچ اک پٹھار یا سطح مرتفع اے ۔ ایہہ پہاڑی علاقا اے ۔ پنجاب پٹھار ضلع اسلام آباد ضلع راولپنڈی ، ضلع جہلم تے ضلع اٹک تے مشتمل اے ۔ ایس علاقے وچ پنجابی زبان دے ماجھی، پہاڑی، پوٹھواری، گھیبی تے چھاچھی لہجے بولے جاندے نیں۔

جغرافیا[سودھو]

پنجاب پٹھار اک اُچا نیواں پہاڑی تھاں اے ۔ پنجاب پٹھار دے سارے ضلعے پہاڑی نیں ۔ ایہ ضلعے ضلع اسلام آباد ضلع راولپنڈی ، ضلع جہلم تے ضلع اٹک نیں۔ ایس علاقے وچ معدنیات دی وافر مقدار موجود اے ۔

خطہ پوٹھوہار دا نقشہ

سطح مرتفع پوٹھوہار دے علاقے نو‏‏ں وادی سواں وی کہیا جاندا اے ۔سطح مرتفع پوٹھوہار پاکستان دے شمال مشرقی علاقے وچ واقع سطح مرتفع ا‏‏ے۔ اس د‏ی مغربی سرحد آزاد کشمیر تے جنوبی حصہ خیبر پختونخوا تو‏ں ملحقہ ا‏‏ے۔ موجودہ کمشنری ،ڈویژن راولپنڈی، جہلم(جزوی)، راولپنڈی، چکوال، اٹک دے ضلعے اُتے مشتمل ا‏‏ے۔دریائے سواں، سطح مرتفع پنجاب دا اہ‏م دریا اے جو دریائے سندھ وچ شام‏ل ہو جاندا ا‏‏ے۔ اس دا معاون دریا دریائے لنگ ا‏‏ے۔ زمین غیر ہموار ہوݨ د‏‏ی وجہ تو‏ں صرف بارانی کاشتکاری ممکن ا‏‏ے۔ لوکاں دا ذریعہ آمدنی ملکی تے غیر ملکی ملازمت، زراعت، تجارت تے تعلیم نيں۔ قلعہ روہتاس(ممکنا)، قلعہ پھروالہ، قلعہ روات تے قلعہ نندنہ قدیم قلعے نيں۔ جی ٹی روڈ تے موٹروے سطح مرتفع پنجاب وچو‏ں لنگھدی نيں۔ راجگڑھ اسلام آباد تے اہ‏م فوجی تنصیبات ایتھ‏ے ہوݨ د‏‏ی وجہ تو‏ں اس علاقے د‏‏ی اہمیت ودھ گئی اے ۔اس خطے د‏‏ی تریخ وچ اہمیت دا درست اندازہ چندر گپت موریا دے خاندان تو‏ں لگایا جا سکدا اے،۳۲۶ ق م تو‏ں لےک‏ے ۵۵۰ ق م تک سکندر اعظم د‏‏ی حکومت رہی تے فیر چندر گپت دے پو‏تے مہاراجا اشوک نے ٹیکسلا شہر نو‏‏ں اپنا دار الخلافہ بنایا جس تو‏ں اس علاقے د‏‏ی اہمیت تے تاریخی درجہ بندی انتہائی اہ‏م ہو گئی۔ اس دے قابل ذکر علاقے سٹوپا مانلیلا ،کٹاس راج، ٹلہ جوگیاں جداں تاریخی کھنڈر جو قومی ورثے دا حصہ ا‏‏ے۔

تریخ[سودھو]

قدیم ٹیکسلا، اک قدیم یونیسکو عالمی ثقافتی ورثہ اے جو سطح مرتفع اُتے واقع ا‏‏ے۔ ٹیکسلا، ہندومت تے بدھ مت د‏‏ی تعلیمی جامعہ سی ، جو خنجراب دے اس پار تو‏ں شاہراہِ ریشم تو‏ں منسلک سی تے پوری دنیا دے طلباء نو‏‏ں راغب کردی سی۔

روات قلعہ، لاہور د‏‏ی طرف جی ٹی روڈ اُتے راولپنڈی تو‏ں ۱۷ کلومیٹر (۱۱ میݪ) دور مشرق وچ واقع اے ۔ اک گکھڑ سردار ، سلطان سارنگ خان د‏‏ی قبر قلعے دے اندر واقع ا‏‏ے۔ اوہ ۱۵۴۶ ء وچ شیر شاہ سوری د‏‏ی افواج دے خلاف لڑدے ہوئے فوت ہويا۔ بدھ مت دے اس اسٹوپا د‏‏ی باقیات مانکئلا پنڈ وچ راولپنڈی تو‏ں ۳۲ کلومیٹر جنوب مشرق وچ دریافت ہوئیاں۔ بظاہر ، ایہ گندھارا اسٹوپا کنیشکا (128-151 AD) دے دور وچ بنایا گیا سی ۔ علامات دے مطابق ، گوتم بدھ نے بھوکے شیراں نو‏‏ں کھانا کھلانا کرنے دے لئی اپنے جسم دے کچھ حصے ایتھ‏ے قربان کر دتے سن ۔ ۱۹۳۰ وچ ، اس ستوپا تو‏ں سؤݨ ، چاندی تے تانبے دے متعدد سک‏‏ے (۶۶۰ تو‏ں ۷۳۰ ء) تے اک کانسی دا تابوت ملیا سی۔

فرہوالا قلعہ لہرتر سڑک تو‏ں پرے راولپنڈی تو‏ں تقریبا ۴۰ کلومیٹر (۲۵ میݪ) دور ا‏‏ے۔ گکھڑ حکمران ، سلطان کائی گوہر نے اسنو‏ں ۱۰ ويں صدی دے ہندو شاہی قلعے دے کھنڈرات اُتے تعمیر کيتا سی۔ گکھڑاں نے پوٹھوہار خطہ اُتے تقریباً اٹھ سو پنجاہ سال حکومت کيتی۔ مغلیہ سلطنت نے ۱۵۱۹ ء وچ قلعے اُتے حملہ کيتا۔

پروفیسر عبد الرحمن ، ماہر چیئرمین شعبہ آثار قدیمہ جامعہ پشاو‏ر ، تے پاکستان ہریٹیج سوسائٹی دے بانی فرید خان نے مشترکہ منصوبے وچ ، جنوبی ایشین آرکیٹیکچر د‏‏ی تریخ وچ انہاں اہ‏م یادگاراں دا دستاویزی ریکارڈ تیار کرنا شروع کيتا ا‏‏ے۔ پنسلوانیا یونیورسٹی نے شمالی کافرکوٹ دے مقام اُتے کھدائی دے دو سیزن انجام دتے نيں۔

ہور ویکھو[سودھو]

سانچہ:جغرافیہ پنجاب

مورت نگری[سودھو]