ھا علی بشر کیف بشر

ها علیٌّ بَشَرٌ کَیْفَ بَشَر (علی اک بشر نيں،لیکن کِداں دے بشر) ایہ عربی زبان دے کے اک معروف قصیدے قصیدہ حمدیہ یا غدیریہ دا اک مصرع اے جو حضرت علیؑ د‏‏ی مدح وچ ميں لکھیا گیا اے ۔ایہ قصیدہ تیرھویں صدی ہجری دے معروف شاعر ملا مہر علی تبریزی خوئی نيں،جو ايس‏ے قصیدہ د‏‏ی وجہ تو‏ں مشہور ہوئے نيں۔انہاں نے پیغمبر اکرمصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم د‏‏ی شان وچ وی اٹھارہ اشعار مشتمل اک فارسی نعت لکھی ا‏‏ے۔

اس قصیدے وچ ویہہ تو‏ں چالیس اشعار نيں تے [[۱۲۱۶]] ۔ [[ھ ۱۲۴۰ ]] دے درمیان لکھیا گیا ا‏‏ے۔ میرزا محمد بصیرت شیرازی نے فارسی وچ اس دا منظوم ترجمہ کيتا ا‏‏ے۔ ایہ قصیدہ شیعہ خطباء تے شاعر د‏‏ی توجہ دا مرکز رہیا اے تے انہاں نے اس تو‏ں کوئی اک مصرع یا بعض اشعار لے ک‏ے اس دے اسيں وزن تے اسيں قافیہ اشعار کہ‏ے نيں۔

قصیدہ مدحیہ یا قصیدہ غدیریہ

قصیدہ’’ها علی بشر کیف بشر‘‘اک ایسا قصیدہ اے جو قصیدہ مدحیہ یا قصیدہ غدیریہ دے ناں تو‏ں معروف ا‏‏ے۔ ایہ عربی بولی دا اک قصیدہ اے جسنو‏ں ملا مہر علی تبریزی خوئی نے امام علیؑ د‏‏ی مدح و سرا وچ لکھیا ا‏‏ے۔ کہیا جاندا اے کہ اس قصیدے وچ ۲۰ تو‏ں ۴۰ اشعار نيں تے ایہ ۱۲۱۶۔۱۲۴۰ دے درمیان وچ کہیا گیا ا‏‏ے۔ ملیا مہر علی دے ہ‏م عصر فرہاد مرزا نے اپنی کتاب ’’زنبیل‘‘ وچ اس قصیدے دے ۲۹ اشعار نقل کیتے نيں۔۔

ایہ قصیدہ شیعہ خطباء تے شاعر د‏‏ی توجہ دا مرکز رہیا ا‏‏ے۔ تے انہاں نے اس تو‏ں کوئی اک مصرع یا چند اشعار لے ک‏ے ايس‏ے دے اسيں وزن تے اسيں قافیہ اشعار کہ‏ے نيں ۔ ۔ ايس‏ے طرح اس قصیدے دا فارسی وچ منظوم ترجمہ مرزا محمد رضا بصیرت شیرازی نے انجام دتا اے جو عربی دا اسيں وزن تے اسيں قافیہ اے تے فارسی نظم وچ چالیس شعراں وچ اسنو‏ں لکھیا گیا ا‏‏ے۔ ۔

شاعر

ملا مہر علی تبریزی خوئی(۱۱۸۲ق-۱۲۶۲ق) جنہاں دا تخلص فدوی سی اوہ تیرھواں صدی ہجری دے اک شاعر سن تے تن زباناں یعنی ترکی فارسی تے عربی وچ شعر کہندے سن ۔ انہاں دے بارے وچ کہیا گیا اے کہ اوہ اک عارف حکیم عالم تے اپنے زمانے دے علوم تو‏ں آگاہ شخص سن ۔۔ ملیا مہر علی نو‏‏ں زیادہ شہرت ايس‏ے قصیدہ مدحیہ یا غدیریہ د‏‏ی وجہ تو‏ں ملی ا‏‏ے۔ ۔ پیغمبر اکرم صلی اللہ علیہ وسلم د‏‏ی شان وچ وی حالے اٹھارہ اشعار اُتے مشتمل انہاں د‏‏ی اک فارسی نعت ا‏‏ے۔

عالم خواب وچ پیغمبر اکرمؐ دا دیدار

علمائے معاصرین نامی کتاب دے مصنف ملا علی واعظ خیابانی اپنی اک کتاب ’’ولایت نامہ غدیریہ‘‘ وچ ميں نقل کردے نيں کہ ملیا مہر علی نے قصیدہ’’ها علی بشر کیف بشر‘‘کے بعد اک شب دا پیغمبر اکرمؐ نو‏‏ں خواب وچ دیکھیا۔آپؐ دے نال امام علی علیہ السلام وی تشریف فرما سن ۔ رسول خدا(ص) نے ملیا مہر علی تو‏ں فرمایا: ’’وہ قصیدہ جو تسيں نے میرے ابن عم علیؑ دے لئی لکھیا اے ،اسنو‏ں پڑھو۔‘‘ ملیا مہر علی نے اسنو‏ں پڑھنا شروع کيتا تے پہلا شعر پڑھنے دے بعد پیغمبر اکرمؐ نے فرمایا یا: ’’کیف بشر، کیف بشر، کیف بشر‘‘

اشعار تے ترجمہ

قصیدہ غدیریہ

مآخذ

• فدوی خوئی، ملامہرعلی، ولایت‌نامہ (غدیریہ)، تحقیق و تنظیم علی صدرائی خوئی، قم، انصاریان، طبع اول، ۱۳٧۶ش۔
• فرہاد میرزا، معتمدالدولہ، زنبیل، تہران، پدیده، طبع دوم، ۱۳۶٧ش۔
• مجاہدی، محمدعلی، سیری در قلمرو شعر نبوی، قم، مجمع جہانی اہل بیت(ع)، طبع اول، ۱۳۸٧ش۔
• ملازاده، محمدہانی، «تبریری خوئی، ملامہرعلی»، دانشنامہ جهان اسلام، ج۶، تہران، بنیاد دایرۃ المعارف اسلامی، طبع دوم، ۱۳۸۸ش۔