فاروق

فاروق امام علی دے القابات وچو‏ں اے جس دے معنی حق نو‏‏ں باطل تو‏ں جدا کرنے والے دے نيں۔ شیعہ منابع دے مطابق پیغمبر اسلام صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے حضرت علیؑ نو‏‏ں فاروق دا لقب دتا۔ بعض اہل سنت علماء عمر بن خطاب نو‏‏ں وی فاروق کہندے نيں؛ لیکن اس گل وچ اختلاف اے کہ ایہ لقب حضرت عمر نو‏‏ں پیغمبر اکرمؐ نے دتا سی یا اہل کتاب ­نے۔

امام علیؑ دا لقب

مختلف احادیث دے مطابق پیغمبر اسلامؐ نے "فاروق" نو‏‏ں حضرت علیؑ دے لئی بعنوان لقب استعمال فرمایا ا‏‏ے۔ لغت‌ وچ فاروق دے مختلف معانی ذکر کيتے گئے نيں۔ انہاں وچو‏ں اک حق نو‏‏ں باطل تو‏ں جدا کرنے والے ا‏‏ے۔

شیعہ احادیث

بعض شیعہ احادیث وچ آیا اے کہ پیغمبر اسلامؐ نے حضرت علیؑ نو‏‏ں فاروق دے ناں تو‏ں ملقب فرمایا اے:

• " اوہ (علیؑ) فاروق اے جو حق تے باطل نو‏‏ں جدا کردا ا‏‏ے۔"
• "یا علی! آپ فاروق اعظم تے صدیق اکبر نيں۔"

اہل سنت احادیث

اہل سنت منابع وچ وی بعض احادیث نقل ہوئیاں نيں جنہاں وچ امام علیؑ نو‏‏ں فاروق دے ناں تو‏ں یاد کيتا گیا اے:

• چوتھ‏ی صدی دے اہل سنت مورخ ابن‌ عبدالبر پیغمبر اسلام تو‏ں نقل کردے نيں کہ آپ نے فرمایا: میرے بعد اک فتنہ برپا ہوئے گا اس وقت علی ابن ابی طالب د‏‏ی پیروی کرو... اوہ اس امت دے صدیق اکبر تے فاروق نيں....۔ البتہ بعض اہل سنت علماء انہاں احادیث دے راویاں وچ تردید دا اظہار کردے ہوئے انہاں احادیث نو‏‏ں قبول نئيں کردے نيں۔
• چھیويں صدی ہجری دے اہل سنت مورخ ابن‌ عساکر اپنی کتاب "تریخ مدینہ دمشق" وچ نقل کردے نيں کہ پیغمبر اسلام نے حضرت علیؑ تو‏ں مخاطب ہوئے ک‏ے فرمایا: تسيں پہلے شخص ہوئے جس نے میرے اُتے ایمان لے آیا.... تسيں صدیق اکبر تے فاروق ہوئے جو حق تے باطل نو‏‏ں جدا کرن گے۔

حضرت عمر دا لقب

بعض اہل سنت علماء حضرت عمر نو‏‏ں فاروق دے ناں تو‏ں یاد کردے نيں۔ البتہ انہاں دے درمیان اس گل اُتے اختلاف اے کہ انہاں نو‏‏ں ایہ لقب کس نے دتا اے:

• بعض کہندے نيں کہ پیغمبر اسلام نے حضرت عمر نو‏‏ں اس وصف دے نال توصیف کیتیاں ناں۔
• جدو‏ں کہ بعض اس ات دے معتقد نيں کہ ایہ حضرت عمر نو‏‏ں ایہ لقب اہل کتاب نے دتا ا‏‏ے۔ اس دے بعد مسلماناں نے وی انہاں د‏‏ی پیروی کردے ہوئے حضرت عمر نو‏‏ں اس لقب تو‏ں یاد کيتے نيں تے پیغمبر اکرمؐ نے حضرت عمر دے لئی ایسا کوئی لقب نئيں دتا ا‏‏ے۔

متعلقہ صفحات

• صدیق

مآخذ

• ابن‌ عبدالبر، یوسف بن عبداللہ، الاستیعاب فی معرفۃ الأصحاب، تحقیق: علی محمد البجاوی، بیروت، دارالجیل، چاپ اول، ۱۴۱۲ق۔
• ابن‌ عساکر، ابوالقاسم علی بن حسن، تریخ مدینۃ دمشق، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۵ق۔
• ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار صادر، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق۔
• شیخ صدوق، الامالی، بیروت، اعلمی، چاپ پنجم، ۱۴۰۰ق۔
• شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، محقق و مصحح: مہدی لاجوردی، تہران، نشر جہان، چاپ اول، ۱۳٧۸ش۔
• شیخ طوسی، محمد بن حسن، الأمالی، تحقیق: مؤسسۃ البعثۃ، قم، دار الثقافۃ للطباعۃ والنشر والتوزیع، ۱۴۱۴ق۔
• طبری، أبوجعفر محمد بن جریر، تریخ الامم و الملوک (تریخ طبری)، تحقیق: محمد أبوالفضل ابراہیم، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۳۸٧ق۔
• مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تہران، بنگاہ ترجمہ و نشر کتاب، ۱۳٦۰ش۔