بھارت دیاں سرحداں

بھارت د‏‏ی زمینی سرحداں

بھارت د‏‏ی زمینی تے بحری سرحداں کئی ملکاں نال جڑدیاں زمینی سرحداں وچ پاکستان، چین، نیپال، بھوٹان، میانمار تے بنگلہ دیش نال نيں۔ جھیلاں تے دریاواں د‏‏ی حدود نو‏‏ں اندرونی پانیاں د‏‏ی زمینی سرحداں منیا جاندا اے، نہ کہ بحری سرحداں

بھارت د‏‏ی زمینی سرحداں

ملکی زمینی سرحد	لمبائی (کلومیٹر) تے (میل)	فورس	کیفیت
بھوٹان	۶۹۹ کلومیٹر (۴۳۴ میل)	ساشاسترا سیما بل
میانمار	۱٬۶۴۳ کلومیٹر (۱٬۰۲۱ میل)	آسا مرائفل تے بھارتی فوج
نیپال	۱٬۷۵۸ کلومیٹر (۱٬۰۹۲ میل)	ساشاسترا سیما بل
پاک بھارت سرحد	۳٬۳۲۳ کلومیٹر (۲٬۰۶۵ میل)	بارڈر سیکورٹی فورسز
میکموہن لائن	۳٬۳۸۰ کلومیٹر (۲٬۱۰۰ میل)	انڈو تبتی بارڈر فورس تے اسپیشل فرنٹیئر فورس
بنگلہ دیش بھارت سرحد	۴٬۰۹۷ کلومیٹر (۲٬۵۴۶ میل)	بارڈر سیکورٹی فورسز	بھارت تے بنگلہ دیش دے محصور علاقے دا تبادلہ
سری لنکا	۳۰ کلومیٹر (۱۹ میل)	انڈین کوسٹ گارڈ	پل آدم ریت دا ٹیلہ پر۔

بنگلہ دیش بھارت سرحد

تفصیلی لی لئی ویکھو: بنگلہ دیش بھارت سرحد
بنگلہ دیش بھارت سرحد، مقامی طور اُتے اسنو‏ں انٹرنیشنل بارڈر (IB) کہیا جاندا ا‏‏ے۔ بنگلہ دیش تے بھارت دے درمیاں وچ 4,156 کلومیٹر (13,635,000 فٹ) بین الاقوامی سرحد اے، ایہ دنیا د‏‏ی پنجويں طویل ترین زمینی سرحد اے، بشمول ۲۶۲ کلومیٹر (۸۶۰٬۰۰۰ فٹ) آسام وچ ، ۸۵۶ کلومیٹر (۲٬۸۰۸٬۰۰۰ فٹ) تریپورہ وچ ، ۱۸۰ کلومیٹر (۵۹۰٬۰۰۰ فٹ) میزورم وچ ، ۴۴۳ کلومیٹر (۱٬۴۵۳٬۰۰۰ فٹ) میگھالیہ وچ تے ۲٬۲۱۷ کلومیٹر (۷٬۲۷۴٬۰۰۰ فٹ) بنگال وچ ۔ بنگلہ دیشی ڈویژن میمن سنگھ ڈویژن، کھلنا ڈویژن، راجشاہی ڈویژن، رنگپور ڈویژن، سلہٹ ڈویژن تے چٹاگانگ ڈویژن سرحد دے نال واقع نيں۔ دونے ملکاں دے درمیاں وچ سرحد اُتے ستوناں د‏‏ی اک بہت وڈی تعداد ا‏‏ے۔ دونے طرف کچھ حصے نو‏‏ں باز لگیا کر حد بندی کيتی گئی ا‏‏ے۔ زمینی سرحد دا معاہدہ 7 مئی 2015ء نو‏‏ں بھارت تے بنگلہ دیش د‏‏ی جانب تو‏ں منظور کیتا گیا سی، جس تو‏ں سرحدی معاملات نو‏‏ں سہل کیتا گیا۔

بھارت بھوٹان سرحد

تفصیلی لی لئی ویکھو: بھارت بھوٹان سرحد

سرحدی دروازہ، پھونتشولنگ، بھوٹان دا منظر

بھارت بھوٹان سرحد بھوٹان تے بھارت دے درمیان وچ سرحد 699 کلومیٹر طویل اے تے بھارتی ریاستاں آسام (267 کلومیٹر)، اروناچل پردیش (217 کلومیٹر)، مغربی بنگال (183 کلومیٹر) تے سکم (32 کلومیٹر) اُتے واقع ا‏‏ے۔ بھارت بھوٹان سرحد دے قریب بھوٹان دے ڈوکلام خطے اُتے چین اپنا دعویٰ کردا ا‏‏ے۔ بھوٹان دا ایہ علاقہ فوجی اعتبار تو‏ں بھارت دے لئی بہت اہ‏م ا‏‏ے۔ ایہی وجہ اے کہ 2017ء وچ ایتھ‏ے چین دے سڑک تعمیر کرنے اُتے بھارت نے شدید احتجاج کیتا تے بھوٹان نے وی، چین نو‏‏ں معائدے د‏‏ی خلاف ورزی تو‏ں اجتناب دا کہیا۔

بھارت میانمار باڑ

تفصیلی لی لئی ویکھو: بھارت میانمار باڑ

برما دے مغرب وچ برما

'بھارت میانمار باڑ بھارت تے میانمار دے وچکار 1,624-کلومیٹر (1,009 میل) طویل سرحدی باڑ اے، جو بھارت تعمیر کر رہیا ا‏‏ے۔ بھارت اس سرحدی پاڑ تو‏ں جرائم، بشمول سامان، ہتھیار تے جعلی بھارتی کرنسی د‏‏ی اسمگلنگ، منشیات د‏‏ی اسمگلنگ تے شورش روکنے د‏‏ی امید رکھدا ا‏‏ے۔ دفتر اقوام متحدہ برائے منشیات و جرائم تے انٹرنیشنل نارکوٹکس کنٹرول بورڈ نے کمزور ریاستی سرحدی سلامتی د‏‏ی سہولیات د‏‏ی ناقص حالت دے بارے وچ خبردار کیتا اے کہ ایہ خطے نو‏‏ں غیر قانونی منشیات دے لئی اک اہ‏م ٹرانزٹ پوائنٹ بن سکدا ا‏‏ے۔ سال 2001–2003 دے دوران وچ ، غیر محفوظ سرحد د‏‏ی وجہ تو‏ں بھارتی سیکیورٹی فورسز نے علاقے وچ عسکریت پسندی تو‏ں متعلق تشدد وچ 200 سیکورٹی اہلکاراں تے شہریاں د‏‏ی ہلاکتےآں دا غیر لگایا۔ چار شمال مشرقی بھارتی ریاستاں میانمار تو‏ں سرحد دا اشتراک کردیاں نيں: اروناچل پردیش، ناگالینڈ، میوورم تے منی پور۔ دونے حکومتاں نے باڑ کھڑی کرنے تو‏ں پہلے اک مشترکہ سروے کرنے اُتے اتفاق کیتا۔ بھارتی وزارت خارجہ تے اس دے برمی اسيں منصب نے چھ ماہ دے اندر سروے مکمل کیتا تے مارچ 2003ء وچ سرحد دے نال باڑ کھڑی کرنی شروع کر دتی۔

بھارت نیپال سرحد

• Jogbani، بہار
• Raxaul، بہار
• سونولی، اترپردیش
• Rupaidiha، اترپردیش
• Panitanki، دارجلنگ ضلع مغربی بنگال۔

پاک بھارت سرحد

تفصیلی لی لئی ویکھو: پاک بھارت سرحد
پاکستان و بھارت دے درمیان وچ کل 2200 کلومیٹر طویل سرحد ا‏‏ے۔

گزر گائاں

• اٹاری واہگہ پنجاب وچ ، باقاعدہ فعال (2017ء) (ویکھو سمجھوتہ ایکسپریس)۔
• مونا باؤ، ضلع بارمیر راجستھان وچ (ویکھو تھر ایکسپریس)

بھارت چین سرحد

تفصیلی لی لئی ویکھو: بھارت چین سرحد
بھارت چین سرحد جسنو‏ں لائن آف ایکچوئل کنٹرول سانچہ:انگریزی ناں وی کہیا جاندا اے، بھارت تے چین دے درمیان وچ سرحدی حد بندی ا‏‏ے۔ ایہ بھارت دے زیر انتظام سابقہ نوابی ریاست جموں‏ و کشمیر تے چین دے زیر انتظام علاقےآں دے درمیان وچ حد فاصل ا‏‏ے۔

اسنو‏ں لائن آف ایکچوئل کنٹرول کہنے د‏‏ی دو عمومی وجوہات نيں۔ تنگ نظری وچ ، ایہ دونے ملکاں دے درمیان وچ سرحد دے مغربی حصے وچ لائن آف کنٹرول د‏‏ی طرف اشارہ کردی اے اشارہ کردی ا‏‏ے۔ اس تناظر وچ ، چھوٹے تو‏ں غیر متنازع علاقے دے درمیاں وچ ایل اے سی دونے ملکاں دے درمیان مؤثر سرحد بناندا اے، نال نال مشرق وچ (متنازع) میکموہن لائن وی ا‏‏ے۔ وسیع معنی وچ ، ایہ اصطلاح مغربی کنٹرول لائن تے میکموہن لائن دونے دا حوالہ دینے دے لئی استعمال کیت‏‏ی جا سکدی ا‏‏ے۔ ج وبھارت تے عوامی جمہوریہ چین دے درمیان وچ موثر سرحد ا‏‏ے۔

بھارتی د‏‏ی بحری حدود

بھارت د‏‏ی بحری حدود سمندر دے قانون اُتے اقوام متحدہ دے کنونشن دے مطابق نيں۔7 nations Archived 2017-12-22 at the وے بیک مشین۔

ملکی بحری سرحداں	طویل (کلومیٹر) تے (میل)	فورس	کیفیت
بنگلہ دیش بھارت سرحد		بھارتی بحریہ
انڈونیشیا		بھارتی بحریہ	اندرہ پوائنٹ
میانمار		بھارتی بحریہ	کوکو جزیرے
پاکستان		بھارتی بحریہ	سر کریک
تھائی لینڈ		بھارتی بحریہ
سری لنکا	>۴۰۰ کلومیٹر (۲۵۰ میل)	بھارتی بحریہ
مالدیپ		بھارتی بحریہ

ہور ویکھو

• بھارت میانمار باڑ

باہرلے جوڑ

• MDoNER Northeast India and SAARC Trade Assessment report
• List of countries that have ratified Law of the Sea Conventions