شندے راجٹبر
شندے یا سندھیا ہندو مرہٹیاں دا اک شاہی سلسلہ اے جو ریاست گوالیار دا حکمران سی۔[۱] ریاست گوالیار اٹھارہويں تے انیہويں صدی وچ مرہٹہ وفاق دا حصہ جدوں کہ انیہويں تے ویہويں صدی وچ برطانوی راج دی اک نوابی ریاست سی۔ سنہ سینتالیس وچ ہندوستان نوں برطانوی استعمار توں آزادی نصیب ہوئی تاں شندے خاندان دے افراد نے ریاست نوں حکومت ہند وچ ضم کر ليا تے جمہوری سیاست دی راہ اپنائی۔
آغاز
[سودھو]کنہر کھیڑ نال تعلق رکھنے والا شندے خاندان اصلاً بہمنی سلطنت دے عہد وچ شیلے دار ہويا کردا سی۔[۲] بعد وچ جدوں مرہٹہ سلطنت قائم ہوئی تاں شندے خاندان اس دے پیشوا یعنی وزیر اعظم چھترپتی مہاراج، ستارا دا خدمت گزار بن گیا۔
تریخ
[سودھو]شندے خانوادہ شاہی دے بانی رانوجی شندے سن ۔ رانوجی ضلع ستارا دے اک پنڈ کنہیڑ کھیڑ دے دیشمکھ جانکوجی راؤ شندے دے بیٹے سن ۔ پیشوا باجی راؤ دے عہد اقتدار وچ مرہٹہ سلطنت روز افزاں ترقی دے منازل طے کر رہی سی تے اسنوں خوب فتوحات حاصل ہوئے رہی سی۔ انہاں فتوحات وچ مالوہ دی فتح (1726ء) دا سہرا رانوجی دے سر سی۔ اس فتح دے بعد سنہ 1731ء رانوجی نے اپنا پایہ تخت اجین نوں بنایا۔ انہاں دے جانشیناں وچ جیاجی راؤ، جیوندی با راؤ، دتاجی راؤ، جانکوجی راؤ، مہادجی شندے تے دولت راؤ شندے خاصے معروف نيں۔ اٹھارواں صدی عیسوی دے نصف آخر وچ شندے ریاست گوالیار اک وڈی علاقائی طاقت بن دے ابھری تے تِناں اینگلو مرہٹہ جنگاں وچ اس دا نمایاں کردار رہیا۔ شندے خاندان نے بہت ساریاں راجپوت ریاستاں تے شمالی ہند اُتے وی قبضہ کیتا۔
سنہ 1818ء وچ ہونے والی تیسری اینگلو مرہٹہ جنگ وچ مرہٹہ سلطنت دے تمام اتحادیاں نوں شکست فاش ہوئی تاں دولت راؤ شندے نے مقامی خود مختاری نوں قبول کر ليا، اس طرح اوہ برطانوی ہند وچ اک نوابی ریاست دے مالک بن گئے تے بدلے وچ اجمیر انگریزاں نوں سونپ دتا۔ دولت راؤ دی وفات دے بعد مہارانی بائیزا بائی تخت نشین ہوئیاں تے ریاست نوں انگریزی طاقت توں بچا کر رکھیا، انہاں دے بعد انہاں دے لے پالک بیٹے جانکوجی راؤ تخت سلطنت اُتے متمکن ہوئے۔ سنہ 1843ء وچ جانکوجی دا انتقال ہويا تاں انہاں دی بیوہ تارا بائی راجے شندے نے اس منصب نوں سنبھالیا تے جیاجی راؤ نامی بچے نوں گود لیا۔
حوالے
[سودھو]- ↑ Ramusack, Barbara N. (2004). The Indian Princes and their States, The New Cambridge History of India. Cambridge University Press, 35. ISBN 978-1-139-44908-3.
- ↑ Richard M. Eaton (19 دسمبر 2005). A social history of the Deccan, 1300–1761: eight Indian lives. Cambridge University Press, 188–. ISBN 978-0-521-25484-7. Retrieved on 16 جولائی 2011.
ہور پڑھو
[سودھو]- Hope, John (1863). The House of Scindea — A Sketch by John Hope. Longman, Green, Longman, Roberts & Green, London.
- Neelesh Ishwarchandra Karkare (2017). Tawaareekh-E-ShindeShahi.
